къэшын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [qʹɐ'ʂǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• къэ- + [ш] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "къэшын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	къэшын
щымыӀэныгъэ:	къэмышын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэсшын	къэпшын	къишын	къэтшын	къэфшын	къашын
щымыӀэныгъэ:	къэзмышын	къыумышын	къимышын	къэдмышын	къэвмышын	къамышын

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	къэш!	къэфш!
щымыӀэныгъэ:	къыумыш!	къэвмыш!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэсреш	къыуреш	къреш	къэтреш	къэфреш	къреш
щымыӀэныгъэ:	къэсремыш	къыуремыш	къремыш	къэтремыш	къэфремыш	къремыш

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къызош(ыр)	къыбош(ыр)	къеш(ыр)	къыдош(ыр)	къывош(ыр)	къаш(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшыркъым	къэпшыркъым	къишыркъым	къэтшыркъым	къэфшыркъым	къашыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшырт	къэпшырт	къишырт	къэтшырт	къэфшырт	къашырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэсшыртэкъым	къэпшыртэкъым	къишыртэкъым	къэтшыртэкъым	къэфшыртэкъым	къашыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшащ	къэпшащ	къишащ	къэтшащ	къэфшащ	къашащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэсшакъым	къэпшакъым	къишакъым	къэтшакъым	къэфшакъым	къашакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшат	къэпшат	къишат	къэтшат	къэфшат	къашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэсшатэкъым	къэпшатэкъым	къишатэкъым	къэтшатэкъым	къэфшатэкъым	къашатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшыгъащ	къэпшыгъащ	къишыгъащ	къэтшыгъащ	къэфшыгъащ	къашыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшыгъакъым	къэпшыгъакъым	къишыгъакъым	къэтшыгъакъым	къэфшыгъакъым	къашыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшыгъат	къэпшыгъат	къишыгъат	къэтшыгъат	къэфшыгъат	къашыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшыгъатэкъым	къэпшыгъатэкъым	къишыгъатэкъым	къэтшыгъатэкъым	къэфшыгъатэкъым	къашыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	къэсшщ	къэпшщ	къишщ	къэтшщ	къэфшщ	къашщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	къэсшкъым	къэпшкъым	къишкъым	къэтшкъым	къэфшкъым	къашкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	къэсшт	къэпшт	къишт	къэтшт	къэфшт	къашт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	къэсштэкъым	къэпштэкъым	къиштэкъым	къэтштэкъым	къэфштэкъым	къаштэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшынщ	къэпшынщ	къишынщ	къэтшынщ	къэфшынщ	къашынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшынкъым	къэпшынкъым	къишынкъым	къэтшынкъым	къэфшынкъым	къашынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшынущ	къэпшынущ	къишынущ	къэтшынущ	къэфшынущ	къашынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшынукъым	къэпшынукъым	къишынукъым	къэтшынукъым	къэфшынукъым	къашынукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшрэ	къэпшрэ	къишрэ	къэтшрэ	къэфшрэ	къашрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшыркъэ	къэпшыркъэ	къишыркъэ	къэтшыркъэ	къэфшыркъэ	къашыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшырт	къэпшырт	къишырт	къэтшырт	къэфшырт	къашырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэсшыртэкъэ	къэпшыртэкъэ	къишыртэкъэ	къэтшыртэкъэ	къэфшыртэкъэ	къашыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэсша	къэпша	къиша	къэтша	къэфша	къаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэсшакъэ	къэпшакъэ	къишакъэ	къэтшакъэ	къэфшакъэ	къашакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшат	къэпшат	къишат	къэтшат	къэфшат	къашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэсшатэкъэ	къэпшатэкъэ	къишатэкъэ	къэтшатэкъэ	къэфшатэкъэ	къашатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшыгъа	къэпшыгъа	къишыгъа	къэтшыгъа	къэфшыгъа	къашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	къэсшыгъакъэ	къэпшыгъакъэ	къишыгъакъэ	къэтшыгъакъэ	къэфшыгъакъэ	къашыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшыгъат	къэпшыгъат	къишыгъат	къэтшыгъат	къэфшыгъат	къашыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэсшыгъатэкъэ	къэпшыгъатэкъэ	къишыгъатэкъэ	къэтшыгъатэкъэ	къэфшыгъатэкъэ	къашыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	къэсш	къэпш	къиш	къэтш	къэфш	къаш
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	къэсшкъэ	къэпшкъэ	къишкъэ	къэтшкъэ	къэфшкъэ	къашкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	къэсшт	къэпшт	къишт	къэтшт	къэфшт	къашт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	къэсштэкъэ	къэпштэкъэ	къиштэкъэ	къэтштэкъэ	къэфштэкъэ	къаштэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшын	къэпшын	къишын	къэтшын	къэфшын	къашын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшынкъэ	къэпшынкъэ	къишынкъэ	къэтшынкъэ	къэфшынкъэ	къашынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшыну	къэпшыну	къишыну	къэтшыну	къэфшыну	къашыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшынукъэ	къэпшынукъэ	къишынукъэ	къэтшынукъэ	къэфшынукъэ	къашынукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшмэ	къэпшмэ	къишмэ	къэтшмэ	къэфшмэ	къашмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышмэ	къыумышмэ	къимышмэ	къэдмышмэ	къэвмышмэ	къамышмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшамэ	къэпшамэ	къишамэ	къэтшамэ	къэфшамэ	къашамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышамэ	къыумышамэ	къимышамэ	къэдмышамэ	къэвмышамэ	къамышамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэсшыгъамэ	къэпшыгъамэ	къишыгъамэ	къэтшыгъамэ	къэфшыгъамэ	къашыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышыгъамэ	къыумышыгъамэ	къимышыгъамэ	къэдмышыгъамэ	къэвмышыгъамэ	къамышыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшынмэ	къэпшынмэ	къишынмэ	къэтшынмэ	къэфшынмэ	къашынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышынмэ	къыумышынмэ	къимышынмэ	къэдмышынмэ	къэвмышынмэ	къамышынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшынумэ	къэпшынумэ	къишынумэ	къэтшынумэ	къэфшынумэ	къашынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышынумэ	къыумышынумэ	къимышынумэ	къэдмышынумэ	къэвмышынумэ	къамышынумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэсштэмэ	къэпштэмэ	къиштэмэ	къэтштэмэ	къэфштэмэ	къаштэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыштэмэ	къыумыштэмэ	къимыштэмэ	къэдмыштэмэ	къэвмыштэмэ	къамыштэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшатэмэ	къэпшатэмэ	къишатэмэ	къэтшатэмэ	къэфшатэмэ	къашатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышатэмэ	къыумышатэмэ	къимышатэмэ	къэдмышатэмэ	къэвмышатэмэ	къамышатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэсшыгъатэмэ	къэпшыгъатэмэ	къишыгъатэмэ	къэтшыгъатэмэ	къэфшыгъатэмэ	къашыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышыгъатэмэ	къыумышыгъатэмэ	къимышыгъатэмэ	къэдмышыгъатэмэ	къэвмышыгъатэмэ	къамышыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшынтэмэ	къэпшынтэмэ	къишынтэмэ	къэтшынтэмэ	къэфшынтэмэ	къашынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышынтэмэ	къыумышынтэмэ	къимышынтэмэ	къэдмышынтэмэ	къэвмышынтэмэ	къамышынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшынутэмэ	къэпшынутэмэ	къишынутэмэ	къэтшынутэмэ	къэфшынутэмэ	къашынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышынутэмэ	къыумышынутэмэ	къимышынутэмэ	къэдмышынутэмэ	къэвмышынутэмэ	къамышынутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшынт	къэпшынт	къишынт	къэтшынт	къэфшынт	къашынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшынтэкъым	къэпшынтэкъым	къишынтэкъым	къэтшынтэкъым	къэфшынтэкъым	къашынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшынут	къэпшынут	къишынут	къэтшынут	къэфшынут	къашынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшынутэкъым	къэпшынутэкъым	къишынутэкъым	къэтшынутэкъым	къэфшынутэкъым	къашынутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшми	къэпшми	къишми	къэтшми	къэфшми	къашми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышми	къыумышми	къимышми	къэдмышми	къэвмышми	къамышми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшами	къэпшами	къишами	къэтшами	къэфшами	къашами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышами	къыумышами	къимышами	къэдмышами	къэвмышами	къамышами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэсшыгъами	къэпшыгъами	къишыгъами	къэтшыгъами	къэфшыгъами	къашыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышыгъами	къыумышыгъами	къимышыгъами	къэдмышыгъами	къэвмышыгъами	къамышыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшынми	къэпшынми	къишынми	къэтшынми	къэфшынми	къашынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышынми	къыумышынми	къимышынми	къэдмышынми	къэвмышынми	къамышынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшынуми	къэпшынуми	къишынуми	къэтшынуми	къэфшынуми	къашынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышынуми	къыумышынуми	къимышынуми	къэдмышынуми	къэвмышынуми	къамышынуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэсштэми	къэпштэми	къиштэми	къэтштэми	къэфштэми	къаштэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыштэми	къыумыштэми	къимыштэми	къэдмыштэми	къэвмыштэми	къамыштэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшатэми	къэпшатэми	къишатэми	къэтшатэми	къэфшатэми	къашатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышатэми	къыумышатэми	къимышатэми	къэдмышатэми	къэвмышатэми	къамышатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэсшыгъатэми	къэпшыгъатэми	къишыгъатэми	къэтшыгъатэми	къэфшыгъатэми	къашыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышыгъатэми	къыумышыгъатэми	къимышыгъатэми	къэдмышыгъатэми	къэвмышыгъатэми	къамышыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшынтэми	къэпшынтэми	къишынтэми	къэтшынтэми	къэфшынтэми	къашынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышынтэми	къыумышынтэми	къимышынтэми	къэдмышынтэми	къэвмышынтэми	къамышынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшынутэми	къэпшынутэми	къишынутэми	къэтшынутэми	къэфшэнутэми	къашэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышынутэми	къыумышынутэми	къимышынутэми	къэдмышынутэми	къэвмышынутэми	къамышынутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэсшаи	къэпшаи	къишаи	къэтшаи	къэфшаи	къашаи
щымыӀэныгъэ:	къэзмышаи	къыумышаи	къимышаи	къэдмышаи	къэвмышаи	къамышаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэсшащэрэт	къэпшащэрэт	къишащэрэт	къэтшащэрэт	къэфшащэрэт	къашащэрэт
щымыӀэныгъэ:	къэзмышащэрэт	къыумышащэрэт	къимышащэрэт	къэдмышащэрэт	къэвмышащэрэт	къамышащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэнщ	къэпшагъэнщ	къишагъэнщ	къэтшагъэнщ	къэфшагъэнщ	къашагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнкъым	къэпшагъэнкъым	къишагъэнкъым	къэтшагъэнкъым	къэфшагъэнкъым	къашагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэнт	къэпшагъэнт	къишагъэнт	къэтшагъэнт	къэфшагъэнт	къашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнтэкъым	къэпшагъэнтэкъым	къишагъэнтэкъым	къэтшагъэнтэкъым	къэфшагъэнтэкъым	къашагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэн	къэпшагъэн	къишагъэн	къэтшагъэн	къэфшагъэн	къашагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнкъэ	къэпшагъэнкъэ	къишагъэнкъэ	къэтшагъэнкъэ	къэфшагъэнкъэ	къашагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэнт	къэпшагъэнт	къишагъэнт	къэтшагъэнт	къэфшагъэнт	къашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнтэкъэ	къэпшагъэнтэкъэ	къишагъэнтэкъэ	къэтшагъэнтэкъэ	къэфшагъэнтэкъэ	къашагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэнущ	къэпшагъэнущ	къишагъэнущ	къэтшагъэнущ	къэфшагъэнущ	къашагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнукъым	къэпшагъэнукъым	къишагъэнукъым	къэтшагъэнукъым	къэфшагъэнукъым	къашагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэнут	къэпшагъэнут	къишагъэнут	къэтшагъэнут	къэфшагъэнут	къашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнутэкъым	къэпшагъэнутэкъым	къишагъэнутэкъым	къэтшагъэнутэкъым	къэфшагъэнутэкъым	къашагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэну	къэпшагъэну	къишагъэну	къэтшагъэну	къэфшагъэну	къашагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнукъэ	къэпшагъэнукъэ	къишагъэнукъэ	къэтшагъэнукъэ	къэфшагъэнукъэ	къашагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэнут	къэпшагъэнут	къишагъэнут	къэтшагъэнут	къэфшагъэнут	къашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнутэкъэ	къэпшагъэнутэкъэ	къишагъэнутэкъэ	къэтшагъэнутэкъэ	къэфшагъэнутэкъэ	къашагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэзыш
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзыша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзышыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзышын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымышын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзышыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымышыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэсш	къэпш	къиш	къэтш	къэфш	къаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыш	къыумыш	къимыш	къэдмыш	къэвмыш	къамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэсша	къэпша	къиша	къэтша	къэфша	къаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыша	къыумыша	къимыша	къэдмыша	къэвмыша	къамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэсшыгъа	къэпшыгъа	къишыгъа	къэтшыгъа	къэфшыгъа	къашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмышыгъа	къыумышыгъа	къимышыгъа	къэдмышыгъа	къэвмышыгъа	къамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэсшын	къэпшын	къишын	къэтшын	къэфшын	къашын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмышын	къыумышын	къимышын	къэдмышын	къэвмышын	къамышын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэсшыну	къэпшыну	къишыну	къэтшыну	къэфшыну	къашыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмышыну	къыумышыну	къимышыну	къэдмышыну	къэвмышыну	къамышыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэш
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэшыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэмышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэшын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэмышын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэшыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэмышыну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къызэрысш	къызэрыпш	къызэриш	къызэрытш	къызэрыфш	къызэраш
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыш	къызэрумыш	къызэримыш	къызэрыдмыш	къызэрывмыш	къызэрамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къызэрысша	къызэрыпша	къызэриша	къызэрытша	къызэрыфша	къызэраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыша	къызэрумыша	къызэримыша	къызэрыдмыша	къызэрывмыша	къызэрамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къызэрысшыгъа	къызэрыпшыгъа	къызэришыгъа	къызэрытшыгъа	къызэрыфшыгъа	къызэрашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмышыгъа	къызэрумышыгъа	къызэримышыгъа	къызэрыдмышыгъа	къызэрывмышыгъа	къызэрамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къызэрысшын	къызэрыпшын	къызэришын	къызэрытшын	къызэрыфшын	къызэрашын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмышын	къызэрумышын	къызэримышын	къызэрыдмышын	къызэрывмышын	къызэрамышын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къызэрысшыну	къызэрыпшыну	къызэришыну	къызэрытшыну	къызэрыфшыну	къызэрашыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмышыну	къызэрумышыну	къызэримышыну	къызэрыдмышыну	къызэрывмышыну	къызэрамышыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыщысш	къыщыпш	къыщиш	къыщытш	къыщыфш	къыщаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыш	къыщумыш	къыщимыш	къыщыдмыш	къыщывмыш	къыщамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщысша	къыщыпша	къыщиша	къыщытша	къыщыфша	къыщаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыша	къыщумыша	къыщимыша	къыщыдмыша	къыщывмыша	къыщамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщысшыгъа	къыщыпшыгъа	къыщишыгъа	къыщытшыгъа	къыщыфшыгъа	къыщашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмышыгъа	къыщумышыгъа	къыщимышыгъа	къыщыдмышыгъа	къыщывмышыгъа	къыщамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщысшын	къыщыпшын	къыщишын	къыщытшын	къыщыфшын	къыщашын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмышын	къыщумышын	къыщимышын	къыщыдмышын	къыщывмышын	къыщамышын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщысшыну	къыщыпшыну	къыщишыну	къыщытшыну	къыщыфшыну	къыщашыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмышыну	къыщумышыну	къыщимышыну	къыщыдмышыну	къыщывмышыну	къыщамышыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыздэсш	къыздэпш	къыздиш	къыздэтш	къыздэфш	къыздаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмыш	къыздумыш	къыздимыш	къыздэдмыш	къыздэвмыш	къыздамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыздэсша	къыздэпша	къыздиша	къыздэтша	къыздэфша	къыздаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмыша	къыздумыша	къыздимыша	къыздэдмыша	къыздэвмыша	къыздамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыздэсшыгъа	къыздэпшыгъа	къыздишыгъа	къыздэтшыгъа	къыздэфшыгъа	къыздашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэбъэдэзмышыгъа	къыздумышыгъа	къыздимышыгъа	къыздэдмышыгъа	къыздэвмышыгъа	къыздамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыздэсшын	къыздэпшын	къыздишын	къыздэтшын	къыздэфшын	къыздашын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмышын	къыздумышын	къыздимышын	къыздэдмышын	къыздэвмышын	къыздамышын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыздэсшыну	къыздэпшыну	къыздишыну	къыздэтшыну	къыздэфшыну	къыздашыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмышыну	къыздумышыну	къыздимышыну	къыздэдмышыну	къыздэвмышыну	къыздамышыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэсш	къыщӀэпш	къыщӀиш	къыщӀэтш	къыщӀэфш	къыщӀаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыш	къыщӀумыш	къыщӀимыш	къыщӀэдмыш	къыщӀэвмыш	къыщӀамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэсша	къыщӀэпша	къыщӀиша	къыщӀэтша	къыщӀэфша	къыщӀаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыша	къыщӀумыша	къыщӀимыша	къыщӀэдмыша	къыщӀэвмыша	къыщӀамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэсшыгъа	щӀэкъэпшыгъа	къыщӀишыгъа	щӀэкъэтшыгъа	щӀэкъэфшыгъа	къыщӀашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмышыгъа	къыщӀумышыгъа	къыщӀимышыгъа	къыщӀэдмышыгъа	къыщӀэвмышыгъа	къыщӀамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэсшын	къыщӀэпшын	къыщӀишын	къыщӀэтшын	къыщӀэфшын	къыщӀашын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмышын	къыщӀумышын	къыщӀимышын	къыщӀэдмышын	къыщӀэвмышын	къыщӀамышын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэсшыну	къыщӀэпшыну	къыщӀишыну	къыщӀэтшыну	къыщӀэфшыну	къыщӀашыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмышыну	къыщӀумышыну	къыщӀимышыну	къыщӀэдмышыну	къыщӀэвмышыну	къыщӀамышыну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэсшу	къэпшу	къишу	къэтшу	къэфшу	къашу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмышу	къыумышу	къимышу	къэдмышу	къэвмышу	къамышу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэсшауэ	къэпшауэ	къишауэ	къэтшауэ	къэфшауэ	къашауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмышауэ	къыумышауэ	къимышауэ	къэдмышауэ	къэвмышауэ	къамышауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	къэсшурэ	къэпшурэ	къишурэ	къэтшурэ	къэфшурэ	къашурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	къэзмышурэ	къыумышурэ	къимышурэ	къэдмышурэ	къэвмышурэ	къамышурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	укъызош	къызош	--	фыкъызош	къызош(хэ)
уэ	сыкъыбош	--	къыбош	дыкъыбош	--	къыбош(хэ)
абы	сыкъеш	укъеш	къеш	дыкъеш	фыкъеш	къеш(хэ)
дэ	--	укъыдош	къыдош	--	фыкъыдош	къыдош(хэ)
фэ	сыкъывош	--	къывош	дыкъывош	--	къывош(хэ)
абыхэм	сыкъаш	укъаш	къаш	дыкъаш	фыкъаш	къаш(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	укъэс[шрэ]	къэс[шрэ]	--	фыкъэс[шрэ]	къэс[ш(хэ)рэ]
уэ	сыкъэп[шрэ]	--	къэп[шрэ]	дыкъэп[шрэ]	--	къэп[ш(хэ)рэ]
абы	сыкъи[шрэ]	укъи[шрэ]	къи[шрэ]	дыкъи[шрэ]	фыкъи[шрэ]	къи[ш(хэ)рэ]
дэ	--	укъэт[шрэ]	къэт[шрэ]	--	фыкъэт[шрэ]	къэт[ш(хэ)рэ]
фэ	сыкъэф[шрэ]	--	къэф[шрэ]	дыкъэф[шрэ]	--	къэф[ш(хэ)рэ]
абыхэм	сыкъа[шрэ]	укъа[шрэ]	къа[шрэ]	дыкъа[шрэ]	фыкъа[шрэ]	къа[ш(хэ)рэ]

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ш]	[ш]ыр	--	[ш]хэр
Эргативнэ:	[ш]	[ш]ым	--	[ш]хэм
Послеложнэ:	[ш]кӀэ	[ш]ымкӀэ	[ш]хэкӀэ	[ш]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ш]у	[ш]ырауэ	[ш]хэу	[ш]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ш]а	[ш]ар	--	[ш]ахэр
Эргативнэ:	[ш]а	[ш]ам	--	[ш]ахэм
Послеложнэ:	[ш]акӀэ	[ш]амкӀэ	[ш]ахэкӀэ	[ш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ш]ауэ	[ш]арауэ	[ш]ахэу	[ш]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ш]ын	[ш]ыныр	--	[ш]ынхэр
Эргативнэ:	[ш]ын	[ш]ыным	--	[ш]ынхэм
Послеложнэ:	[ш]ынкӀэ	[ш]ынымкӀэ	[ш]ынхэкӀэ	[ш]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[ш]ыну	[ш]ынырауэ	[ш]ынхэу	[ш]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ш]ыну	[ш]ынур	--	[ш]ынухэр
Эргативнэ:	[ш]ыну	[ш]ынум	--	[ш]ынухэм
Послеложнэ:	[ш]ынукӀэ	[ш]ынумкӀэ	[ш]ынухэкӀэ	[ш]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ш]ынууэ	[ш]ынурауэ	[ш]ынухэу	[ш]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Шхуэлыр къэбукъуэдийурэ шэр къыщӀэгъэкӀын.

ЩАПХЪЭХЭР

• Жэмыр [Бабынэ] къишу шкӀэр щӀигъэхьэжыху, дыгъэр бзэхыжащ. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 117
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Нанэ къиша шэр дэ пэгуным идъзащ.	Выдоенное бабушкой молоко мы процедили в ведро.	We strained the milk that grandmother had milked into a bucket.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• къэшын: to milk

УРЫСЫБЗЭ

• къэшын: доить кого-л.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [qʹɐ'ʂǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• къэ- + [ш] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "къэшын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	къэшын
щымыӀэныгъэ:	къэмышын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкъэшын	укъэшын	къэшын	дыкъэшын	фыкъэшын	къэшын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышын	укъэмышын	къэмышын	дыкъэмышын	фыкъэмышын	къэмышын(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	къэш!	фыкъэш!
щымыӀэныгъэ:	укъэмыш!	фыкъэмыш!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкъреш	укъреш	къреш	дыкъреш	фыкъреш	къреш
щымыӀэныгъэ:	сыкъремыш	укъремыш	къремыш	дыкъремыш	фыкъремыш	къремыш

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъош(ыр)	укъош(ыр)	къош(ыр)	дыкъош(ыр)	фыкъош(ыр)	къош(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшыркъым	укъэшыркъым	къэшыркъым	дыкъэшыркъым	фыкъэшыркъым	къэшы(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъэш(ыр)т	укъэш(ыр)т	къэш(ыр)т	дыкъэш(ыр)т	фыкъэш(ыр)т	къэш(ыр)т / къэшхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэш(ыр)тэкъым	укъэш(ыр)тэкъым	къэш(ыр)тэкъым	дыкъэш(ыр)тэкъым	фыкъэш(ыр)тэкъым	къэш(ыр)тэкъым / къэшхэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъэшащ	укъэшащ	къэшащ	дыкъэшащ	фыкъэшащ	къэша(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшакъым	укъэшакъым	къэшакъым	дыкъэшакъым	фыкъэшакъым	къэша(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъэшат	укъэшат	къэшат	дыкъэшат	фыкъэшат	къэша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшатэкъым	укъэшатэкъым	къэшатэкъым	дыкъэшатэкъым	фыкъэшатэкъым	къэша(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшыгъащ	укъэшыгъащ	къэшыгъащ	дыкъэшыгъащ	фыкъэшыгъащ	къэшыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшыгъакъым	укъэшыгъакъым	къэшыгъакъым	дыкъэшыгъакъым	фыкъэшыгъакъым	къэшыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшыгъат	укъэшыгъат	къэшыгъат	дыкъэшыгъат	фыкъэшыгъат	къэшыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшыгъатэкъым	укъэшыгъатэкъым	къэшыгъатэкъым	дыкъэшыгъатэкъым	фыкъэшыгъатэкъым	къэшыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыкъэшщ	укъэшщ	къэшщ	дыкъэшщ	фыкъэшщ	къэш(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшкъым	укъэшкъым	къэшкъым	дыкъэшкъым	фыкъэшкъым	къэш(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыкъэшт	укъэшт	къэшт	дыкъэшт	фыкъэшт	къэш(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыкъэштэкъым	укъэштэкъым	къэштэкъым	дыкъэштэкъым	фыкъэштэкъым	къэш(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшынщ	укъэшынщ	къэшынщ	дыкъэшынщ	фыкъэшынщ	къэшын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшынкъым	укъэшынкъым	къэшынкъым	дыкъэшынкъым	фыкъэшынкъым	къэшын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшынущ	укъэшынущ	къэшынущ	дыкъэшынущ	фыкъэшынущ	къэшыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшынукъым	укъэшынукъым	къэшынукъым	дыкъэшынукъым	фыкъэшынукъым	къэшыну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшрэ	укъэшрэ	къэшрэ	дыкъэшрэ	фыкъэшрэ	къэш(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшыркъэ	укъэшыркъэ	къэшыркъэ	дыкъэшыркъэ	фыкъэшыркъэ	къэшыркъэ / къэшхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъэш(ыр)т	укъэш(ыр)т	къэш(ыр)т	дыкъэш(ыр)т	фыкъэш(ыр)т	къэш(ыр)т / къэшхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэш(ыр)тэкъэ	укъэш(ыр)тэкъэ	къэш(ыр)тэкъэ	дыкъэш(ыр)тэкъэ	фыкъэш(ыр)тэкъэ	къэш(ыр)тэкъэ / къэшхэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъэша	укъэша	къэша	дыкъэша	фыкъэша	къэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшакъэ	укъэшакъэ	къэшакъэ	дыкъэшакъэ	фыкъэшакъэ	къэша(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъэшат	укъэшат	къэшат	дыкъэшат	фыкъэшат	къэша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшатэкъэ	укъэшатэкъэ	къэшатэкъэ	дыкъэшатэкъэ	фыкъэшатэкъэ	къэша(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшыгъа	укъэшыгъа	къэшыгъа	дыкъэшыгъа	фыкъэшыгъа	къэшыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшыгъакъэ	укъэшыгъакъэ	къэшыгъакъэ	дыкъэшыгъакъэ	фыкъэшыгъакъэ	къэшыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшыгъат	укъэшыгъат	къэшыгъат	дыкъэшыгъат	фыкъэшыгъат	къэшыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшыгъатэкъэ	укъэшыгъатэкъэ	къэшыгъатэкъэ	дыкъэшыгъатэкъэ	фыкъэшыгъатэкъэ	къэшыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыкъэш	укъэш	къэш	дыкъэш	фыкъэш	къэш(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшкъэ	укъэшкъэ	къэшкъэ	дыкъэшкъэ	фыкъэшкъэ	къэш(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыкъэшт	укъэшт	къэшт	дыкъэшт	фыкъэшт	къэш(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыкъэштэкъэ	укъэштэкъэ	къэштэкъэ	дыкъэштэкъэ	фыкъэштэкъэ	къэш(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшын	укъэшын	къэшын	дыкъэшын	фыкъэшын	къэшын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшынкъэ	укъэшынкъэ	къэшынкъэ	дыкъэшынкъэ	фыкъэшынкъэ	къэшын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшыну	укъэшыну	къэшыну	дыкъэшыну	фыкъэшыну	къэшыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшынукъэ	укъэшынукъэ	къэшынукъэ	дыкъэшынукъэ	фыкъэшынукъэ	къэшыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшмэ	укъэшмэ	къэшмэ	дыкъэшмэ	фыкъэшмэ	къэш(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышмэ	укъэмышмэ	къэмышмэ	дыкъэмышмэ	фыкъэмышмэ	къэмыш(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъэшамэ	укъэшамэ	къэ{{{псалъэпкъ2}}}амэ	дыкъэшамэ	фыкъэшамэ	къэша(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышамэ	укъэмышамэ	къэмышамэ	дыкъэмышамэ	фыкъэмышамэ	къэмыша(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкъэшыгъамэ	укъэшыгъамэ	къэшыгъамэ	дыкъэшыгъамэ	фыкъэшыгъамэ	къэшыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышыгъамэ	укъэмышыгъамэ	къэмышыгъамэ	дыкъэмышыгъамэ	фыкъэмышыгъамэ	къэмышыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшынмэ	укъэшынмэ	къэшынмэ	дыкъэшынмэ	фыкъэшынмэ	къэшын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышынмэ	укъэмышынмэ	къэмышынмэ	дыкъэмышынмэ	фыкъэмышынмэ	къэмышын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшынумэ	укъэшынумэ	къэшынумэ	дыкъэшынумэ	фыкъэшынумэ	къэшыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышынумэ	укъэмышынумэ	къэмышынумэ	дыкъэмышынумэ	фыкъэмышынумэ	къэмышыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэштэмэ	укъэштэмэ	къэштэмэ	дыкъэштэмэ	фыкъэштэмэ	къэш(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмыштэмэ	укъэмыштэмэ	къэмыштэмэ	дыкъэмыштэмэ	фыкъэмыштэмэ	къэмыш(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъэшатэмэ	укъэшатэмэ	къэшатэмэ	дыкъэшатэмэ	фыкъэшатэмэ	къэша(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышатэмэ	укъэмышатэмэ	къэмышатэмэ	дыкъэмышатэмэ	фыкъэмышатэмэ	къэмыша(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкъэшыгъатэмэ	укъэшыгъатэмэ	къэшыгъатэмэ	дыкъэшыгъатэмэ	фыкъэшыгъатэмэ	къэшыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышыгъатэмэ	укъэмышыгъатэмэ	къэмышыгъатэмэ	дыкъэмышыгъатэмэ	фыкъэмышыгъатэмэ	къэмышыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшынтэмэ	укъэшынтэмэ	къэшынтэмэ	дыкъэшынтэмэ	фыкъэшынтэмэ	къэшын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышынтэмэ	укъэмышынтэмэ	къэмышынтэмэ	дыкъэмышынтэмэ	фыкъэмышынтэмэ	къэмышын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшынутэмэ	укъэшынутэмэ	къэшынутэмэ	дыкъэшынутэмэ	фыкъэшынутэмэ	къэшыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышынутэмэ	укъэмышынутэмэ	къэмышынутэмэ	дыкъэмышынутэмэ	фыкъэмышынутэмэ	къэмышыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшынт	укъэшынт	къэшынт	дыкъэшынт	фыкъэшынт	къэшын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшынтэкъым	укъэшынтэкъым	къэшынтэкъым	дыкъэшынтэкъым	фыкъэшынтэкъым	къэшын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшынут	укъэшынут	къэшынут	дыкъэшынут	фыкъэшынут	къэшыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэшынутэкъым	укъэшынутэкъым	къэшынутэкъым	дыкъэшынутэкъым	фыкъэшынутэкъым	къэшыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшми	укъэшми	къэшми	дыкъэшми	фыкъэшми	къэш(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышми	укъэмышми	къэмышми	дыкъэмышми	фыкъэмышми	къэмыш(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъэшами	укъэшами	къэшами	дыкъэшами	фыкъэшами	къэша(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышами	укъэмышами	къэмышами	дыкъэмышами	фыкъэмышами	къэмыша(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкъэшыгъами	укъэшыгъами	къэшыгъами	дыкъэшыгъами	фыкъэшыгъами	къэшыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышыгъами	укъэмышыгъами	къэмышыгъами	дыкъэмышыгъами	фыкъэмышыгъами	къэмышыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшынми	укъэшынми	къэшынми	дыкъэшынми	фыкъэшынми	къэшын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышынми	укъэмышынми	къэмышынми	дыкъэмышынми	фыкъэмышынми	къэмышын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшынуми	укъэшынуми	къэшынуми	дыкъэшынуми	фыкъэшынуми	къэшыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышынуми	укъэмышынуми	къэмышынуми	дыкъэмышынуми	фыкъэмышынуми	къэмышыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэштэми	укъэштэми	къэштэми	дыкъэштэми	фыкъэштэми	къэш(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмыштэми	укъэмыштэми	къэмыштэми	дыкъэмыштэми	фыкъэмыштэми	къэмыш(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъэшатэми	укъэшатэми	къэшатэми	дыкъэшатэми	фыкъэшатэми	къэша(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышатэми	укъэмышатэми	къэмышатэми	дыкъэмышатэми	фыкъэмышатэми	къэмыша(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкъэшыгъатэми	укъэшыгъатэми	къэшыгъатэми	дыкъэшыгъатэми	фыкъэшыгъатэми	къэшыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышыгъатэми	укъэмышыгъатэми	къэмышыгъатэми	дыкъэмышыгъатэми	фыкъэмышыгъатэми	къэмышыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшынтэми	укъэшынтэми	къэшынтэми	дыкъэшынтэми	фыкъэшынтэми	къэшын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышынтэми	укъэмышынтэми	къэмышынтэми	дыкъэмышынтэми	фыкъэмышынтэми	къэмышын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъэшынутэми	укъэшынутэми	къэшынутэми	дыкъэшынутэми	фыкъэшынутэми	къэшыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышынутэми	укъэмышынутэми	къэмышынутэми	дыкъэмышынутэми	фыкъэмышынутэми	къэмышыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкъэшаи	укъэшаи	къэшаи	дыкъэшаи	фыкъэшаи	къэшаи
щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышаи	укъэмышаи	къэмышаи	дыкъэмышаи	фыкъэмышаи	къэмышаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкъэшащэрэт	укъэшащэрэт	къэшащэрэт	дыкъэшащэрэт	фыкъэшащэрэт	къэшащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыкъэмышащэрэт	укъэмышащэрэт	къэмышащэрэт	дыкъэмышащэрэт	фыкъэмышащэрэт	къэмышащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнщ	укъэшагъэнщ	къэшагъэнщ	дыкъэшагъэнщ	фыкъэшагъэнщ	къэшагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнкъым	укъэшагъэнкъым	къэшагъэнкъым	дыкъэшагъэнкъым	фыкъэшагъэнкъым	къэшагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнт	укъэшагъэнт	къэшагъэнт	дыкъэшагъэнт	фыкъэшагъэнт	къэшагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнтэкъым	укъэшагъэнтэкъым	къэшагъэнтэкъым	дыкъэшагъэнтэкъым	фыкъэшагъэнтэкъым	къэшагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэн	укъэшагъэн	къэшагъэн	дыкъэшагъэн	фыкъэшагъэн	къэшагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнкъэ	укъэшагъэнкъэ	къэшагъэнкъэ	дыкъэшагъэнкъэ	фыкъэшагъэнкъэ	къэшагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнт	укъэшагъэнт	къэшагъэнт	дыкъэшагъэнт	фыкъэшагъэнт	къэшагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнтэкъэ	укъэшагъэнтэкъэ	къэшагъэнтэкъэ	дыкъэшагъэнтэкъэ	фыкъэшагъэнтэкъэ	къэшагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнш	укъэшагъэнш	къэшагъэнш	дыкъэшагъэнш	фыкъэшагъэнш	къэшагъэнш
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнукъым	укъэшагъэнукъым	къэшагъэнукъым	дыкъэшагъэнукъым	фыкъэшагъэнукъым	къэшагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнут	укъэшагъэнут	къэшагъэнут	дыкъэшагъэнут	фыкъэшагъэнут	къэшагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнутэкъым	укъэшагъэнутэкъым	къэшагъэнутэкъым	дыкъэшагъэнутэкъым	фыкъэшагъэнутэкъым	къэшагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэну	укъэшагъэну	къэшагъэну	дыкъэшагъэну	фыкъэшагъэну	къэшагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнукъэ	укъэшагъэнукъэ	къэшагъэнукъэ	дыкъэшагъэнукъэ	фыкъэшагъэнукъэ	къэшагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнут	укъэшагъэнут	къэшагъэнут	дыкъэшагъэнут	фыкъэшагъэнут	къэшагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкъэшагъэнутэкъэ	укъэшагъэнутэкъэ	къэшагъэнутэкъэ	дыкъэшагъэнутэкъэ	фыкъэшагъэнутэкъэ	къэшагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъэш	укъэш	къэш	дыкъэш	фыкъэш	къэш(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъэмыш	укъэмыш	къэмыш	дыкъэмыш	фыкъэмыш	къэмыш(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъэша	укъэша	къэша	дыкъэша	фыкъэша	къэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъэмыша	укъэмыша	къэмыша	дыкъэмыша	фыкъэмыша	къэмыша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъэшыгъа	укъэшыгъа	къэшыгъа	дыкъэшыгъа	фыкъэшыгъа	къэшыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъэмышыгъа	укъэмышыгъа	къэмышыгъа	дыкъэмышыгъа	фыкъэмышыгъа	къэмышыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкъэшын	укъэшын	къэшын	дыкъэшын	фыкъэшын	къэшын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъэмышын	укъэмышын	къэмышын	дыкъэмышын	фыкъэмышын	къэмышын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкъэшыну	укъэшыну	къэшыну	дыкъэшыну	фыкъэшыну	къэшыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъэмышыну	укъэмышыну	къэмышыну	дыкъэмышыну	фыкъэмышыну	къэмышыну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрыш	укъызэрыш	къызэрыш	дыкъызэрыш	фыкъызэрыш	къызэрыш(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрымыш	укъызэрымыш	къызэрымыш	дыкъызэрымыш	фыкъызэрымыш	къызэрымыш(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрыша	укъызэрыша	къызэрыша	дыкъызэрыша	фыкъызэрыша	къызэрыша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрымыша	укъызэрымыша	къызэрымыша	дыкъызэрымыша	фыкъызэрымыша	къызэрымыша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрышыгъа	укъызэрышыгъа	къызэрышыгъа	дыкъызэрышыгъа	фыкъызэрышыгъа	къызэрышыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрымышыгъа	укъызэрымышыгъа	къызэрымышыгъа	дыкъызэрымышыгъа	фыкъызэрымышыгъа	къызэрымышыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрышын	укъызэрышын	къызэрышын	дыкъызэрышын	фыкъызэрышын	къызэрышын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрымышын	укъызэрымышын	къызэрымышын	дыкъызэрымышын	фыкъызэрымышын	къызэрымышын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрышыну	укъызэрышыну	къызэрышыну	дыкъызэрышыну	фыкъызэрышыну	къызэрышыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрымышыну	укъызэрымышыну	къызэрымышыну	дыкъызэрымышыну	фыкъызэрымышыну	къызэрымышыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщыш	укъыщыш	къыщыш	дыкъыщыш	фыкъыщыш	къыщыш(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщымыш	укъыщымыш	къыщымыш	дыкъыщымыш	фыкъыщымыш	къыщымыш(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщыша	укъыщыша	къыщыша	дыкъыщыша	фыкъыщыша	къыщыша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщымыша	укъыщымыша	къыщымыша	дыкъыщымыша	фыкъыщымыша	къыщымыша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщышыгъа	укъыщышыгъа	къыщышыгъа	дыкъыщышыгъа	фыкъыщышыгъа	къыщышыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщымышыгъа	укъыщымышыгъа	къыщымышыгъа	дыкъыщымышыгъа	фыкъыщымышыгъа	къыщымышыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщышын	укъыщышын	къыщышын	дыкъыщышын	фыкъыщышын	къыщышын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщымышын	укъыщымышын	къыщымышын	дыкъыщымышын	фыкъыщымышын	къыщымышын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщышыну	укъыщышыну	къыщышыну	дыкъыщышыну	фыкъыщышыну	къыщышыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщымышыну	укъыщымышыну	къыщымышыну	дыкъыщымышыну	фыкъыщымышыну	къыщымышыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздэш	укъыздэш	къыздэш	дыкъыздэш	фыкъыздэш	къыздэш(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздэмыш	укъыздэмыш	къыздэмыш	дыкъыздэмыш	фыкъыздэмыш	къыздэмыш(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздэша	укъыздэша	къыздэша	дыкъыздэша	фыкъыздэша	къыздэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздэмыша	укъыздэмыша	къыздэмыша	дыкъыздэмыша	фыкъыздэмыша	къыздэмыша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздэшыгъа	укъыздэшыгъа	къыздэшыгъа	дыкъыздэшыгъа	фыкъыздэшыгъа	къыздэшыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздэмышыгъа	укъыздэмышыгъа	къыздэмышыгъа	дыкъыздэмышыгъа	фыкъыздэмышыгъа	къыздэмышыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздэшын	укъыздэшын	къыздэшын	дыкъыздэшын	фыкъыздэшын	къыздэшын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздэмышын	укъыздэмышын	къыздэмышын	дыкъыздэмышын	фыкъыздэмышын	къыздэмышын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздэшыну	укъыздэшыну	къыздэшыну	дыкъыздэшыну	фыкъыздэшыну	къыздэшыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздэмышыну	укъыздэмышыну	къыздэмышыну	дыкъыздэмышыну	фыкъыздэмышыну	къыздэмышыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀэш	укъыщӀэш	къыщӀэш	дыкъыщӀэш	фыкъыщӀэш	къыщӀэш(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀэмыш	укъыщӀэмыш	къыщӀэмыш	дыкъыщӀэмыш	фыкъыщӀэмыш	къыщӀэмыш(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀэша	укъыщӀэшӀэша	къыщӀэша	дыкъыщӀэша	фыкъыщӀэша	къыщӀэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀэмыша	укъыщӀэмыша	къыщӀэмыша	дыкъыщӀэмыша	фыкъыщӀэмыша	къыщӀэмыша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀэшыгъа	укъыщӀэшыгъа	къыщӀэшыгъа	дыкъыщӀэшыгъа	фыкъыщӀэшыгъа	къыщӀэшыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀэмышыгъа	укъыщӀэмышыгъа	къыщӀэмышыгъа	дыкъыщӀэмышыгъа	фыкъыщӀэмышыгъа	къыщӀэмышыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀэшын	укъыщӀэшын	къыщӀэшын	дыкъыщӀэшын	фыкъыщӀэшын	къыщӀэшын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀэмышын	укъыщӀэмышын	къыщӀэмышын	дыкъыщӀэмышын	фыкъыщӀэмышын	къыщӀэмышын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀэшыну	укъыщӀэшыну	къыщӀэшыну	дыкъыщӀэшыну	фыкъыщӀэшыну	къыщӀэшыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀэмышыну	укъыщӀэмышыну	къыщӀэмышыну	дыкъыщӀэмышыну	фыкъыщӀэмышыну	къыщӀэмышыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъэшу	укъэшу	къэшу	дыкъэшу	фыкъэшу	къэш(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъэмышу	укъэмышу	къэмышу	дыкъэмышу	фыкъэмышу	къэмыш(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъэшауэ	укъэшауэ	къэшауэ	дыкъэшауэ	фыкъэшауэ	къэшауэ / къэшахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъэмышауэ	укъэмышауэ	къэмышауэ	дыкъэмышауэ	фыкъэмышауэ	къэмышауэ / къэмышахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыкъэшурэ	укъэшурэ	къэшурэ	дыкъэшурэ	фыкъэшурэ	къэш(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыкъэмышурэ	укъэмышурэ	къэмышурэ	дыкъэмышурэ	фыкъэмышурэ	къэмыш(хэ)урэ

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ш]	[ш]ыр	--	[ш]хэр
Эргативнэ:	[ш]	[ш]ым	--	[ш]хэм
Послеложнэ:	[ш]кӀэ	[ш]ымкӀэ	[ш]хэкӀэ	[ш]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ш]у	[ш]ырауэ	[ш]хэу	[ш]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ш]а	[ш]ар	--	[ш]ахэр
Эргативнэ:	[ш]а	[ш]ам	--	[ш]ахэм
Послеложнэ:	[ш]акӀэ	[ш]амкӀэ	[ш]ахэкӀэ	[ш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ш]ауэ	[ш]арауэ	[ш]ахэу	[ш]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ш]ын	[ш]ыныр	--	[ш]ынхэр
Эргативнэ:	[ш]ын	[ш]ыным	--	[ш]ынхэм
Послеложнэ:	[ш]ынкӀэ	[ш]ынымкӀэ	[ш]ынхэкӀэ	[ш]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[ш]ыну	[ш]ынырауэ	[ш]ынхэу	[ш]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ш]ыну	[ш]ынур	--	[ш]ынухэр
Эргативнэ:	[ш]ыну	[ш]ынум	--	[ш]ынухэм
Послеложнэ:	[ш]ынукӀэ	[ш]ынумкӀэ	[ш]ынухэкӀэ	[ш]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ш]ынууэ	[ш]ынурауэ	[ш]ынухэу	[ш]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. КъэщӀеин, къэукъуэншын, къэухуэн.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Чыр къэшын.
• Лъакъуэр къэшын.
• Тхыр къэшын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• къэшын: bend
• Чыр къэшын. bend (a rod)
• Лъакъуэр къэшын. bend (a leg)
• Тхыр къэшын. bend (the back)

УРЫСЫБЗЭ

• къэшын: согнуться
• Чыр къэшын: согнуться (прут)
• Лъакъуэр къэшын: согнуться (нога)
• Тхыр къэшын: согнуться (спина)

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын