махуэ

Тхыгъэр къыздрахар Википсалъалъэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA ['mɑ:xʷɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [маху] + -э

СКЛОНЕНЭ

Закъуэ бжыгъэ Куэд бжыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: махуэ махуэр -- махуэхэр
Эргативнэ: махуэ махуэм -- махуэхэм
Послеложнэ: махуэкӀэ махуэмкӀэ махуэхэкӀэ махуэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: махуэу махуэрауэ махуэхэу махуэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Дыгъэр къыщыкъуэкӀымрэ щыкъухьэжымрэ яку дэлъ зэман, а зэманым къриубыдэ.
  2. Сыхьэт 24 хъу зэман мардэ.
  3. Зы Ӏуэхугъуэ гуэрым и зэман тэмэм; календарым и зэман пыухыкӀа.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Зэгуэрым Батэрэз зы махуэ гъуэгуанэкӀэ ӀукӀауэ хуей мэз ин бэлыхьым къыщыхутащ. Нартхэр
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 нап. 64
адыгэбзэ урысыбзэ/русский инджылыбзэ/English
Кэлэмэтрэ Хьикмэтрэ махуэм пыӀэ щырыщ ядыф. Каламат и Хикмат шьют по три шляпы в день. Kalamat and Hikmat can each sew three hats a day.
нап. 84
Лэжьэгъуэ махуэщ. Сегодня – рабочий день. It is a workday.
нап. 94
ЩӀымахуэм махуэр кӀэщӀщ, жэщыр кӀыхьщ. Зимой, день короткий и ночь длинная. In winter the day is short and the night is long.
нап. 109
Зы махуэ гуэрым а тӀум джэгун щӀадзащ. Однажды, эти двое начали играть. One day the two (of them) began to play.
нап. 112
Дунейр щыхуабэм деж, махуэм Ӏэщыр мэхъуакӀуэ, жэщым бэкхъым щӀэтщ. Когда погода теплая, днём скот пасётся, а ночью находится в коровнике. When the weather is warm, during the day the cattle graze, (and) at night they are in the cowshed.
нап. 116
Сэ а махуэм зы блын и лъабжьэ зящ. В тот день, я побелил низ одной стены. That day I whitewashed the bottom of one wall.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Мэрем махуэ.
  • ЗэныбжьэгъуитӀыр щызэхуэзэну махуэмкӀэ зэгурыӀуащ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • махуэ: 1. day (not night) 2. day (24 hour period) 3. day, date (of the month)
  • Мэрем махуэ: Friday
  • ЗэныбжьэгъуитӀыр щызэхуэзэну махуэмкӀэ зэгурыӀуащ: the two friends agreed on what day to meet.
УРЫСЫБЗЭ
  • махуэ: 1. День || дневной 2. день (сутки) 3. день (дата)
  • Мэрем махуэ: пятница
  • ЗэныбжьэгъуитӀыр щызэхуэзэну махуэмкӀэ зэгурыӀуащ: два друга согласились о дне встречи.
псалъафэ зэпыщӀахэр

Махуэ енкӀэ[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: all day, the whole day
     Урысыбзэ: целый день.
  Псалъэ зэпхахэр:
     МахуэенкӀэ пэплъэн.
  Щапхъэхэр:

Уи махуэ фӀыуэ![зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: Good day!
     Урысыбзэ: добрый день!
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Махуэ шэджагъуэу[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: in broad daylight
     Урысыбзэ: средь бела дня.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Махуэм зибзыжын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: become clear or cloudless (about the day)
     Урысыбзэ: проясниться - о дне.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Махуэм кӀэрыхун[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: become shorter (about the day)
     Урысыбзэ: становиться короче - о дне.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Махуэм кӀэричын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: become shorter (about the day)
     Урысыбзэ: становиться короче - о дне.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Махуэпс емыгъэфэн[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: be the death (of); worry to death; hound to death
     Урысыбзэ: сжить кого-л. со света (со свету); уничтожить кого-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Дзу сыкъищӀауэ уафэм сабэр дрепхъей, махуэпс сримыгъэфэну тхьэ еӀуэ.  Къашыргъэ ХьэпащӀэ

Махуэр гъэкӀуэдын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: lose a day
     Урысыбзэ: потерять день.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Уи махуэр кӀыхь ухъу![зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: may your day be good (long)
     Урысыбзэ: Будь добрым твой день!
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Махуэр кӀуэн[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: go by – about a day
     Урысыбзэ: пройти - о дне.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Мис апхуэдэу макӀуэр махуэр, Сыт къащыщӀми яфӀэзахуэу.  КӀыщокъуэ Алим

Махуэр къытеункӀыфӀэн[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: make the day dark, unfortunate
     Урысыбзэ: омрачиться, стать несчастным.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] махуэр къыхуэкӀуэн[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: befall sb (fate)
     Урысыбзэ: постичь чью-л. участь.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Дэтхэнэ зыми ищӀэжт Бот и махуэр къыхуэкӀуэнкӀэ зэрыхъунур.  Шортэн Аскэрбий

[И] махуитӀ зэхуэмыдэн[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: become painful
     Урысыбзэ: быть болезненным.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПЛЪЫФЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA ['mɑ:xʷɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [маху] + -э

СКЛОНЕНЭ

Закъуэ бжыгъэ Куэд бжыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: махуэ махуэр -- махуэхэр
Эргативнэ: махуэ махуэм -- махуэхэм
Послеложнэ: махуэкӀэ махуэмкӀэ махуэхэкӀэ махуэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: махуэу махуэрауэ махуэхэу махуэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Угъурлы, насыпыфӀэ.

ЩАПХЪЭХЭР

  • - Теувэнущ ар гъуэгу захуэ, ухъу уэ, щӀалэр, щӀалэ махуэ. КӀыщокъуэ Алим

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • махуэ: good, fortunate, bright
УРЫСЫБЗЭ
  • махуэ: добрый, счастливый
псалъафэ зэпыщӀахэр

Бжэгъулъэ махуэ хэтӀэн[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ:
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: drive a lucky stake
     Урысыбзэ: вбить счастливый кол
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Гъуэгу махуэ[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: bon voyage! have a pleasant trip!
     Урысыбзэ: счастливого пути!
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жьэ махуэ ипсэлъыкӀын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: say sth that brings good luck
     Урысыбзэ: сказать что-л. к счастью
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жьыщхьэ махуэ[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: reach a happy old age 
     Урысыбзэ: обрести счастливую старость
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Илъэсищэ щрикъу махуэр езы дадэм щыгъупщами, ящӀэр псоми жьыщхьэ махуэр къызэрыхъурэ дапщэ хъуами.  КӀыщокъуэ Алим

Лъапэ махуэ къипхьауэ[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: may there be good fortune in your home
     Урысыбзэ: да будет счастье в вашем доме!
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Лъапэ махуэ къыухьэжьэж![зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a wish for health and good fortune – when addressing a person who has recovered from an illness.
     Урысыбзэ: пожелание здоровья, счастья – при обращении к выздоровевшему.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Лъапэ махуэ къыщӀыухьэ![зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: may your arrival bring good fortune!
     Урысыбзэ: да будет твой приход счастливым!
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Махуэ ухъу![зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: I wish you good luck.
     Урысыбзэ: Пусть принесёт тебе счастье!
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Махуэ хуэхъун[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: turn out to be successful, lucky or fortunate for sb
     Урысыбзэ: оказаться удачным, счастливым для кого-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

Къыздырахар: "https://kbd.wiktionary.org/w/index.php?title=махуэ&oldid=30295"