зэтесын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [zɐte:'sǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• зэ- + те- + [с] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "зэтесын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	зэтесын
щымыӀэныгъэ:	зэтемысын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэтесын	узэтесын	зэтесын	дызэтесын	фызэтесын	зэтесын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сызэтемысын	узэтемысын	зэтемысын	дызэтемысын	фызэтемысын	зэтемысын(хэ)

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	зэтес!	фызэтес!
щымыӀэныгъэ:	узэтемыс!	фызэтемыс!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэтрес	узэтрес	зэтрес	дызэтрес	фызэтрес	зэтрес(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сызэтремыс	узэтремыс	зэтремыс	дызэтремыс	фызэтремыс	зэтремыс(хэ)

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесщ	узэтесщ	зэтесщ	дызэтесщ	фызэтесщ	зэтес(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтескъым	узэтескъым	зэтескъым	дызэтескъым	фызэтескъым	зэтес(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэтест	узэтест	зэтест	дызэтест	фызэтест	зэтес(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтестэкъым	узэтестэкъым	зэтестэкъым	дызэтестэкъым	фызэтестэкъым	зэтес(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэтесащ	узэтесащ	зэтесащ	дызэтесащ	фызэтесащ	зэтеса(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтесакъым	узэтесакъым	зэтесакъым	дызэтесакъым	фызэтесакъым	зэтеса(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэтесат	узэтесат	зэтесат	дызэтесат	фызэтесат	зэтеса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтесатэкъым	узэтесатэкъым	зэтесатэкъым	дызэтесатэкъым	фызэтесатэкъым	зэтеса(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесыгъащ	узэтесыгъащ	зэтесыгъащ	дызэтесыгъащ	фызэтесыгъащ	зэтесыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтесыгъакъым	узэтесыгъакъым	зэтесыгъакъым	дызэтесыгъакъым	фызэтесыгъакъым	зэтесыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесыгъат	узэтесыгъат	зэтесыгъат	дызэтесыгъат	фызэтесыгъат	зэтесыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтесыгъатэкъым	узэтесыгъатэкъым	зэтесыгъатэкъым	дызэтесыгъатэкъым	фызэтесыгъатэкъым	зэтесыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сызэтесщ	узэтесщ	зэтесщ	дызэтесщ	фызэтесщ	зэтес(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сызэтескъым	узэтескъым	зэтескъым	дызэтескъым	фызэтескъым	зэтес(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сызэтест	узэтест	зэтест	дызэтест	фызэтест	зэтес(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сызэтестэкъым	узэтестэкъым	зэтестэкъым	дызэтестэкъым	фызэтестэкъым	зэтес(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесынщ	узэтесынщ	зэтесынщ	дызэтесынщ	фызэтесынщ	зэтесын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтесынкъым	узэтесынкъым	зэтесынкъым	дызэтесынкъым	фызэтесынкъым	зэтесын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесынущ	узэтесынущ	зэтесынущ	дызэтесынущ	фызэтесЫнущ	зэтесэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтесынукъым	узэтесынукъым	зэтесынукъым	дызэтесынукъым	фызэтесынукъым	зэтесэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтес	узэтес	зэтес	дызэтес	фызэтес	зэтес(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтескъэ	узэтескъэ	зэтескъэ	дызэтескъэ	фызэтескъэ	зэтес(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэтест	узэтест	зэтест	дызэтест	фызэтест	зэтес(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтестэкъэ	узэтестэкъэ	зэтестэкъэ	дызэтестэкъэ	фызэтестэкъэ	зэтес(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэтеса	узэтеса	зэтеса	дызэтеса	фызэтеса	зэтеса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтесакъэ	узэтесакъэ	зэтесакъэ	дызэтесакъэ	фызэтесакъэ	зэтеса(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэтесат	узэтесат	зэтесат	дызэтесат	фызэтесат	зэтеса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтесатэкъэ	узэтесатэкъэ	зэтесатэкъэ	дызэтесатэкъэ	фызэтесатэкъэ	зэтеса(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесыгъа	узэтесыгъа	зэтесыгъа	дызэтесыгъа	фызэтесыгъа	зэтесыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтесыгъакъэ	узэтесыгъакъэ	зэтесыгъакъэ	дызэтесыгъакъэ	фызэтесыгъакъэ	зэтесыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесыгъат	узэтесыгъат	зэтесыгъат	дызэтесыгъат	фызэтесыгъат	зэтесыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтесыгъатэкъэ	узэтесыгъатэкъэ	зэтесыгъатэкъэ	дызэтесыгъатэкъэ	фызэтесыгъатэкъэ	зэтесыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сызэтес	узэтес	зэтес	дызэтес	фызэтес	зэтес(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сызэтескъэ	узэтескъэ	зэтескъэ	дызэтескъэ	фызэтескъэ	зэтес(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сызэтест	узэтест	зэтест	дызэтест	фызэтест	зэтес(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сызэтестэкъэ	узэтестэкъэ	зэтестэкъэ	дызэтестэкъэ	фызэтестэкъэ	зэтес(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесын	узэтесын	зэтесын	дызэтесын	фызэтесын	зэтесын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтесынкъэ	узэтесынкъэ	зэтесынкъэ	дызэтесынкъэ	фызэтесынкъэ	зэтесын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесыну	узэтесыну	зэтесыну	дызэтесыну	фызэтесыну	зэтесыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтесынукъэ	узэтесынукъэ	зэтесынукъэ	дызэтесынукъэ	фызэтесынукъэ	зэтесыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесмэ	узэтесмэ	зэтесмэ	дызэтесмэ	фызэтесмэ	зэтес(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысмэ	узэтемысмэ	зэтемысмэ	дызэтемысмэ	фызэтемысмэ	зэтемыс(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэтесамэ	узэтесамэ	зэтесамэ	дызэтесамэ	фызэтесамэ	зэтеса(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысамэ	узэтемысамэ	зэтемысамэ	дызэтемысамэ	фызэтемысамэ	зэтемыса(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэтесыгъамэ	узэтесыгъамэ	зэтесыгъамэ	дызэтесыгъамэ	фызэтесыгъамэ	зэтесыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысыгъамэ	узэтемысыгъамэ	зэтемысыгъамэ	дызэтемысыгъамэ	фызэтемысыгъамэ	зэтемысыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесынмэ	узэтесынмэ	зэтесынмэ	дызэтесынмэ	фызэтесынмэ	зэтесын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысынмэ	узэтемысынмэ	зэтемысынмэ	дызэтемысынмэ	фызэтемысынмэ	зэтемысын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесынумэ	узэтесынумэ	зэтесынумэ	дызэтесынумэ	фызэтесынумэ	зэтесыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысынумэ	узэтемысынумэ	зэтемысынумэ	дызэтемысынумэ	фызэтемысынумэ	зэтемысыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтестэмэ	узэтестэмэ	зэтестэмэ	дызэтестэмэ	фызэтестэмэ	зэтес(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтемыстэмэ	узэтемыстэмэ	зэтемыстэмэ	дызэтемыстэмэ	фызэтемыстэмэ	зэтемыс(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэтесатэмэ	узэтесатэмэ	зэтесатэмэ	дызэтесатэмэ	фызэтесатэмэ	зэтеса(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысатэмэ	узэтемысатэмэ	зэтемысатэмэ	дызэтемысатэмэ	фызэтемысатэмэ	зэтемыса(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэтесыгъатэмэ	узэтесыгъатэмэ	зэтесыгъатэмэ	дызэтесыгъатэмэ	фызэтесыгъатэмэ	зэтесыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысыгъатэмэ	узэтемысыгъатэмэ	зэтемысыгъатэмэ	дызэтемысыгъатэмэ	фызэтемысыгъатэмэ	зэтемысыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесынтэмэ	узэтесынтэмэ	зэтесынтэмэ	дызэтесынтэмэ	фызэтесынтэмэ	зэтесын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысынтэмэ	узэтемысынтэмэ	зэтемысынтэмэ	дызэтемысынтэмэ	фызэтемысынтэмэ	зэтемысын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесынутэмэ	узэтесынутэмэ	зэтесынутэмэ	дызэтесынутэмэ	фызэтесынутэмэ	зэтесыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысынутэмэ	узэтемысынутэмэ	зэтемысынутэмэ	дызэтемысынутэмэ	фызэтемысынутэмэ	зэтемысыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесынт	узэтесынт	зэтесынт	дызэтесынт	фызэтесынт	зэтесын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтесынтэкъым	узэтесынтэкъым	зэтесынтэкъым	дызэтесынтэкъым	фызэтесынтэкъым	зэтесын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесынут	узэтесынут	зэтесынут	дызэтесынут	фызэтесынут	зэтесыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтесынутэкъым	узэтесынутэкъым	зэтесынутэкъым	дызэтесынутэкъым	фызэтесынутэкъым	зэтесыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесми	узэтесми	зэтесми	дызэтесми	фызэтесми	зэтес(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысми	узэтемысми	зэтемысми	дызэтемысми	фызэтемысми	зэтемыс(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэтесами	узэтесами	зэтесами	дызэтесами	фызэтесами	зэтеса(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысами	узэтемысами	зэтемысами	дызэтемысами	фызэтемысами	зэтемыса(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэтесыгъами	узэтесыгъами	зэтесыгъами	дызэтесыгъами	фызэтесыгъами	зэтесыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысыгъами	узэтемысыгъами	зэтемысыгъами	дызэтемысыгъами	фызэтемысыгъами	зэтемысыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесынми	узэтесынми	зэтесынми	дызэтесынми	фызэтесынми	зэтесын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысынми	узэтемысынми	зэтемысынми	дызэтемысынми	фызэтемысынми	зэтемысын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесынуми	узэтесынуми	зэтесынуми	дызэтесынуми	фызэтесынуми	зэтесыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысынуми	узэтемысынуми	зэтемысынуми	дызэтемысынуми	фызэтемысынуми	зэтемысыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтестэми	узэтестэми	зэтестэми	дызэтестэми	фызэтестэми	зэтес(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтемыстэми	узэтемыстэми	зэтемыстэми	дызэтемыстэми	фызэтемыстэми	зэтемыс(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэтесатэми	узэтесатэми	зэтесатэми	дызэтесатэми	фызэтесатэми	зэтеса(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысатэми	узэтемысатэми	зэтемысатэми	дызэтемысатэми	фызэтемысатэми	зэтемыса(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэтесыгъатэми	узэтесыгъатэми	зэтесыгъатэми	дызэтесыгъатэми	фызэтесыгъатэми	зэтесыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысыгъатэми	узэтемысыгъатэми	зэтемысыгъатэми	дызэтемысыгъатэми	фызэтемысыгъатэми	зэтемысыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесынтэми	узэтесынтэми	зэтесынтэми	дызэтесынтэми	фызэтесынтэми	зэтесын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысынтэми	узэтемысынтэми	зэтемысынтэми	дызэтемысынтэми	фызэтемысынтэми	зэтемысын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэтесынутэми	узэтесынутэми	зэтесынутэми	дызэтесынутэми	фызэтесынутэми	зэтесыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэтемысынутэми	узэтемысынутэми	зэтемысынутэми	дызэтемысынутэми	фызэтемысынутэми	зэтемысыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэтесаи	узэтесаи	зэтесаи	дызэтесаи	фызэтесаи	зэтесаи
щымыӀэныгъэ:	сызэтесакъыми	узэтесакъыми	зэтесакъыми	дызэтесакъыми	фызэтесакъыми	зэтесакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэтесащэрэт	узэтесащэрэт	зэтесащэрэт	дызэтесащэрэт	фызэтесащэрэт	зэтеса(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:	сызэтемысащэрэт	узэтемысащэрэт	зэтемысащэрэт	дызэтемысащэрэт	фызэтемысащэрэт	зэтемыса(хэ)щэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнщ	узэтесагъэнщ	зэтесагъэнщ	дызэтесагъэнщ	фызэтесагъэнщ	зэтесагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнкъым	узэтесагъэнкъым	зэтесагъэнкъым	дызэтесагъэнкъым	фызэтесагъэнкъым	зэтесагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнт	узэтесагъэнт	зэтесагъэнт	дызэтесагъэнт	фызэтесагъэнт	зэтесагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнтэкъым	узэтесагъэнтэкъым	зэтесагъэнтэкъым	дызэтесагъэнтэкъым	фызэтесагъэнтэкъым	зэтесагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэтесагъэн	узэтесагъэн	зэтесагъэн	дызэтесагъэн	фызэтесагъэн	зэтесагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнкъэ	узэтесагъэнкъэ	зэтесагъэнкъэ	дызэтесагъэнкъэ	фызэтесагъэнкъэ	зэтесагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнт	узэтесагъэнт	зэтесагъэнт	дызэтесагъэнт	фызэтесагъэнт	зэтесагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнтэкъэ	узэтесагъэнтэкъэ	зэтесагъэнтэкъэ	дызэтесагъэнтэкъэ	фызэтесагъэнтэкъэ	зэтесагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнущ	узэтесагъэнущ	зэтесагъэнущ	дызэтесагъэнущ	фызэтесагъэнущ	зэтесагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнукъым	узэтесагъэнукъым	зэтесагъэнукъым	дызэтесагъэнукъым	фызэтесагъэнукъым	зэтесагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнут	узэтесагъэнут	зэтесагъэнут	дызэтесагъэнут	фызэтесагъэнут	зэтесагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнутэкъым	узэтесагъэнутэкъым	зэтесагъэнутэкъым	дызэтесагъэнутэкъым	фызэтесагъэнутэкъым	зэтесагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэтесагъэну	узэтесагъэну	зэтесагъэну	дызэтесагъэну	фызэтесагъэну	зэтесагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнукъэ	узэтесагъэнукъэ	зэтесагъэнукъэ	дызэтесагъэнукъэ	фызэтесагъэнукъэ	зэтесагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнут	узэтесагъэнут	зэтесагъэнут	дызэтесагъэнут	фызэтесагъэнут	зэтесагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэтесагъэнутэкъэ	узэтесагъэнутэкъэ	зэтесагъэнутэкъэ	дызэтесагъэнутэкъэ	фызэтесагъэнутэкъэ	зэтесагъэну(хэ)тэкъэ

Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зызэтес
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зызэтемыс
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зызэтеса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зызэтемыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зызэтесыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зызэтемысыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зызэтесын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зызэтемысын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зызэтесыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зызэтемысыну

Зылэжь (субъектнэ) причастие	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэтес	узэтес	зэтес	дызэтес	фызэтес	зэтес(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэтемыс	узэтемыс	зэтемыс	дызэтемыс	фызэтемыс	зэтемыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэтеса	узэтеса	зэтеса	дызэтеса	фызэтеса	зэтеса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэтемыса	узэтемыса	зэтемыса	дызэтемыса	фызэтемыса	зэтемыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэтесыгъа	узэтесыгъа	зэтесыгъа	дызэтесыгъа	фызэтесыгъа	зэтесыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэтемысыгъа	узэтемысыгъа	зэтемысыгъа	дызэтемысыгъа	фызэтемысыгъа	зэтемысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэтесын	узэтесын	зэтесын	дызэтесын	фызэтесын	зэтесын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэтемысын	узэтемысын	зэтемысын	дызэтемысын	фызэтемысын	зэтемысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэтесыну	узэтесыну	зэтесыну	дызэтесыну	фызэтесыну	зэтесыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэтемысыну	узэтемысыну	зэтемысыну	дызэтемысыну	фызэтемысыну	зэтемысыну(хэ)

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэтес	узэрызэтес	зэрызэтес	дызэрызэтес	фызэрызэтес	зэрызэтес(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэтемыс	узэрызэтемыс	зэрызэтемыс	дызэрызэтемыс	фызэрызэтемыс	зэрызэтемыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэтеса	узэрызэтеса	зэрызэтеса	дызэрызэтеса	фызэрызэтеса	зэрызэтеса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэтемыса	узэрызэтемыса	зэрызэтемыса	дызэрызэтемыса	фызэрызэтемыса	зэрызэтемыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэтесыгъа	узэрызэтесыгъа	зэрызэтесыгъа	дызэрызэтесыгъа	фызэрызэтесыгъа	зэрызэтесыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэтемысыгъа	узэрызэтемысыгъа	зэрызэтемысыгъа	дызэрызэтемысыгъа	фызэрызэтемысыгъа	зэрызэтемысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэтесын	узэрызэтесын	зэрызэтесын	дызэрызэтесын	фызэрызэтесын	зэрызэтесын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэтемысын	узэрызэтемысын	зэрызэтемысын	дызэрызэтемысын	фызэрызэтемысын	зэрызэтемысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэтесыну	узэрызэтесыну	зэрызэтесыну	дызэрызэтесыну	фызэрызэтесыну	зэрызэтесыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэтемысыну	узэрызэтемысыну	зэрызэтемысыну	дызэрызэтемысыну	фызэрызэтемысыну	зэрызэтемысыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэтес	ущызэтес	щызэтес	дыщызэтес	фыщызэтес	щызэтес(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэтемыс	ущызэтемыс	щызэтемыс	дыщызэтемыс	фыщызэтемыс	щызэтемыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэтеса	ущызэтеса	щызэтеса	дыщызэтеса	фыщызэтеса	щызэтеса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэтемыса	ущызэтемыса	щызэтемыса	дыщызэтемыса	фыщызэтемыса	щызэтемыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэтесыгъа	ущызэтесыгъа	щызэтесыгъа	дыщызэтесыгъа	фыщызэтесыгъа	щызэтесыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэтемысыгъа	ущызэтемысыгъа	щызэтемысыгъа	дыщызэтемысыгъа	фыщызэтемысыгъа	щызэтемысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэтесын	ущызэтесын	щызэтесын	дыщызэтесын	фыщызэтесын	щызэтесын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэтемысын	ущызэтемысын	щызэтемысын	дыщызэтемысын	фыщызэтемысын	щызэтемысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэтесыну	ущызэтесыну	щызэтесыну	дыщызэтесыну	фыщызэтесыну	щызэтесыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэтемысыну	ущызэтемысыну	щызэтемысыну	дыщызэтемысыну	фыщызэтемысыну	щызэтемысыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздэзэтес	уздэзэтес	здэзэтес	дыздэзэтес	фыздэзэтес	здэзэтес(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэзэтемыс	уздэзэтемыс	здэзэтемыс	дыздэзэтемыс	фыздэзэтемыс	здэзэтемыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэзэтеса	уздэзэтеса	здэзэтеса	дыздэзэтеса	фыздэзэтеса	здэзэтеса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэзэтемыса	уздэзэтемыса	здэзэтемыса	дыздэзэтемыса	фыздэзэтемыса	здэзэтемыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэзэтесыгъа	уздэзэтесыгъа	здэзэтесыгъа	дыздэзэтесыгъа	фыздэзэтесыгъа	здэзэтесыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэзэтемысыгъа	уздэзэтемысыгъа	здэзэтемысыгъа	дыздэзэтемысыгъа	фыздэзэтемысыгъа	здэзэтемысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэзэтесын	уздэзэтесын	здэзэтесын	дыздэзэтесын	фыздэзэтесын	здэзэтесын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэзэтемысын	уздэзэтемысын	здэзэтемысын	дыздэзэтемысын	фыздэзэтемысын	здэзэтемысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэзэтесыну	уздэзэтесыну	здэзэтесыну	дыздэзэтесыну	фыздэзэтесыну	здэзэтесыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэзэтемысыну	уздэзэтемысыну	здэзэтемысыну	дыздэзэтемысыну	фыздэзэтемысыну	здэзэтемысыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэзэтес	ущӀэзэтес	щӀэзэтес	дыщӀэзэтес	фыщӀэзэтес	щӀэзэтес(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэзэтемыс	ущӀэзэтемыс	щӀэзэтемыс	дыщӀэзэтемыс	фыщӀэзэтемыс	щӀэзэтемыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэзэтеса	ущӀэзэтеса	щӀэзэтеса	дыщӀэзэтеса	фыщӀэзэтеса	щӀэзэтеса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэзэтемыса	ущӀэзэтемыса	щӀэзэтемыса	дыщӀэзэтемыса	фыщӀэзэтемыса	щӀэзэтемыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэзэтесыгъа	ущӀэзэтесыгъа	щӀэзэтесыгъа	дыщӀэзэтесыгъа	фыщӀэзэтесыгъа	щӀэзэтесыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэзэтемысыгъа	ущӀэзэтемысыгъа	щӀэзэтемысыгъа	дыщӀэзэтемысыгъа	фыщӀэзэтемысыгъа	щӀэзэтемысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэзэтесын	ущӀэзэтесын	щӀэзэтесын	дыщӀэзэтесын	фыщӀэзэтесын	щӀэзэтесын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэзэтемысын	ущӀэзэтемысын	щӀэзэтемысын	дыщӀэзэтемысын	фыщӀэзэтемысын	щӀэзэтемысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэзэтесыну	ущӀэзэтесыну	щӀэзэтесыну	дыщӀэзэтесыну	фыщӀэзэтесыну	щӀэзэтесыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэзэтемысыну	ущӀэзэтемысыну	щӀэзэтемысыну	дыщӀэзэтемысыну	фыщӀэзэтемысыну	щӀызэтемысыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэтесу	узэтесу	зэтесу	дызэтесу	фызэтесу	зэтес(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэтемысу	узэтемысу	зэтемысу	дызэтемысу	фызэтемысу	зэтемыс(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэтесауэ	узэтесауэ	зэтесауэ	дызэтесауэ	фызэтесауэ	зэтесауэ / зэтесахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэтемысауэ	узэтемысауэ	зэтемысауэ	дызэтемысауэ	фызэтемысауэ	зэтемысауэ / зэтемысахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сызэтесурэ	узэтесурэ	зэтесурэ	дызэтесурэ	фызэтесурэ	зэтес(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сызэтемысурэ	узэтемысурэ	зэтемысурэ	дызэтемысурэ	фызэтемысурэ	зэтемыс(хэ)урэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[с]	[с]ыр	--	[с]хэр
Эргативнэ:	[с]	[с]ым	--	[с]хэм
Послеложнэ:	[с]кӀэ	[с]ымкӀэ	[с]хэкӀэ	[с]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[с]у	[с]ырауэ	[с]хэу	[с]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[с]а	[с]ар	--	[с]ахэр
Эргативнэ:	[с]а	[с]ам	--	[с]ахэм
Послеложнэ:	[с]акӀэ	[с]амкӀэ	[с]ахэкӀэ	[с]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[с]ауэ	[с]арауэ	[с]ахэу	[с]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[с]ын	[с]ыныр	--	[с]ынхэр
Эргативнэ:	[с]ын	[с]ыным	--	[с]ынхэм
Послеложнэ:	[с]ынкӀэ	[с]ынымкӀэ	[с]ынхэкӀэ	[с]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[с]ыну	[с]ынырауэ	[с]ынхэу	[с]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[с]ыну	[с]ынур	--	[с]ынухэр
Эргативнэ:	[с]ыну	[с]ынум	--	[с]ынухэм
Послеложнэ:	[с]ынукӀэ	[с]ынумкӀэ	[с]ынухэкӀэ	[с]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[с]ынууэ	[с]ынурауэ	[с]ынухэу	[с]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зым и щӀыӀум адрейр тесын, телъын

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Щхьэнтэхэр зэтесщ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• зэтесын: lie one on top of the other (for example, about pillows, game pieces)
• Щхьэнтэхэр зэтесщ: the pillow are lying one on top of the other.

УРЫСЫБЗЭ

• зэтесын: лежать друг на друге (напр. о подушках, об альчиках)
• Щхьэнтэхэр зэтесщ: подушки лежат одна поверх другой.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын