Тхыгъэр къыздрахар Википсалъалъэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къы- + хэ- + [х] + -ы + -ж + -ы + -н
Глагол лъэӏэс "къыхэхыжын"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) |
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэхыжын
|
| щымыӀэныгъэ: |
къыхэмыхыжын
|
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжын |
къыхэпхыжын |
къыхихыжын |
къыхэтхыжын |
къыхэфхыжын |
къыхахыжын
|
| щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжын |
къыхыумыхыжын |
къыхимыхыжын |
къыхэдмыхыжын |
къыхэвмыхыжын |
къыхамыхыжын
|
| Унафэ наклоненэ |
уэ |
фэ
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэхыж! |
къыхэфхыж!
|
| щымыӀэныгъэ: |
къыхыумыхыж! |
къыхэвмыхыж!
|
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| щыӀэныгъэ: |
сыкъыхрехыж |
укъыхрехыж |
къыхрехыж |
дыкъыхрехыж |
фыкъыхрехыж |
къыхрехыж
|
| щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхремыхыж |
укъыхремыхыж |
къыхремыхыж |
дыкъыхремыхыж |
фыкъыхремыхыж |
къыхремыхыж
|
| ЗэраӀуатэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхызохыж(ыр) |
къыхыбохыж(ыр) |
къыхехыж(ыр) |
къыхыдохыж(ыр) |
къыхывохыж(ыр) |
къыхахыж(ыр)
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыркъым |
къыхэпхыжыркъым |
къыхихыжыркъым |
къыхэтхыжыркъым |
къыхэфхыжыркъым |
къыхахыжыркъым
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжырт |
къыхэпхыжырт |
къыхихыжырт |
къыхэтхыжырт |
къыхэфхыжырт |
къыхахыжырт
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыртэкъым |
къыхэпхыжыртэкъым |
къыхихыжыртэкъым |
къыхэтхыжыртэкъым |
къыхэфхыжыртэкъым |
къыхахыжыртэкъым
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжащ |
къыхэпхыжащ |
къыхихыжащ |
къыхэтхыжащ |
къыхэфхыжащ |
къыхахыжащ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжакъым |
къыхэпхыжакъым |
къыхихыжакъым |
къыхэтхыжакъым |
къыхэфхыжакъым |
къыхахыжакъым
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжат |
къыхэпхыжат |
къыхихыжат |
къыхэтхыжат |
къыхэфхыжат |
къыхахыжат
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжатэкъым |
къыхэпхыжатэкъым |
къыхихыжатэкъым |
къыхэтхыжатэкъым |
къыхэфхыжатэкъым |
къыхахыжатэкъым
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыгъащ |
къыхэпхыжыгъащ |
къыхихыжыгъащ |
къыхэтхыжыгъащ |
къыхэфхыжыгъащ |
къыхахыжыгъащ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыгъакъым |
къыхэпхыжыгъакъым |
къыхихыжыгъакъым |
къыхэтхыжыгъакъым |
къыхэфхыжыгъакъым |
къыхахыжыгъакъым
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыгъат |
къыхэпхыжыгъат |
къыхихыжыгъат |
къыхэтхыжыгъат |
къыхэфхыжыгъат |
къыхахыжыгъат
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыгъатэкъым |
къыхэпхыжыгъатэкъым |
къыхихыжыгъатэкъым |
къыхэтхыжыгъатэкъым |
къыхэфхыжыгъатэкъым |
къыхахыжыгъатэкъым
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжщ |
къыхэпхыжщ |
къыхихыжщ |
къыхэтхыжщ |
къыхэфхыжщ |
къыхахыжщ
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжкъым |
къыхэпхыжкъым |
къыхихыжкъым |
къыхэтхыжкъым |
къыхэфхыжкъым |
къыхахыжкъым
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжт |
къыхэпхыжт |
къыхихыжт |
къыхэтхыжт |
къыхэфхыжт |
къыхахыжт
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжтэкъым |
къыхэпхыжтэкъым |
къыхихыжтэкъым |
къыхэтхыжтэкъым |
къыхэфхыжтэкъым |
къыхахыжтэкъым
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынщ |
къыхэпхыжынщ |
къыхихыжынщ |
къыхэтхыжынщ |
къыхэфхыжынщ |
къыхахыжынщ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынкъым |
къыхэпхыжынкъым |
къыхихыжынкъым |
къыхэтхыжынкъым |
къыхэфхыжынкъым |
къыхахыжынкъым
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынущ |
къыхэпхыжынущ |
къыхихыжынущ |
къыхэтхыжынущ |
къыхэфхыжынущ |
къыхахыжынущ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынукъым |
къыхэпхыжынукъым |
къыхихыжынукъым |
къыхэтхыжынукъым |
къыхэфхыжынукъым |
къыхахыжынукъым
|
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжрэ |
къыхэпхыжрэ |
къыхихыжрэ |
къыхэтхыжрэ |
къыхэфхыжрэ |
къыхахыжрэ
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыркъэ |
къыхэпхыжыркъэ |
къыхихыжыркъэ |
къыхэтхыжыркъэ |
къыхэфхыжыркъэ |
къыхахыжыркъэ
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжырт |
къыхэпхыжырт |
къыхихыжырт |
къыхэтхыжырт |
къыхэфхыжырт |
къыхахыжырт
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыртэкъэ |
къыхэпхыжыртэкъэ |
къыхихыжыртэкъэ |
къыхэтхыжыртэкъэ |
къыхэфхыжыртэкъэ |
къыхахыжыртэкъэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжа |
къыхэпхыжа |
къыхихыжа |
къыхэтхыжа |
къыхэфхыжа |
къыхахыжа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжакъэ |
къыхэпхыжакъэ |
къыхихыжакъэ |
къыхэтхыжакъэ |
къыхэфхыжакъэ |
къыхахыжакъэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжат |
къыхэпхыжат |
къыхихыжат |
къыхэтхыжат |
къыхэфхыжат |
къыхахыжат
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжатэкъэ |
къыхэпхыжатэкъэ |
къыхихыжатэкъэ |
къыхэтхыжатэкъэ |
къыхэфхыжатэкъэ |
къыхахыжатэкъэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыгъа |
къыхэпхыжыгъа |
къыхихыжыгъа |
къыхэтхыжыгъа |
къыхэфхыжыгъа |
къыхахыжыгъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: |
къыхэсхыжыгъакъэ |
къыхэпхыжыгъакъэ |
къыхихыжыгъакъэ |
къыхэтхыжыгъакъэ |
къыхэфхыжыгъакъэ |
къыхахыжыгъакъэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыгъат |
къыхэпхыжыгъат |
къыхихыжыгъат |
къыхэтхыжыгъат |
къыхэфхыжыгъат |
къыхахыжыгъат
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыгъатэкъэ |
къыхэпхыжыгъатэкъэ |
къыхихыжыгъатэкъэ |
къыхэтхыжыгъатэкъэ |
къыхэфхыжыгъатэкъэ |
къыхахыжыгъатэкъэ
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыж |
къыхэпхыж |
къыхихыж |
къыхэтхыж |
къыхэфхыж |
къыхахыж
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжкъэ |
къыхэпхыжкъэ |
къыхихыжкъэ |
къыхэтхыжкъэ |
къыхэфхыжкъэ |
къыхахыжкъэ
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжт |
къыхэпхыжт |
къыхихыжт |
къыхэтхыжт |
къыхэфхыжт |
къыхахыжт
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжтэкъэ |
къыхэпхыжтэкъэ |
къыхихыжтэкъэ |
къыхэтхыжтэкъэ |
къыхэфхыжтэкъэ |
къыхахыжтэкъэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжын |
къыхэпхыжын |
къыхихыжын |
къыхэтхыжын |
къыхэфхыжын |
къыхахыжын
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынкъэ |
къыхэпхыжынкъэ |
къыхихыжынкъэ |
къыхэтхыжынкъэ |
къыхэфхыжынкъэ |
къыхахыжынкъэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыну |
къыхэпхыжыну |
къыхихыжыну |
къыхэтхыжыну |
къыхэфхыжыну |
къыхахыжыну
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынукъэ |
къыхэпхыжынукъэ |
къыхихыжынукъэ |
къыхэтхыжынукъэ |
къыхэфхыжынукъэ |
къыхахыжынукъэ
|
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжмэ |
къыхэпхыжмэ |
къыхихыжмэ |
къыхэтхыжмэ |
къыхэфхыжмэ |
къыхахыжмэ
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжмэ |
къыхыумыхыжмэ |
къыхимыхыжмэ |
къыхэдмыхыжмэ |
къыхэвмыхыжмэ |
къыхамыхыжмэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжамэ |
къыхэпхыжамэ |
къыхихыжамэ |
къыхэтхыжамэ |
къыхэфхыжамэ |
къыхахыжамэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжамэ |
къыхыумыхыжамэ |
къыхимыхыжамэ |
къыхэдмыхыжамэ |
къыхэвмыхыжамэ |
къыхамыхыжамэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыгъамэ |
къыхэпхыжыгъамэ |
къыхихыжыгъамэ |
къыхэтхыжыгъамэ |
къыхэфхыжыгъамэ |
къыхахыжыгъамэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжыгъамэ |
къыхыумыхыжыгъамэ |
къыхимыхыжыгъамэ |
къыхэдмыхыжыгъамэ |
къыхэвмыхыжыгъамэ |
къыхамыхыжыгъамэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынмэ |
къыхэпхыжынмэ |
къыхихыжынмэ |
къыхэтхыжынмэ |
къыхэфхыжынмэ |
къыхахыжынмэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжынмэ |
къыхыумыхыжынмэ |
къыхимыхыжынмэ |
къыхэдмыхыжынмэ |
къыхэвмыхыжынмэ |
къыхамыхыжынмэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынумэ |
къыхэпхыжынумэ |
къыхихыжынумэ |
къыхэтхыжынумэ |
къыхэфхыжынумэ |
къыхахыжынумэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжынумэ |
къыхыумыхыжынумэ |
къыхимыхыжынумэ |
къыхэдмыхыжынумэ |
къыхэвмыхыжынумэ |
къыхамыхыжынумэ
|
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжтэмэ |
къыхэпхыжтэмэ |
къыхихыжтэмэ |
къыхэтхыжтэмэ |
къыхэфхыжтэмэ |
къыхахыжтэмэ
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжтэмэ |
къыхыумыхыжтэмэ |
къыхимыхыжтэмэ |
къыхэдмыхыжтэмэ |
къыхэвмыхыжтэмэ |
къыхамыхыжтэмэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжатэмэ |
къыхэпхыжатэмэ |
къыхихыжатэмэ |
къыхэтхыжатэмэ |
къыхэфхыжатэмэ |
къыхахыжатэмэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжатэмэ |
къыхыумыхыжатэмэ |
къыхимыхыжатэмэ |
къыхэдмыхыжатэмэ |
къыхэвмыхыжатэмэ |
къыхамыхыжатэмэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыгъатэмэ |
къыхэпхыжыгъатэмэ |
къыхихыжыгъатэмэ |
къыхэтхыжыгъатэмэ |
къыхэфхыжыгъатэмэ |
къыхахыжыгъатэмэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжыгъатэмэ |
къыхыумыхыжыгъатэмэ |
къыхимыхыжыгъатэмэ |
къыхэдмыхыжыгъатэмэ |
къыхэвмыхыжыгъатэмэ |
къыхамыхыжыгъатэмэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынтэмэ |
къыхэпхыжынтэмэ |
къыхихыжынтэмэ |
къыхэтхыжынтэмэ |
къыхэфхыжынтэмэ |
къыхахыжынтэмэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжынтэмэ |
къыхыумыхыжынтэмэ |
къыхимыхыжынтэмэ |
къыхэдмыхыжынтэмэ |
къыхэвмыхыжынтэмэ |
къыхамыхыжынтэмэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынутэмэ |
къыхэпхыжынутэмэ |
къыхихыжынутэмэ |
къыхэтхыжынутэмэ |
къыхэфхыжынутэмэ |
къыхахыжынутэмэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжынутэмэ |
къыхыумыхыжынутэмэ |
къыхимыхыжынутэмэ |
къыхэдмыхыжынутэмэ |
къыхэвмыхыжынутэмэ |
къыхамыхыжынутэмэ
|
| сослагательнэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынт |
къыхэпхыжынт |
къыхихыжынт |
къыхэтхыжынт |
къыхэфхыжынт |
къыхахыжынт
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынтэкъым |
къыхэпхыжынтэкъым |
къыхихыжынтэкъым |
къыхэтхыжынтэкъым |
къыхэфхыжынтэкъым |
къыхахыжынтэкъым
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынут |
къыхэпхыжынут |
къыхихыжынут |
къыхэтхыжынут |
къыхэфхыжынут |
къыхахыжынут
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынутэкъым |
къыхэпхыжынутэкъым |
къыхихыжынутэкъым |
къыхэтхыжынутэкъым |
къыхэфхыжынутэкъым |
къыхахыжынутэкъым
|
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжми |
къыхэпхыжми |
къыхихыжми |
къыхэтхыжми |
къыхэфхыжми |
къыхахыжми
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжми |
къыхыумыхыжми |
къыхимыхыжми |
къыхэдмыхыжми |
къыхэвмыхыжми |
къыхамыхыжми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжами |
къыхэпхыжами |
къыхихыжами |
къыхэтхыжами |
къыхэфхыжами |
къыхахыжами
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжами |
къыхыумыхыжами |
къыхимыхыжами |
къыхэдмыхыжами |
къыхэвмыхыжами |
къыхамыхыжами
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыгъами |
къыхэпхыжыгъами |
къыхихыжыгъами |
къыхэтхыжыгъами |
къыхэфхыжыгъами |
къыхахыжыгъами
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжыгъами |
къыхыумыхыжыгъами |
къыхимыхыжыгъами |
къыхэдмыхыжыгъами |
къыхэвмыхыжыгъами |
къыхамыхыжыгъами
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынми |
къыхэпхыжынми |
къыхихыжынми |
къыхэтхыжынми |
къыхэфхыжынми |
къыхахыжынми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжынми |
къыхыумыхыжынми |
къыхимыхыжынми |
къыхэдмыхыжынми |
къыхэвмыхыжынми |
къыхамыхыжынми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынуми |
къыхэпхыжынуми |
къыхихыжынуми |
къыхэтхыжынуми |
къыхэфхыжынуми |
къыхахыжынуми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжынуми |
къыхыумыхыжынуми |
къыхимыхыжынуми |
къыхэдмыхыжынуми |
къыхэвмыхыжынуми |
къыхамыхыжынуми
|
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжтэми |
къыхэпхыжтэми |
къыхихыжтэми |
къыхэтхыжтэми |
къыхэфхыжтэми |
къыхахыжтэми
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжтэми |
къыхыумыхыжтэми |
къыхимыхыжтэми |
къыхэдмыхыжтэми |
къыхэвмыхыжтэми |
къыхамыхыжтэми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжатэми |
къыхэпхыжатэми |
къыхихыжатэми |
къыхэтхыжатэми |
къыхэфхыжатэми |
къыхахыжатэми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжатэми |
къыхыумыхыжатэми |
къыхимыхыжатэми |
къыхэдмыхыжатэми |
къыхэвмыхыжатэми |
къыхамыхыжатэми
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжыгъатэми |
къыхэпхыжыгъатэми |
къыхихыжыгъатэми |
къыхэтхыжыгъатэми |
къыхэфхыжыгъатэми |
къыхахыжыгъатэми
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжыгъатэми |
къыхыумыхыжыгъатэми |
къыхимыхыжыгъатэми |
къыхэдмыхыжыгъатэми |
къыхэвмыхыжыгъатэми |
къыхамыхыжыгъатэми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынтэми |
къыхэпхыжынтэми |
къыхихыжынтэми |
къыхэтхыжынтэми |
къыхэфхыжынтэми |
къыхахыжынтэми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжынтэми |
къыхыумыхыжынтэми |
къыхимыхыжынтэми |
къыхэдмыхыжынтэми |
къыхэвмыхыжынтэми |
къыхамыхыжынтэми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжынутэми |
къыхэпхыжынутэми |
къыхихыжынутэми |
къыхэтхыжынутэми |
къыхэфхыжэнутэми |
къыхахыжэнутэми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжынутэми |
къыхыумыхыжынутэми |
къыхимыхыжынутэми |
къыхэдмыхыжынутэми |
къыхэвмыхыжынутэми |
къыхамыхыжынутэми
|
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжаи |
къыхэпхыжаи |
къыхихыжаи |
къыхэтхыжаи |
къыхэфхыжаи |
къыхахыжаи
|
| щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжакъыми |
къыхэпхыжакъыми |
къыхихыжакъыми |
къыхэтхыжакъыми |
къыхэфхыжакъыми |
къыхахыжакъыми
|
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжащэрэт |
къыхэпхыжащэрэт |
къыхихыжащэрэт |
къыхэтхыжащэрэт |
къыхэфхыжащэрэт |
къыхахыжащэрэт
|
| щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхыжащэрэт |
къыхыумыхыжащэрэт |
къыхимыхыжащэрэт |
къыхэдмыхыжащэрэт |
къыхэвмыхыжащэрэт |
къыхамыхыжащэрэт
|
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнщ |
къыхэпхыжагъэнщ |
къыхихыжагъэнщ |
къыхэтхыжагъэнщ |
къыхэфхыжагъэнщ |
къыхахыжагъэнщ
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнкъым |
къыхэпхыжагъэнкъым |
къыхихыжагъэнкъым |
къыхэтхыжагъэнкъым |
къыхэфхыжагъэнкъым |
къыхахыжагъэнкъым
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнт |
къыхэпхыжагъэнт |
къыхихыжагъэнт |
къыхэтхыжагъэнт |
къыхэфхыжагъэнт |
къыхахыжагъэнт
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнтэкъым |
къыхэпхыжагъэнтэкъым |
къыхихыжагъэнтэкъым |
къыхэтхыжагъэнтэкъым |
къыхэфхыжагъэнтэкъым |
къыхахыжагъэнтэкъым
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэн |
къыхэпхыжагъэн |
къыхихыжагъэн |
къыхэтхыжагъэн |
къыхэфхыжагъэн |
къыхахыжагъэн
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнкъэ |
къыхэпхыжагъэнкъэ |
къыхихыжагъэнкъэ |
къыхэтхыжагъэнкъэ |
къыхэфхыжагъэнкъэ |
къыхахыжагъэнкъэ
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнт |
къыхэпхыжагъэнт |
къыхихыжагъэнт |
къыхэтхыжагъэнт |
къыхэфхыжагъэнт |
къыхахыжагъэнт
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнтэкъэ |
къыхэпхыжагъэнтэкъэ |
къыхихыжагъэнтэкъэ |
къыхэтхыжагъэнтэкъэ |
къыхэфхыжагъэнтэкъэ |
къыхахыжагъэнтэкъэ
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнущ |
къыхэпхыжагъэнущ |
къыхихыжагъэнущ |
къыхэтхыжагъэнущ |
къыхэфхыжагъэнущ |
къыхахыжагъэнущ
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнукъым |
къыхэпхыжагъэнукъым |
къыхихыжагъэнукъым |
къыхэтхыжагъэнукъым |
къыхэфхыжагъэнукъым |
къыхахыжагъэнукъым
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнут |
къыхэпхыжагъэнут |
къыхихыжагъэнут |
къыхэтхыжагъэнут |
къыхэфхыжагъэнут |
къыхахыжагъэнут
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнутэкъым |
къыхэпхыжагъэнутэкъым |
къыхихыжагъэнутэкъым |
къыхэтхыжагъэнутэкъым |
къыхэфхыжагъэнутэкъым |
къыхахыжагъэнутэкъым
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэну |
къыхэпхыжагъэну |
къыхихыжагъэну |
къыхэтхыжагъэну |
къыхэфхыжагъэну |
къыхахыжагъэну
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнукъэ |
къыхэпхыжагъэнукъэ |
къыхихыжагъэнукъэ |
къыхэтхыжагъэнукъэ |
къыхэфхыжагъэнукъэ |
къыхахыжагъэнукъэ
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнут |
къыхэпхыжагъэнут |
къыхихыжагъэнут |
къыхэтхыжагъэнут |
къыхэфхыжагъэнут |
къыхахыжагъэнут
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхыжагъэнутэкъэ |
къыхэпхыжагъэнутэкъэ |
къыхихыжагъэнутэкъэ |
къыхэтхыжагъэнутэкъэ |
къыхэфхыжагъэнутэкъэ |
къыхахыжагъэнутэкъэ
|
| Зылэжь (субъектнэ) причастие |
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэзыхыж
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзымыхыж
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэзыхыжа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзымыхыжа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэзыхыжыгъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзымыхыжыгъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэзыхыжын
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзымыхыжын
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэзыхыжыну
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзымыхыжыну
|
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхыж |
къыхэпхыж |
къыхихыж |
къыхэтхыж |
къыхэфхыж |
къыхахыж
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхыж |
къыхыумыхыж |
къыхимыхыж |
къыхэдмыхыж |
къыхэвмыхыж |
къыхамыхыж
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхыжа |
къыхэпхыжа |
къыхихыжа |
къыхэтхыжа |
къыхэфхыжа |
къыхахыжа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхыжа |
къыхыумыхыжа |
къыхимыхыжа |
къыхэдмыхыжа |
къыхэвмыхыжа |
къыхамыхыжа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхыжыгъа |
къыхэпхыжыгъа |
къыхихыжыгъа |
къыхэтхыжыгъа |
къыхэфхыжыгъа |
къыхахыжыгъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхыжыгъа |
къыхыумыхыжыгъа |
къыхимыхыжыгъа |
къыхэдмыхыжыгъа |
къыхэвмыхыжыгъа |
къыхамыхыжыгъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхыжын |
къыхэпхыжын |
къыхихыжын |
къыхэтхыжын |
къыхэфхыжын |
къыхахыжын
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхыжын |
къыхыумыхыжын |
къыхимыхыжын |
къыхэдмыхыжын |
къыхэвмыхыжын |
къыхамыхыжын
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхыжыну |
къыхэпхыжыну |
къыхихыжыну |
къыхэтхыжыну |
къыхэфхыжыну |
къыхахыжыну
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхыжыну |
къыхыумыхыжыну |
къыхимыхыжыну |
къыхэдмыхыжыну |
къыхэвмыхыжыну |
къыхамыхыжыну
|
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ) |
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэхыж
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэмыхыж
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэхыжа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэмыхыжа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэхыжыгъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэмыхыжыгъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэхыжын
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэмыхыжын
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэхыжыну
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэмыхыжыну
|
| Обстоятельственнэ причастиехэр |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къызэрыхэсхыж |
къызэрыхэпхыж |
къызэрыхихыж |
къызэрыхэтхыж |
къызэрыхэфхыж |
къызэрыхахыж
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къызэрыхэзмыхыж |
къызэрыхыумыхыж |
къызэрыхимыхыж |
къызэрыхэдмыхыж |
къызэрыхэвмыхыж |
къызэрыхамыхыж
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къызэрыхэсхыжа |
къызэрыхэпхыжа |
къызэрыхихыжа |
къызэрыхэтхыжа |
къызэрыхэфхыжа |
къызэрыхахыжа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къызэрыхэзмыхыжа |
къызэрыхыумыхыжа |
къызэрыхимыхыжа |
къызэрыхэдмыхыжа |
къызэрыхэвмыхыжа |
къызэрыхамыхыжа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къызэрыхэсхыжыгъа |
къызэрыхэпхыжыгъа |
къызэрыхихыжыгъа |
къызэрыхэтхыжыгъа |
къызэрыхэфхыжыгъа |
къызэрыхахыжыгъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къызэрыхэзмыхыжыгъа |
къызэрыхыумыхыжыгъа |
къызэрыхимыхыжыгъа |
къызэрыхэдмыхыжыгъа |
къызэрыхэвмыхыжыгъа |
къызэрыхамыхыжыгъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къызэрыхэсхыжын |
къызэрыхэпхыжын |
къызэрыхихыжын |
къызэрыхэтхыжын |
къызэрыхэфхыжын |
къызэрыхахыжын
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къызэрыхэзмыхыжын |
къызэрыхыумыхыжын |
къызэрыхимыхыжын |
къызэрыхэдмыхыжын |
къызэрыхэвмыхыжын |
къызэрыхамыхыжын
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къызэрыхэсхыжыну |
къызэрыхэпхыжыну |
къызэрыхихыжыну |
къызэрыхэтхыжыну |
къызэрыхэфхыжыну |
къызэрыхахыжыну
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къызэрыхэзмыхыжыну |
къызэрыхыумыхыжыну |
къызэрыхимыхыжыну |
къызэрыхэдмыхыжыну |
къызэрыхэвмыхыжыну |
къызэрыхамыхыжыну
|
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыщыхэсхыж |
къыщыхэпхыж |
къыщыхихыж |
къыщыхэтхыж |
къыщыхэфхыж |
къыщыхахыж
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщыхэзмыхыж |
къыщыхыумыхыж |
къыщыхимыхыж |
къыщыхэдмыхыж |
къыщыхэвмыхыж |
къыщыхамыхыж
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыщыхэсхыжа |
къыщыхэпхыжа |
къыщыхихыжа |
къыщыхэтхыжа |
къыщыхэфхыжа |
къыщыхахыжа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщыхэзмыхыжа |
къыщыхыумыхыжа |
къыщыхимыхыжа |
къыщыхэдмыхыжа |
къыщыхэвмыхыжа |
къыщыхамыхыжа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыщыхэсхыжыгъа |
къыщыхэпхыжыгъа |
къыщыхихыжыгъа |
къыщыхэтхыжыгъа |
къыщыхэфхыжыгъа |
къыщыхахыжыгъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщыхэзмыхыжыгъа |
къыщыхыумыхыжыгъа |
къыщыхимыхыжыгъа |
къыщыхэдмыхыжыгъа |
къыщыхэвмыхыжыгъа |
къыщыхамыхыжыгъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
къыщыхэсхыжын |
къыщыхэпхыжын |
къыщыхихыжын |
къыщыхэтхыжын |
къыщыхэфхыжын |
къыщыхахыжын
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщыхэзмыхыжын |
къыщыхыумыхыжын |
къыщыхимыхыжын |
къыщыхэдмыхыжын |
къыщыхэвмыхыжын |
къыщыхамыхыжын
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
къыщыхэсхыжыну |
къыщыхэпхыжыну |
къыщыхихыжыну |
къыщыхэтхыжыну |
къыщыхэфхыжыну |
къыщыхахыжыну
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщыхэзмыхыжыну |
къыщыхыумыхыжыну |
къыщыхимыхыжыну |
къыщыхэдмыхыжыну |
къыщыхэвмыхыжыну |
къыщыхамыхыжыну
|
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыздыхэсхыж |
къыздыхэпхыж |
къыздыхихыж |
къыздыхэтхыж |
къыздыхэфхыж |
къыздыхахыж
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыздыхэзмыхыж |
къыздыхыумыхыж |
къыздыхимыхыж |
къыздыхэдмыхыж |
къыздыхэвмыхыж |
къыздыхамыхыж
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыздыхэсхыжа |
къыздыхэпхыжа |
къыздыхихыжа |
къыздыхэтхыжа |
къыздыхэфхыжа |
къыздыхахыжа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыздыхэзмыхыжа |
къыздыхыумыхыжа |
къыздыхимыхыжа |
къыздыхэдмыхыжа |
къыздыхэвмыхыжа |
къыздыхамыхыжа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыздыхэсхыжыгъа |
къыздыхэпхыжыгъа |
къыздыхихыжыгъа |
къыздыхэтхыжыгъа |
къыздыхэфхыжыгъа |
къыздыхахыжыгъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыздыхэзмыхыжыгъа |
къыздыхыумыхыжыгъа |
къыздыхимыхыжыгъа |
къыздыхэдмыхыжыгъа |
къыздыхэвмыхыжыгъа |
къыздыхамыхыжыгъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
къыздыхэсхыжын |
къыздыхэпхыжын |
къыздыхихыжын |
къыздыхэтхыжын |
къыздыхэфхыжын |
къыздыхахыжын
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
къыздыхэзмыхыжын |
къыздыхыумыхыжын |
къыздыхимыхыжын |
къыздыхэдмыхыжын |
къыздыхэвмыхыжын |
къыздыхамыхыжын
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
къыздыхэсхыжыну |
къыздыхэпхыжыну |
къыздыхихыжыну |
къыздыхэтхыжыну |
къыздыхэфхыжыну |
къыздыхахыжыну
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
къыздыхэзмыхыжыну |
къыздыхыумыхыжыну |
къыздыхимыхыжыну |
къыздыхэдмыхыжыну |
къыздыхэвмыхыжыну |
къыздыхамыхыжыну
|
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыщӀыхэсхыж |
къыщӀыхэпхыж |
къыщӀыхихыж |
къыщӀыхэтхыж |
къыщӀыхэфхыж |
къыщӀыхахыж
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщӀыхэзмыхыж |
къыщӀыхыумыхыж |
къыщӀыхимыхыж |
къыщӀыхэдмыхыж |
къыщӀыхэвмыхыж |
къыщӀыхамыхыж
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыщӀыхэсхыжа |
къыщӀыхэпхыжа |
къыщӀыхихыжа |
къыщӀыхэтхыжа |
къыщӀыхэфхыжа |
къыщӀыхахыжа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщӀыхэзмыхыжа |
къыщӀыхыумыхыжа |
къыщӀыхимыхыжа |
къыщӀыхэдмыхыжа |
къыщӀыхэвмыхыжа |
къыщӀыхамыхыжа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыщӀыхэсхыжыгъа |
къыщӀыхэпхыжыгъа |
къыщӀыхихыжыгъа |
къыщӀыхэтхыжыгъа |
къыщӀыхэфхыжыгъа |
къыщӀыхахыжыгъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщӀыхэзмыхыжыгъа |
къыщӀыхыумыхыжыгъа |
къыщӀыхимыхыжыгъа |
къыщӀыхэдмыхыжыгъа |
къыщӀыхэвмыхыжыгъа |
къыщӀыхамыхыжыгъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
къыщӀыхэсхыжын |
къыщӀыхэпхыжын |
къыщӀыхихыжын |
къыщӀыхэтхыжын |
къыщӀыхэфхыжын |
къыщӀыхахыжын
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщӀыхэзмыхыжын |
къыщӀыхыумыхыжын |
къыщӀыхимыхыжын |
къыщӀыхэдмыхыжын |
къыщӀыхэвмыхыжын |
къыщӀыхамыхыжын
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
къыщӀыхэсхыжыну |
къыщӀыхэпхыжыну |
къыщӀыхихыжыну |
къыщӀыхэтхыжыну |
къыщӀыхэфхыжыну |
къыщӀыхахыжыну
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщӀыхэзмыхыжыну |
къыщӀыхыумыхыжыну |
къыщӀыхимыхыжыну |
къыщӀыхэдмыхыжыну |
къыщӀыхэвмыхыжыну |
къыщӀыхамыхыжыну
|
| Деепричастиехэр |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхыжу |
къыхэпхыжу |
къыхихыжу |
къыхэтхыжу |
къыхэфхыжу |
къыхахыжу
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхыжу |
къыхыумыхыжу |
къыхимыхыжу |
къыхэдмыхыжу |
къыхэвмыхыжу |
къыхамыхыжу
|
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхыжауэ |
къыхэпхыжауэ |
къыхихыжауэ |
къыхэтхыжауэ |
къыхэфхыжауэ |
къыхахыжауэ
|
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхыжауэ |
къыхыумыхыжауэ |
къыхимыхыжауэ |
къыхэдмыхыжауэ |
къыхэвмыхыжауэ |
къыхамыхыжауэ
|
| урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ |
къыхэсхыжурэ |
къыхэпхыжурэ |
къыхихыжурэ |
къыхэтхыжурэ |
къыхэфхыжурэ |
къыхахыжурэ
|
| урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхыжурэ |
къыхыумыхыжурэ |
къыхимыхыжурэ |
къыхэдмыхыжурэ |
къыхэвмыхыжурэ |
къыхамыхыжурэ
|
| ит зэман щыӀэныгъэ фащэ: подлежащэ + прямой дополненэ +
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
подлежащэ СЭ |
|
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| прямой дополненэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
|
|
|
|
|
|
| уэ |
|
|
укъыхызохыж |
|
|
укъахызохыж
|
| ар |
|
къыпхызохыж |
къыхызохыж |
|
къыфхызохыж |
къахызохыж
|
| дэ |
|
|
|
|
|
|
| фэ |
|
|
фыкъыхызохыж |
|
|
фыкъахызохыж
|
| ахэр |
|
къыпхызохыж(хэ) |
къыхызохыж(хэ) |
|
къыфхызохыж(хэ |
къахызохыж(хэ)
|
|
|
|
подлежащэ УЭ |
|
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| прямой дополненэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
|
|
сыкъыхыбохыж |
|
|
сыкъахыбохыж
|
| уэ |
|
|
|
|
|
|
| ар |
къысхыбохыж |
|
къыхыбохыж |
къытхыбохыж |
|
къахыбохыж
|
| дэ |
|
|
дыкъыхыбохыж |
|
|
дыкъахыбохыж
|
| фэ |
|
|
|
|
|
|
| ахэр |
къысхыбохыж(хэ) |
|
къыхыбохыж(хэ) |
къытхыбохыж(хэ) |
|
къахыбохыж(хэ)
|
|
|
|
подлежащэ АБЫ |
|
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| прямой дополненэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
|
сыкъыпхехыж |
сыкъыхехыж |
|
сыкъыфхехыж |
сыкъахехыж
|
| уэ |
укъысхехыж |
|
укъыхехыж |
укъытхехыж |
|
укъахехыж
|
| ар |
къысхехыж |
къыпхехыж |
къыхехыж |
къытхехыж |
къыфхехыж |
къахехыж
|
| дэ |
|
дыкъыпхехыж |
дыкъыхехыж |
|
дыкъыфхехыж |
дыкъахехыж
|
| фэ |
фыкъысхехыж |
|
фыкъыхехыж |
фыкъытхехыж |
|
фыкъахехыж
|
| ахэр |
къысхехыж(хэ) |
къыпхехыж(хэ) |
къыхехыж(хэ) |
къытхехыж(хэ) |
къыфхехыж(хэ) |
къахехыж(хэ)
|
|
|
|
подлежащэ ДЭ |
|
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| прямой дополненэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
|
|
|
|
|
|
| уэ |
|
|
укъыхыдохыж |
|
|
укъахыдохыж
|
| ар |
|
къыпхыдохыж |
къыхыдохыж |
|
къыфхыдохыж |
къахыдохыж
|
| дэ |
|
|
|
|
|
|
| фэ |
|
|
фыкъыхыдохыж |
|
|
фыкъахыдохыж
|
| ахэр |
|
къыпхыдохыж(хэ) |
къыхыдохыж(хэ) |
|
къыфхыдохыж(хэ) |
къахыдохыж(хэ)
|
|
|
|
подлежащэ ФЭ |
|
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| прямой дополненэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
|
|
сыкъыхывохыж |
|
|
сыкъахывохыж
|
| уэ |
|
|
|
|
|
|
| ар |
къысхывохыж |
|
къыхывохыж |
къытхывохыж |
|
къахывохыж
|
| дэ |
|
|
дыкъыхывохыж |
|
|
дыкъахывохыж
|
| фэ |
|
|
|
|
|
|
| ахэр |
къысхывохыж(хэ) |
|
къыхывохыж(хэ) |
къытхывохыж(хэ) |
|
къахывохыж(хэ)
|
|
|
|
подлежащэ АБЫХЭМ |
|
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| прямой дополненэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
|
сыкъыпхахыж |
сыкъыхахыж |
|
сыкъыфхахыж |
сыкъахахыж
|
| уэ |
укъысхахыж |
|
укъыхахыж |
укъытхахыж |
|
укъахахыж
|
| ар |
къысхахыж |
къыпхахыж |
къыхахыж |
къытхахыж |
къыфхахыж |
къахахыж
|
| дэ |
|
дыкъыпхахыж |
дыкъыхахыж |
|
дыкъыфхахыж |
дыкъахахыж
|
| фэ |
фыкъысхахыж |
|
фыкъыхахыж |
фыкъытхахыж |
|
фыкъахахыж
|
| ахэр |
къысхахыж(хэ) |
къыпхахыж(хэ) |
къыхахыж(хэ) |
къытхахыж(хэ) |
къыфхахыж(хэ) |
къахахыж(хэ)
|
|
|
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[хыж] |
[хыж]ыр |
-- |
[хыж]хэр
|
| Эргативнэ: |
[хыж] |
[хыж]ым |
-- |
[хыж]хэм
|
| Послеложнэ: |
[хыж]кӀэ |
[хыж]ымкӀэ |
[хыж]хэкӀэ |
[хыж]хэмкӀэ
|
| Обстоятельственнэ: |
[хыж]у |
[хыж]ырауэ |
[хыж]хэу |
[хыж]хэрауэ
|
|
|
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[хыж]а |
[хыж]ар |
-- |
[хыж]ахэр
|
| Эргативнэ: |
[хыж]а |
[хыж]ам |
-- |
[хыж]ахэм
|
| Послеложнэ: |
[хыж]акӀэ |
[хыж]амкӀэ |
[хыж]ахэкӀэ |
[хыж]ахэмкӀэ
|
| Обстоятельственнэ: |
[хыж]ауэ |
[хыж]арауэ |
[хыж]ахэу |
[хыж]ахэрауэ
|
|
|
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[хыж]ын |
[хыж]ыныр |
-- |
[хыж]ынхэр
|
| Эргативнэ: |
[хыж]ын |
[хыж]ыным |
-- |
[хыж]ынхэм
|
| Послеложнэ: |
[хыж]ынкӀэ |
[хыж]ынымкӀэ |
[хыж]ынхэкӀэ |
[хыж]ынхэмкӀэ
|
| 'Обстоятельственнэ: |
[хыж]ыну |
[хыж]ынырауэ |
[хыж]ынхэу |
[хыж]ынхэрауэ
|
|
|
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[хыж]ыну |
[хыж]ынур |
-- |
[хыж]ынухэр
|
| Эргативнэ: |
[хыж]ыну |
[хыж]ынум |
-- |
[хыж]ынухэм
|
| Послеложнэ: |
[хыж]ынукӀэ |
[хыж]ынумкӀэ |
[хыж]ынухэкӀэ |
[хыж]ынухэмкӀэ
|
| Обстоятельственнэ: |
[хыж]ынууэ |
[хыж]ынурауэ |
[хыж]ынухэу |
[хыж]ынухэрауэ
|
МЫХЬЭНЭ
- Хэхын аргуэру, къытебгъэзэжу, етӀуанэу, аргуэру зэрыщытауэ хэхын
ЩАПХЪЭХЭР
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
| Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, |
«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 |
нап. 111
|
| адыгэбзэ |
урысыбзэ/русский |
инджылыбзэ/English
|
| Щыгъыныр ида нэужь, ӀулӀэуданэр къыхехыж. |
После того, как одежду сшивает, она выдёргивает нитки для намётки. |
After she has sewn the clothing, she removes the basting thread.
|
|
|
нап. 114
|
| Хъыр тенджызым къыхахыж. |
Сеть снова вытаскивают из моря. |
The net is pulled out of the sea again.
|
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къыхэхыжын: choose, elect, select sb again, for a second time.
УРЫСЫБЗЭ
- къыхэхыжын: выбрать кого-л. опять, снова
БИБЛИОГРАФИЕ
Библиографием еплъын
