къэбжын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [qʹɐb'ᶎǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• къэ- + [бж] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "къэбжын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	къэбжын
щымыӀэныгъэ:	къэмыбжын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэзбжын	къэббжын	къибжын	къэдбжын	къэвбжын	къабжын
щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжын	къыумыбжын	къимыбжын	къэдмыбжын	къэвмыбжын	къамыбжын

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	къэбж!	къэвбж!
щымыӀэныгъэ:	къыумыбж!	къэвмыбж!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	сыкъребж	укъребж	къребж	дыкъребж	фыкъребж	къребж
щымыӀэныгъэ:	сыкъремыбж	укъыремыбж	къремыбж	дыкъремыбж	фыкъремыбж	къремыбж

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къызобж(ыр)	къыбобж(ыр)	къебж(ыр)	къыдобж(ыр)	къывобж(ыр)	къабж(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзбжыркъым	къэббжыркъым	къибжыркъым	къэдбжыркъым	къэвбжыркъым	къабжыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	къэзбжырт	къэббжырт	къибжырт	къэдбжырт	къэвбжырт	къабжырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзбжыртэкъым	къэббжыртэкъым	къибжыртэкъым	къэдбжыртэкъым	къэвбжыртэкъым	къабжыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэзбжащ	къэббжащ	къибжащ	къэдбжащ	къэвбжащ	къабжащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзбжакъым	къэббжакъым	къибжакъым	къэдбжакъым	къэвбжакъым	къабжакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	къэзбжат	къэббжат	къибжат	къэдбжат	къэвбжат	къабжат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзбжатэкъым	къэббжатэкъым	къибжатэкъым	къэдбжатэкъым	къэвбжатэкъым	къабжатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжыгъащ	къэббжыгъащ	къибжыгъащ	къэдбжыгъащ	къэвбжыгъащ	къабжыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзбжыгъакъым	къэббжыгъакъым	къибжыгъакъым	къэдбжыгъакъым	къэвбжыгъакъым	къабжыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжыгъат	къэббжыгъат	къибжыгъат	къэдбжыгъат	къэвбжыгъат	къабжыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзбжыгъатэкъым	къэббжыгъатэкъым	къибжыгъатэкъым	къэдбжыгъатэкъым	къэвбжыгъатэкъым	къабжыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	къэзбжщ	къэббжщ	къибжщ	къэдбжщ	къэвбжщ	къабжщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	къэзбжкъым	къэббжкъым	къибжкъым	къэдбжкъым	къэвбжкъым	къабжкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	къэзбжт	къэббжт	къибжт	къэдбжт	къэвбжт	къабжт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	къэзбжтэкъым	къэббжтэкъым	къибжтэкъым	къэдбжтэкъым	къэвбжтэкъым	къабжтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжынщ	къэббжынщ	къибжынщ	къэдбжынщ	къэвбжынщ	къабжынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзбжынкъым	къэббжынкъым	къибжынкъым	къэдбжынкъым	къэвбжынкъым	къабжынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжынущ	къэббжынущ	къибжынущ	къэдбжынущ	къэвбжынущ	къабжынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзбжынукъым	къэббжынукъым	къибжынукъым	къэдбжынукъым	къэвбжынукъым	къабжынукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжрэ	къэббжрэ	къибжрэ	къэдбжрэ	къэвбжрэ	къабжрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзбжыркъэ	къэббжыркъэ	къибжыркъэ	къэдбжыркъэ	къэвбжыркъэ	къабжыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	къэзбжырт	къэббжырт	къибжырт	къэдбжырт	къэвбжырт	къабжырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзбжыртэкъэ	къэббжыртэкъэ	къибжыртэкъэ	къэдбжыртэкъэ	къэвбжыртэкъэ	къабжыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэзбжа	къэббжа	къибжа	къэдбжа	къэвбжа	къабжа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзбжакъэ	къэббжакъэ	къибжакъэ	къэдбжакъэ	къэвбжакъэ	къабжакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	къэзбжат	къэббжат	къибжат	къэдбжат	къэвбжат	къабжат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзбжатэкъэ	къэббжатэкъэ	къибжатэкъэ	къэдбжатэкъэ	къэвбжатэкъэ	къабжатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжыгъа	къэббжыгъа	къибжыгъа	къэдбжыгъа	къэвбжыгъа	къабжыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	къэзбжыгъакъэ	къэббжыгъакъэ	къибжыгъакъэ	къэдбжыгъакъэ	къэвбжыгъакъэ	къабжыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжыгъат	къэббжыгъат	къибжыгъат	къэдбжыгъат	къэвбжыгъат	къабжыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзбжыгъатэкъэ	къэббжыгъатэкъэ	къибжыгъатэкъэ	къэдбжыгъатэкъэ	къэвбжыгъатэкъэ	къабжыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	къэзбж	къэббж	къибж	къэдбж	къэвбж	къабж
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	къэзбжкъэ	къэббжкъэ	къибжкъэ	къэдбжкъэ	къэвбжкъэ	къабжкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	къэзбжт	къэббжт	къибжт	къэдбжт	къэвбжт	къабжт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	къэзбжтэкъэ	къэббжтэкъэ	къибжтэкъэ	къэдбжтэкъэ	къэвбжтэкъэ	къабжтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжын	къэббжын	къибжын	къэдбжын	къэвбжын	къабжын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзбжынкъэ	къэббжынкъэ	къибжынкъэ	къэдбжынкъэ	къэвбжынкъэ	къабжынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжыну	къэббжыну	къибжыну	къэдбжыну	къэвбжыну	къабжыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзбжынукъэ	къэббжынукъэ	къибжынукъэ	къэдбжынукъэ	къэвбжынукъэ	къабжынукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжмэ	къэббжмэ	къибжмэ	къэдбжмэ	къэвбжмэ	къабжмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжмэ	къыумыбжмэ	къимыбжмэ	къэдмыбжмэ	къэвмыбжмэ	къамыбжмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэзбжамэ	къэббжамэ	къибжамэ	къэдбжамэ	къэвбжамэ	къабжамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжамэ	къыумыбжамэ	къимыбжамэ	къэдмыбжамэ	къэвмыбжамэ	къамыбжамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэзбжыгъамэ	къэббжыгъамэ	къибжыгъамэ	къэдбжыгъамэ	къэвбжыгъамэ	къабжыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжыгъамэ	къыумыбжыгъамэ	къимыбжыгъамэ	къэдмыбжыгъамэ	къэвмыбжыгъамэ	къамыбжыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжынмэ	къэббжынмэ	къибжынмэ	къэдбжынмэ	къэвбжынмэ	къабжынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжынмэ	къыумыбжынмэ	къимыбжынмэ	къэдмыбжынмэ	къэвмыбжынмэ	къамыбжынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжынумэ	къэббжынумэ	къибжынумэ	къэдбжынумэ	къэвбжынумэ	къабжынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжынумэ	къыумыбжынумэ	къимыбжынумэ	къэдмыбжынумэ	къэвмыбжынумэ	къамыбжынумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжтэмэ	къэббжтэмэ	къибжтэмэ	къэдбжтэмэ	къэвбжтэмэ	къабжтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжтэмэ	къыумыбжтэмэ	къимыбжтэмэ	къэдмыбжтэмэ	къэвмыбжтэмэ	къамыбжтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэзбжатэмэ	къэббжатэмэ	къибжатэмэ	къэдбжатэмэ	къэвбжатэмэ	къабжатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжатэмэ	къыумыбжатэмэ	къимыбжатэмэ	къэдмыбжатэмэ	къэвмыбжатэмэ	къамыбжатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэзбжыгъатэмэ	къэббжыгъатэмэ	къибжыгъатэмэ	къэдбжыгъатэмэ	къэвбжыгъатэмэ	къабжыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжыгъатэмэ	къыумыбжыгъатэмэ	къимыбжыгъатэмэ	къэдмыбжыгъатэмэ	къэвмыбжыгъатэмэ	къамыбжыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжынтэмэ	къэббжынтэмэ	къибжынтэмэ	къэдбжынтэмэ	къэвбжынтэмэ	къабжынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжынтэмэ	къыумыбжынтэмэ	къимыбжынтэмэ	къэдмыбжынтэмэ	къэвмыбжынтэмэ	къамыбжынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжынутэмэ	къэббжынутэмэ	къибжынутэмэ	къэдбжынутэмэ	къэвбжынутэмэ	къабжынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжынутэмэ	къыумыбжынутэмэ	къимыбжынутэмэ	къэдмыбжынутэмэ	къэвмыбжынутэмэ	къамыбжынутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжынт	къэббжынт	къибжынт	къэдбжынт	къэвбжынт	къабжынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзбжынтэкъым	къэббжынтэкъым	къибжынтэкъым	къэдбжынтэкъым	къэвбжынтэкъым	къабжынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжынут	къэббжынут	къибжынут	къэдбжынут	къэвбжынут	къабжынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзбжынутэкъым	къэббжынутэкъым	къибжынутэкъым	къэдбжынутэкъым	къэвбжынутэкъым	къабжынутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжми	къэббжми	къибжми	къэдбжми	къэвбжми	къабжми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжми	къыумыбжми	къимыбжми	къэдмыбжми	къэвмыбжми	къамыбжми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэзбжами	къэббжами	къибжами	къэдбжами	къэвбжами	къабжами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжами	къыумыбжами	къимыбжами	къэдмыбжами	къэвмыбжами	къамыбжами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэзбжыгъами	къэббжыгъами	къибжыгъами	къэдбжыгъами	къэвбжыгъами	къабжыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжыгъами	къыумыбжыгъами	къимыбжыгъами	къэдмыбжыгъами	къэвмыбжыгъами	къамыбжыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжынми	къэббжынми	къибжынми	къэдбжынми	къэвбжынми	къабжынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжынми	къыумыбжынми	къимыбжынми	къэдмыбжынми	къэвмыбжынми	къамыбжынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжынуми	къэббжынуми	къибжынуми	къэдбжынуми	къэвбжынуми	къабжынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжынуми	къыумыбжынуми	къимыбжынуми	къэдмыбжынуми	къэвмыбжынуми	къамыбжынуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжтэми	къэббжтэми	къибжтэми	къэдбжтэми	къэвбжтэми	къабжтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжтэми	къыумыбжтэми	къимыбжтэми	къэдмыбжтэми	къэвмыбжтэми	къамыбжтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэзбжатэми	къэббжатэми	къибжатэми	къэдбжатэми	къэвбжатэми	къабжатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжатэми	къыумыбжатэми	къимыбжатэми	къэдмыбжатэми	къэвмыбжатэми	къамыбжатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэзбжыгъатэми	къэббжыгъатэми	къибжыгъатэми	къэдбжыгъатэми	къэвбжыгъатэми	къабжыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжыгъатэми	къыумыбжыгъатэми	къимыбжыгъатэми	къэдмыбжыгъатэми	къэвмыбжыгъатэми	къамыбжыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжынтэми	къэббжынтэми	къибжынтэми	къэдбжынтэми	къэвбжынтэми	къабжынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжынтэми	къыумыбжынтэми	къимыбжынтэми	къэдмыбжынтэми	къэвмыбжынтэми	къамыбжынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзбжынутэми	къэббжынутэми	къибжынутэми	къэдбжынутэми	къэвбжэнутэми	къабжэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжынутэми	къыумыбжынутэми	къимыбжынутэми	къэдмыбжынутэми	къэвмыбжынутэми	къамыбжынутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэзбжаи	къэббжаи	къибжаи	къэдбжаи	къэвбжаи	къабжаи
щымыӀэныгъэ:	къэзбжакъыми	къэббжакъыми	къибжакъыми	къэдбжакъыми	къэвбжакъыми	къабжакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэзбжащэрэт	къэббжащэрэт	къибжащэрэт	къэдбжащэрэт	къэвбжащэрэт	къабжащэрэт
щымыӀэныгъэ:	къэзмыбжащэрэт	къыумыбжащэрэт	къимыбжащэрэт	къэдмыбжащэрэт	къэвмыбжащэрэт	къамыбжащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнщ	къэббжагъэнщ	къибжагъэнщ	къэдбжагъэнщ	къэвбжагъэнщ	къабжагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнкъым	къэббжагъэнкъым	къибжагъэнкъым	къэдбжагъэнкъым	къэвбжагъэнкъым	къабжагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнт	къэббжагъэнт	къибжагъэнт	къэдбжагъэнт	къэвбжагъэнт	къабжагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнтэкъым	къэббжагъэнтэкъым	къибжагъэнтэкъым	къэдбжагъэнтэкъым	къэвбжагъэнтэкъым	къабжагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэзбжагъэн	къэббжагъэн	къибжагъэн	къэдбжагъэн	къэвбжагъэн	къабжагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнкъэ	къэббжагъэнкъэ	къибжагъэнкъэ	къэдбжагъэнкъэ	къэвбжагъэнкъэ	къабжагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнт	къэббжагъэнт	къибжагъэнт	къэдбжагъэнт	къэвбжагъэнт	къабжагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнтэкъэ	къэббжагъэнтэкъэ	къибжагъэнтэкъэ	къэдбжагъэнтэкъэ	къэвбжагъэнтэкъэ	къабжагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнущ	къэббжагъэнущ	къибжагъэнущ	къэдбжагъэнущ	къэвбжагъэнущ	къабжагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнукъым	къэббжагъэнукъым	къибжагъэнукъым	къэдбжагъэнукъым	къэвбжагъэнукъым	къабжагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнут	къэббжагъэнут	къибжагъэнут	къэдбжагъэнут	къэвбжагъэнут	къабжагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнутэкъым	къэббжагъэнутэкъым	къибжагъэнутэкъым	къэдбжагъэнутэкъым	къэвбжагъэнутэкъым	къабжагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэзбжагъэну	къэббжагъэну	къибжагъэну	къэдбжагъэну	къэвбжагъэну	къабжагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнукъэ	къэббжагъэнукъэ	къибжагъэнукъэ	къэдбжагъэнукъэ	къэвбжагъэнукъэ	къабжагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнут	къэббжагъэнут	къибжагъэнут	къэдбжагъэнут	къэвбжагъэнут	къабжагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэзбжагъэнутэкъэ	къэббжагъэнутэкъэ	къибжагъэнутэкъэ	къэдбжагъэнутэкъэ	къэвбжагъэнутэкъэ	къабжагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэзыбж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыбж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзыбжа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыбжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзыбжыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыбжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзыбжын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыбжын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзыбжыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыбжыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэзбж	къэббж	къибж	къэдбж	къэвбж	къабж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыбж	къыумыбж	къимыбж	къэдмыбж	къэвмыбж	къамыбж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзбжа	къэббжа	къибжа	къэдбжа	къэвбжа	къабжа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыбжа	къыумыбжа	къимыбжа	къэдмыбжа	къэвмыбжа	къамыбжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзбжыгъа	къэббжыгъа	къибжыгъа	къэдбжыгъа	къэвбжыгъа	къабжыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыбжыгъа	къыумыбжыгъа	къимыбжыгъа	къэдмыбжыгъа	къэвмыбжыгъа	къамыбжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзбжын	къэббжын	къибжын	къэдбжын	къэвбжын	къабжын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыбжын	къыумыбжын	къимыбжын	къэдмыбжын	къэвмыбжын	къамыбжын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзбжыну	къэббжыну	къибжыну	къэдбжыну	къэвбжыну	къабжыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыбжыну	къыумыбжыну	къимыбжыну	къэдмыбжыну	къэвмыбжыну	къамыбжыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэбж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыбж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэбжа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыбжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэбжыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыбжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэбжын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыбжын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэбжыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыбжыну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къызэрызбж	къызэрыббж	къызэрибж	къызэрыдбж	къызэрывбж	къызэрабж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыбж	къызэрумыбж	къызэримыбж	къызэрыдмыбж	къызэрывмыбж	къызэрамыбж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къызэрызбжа	къызэрыббжа	къызэрибжа	къызэрыдбжа	къызэрывбжа	къызэрабжа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыбжа	къызэрумыбжа	къызэримыбжа	къызэрыдмыбжа	къызэрывмыбжа	къызэрамыбжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къызэрызбжыгъа	къызэрыббжыгъа	къызэрибжыгъа	къызэрыдбжыгъа	къызэрывбжыгъа	къызэрабжыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыбжыгъа	къызэрумыбжыгъа	къызэримыбжыгъа	къызэрыдмыбжыгъа	къызэрывмыбжыгъа	къызэрамыбжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къызэрызбжын	къызэрыббжын	къызэрибжын	къызэрыдбжын	къызэрывбжын	къызэрабжын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыбжын	къызэрумыбжын	къызэримыбжын	къызэрыдмыбжын	къызэрывмыбжын	къызэрамыбжын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къызэрызбжыну	къызэрыббжыну	къызэрибжыну	къызэрыдбжыну	къызэрывбжыну	къызэрабжыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыбжыну	къызэрумыбжыну	къызэримыбжыну	къызэрыдмыбжыну	къызэрывмыбжыну	къызэрамыбжыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыщызбж	къыщыббж	къыщибж	къыщыдбж	къыщывбж	къыщабж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыбж	къыщумыбж	къыщимыбж	къыщыдмыбж	къыщывмыбж	къыщамыбж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщызбжа	къыщыббжа	къыщибжа	къыщыдбжа	къыщывбжа	къыщабжа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыбжа	къыщумыбжа	къыщимыбжа	къыщыдмыбжа	къыщывмыбжа	къыщамыбжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщызбжыгъа	къыщыббжыгъа	къыщибжыгъа	къыщыдбжыгъа	къыщывбжыгъа	къыщабжыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыбжыгъа	къыщумыбжыгъа	къыщимыбжыгъа	къыщыдмыбжыгъа	къыщывмыбжыгъа	къыщамыбжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщызбжын	къыщыббжын	къыщибжын	къыщыдбжын	къыщывбжын	къыщабжын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыбжын	къыщумыбжын	къыщимыбжын	къыщыдмыбжын	къыщывмыбжын	къыщамыбжын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщызбжыну	къыщыббжыну	къыщибжыну	къыщыдбжыну	къыщывбжыну	къыщабжыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыбжыну	къыщумыбжыну	къыщимыбжыну	къыщыдмыбжыну	къыщывмыбжыну	къыщамыбжыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыздэзбж	къыздэббж	къыздибж	къыздэдбж	къыздэвбж	къыздабж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмыбж	къыздумыбж	къыздимыбж	къыздэдмыбж	къыздэвмыбж	къыздамыбж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыздэзбжа	къыздэббжа	къыздибжа	къыздэдбжа	къыздэвбжа	къыздабжа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмыбжа	къыздумыбжа	къыздимыбжа	къыздэдмыбжа	къыздэвмыбжа	къыздамыбжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыздэзбжыгъа	къыздэббжыгъа	къыздибжыгъа	къыздэдбжыгъа	къыздэвбжыгъа	къыздабжыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэбъэдэзмыбжыгъа	къыздумыбжыгъа	къыздимыбжыгъа	къыздэдмыбжыгъа	къыздэвмыбжыгъа	къыздамыбжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыздэзбжын	къыздэббжын	къыздибжын	къыздэдбжын	къыздэвбжын	къыздабжын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмыбжын	къыздумыбжын	къыздимыбжын	къыздэдмыбжын	къыздэвмыбжын	къыздамыбжын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыздэзбжыну	къыздэббжыну	къыздибжыну	къыздэдбжыну	къыздэвбжыну	къыздабжыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмыбжыну	къыздумыбжыну	къыздимыбжыну	къыздэдмыбжыну	къыздэвмыбжыну	къыздамыбжыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэзбж	къыщӀэббж	къыщӀибж	къыщӀэдбж	къыщӀэвбж	къыщӀабж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыбж	къыщӀумыбж	къыщӀимыбж	къыщӀэдмыбж	къыщӀэвмыбж	къыщӀамыбж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэзбжа	къыщӀэббжа	къыщӀибжа	къыщӀэдбжа	къыщӀэвбжа	къыщӀабжа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыбжа	къыщӀумыбжа	къыщӀимыбжа	къыщӀэдмыбжа	къыщӀэвмыбжа	къыщӀамыбжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэзбжыгъа	щӀэкъэббжыгъа	къыщӀибжыгъа	щӀэкъэдбжыгъа	щӀэкъэвбжыгъа	къыщӀабжыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыбжыгъа	къыщӀумыбжыгъа	къыщӀимыбжыгъа	къыщӀэдмыбжыгъа	къыщӀэвмыбжыгъа	къыщӀамыбжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэзбжын	къыщӀэббжын	къыщӀибжын	къыщӀэдбжын	къыщӀэвбжын	къыщӀабжын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыбжын	къыщӀумыбжын	къыщӀимыбжын	къыщӀэдмыбжын	къыщӀэвмыбжын	къыщӀамыбжын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэзбжыну	къыщӀэббжыну	къыщӀибжыну	къыщӀэдбжыну	къыщӀэвбжыну	къыщӀабжыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыбжыну	къыщӀумыбжыну	къыщӀимыбжыну	къыщӀэдмыбжыну	къыщӀэвмыбжыну	къыщӀамыбжыну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэзбжу	къэббжу	къибжу	къэдбжу	къэвбжу	къабжу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыбжу	къыумыбжу	къимыбжу	къэдмыбжу	къэвмыбжу	къамыбжу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзбжауэ	къэббжауэ	къибжауэ	къэдбжауэ	къэвбжауэ	къабжауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыбжауэ	къыумыбжауэ	къимыбжауэ	къэдмыбжауэ	къэвмыбжауэ	къамыбжауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	къэзбжурэ	къэббжурэ	къибжурэ	къэдбжурэ	къэвбжурэ	къабжурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	къэзмыбжурэ	къыумыбжурэ	къимыбжурэ	къэдмыбжурэ	къэвмыбжурэ	къамыбжурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	укъызобж	къызобж	--	фыкъызобж	къызобж(хэ)
уэ	сыкъыбобж	--	къыбобж	дыкъыбобж	--	къыбобж(хэ)
абы	сыкъебж	укъебж	къебж	дыкъебж	фыкъебж	къебж(хэ)
дэ	--	укъыдобж	къыдобж	--	фыкъыдобж	къыдобж(хэ)
фэ	сыкъывобж	--	къывобж	дыкъывобж	--	къывобж(хэ)
абыхэм	сыкъабж	укъабж	къабж	дыкъабж	фыкъабж	къабж(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыкъэз[бжрэ]	къэз[бжрэ]	--	фыкъэз[бжрэ]	къэз[бж(хэ)рэ]
уэ	сыкъэб[бжрэ]	--	къэб[бжрэ]	дыкъэб[бжрэ]	--	къэб[бж(хэ)рэ]
абы	сыкъи[бжрэ]	укъи[бжрэ]	къи[бжрэ]	дыкъи[бжрэ]	фыкъи[бжрэ]	къи[бж(хэ)рэ]
дэ	--	укъэд[бжрэ]	къэд[бжрэ]	--	фыкъэд[бжрэ]	къэд[бж(хэ)рэ]
фэ	сыкъэв[бжрэ]	--	къэв[бжрэ]	дыкъэв[бжрэ]	--	къэв[бж(хэ)рэ]
абыхэм	сыкъа[бжрэ]	укъа[бжрэ]	къа[бжрэ]	дыкъа[бжрэ]	фыкъа[бжрэ]	къа[бж(хэ)рэ]

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[бж]	[бж]ыр	--	[бж]хэр
Эргативнэ:	[бж]	[бж]ым	--	[бж]хэм
Послеложнэ:	[бж]кӀэ	[бж]ымкӀэ	[бж]хэкӀэ	[бж]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[бж]у	[бж]ырауэ	[бж]хэу	[бж]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[бж]а	[бж]ар	--	[бж]ахэр
Эргативнэ:	[бж]а	[бж]ам	--	[бж]ахэм
Послеложнэ:	[бж]акӀэ	[бж]амкӀэ	[бж]ахэкӀэ	[бж]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[бж]ауэ	[бж]арауэ	[бж]ахэу	[бж]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[бж]ын	[бж]ыныр	--	[бж]ынхэр
Эргативнэ:	[бж]ын	[бж]ыным	--	[бж]ынхэм
Послеложнэ:	[бж]ынкӀэ	[бж]ынымкӀэ	[бж]ынхэкӀэ	[бж]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[бж]ыну	[бж]ынырауэ	[бж]ынхэу	[бж]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[бж]ыну	[бж]ынур	--	[бж]ынухэр
Эргативнэ:	[бж]ыну	[бж]ынум	--	[бж]ынухэм
Послеложнэ:	[бж]ынукӀэ	[бж]ынумкӀэ	[бж]ынухэкӀэ	[бж]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[бж]ынууэ	[бж]ынурауэ	[бж]ынухэу	[бж]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыгуэрым и бжыгъэр зэрыхъур зэгъэщӀэн, къэлъытэн.
2. КъызэрымыкӀӀа, мыхьэнэншэ куэд жыӀэн.

ЩАПХЪЭХЭР

• Санятрэ Фаризэтрэ къахуэбжыр къабжри ӀукӀыжащ. Щомахуэ Амырхъан

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Ахъшэр къэбжын.
• ЦӀыхум и ныбжьыр зэрыхъуар къэбжын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• къэбжын: 1. count, calculate sb or sth 2. chatter, talk, chat, prattle nonsense,
• Ахъшэр къэбжын: count money
• ЦӀыхум и ныбжьыр зэрыхъуар къэбжын: calculate a person’s expected age

УРЫСЫБЗЭ

• къэбжын: 1. сосчитать, подсчитать кого-что-л. 2. болтать, нести вздор, плести ерунду
• Ахъшэр къэбжын: считать деньги
• ЦӀыхум и ныбжьыр зэрыхъуар къэбжын: подсчитать ожидаемый возраст человека

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын