джэд

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

джэд
джэд

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [dᶎɐd]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[джэд]

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	джэд	джэдыр	--	джэдхэр
Эргативнэ:	джэд	джэдым	--	джэдхэм
Послеложнэ:	джэдкӀэ	джэдымкӀэ	джэдхэкӀэ	джэдхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	джэду	джэдырауэ	джэдхэу	джэдхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

И лымрэ и джэдыкӀэмрэ щхьэкӀэ унэм щагъэхъу дамэ зытет псэущхьэ.

ЩАПХЪЭХЭР

Джэд нэхърэ джэдыкӀэ нэхъ Ӏущщ. Псалъэжьхэр

Джэдрэ пэт мэулъэпхъащэ. Псалъэжьхэр

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

Джэдыр мэкъакъэ.
Джэдыр мэкӀэцӀ.
Джэдыр гъуэлъхьащ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

джэд: chicken
Джэдыр мэкъакъэ: the chicken clucks (is clucking)
Джэдыр мэкӀэцӀ: the chicken lays eggs (is laying an egg)
Джэдыр гъуэлъхьащ: the chicken has started sitting on its eggs.

УРЫСЫБЗЭ

джэд: курица
Джэдыр мэкъакъэ: курица кудахчет
Джэдыр мэкӀэцӀ: курица носит яйца
Джэдыр гъуэлъхьащ: курица села на яйца

псалъафэ зэпыщӀахэр

Джэд Ӏуэн[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: crow, announce sunrise by crowing (about roosters)
     Урысыбзэ: кукарекать; предвещать рассвет пеньем — о петухах.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     ЛӀитӀыр Къанщауэхэ щынэсам джэд Ӏуэрт.  Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

[И] джэд хъубжэр хуэщӀыжын (зэхуэщӀыжын)[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: be a failure at raising chickens
     Урысыбзэ: потерпеть неудачу в разведении кур.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

джэд анэ[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: КӀэцӀ, гъуалъхьэ зи хабзэ джэд.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: hen
     Урысыбзэ: курица
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Мимэ-мимэ, мимэ и анэр мэлъаӀуэ, ар щӀэлъаӀуэр джэд анэщ, джэд анэжьи кърат, вагъуэм и пэбжыр къекӀэцӀ, удзым и пэбжыр къреш.  ӀуэрыӀуатэ, фольклор

джэд вей[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: Джэдым къадэх вей.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: chicken droppings
     Урысыбзэ: куриный помёт
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

джэд лыбжьэ[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: Адыгэ шхыныгъуэ, шатэкӀэ гъэлыбжьа джэдыл.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: gelibzhe (a Circassian national dish – chicken prepared in a sour cream sauce with spices)
     Урысыбзэ: гедлибже (адыгское национальное блюдо — курятина, приготовленная в сметанном соусе с приправами)
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Зы сыхьэт ныкъуи дэкӀатэкъым пӀастэ хуабэрэ джэд лыбжьэрэ Ӏэнэ цӀыкӀум тету унэгуащэм къыщыщӀихьам.  КӀэрашэ Тембот

джэд Ӏус[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: Джэдкъазым хуагъэхьэзыр шхын.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: chickenfeed
        Фызыжьым джэд Ӏусыр джэдхэм яхуипхъащ. the old woman poured out chickenfeed for the chickens.
     Урысыбзэ: корм для домашней птицы
        Фызыжьым джэд Ӏусыр джэдхэм яхуипхъащ. Старушка насыпала курам корма.
  Псалъэ зэпхахэр:
     Фызыжьым джэд Ӏусыр джэдхэм яхуипхъащ.
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын