пылъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pǝ'ɬǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пы- + [лъ] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пылъын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пылъын
щымыӀэныгъэ:	пымылъын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпылъын	упылъын	пылъын	дыпылъын	фыпылъын	пылъын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпымылъын	упымылъын	пымылъын	дыпымылъын	фыпымылъын	пымылъын(хэ)

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пылъ!	фыпылъ!
щымыӀэныгъэ:	упымылъ!	фыпымылъ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпрелъ	упрелъ	прелъ	дыпрелъ	фыпрелъ	прелъ(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпремылъ	упремылъ	премылъ	дыпремылъ	фыпремылъ	премылъ(хэ)

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъщ	упылъщ	пылъщ	дыпылъщ	фыпылъщ	пылъ(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъкъым	упылъкъым	пылъкъым	дыпылъкъым	фыпылъкъым	пылъ(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылът	упылът	пылът	дыпылът	фыпылът	пылъ(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылътэкъым	упылътэкъым	пылътэкъым	дыпылътэкъым	фыпылътэкъым	пылъ(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъащ	упылъащ	пылъащ	дыпылъащ	фыпылъащ	пылъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылъакъым	упылъакъым	пылъакъым	дыпылъакъым	фыпылъакъым	пылъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъат	упылъат	пылъат	дыпылъат	фыпылъат	пылъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылъатэкъым	упылъатэкъым	пылъатэкъым	дыпылъатэкъым	фыпылъатэкъым	пылъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъащ	упылъыгъащ	пылъыгъащ	дыпылъыгъащ	фыпылъыгъащ	пылъыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъыгъакъым	упылъыгъакъым	пылъыгъакъым	дыпылъыгъакъым	фыпылъыгъакъым	пылъыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъат	упылъыгъат	пылъыгъат	дыпылъыгъат	фыпылъыгъат	пылъыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъыгъатэкъым	упылъыгъатэкъым	пылъыгъатэкъым	дыпылъыгъатэкъым	фыпылъыгъатэкъым	пылъыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпылъщ	упылъщ	пылъщ	дыпылъщ	фыпылъщ	пылъ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпылъкъым	упылъкъым	пылъкъым	дыпылъкъым	фыпылъкъым	пылъ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпылът	упылът	пылът	дыпылът	фыпылът	пылъ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпылътэкъым	упылътэкъым	пылътэкъым	дыпылътэкъым	фыпылътэкъым	пылъ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынщ	упылъынщ	пылъынщ	дыпылъынщ	фыпылъынщ	пылъын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъынкъым	упылъынкъым	пылъынкъым	дыпылъынкъым	фыпылъынкъым	пылъын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынущ	упылъынущ	пылъынущ	дыпылъынущ	фыпылъЫнущ	пылъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъынукъым	упылъынукъым	пылъынукъым	дыпылъынукъым	фыпылъынукъым	пылъэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъ	упылъ	пылъ	дыпылъ	фыпылъ	пылъ(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъкъэ	упылъкъэ	пылъкъэ	дыпылъкъэ	фыпылъкъэ	пылъ(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылът	упылът	пылът	дыпылът	фыпылът	пылъ(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылътэкъэ	упылътэкъэ	пылътэкъэ	дыпылътэкъэ	фыпылътэкъэ	пылъ(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъа	упылъа	пылъа	дыпылъа	фыпылъа	пылъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылъакъэ	упылъакъэ	пылъакъэ	дыпылъакъэ	фыпылъакъэ	пылъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъат	упылъат	пылъат	дыпылъат	фыпылъат	пылъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылъатэкъэ	упылъатэкъэ	пылъатэкъэ	дыпылъатэкъэ	фыпылъатэкъэ	пылъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъа	упылъыгъа	пылъыгъа	дыпылъыгъа	фыпылъыгъа	пылъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъыгъакъэ	упылъыгъакъэ	пылъыгъакъэ	дыпылъыгъакъэ	фыпылъыгъакъэ	пылъыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъат	упылъыгъат	пылъыгъат	дыпылъыгъат	фыпылъыгъат	пылъыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылъыгъатэкъэ	упылъыгъатэкъэ	пылъыгъатэкъэ	дыпылъыгъатэкъэ	фыпылъыгъатэкъэ	пылъыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпылъ	упылъ	пылъ	дыпылъ	фыпылъ	пылъ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпылъкъэ	упылъкъэ	пылъкъэ	дыпылъкъэ	фыпылъкъэ	пылъ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпылът	упылът	пылът	дыпылът	фыпылът	пылъ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпылътэкъэ	упылътэкъэ	пылътэкъэ	дыпылътэкъэ	фыпылътэкъэ	пылъ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъын	упылъын	пылъын	дыпылъын	фыпылъын	пылъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъынкъэ	упылъынкъэ	пылъынкъэ	дыпылъынкъэ	фыпылъынкъэ	пылъын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъыну	упылъыну	пылъыну	дыпылъыну	фыпылъыну	пылъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъынукъэ	упылъынукъэ	пылъынукъэ	дыпылъынукъэ	фыпылъынукъэ	пылъыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъмэ	упылъмэ	пылъмэ	дыпылъмэ	фыпылъмэ	пылъ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъмэ	упымылъмэ	пымылъмэ	дыпымылъмэ	фыпымылъмэ	пымылъ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъамэ	упылъамэ	пылъамэ	дыпылъамэ	фыпылъамэ	пылъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъамэ	упымылъамэ	пымылъамэ	дыпымылъамэ	фыпымылъамэ	пымылъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъамэ	упылъыгъамэ	пылъыгъамэ	дыпылъыгъамэ	фыпылъыгъамэ	пылъыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъыгъамэ	упымылъыгъамэ	пымылъыгъамэ	дыпымылъыгъамэ	фыпымылъыгъамэ	пымылъыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынмэ	упылъынмэ	пылъынмэ	дыпылъынмэ	фыпылъынмэ	пылъын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынмэ	упымылъынмэ	пымылъынмэ	дыпымылъынмэ	фыпымылъынмэ	пымылъын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынумэ	упылъынумэ	пылъынумэ	дыпылъынумэ	фыпылъынумэ	пылъыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынумэ	упымылъынумэ	пымылъынумэ	дыпымылъынумэ	фыпымылъынумэ	пымылъыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылътэмэ	упылътэмэ	пылътэмэ	дыпылътэмэ	фыпылътэмэ	пылъ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылътэмэ	упымылътэмэ	пымылътэмэ	дыпымылътэмэ	фыпымылътэмэ	пымылъ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъатэмэ	упылъатэмэ	пылъатэмэ	дыпылъатэмэ	фыпылъатэмэ	пылъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъатэмэ	упымылъатэмэ	пымылъатэмэ	дыпымылъатэмэ	фыпымылъатэмэ	пымылъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъатэмэ	упылъыгъатэмэ	пылъыгъатэмэ	дыпылъыгъатэмэ	фыпылъыгъатэмэ	пылъыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъыгъатэмэ	упымылъыгъатэмэ	пымылъыгъатэмэ	дыпымылъыгъатэмэ	фыпымылъыгъатэмэ	пымылъыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынтэмэ	упылъынтэмэ	пылъынтэмэ	дыпылъынтэмэ	фыпылъынтэмэ	пылъын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынтэмэ	упымылъынтэмэ	пымылъынтэмэ	дыпымылъынтэмэ	фыпымылъынтэмэ	пымылъын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынутэмэ	упылъынутэмэ	пылъынутэмэ	дыпылъынутэмэ	фыпылъынутэмэ	пылъыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынутэмэ	упымылъынутэмэ	пымылъынутэмэ	дыпымылъынутэмэ	фыпымылъынутэмэ	пымылъыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынт	упылъынт	пылъынт	дыпылъынт	фыпылъынт	пылъын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъынтэкъым	упылъынтэкъым	пылъынтэкъым	дыпылъынтэкъым	фыпылъынтэкъым	пылъын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынут	упылъынут	пылъынут	дыпылъынут	фыпылъынут	пылъыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъынутэкъым	упылъынутэкъым	пылъынутэкъым	дыпылъынутэкъым	фыпылъынутэкъым	пылъыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъми	упылъми	пылъми	дыпылъми	фыпылъми	пылъ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъми	упымылъми	пымылъми	дыпымылъми	фыпымылъми	пымылъ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъами	упылъами	пылъами	дыпылъами	фыпылъами	пылъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъами	упымылъами	пымылъами	дыпымылъами	фыпымылъами	пымылъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъами	упылъыгъами	пылъыгъами	дыпылъыгъами	фыпылъыгъами	пылъыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъыгъами	упымылъыгъами	пымылъыгъами	дыпымылъыгъами	фыпымылъыгъами	пымылъыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынми	упылъынми	пылъынми	дыпылъынми	фыпылъынми	пылъын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынми	упымылъынми	пымылъынми	дыпымылъынми	фыпымылъынми	пымылъын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынуми	упылъынуми	пылъынуми	дыпылъынуми	фыпылъынуми	пылъыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынуми	упымылъынуми	пымылъынуми	дыпымылъынуми	фыпымылъынуми	пымылъыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылътэми	упылътэми	пылътэми	дыпылътэми	фыпылътэми	пылъ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылътэми	упымылътэми	пымылътэми	дыпымылътэми	фыпымылътэми	пымылъ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъатэми	упылъатэми	пылъатэми	дыпылъатэми	фыпылъатэми	пылъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъатэми	упымылъатэми	пымылъатэми	дыпымылъатэми	фыпымылъатэми	пымылъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъатэми	упылъыгъатэми	пылъыгъатэми	дыпылъыгъатэми	фыпылъыгъатэми	пылъыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъыгъатэми	упымылъыгъатэми	пымылъыгъатэми	дыпымылъыгъатэми	фыпымылъыгъатэми	пымылъыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынтэми	упылъынтэми	пылъынтэми	дыпылъынтэми	фыпылъынтэми	пылъын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынтэми	упымылъынтэми	пымылъынтэми	дыпымылъынтэми	фыпымылъынтэми	пымылъын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынутэми	упылъынутэми	пылъынутэми	дыпылъынутэми	фыпылъынутэми	пылъыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынутэми	упымылъынутэми	пымылъынутэми	дыпымылъынутэми	фыпымылъынутэми	пымылъыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпылъаи	упылъаи	пылъаи	дыпылъаи	фыпылъаи	пылъаи
щымыӀэныгъэ:	сыпымылъаи	упымылъаи	пымылъаи	дыпымылъаи	фыпымылъаи	пымылъаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпылъащэрэт	упылъащэрэт	пылъащэрэт	дыпылъащэрэт	фыпылъащэрэт	пылъа(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпымылъащэрэт	упымылъащэрэт	пымылъащэрэт	дыпымылъащэрэт	фыпымылъащэрэт	пымылъа(хэ)щэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнщ	упылъагъэнщ	пылъагъэнщ	дыпылъагъэнщ	фыпылъагъэнщ	пылъагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнкъым	упылъагъэнкъым	пылъагъэнкъым	дыпылъагъэнкъым	фыпылъагъэнкъым	пылъагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнт	упылъагъэнт	пылъагъэнт	дыпылъагъэнт	фыпылъагъэнт	пылъагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнтэкъым	упылъагъэнтэкъым	пылъагъэнтэкъым	дыпылъагъэнтэкъым	фыпылъагъэнтэкъым	пылъагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэн	упылъагъэн	пылъагъэн	дыпылъагъэн	фыпылъагъэн	пылъагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнкъэ	упылъагъэнкъэ	пылъагъэнкъэ	дыпылъагъэнкъэ	фыпылъагъэнкъэ	пылъагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнт	упылъагъэнт	пылъагъэнт	дыпылъагъэнт	фыпылъагъэнт	пылъагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнтэкъэ	упылъагъэнтэкъэ	пылъагъэнтэкъэ	дыпылъагъэнтэкъэ	фыпылъагъэнтэкъэ	пылъагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнущ	упылъагъэнущ	пылъагъэнущ	дыпылъагъэнущ	фыпылъагъэнущ	пылъагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнукъым	упылъагъэнукъым	пылъагъэнукъым	дыпылъагъэнукъым	фыпылъагъэнукъым	пылъагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнут	упылъагъэнут	пылъагъэнут	дыпылъагъэнут	фыпылъагъэнут	пылъагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнутэкъым	упылъагъэнутэкъым	пылъагъэнутэкъым	дыпылъагъэнутэкъым	фыпылъагъэнутэкъым	пылъагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэну	упылъагъэну	пылъагъэну	дыпылъагъэну	фыпылъагъэну	пылъагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнукъэ	упылъагъэнукъэ	пылъагъэнукъэ	дыпылъагъэнукъэ	фыпылъагъэнукъэ	пылъагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнут	упылъагъэнут	пылъагъэнут	дыпылъагъэнут	фыпылъагъэнут	пылъагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнутэкъэ	упылъагъэнутэкъэ	пылъагъэнутэкъэ	дыпылъагъэнутэкъэ	фыпылъагъэнутэкъэ	пылъагъэну(хэ)тэкъэ

Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зыпылъ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зыпымылъ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыпылъа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зыпымылъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыпылъыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зыпымылъыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыпылъын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зыпымылъын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыпылъыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зыпымылъыну

Зылэжь (субъектнэ) причастие	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъ	упылъ	пылъ	дыпылъ	фыпылъ	пылъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъ	упымылъ	пымылъ	дыпымылъ	фыпымылъ	пымылъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъа	упылъа	пылъа	дыпылъа	фыпылъа	пылъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъа	упымылъа	пымылъа	дыпымылъа	фыпымылъа	пымылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъыгъа	упылъыгъа	пылъыгъа	дыпылъыгъа	фыпылъыгъа	пылъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъыгъа	упымылъыгъа	пымылъыгъа	дыпымылъыгъа	фыпымылъыгъа	пымылъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъын	упылъын	пылъын	дыпылъын	фыпылъын	пылъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъын	упымылъын	пымылъын	дыпымылъын	фыпымылъын	пымылъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъыну	упылъыну	пылъыну	дыпылъыну	фыпылъыну	пылъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъыну	упымылъыну	пымылъыну	дыпымылъыну	фыпымылъыну	пымылъыну(хэ)

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпылъ	узэрыпылъ	зэрыпылъ	дызэрыпылъ	фызэрыпылъ	зэрыпылъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпымылъ	узэрыпымылъ	зэрыпымылъ	дызэрыпымылъ	фызэрыпымылъ	зэрыпымылъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпылъа	узэрыпылъа	зэрыпылъа	дызэрыпылъа	фызэрыпылъа	зэрыпылъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпымылъа	узэрыпымылъа	зэрыпымылъа	дызэрыпымылъа	фызэрыпымылъа	зэрыпымылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпылъыгъа	узэрыпылъыгъа	зэрыпылъыгъа	дызэрыпылъыгъа	фызэрыпылъыгъа	зэрыпылъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпымылъыгъа	узэрыпымылъыгъа	зэрыпымылъыгъа	дызэрыпымылъыгъа	фызэрыпымылъыгъа	зэрыпымылъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпылъын	узэрыпылъын	зэрыпылъын	дызэрыпылъын	фызэрыпылъын	зэрыпылъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпымылъын	узэрыпымылъын	зэрыпымылъын	дызэрыпымылъын	фызэрыпымылъын	зэрыпымылъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпылъыну	узэрыпылъыну	зэрыпылъыну	дызэрыпылъыну	фызэрыпылъыну	зэрыпылъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпымылъыну	узэрыпымылъыну	зэрыпымылъыну	дызэрыпымылъыну	фызэрыпымылъыну	зэрыпымылъыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпылъ	ущыпылъ	щыпылъ	дыщыпылъ	фыщыпылъ	щыпылъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпымылъ	ущыпымылъ	щыпымылъ	дыщыпымылъ	фыщыпымылъ	щыпымылъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпылъа	ущыпылъа	щыпылъа	дыщыпылъа	фыщыпылъа	щыпылъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпымылъа	ущыпымылъа	щыпымылъа	дыщыпымылъа	фыщыпымылъа	щыпымылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпылъыгъа	ущыпылъыгъа	щыпылъыгъа	дыщыпылъыгъа	фыщыпылъыгъа	щыпылъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпымылъыгъа	ущыпымылъыгъа	щыпымылъыгъа	дыщыпымылъыгъа	фыщыпымылъыгъа	щыпымылъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпылъын	ущыпылъын	щыпылъын	дыщыпылъын	фыщыпылъын	щыпылъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпымылъын	ущыпымылъын	щыпымылъын	дыщыпымылъын	фыщыпымылъын	щыпымылъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпылъыну	ущыпылъыну	щыпылъыну	дыщыпылъыну	фыщыпылъыну	щыпылъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпымылъыну	ущыпымылъыну	щыпымылъыну	дыщыпымылъыну	фыщыпымылъыну	щыпымылъыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпылъ	уздэпылъ	здэпылъ	дыздэпылъ	фыздэпылъ	здэпылъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпымылъ	уздэпымылъ	здэпымылъ	дыздэпымылъ	фыздэпымылъ	здэпымылъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпылъа	уздэпылъа	здэпылъа	дыздэпылъа	фыздэпылъа	здэпылъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпымылъа	уздэпымылъа	здэпымылъа	дыздэпымылъа	фыздэпымылъа	здэпымылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпылъыгъа	уздэпылъыгъа	здэпылъыгъа	дыздэпылъыгъа	фыздэпылъыгъа	здэпылъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпымылъыгъа	уздэпымылъыгъа	здэпымылъыгъа	дыздэпымылъыгъа	фыздэпымылъыгъа	здэпымылъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпылъын	уздэпылъын	здэпылъын	дыздэпылъын	фыздэпылъын	здэпылъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпымылъын	уздэпымылъын	здэпымылъын	дыздэпымылъын	фыздэпымылъын	здэпымылъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпылъыну	уздэпылъыну	здэпылъыну	дыздэпылъыну	фыздэпылъыну	здэпылъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпымылъыну	уздэпымылъыну	здэпымылъыну	дыздэпымылъыну	фыздэпымылъыну	здэпымылъыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпылъ	ущӀэпылъ	щӀэпылъ	дыщӀэпылъ	фыщӀэпылъ	щӀэпылъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпымылъ	ущӀэпымылъ	щӀэпымылъ	дыщӀэпымылъ	фыщӀэпымылъ	щӀэпымылъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпылъа	ущӀэпылъа	щӀэпылъа	дыщӀэпылъа	фыщӀэпылъа	щӀэпылъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпымылъа	ущӀэпымылъа	щӀэпымылъа	дыщӀэпымылъа	фыщӀэпымылъа	щӀэпымылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпылъыгъа	ущӀэпылъыгъа	щӀэпылъыгъа	дыщӀэпылъыгъа	фыщӀэпылъыгъа	щӀэпылъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпымылъыгъа	ущӀэпымылъыгъа	щӀэпымылъыгъа	дыщӀэпымылъыгъа	фыщӀэпымылъыгъа	щӀэпымылъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпылъын	ущӀэпылъын	щӀэпылъын	дыщӀэпылъын	фыщӀэпылъын	щӀэпылъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпымылъын	ущӀэпымылъын	щӀэпымылъын	дыщӀэпымылъын	фыщӀэпымылъын	щӀэпымылъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпылъыну	ущӀэпылъыну	щӀэпылъыну	дыщӀэпылъыну	фыщӀэпылъыну	щӀэпылъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпымылъыну	ущӀэпымылъыну	щӀэпымылъыну	дыщӀэпымылъыну	фыщӀэпымылъыну	щӀыпымылъыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъу	упылъу	пылъу	дыпылъу	фыпылъу	пылъ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъу	упымылъу	пымылъу	дыпымылъу	фыпымылъу	пымылъ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъауэ	упылъауэ	пылъауэ	дыпылъауэ	фыпылъауэ	пылъауэ / пылъахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъауэ	упымылъауэ	пымылъауэ	дыпымылъауэ	фыпымылъауэ	пымылъауэ / пымылъахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпылъурэ	упылъурэ	пылъурэ	дыпылъурэ	фыпылъурэ	пылъ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпымылъурэ	упымылъурэ	пымылъурэ	дыпымылъурэ	фыпымылъурэ	пымылъ(хэ)урэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъ]	[лъ]ыр	--	[лъ]хэр
Эргативнэ:	[лъ]	[лъ]ым	--	[лъ]хэм
Послеложнэ:	[лъ]кӀэ	[лъ]ымкӀэ	[лъ]хэкӀэ	[лъ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъ]у	[лъ]ырауэ	[лъ]хэу	[лъ]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъ]а	[лъ]ар	--	[лъ]ахэр
Эргативнэ:	[лъ]а	[лъ]ам	--	[лъ]ахэм
Послеложнэ:	[лъ]акӀэ	[лъ]амкӀэ	[лъ]ахэкӀэ	[лъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъ]ауэ	[лъ]арауэ	[лъ]ахэу	[лъ]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъ]ын	[лъ]ыныр	--	[лъ]ынхэр
Эргативнэ:	[лъ]ын	[лъ]ыным	--	[лъ]ынхэм
Послеложнэ:	[лъ]ынкӀэ	[лъ]ынымкӀэ	[лъ]ынхэкӀэ	[лъ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[лъ]ыну	[лъ]ынырауэ	[лъ]ынхэу	[лъ]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъ]ыну	[лъ]ынур	--	[лъ]ынухэр
Эргативнэ:	[лъ]ыну	[лъ]ынум	--	[лъ]ынухэм
Послеложнэ:	[лъ]ынукӀэ	[лъ]ынумкӀэ	[лъ]ынухэкӀэ	[лъ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъ]ынууэ	[лъ]ынурауэ	[лъ]ынухэу	[лъ]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыгуэрым фӀэлъын, фӀэдзауэ щытын.
2. Зы гъунапкъэ яӀэн, бгъурылъын.

ЩАПХЪЭХЭР

• Уэ къоуэну блэм и шэрэзым щхъухь бзаджэ пылъщ. Къэбэрдей, альманах

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Абы и мэкъупӀэр хъарбызыпкъэм пылъщ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пылъын: 1. be at the tip, on the point of sth 2. border, have a common border with sth.
• Абы и мэкъупӀэр хъарбызыпкъэм пылъщ: his watermelon patch borders on his grasslands.

УРЫСЫБЗЭ

• пылъын: 1. находиться на кончике, острие чего-л. 2. граничить, иметь общую границу с чем-л.
• Абы и мэкъупӀэр хъарбызыпкъэм пылъщ: его арбузная бахча граничит с его сенокосными угодьями.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pǝ'ɬǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пы- + [лъ] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пылъын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пылъын
щымыӀэныгъэ:	пымылъын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпылъын	упылъын	пылъын	дыпылъын	фыпылъын	пылъын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпымылъын	упымылъын	пымылъын	дыпымылъын	фыпымылъын	пымылъын(хэ)

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пылъ!	фыпылъ!
щымыӀэныгъэ:	упымылъ!	фыпымылъ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпрелъ	упрелъ	прелъ	дыпрелъ	фыпрелъ	прелъ(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпремылъ	упремылъ	премылъ	дыпремылъ	фыпремылъ	премылъ(хэ)

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъщ	упылъщ	пылъщ	дыпылъщ	фыпылъщ	пылъ(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъкъым	упылъкъым	пылъкъым	дыпылъкъым	фыпылъкъым	пылъ(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылът	упылът	пылът	дыпылът	фыпылът	пылъ(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылътэкъым	упылътэкъым	пылътэкъым	дыпылътэкъым	фыпылътэкъым	пылъ(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъащ	упылъащ	пылъащ	дыпылъащ	фыпылъащ	пылъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылъакъым	упылъакъым	пылъакъым	дыпылъакъым	фыпылъакъым	пылъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъат	упылъат	пылъат	дыпылъат	фыпылъат	пылъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылъатэкъым	упылъатэкъым	пылъатэкъым	дыпылъатэкъым	фыпылъатэкъым	пылъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъащ	упылъыгъащ	пылъыгъащ	дыпылъыгъащ	фыпылъыгъащ	пылъыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъыгъакъым	упылъыгъакъым	пылъыгъакъым	дыпылъыгъакъым	фыпылъыгъакъым	пылъыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъат	упылъыгъат	пылъыгъат	дыпылъыгъат	фыпылъыгъат	пылъыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъыгъатэкъым	упылъыгъатэкъым	пылъыгъатэкъым	дыпылъыгъатэкъым	фыпылъыгъатэкъым	пылъыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпылъщ	упылъщ	пылъщ	дыпылъщ	фыпылъщ	пылъ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпылъкъым	упылъкъым	пылъкъым	дыпылъкъым	фыпылъкъым	пылъ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпылът	упылът	пылът	дыпылът	фыпылът	пылъ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпылътэкъым	упылътэкъым	пылътэкъым	дыпылътэкъым	фыпылътэкъым	пылъ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынщ	упылъынщ	пылъынщ	дыпылъынщ	фыпылъынщ	пылъын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъынкъым	упылъынкъым	пылъынкъым	дыпылъынкъым	фыпылъынкъым	пылъын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынущ	упылъынущ	пылъынущ	дыпылъынущ	фыпылъЫнущ	пылъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъынукъым	упылъынукъым	пылъынукъым	дыпылъынукъым	фыпылъынукъым	пылъэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъ	упылъ	пылъ	дыпылъ	фыпылъ	пылъ(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъкъэ	упылъкъэ	пылъкъэ	дыпылъкъэ	фыпылъкъэ	пылъ(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылът	упылът	пылът	дыпылът	фыпылът	пылъ(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылътэкъэ	упылътэкъэ	пылътэкъэ	дыпылътэкъэ	фыпылътэкъэ	пылъ(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъа	упылъа	пылъа	дыпылъа	фыпылъа	пылъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылъакъэ	упылъакъэ	пылъакъэ	дыпылъакъэ	фыпылъакъэ	пылъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъат	упылъат	пылъат	дыпылъат	фыпылъат	пылъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылъатэкъэ	упылъатэкъэ	пылъатэкъэ	дыпылъатэкъэ	фыпылъатэкъэ	пылъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъа	упылъыгъа	пылъыгъа	дыпылъыгъа	фыпылъыгъа	пылъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъыгъакъэ	упылъыгъакъэ	пылъыгъакъэ	дыпылъыгъакъэ	фыпылъыгъакъэ	пылъыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъат	упылъыгъат	пылъыгъат	дыпылъыгъат	фыпылъыгъат	пылъыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпылъыгъатэкъэ	упылъыгъатэкъэ	пылъыгъатэкъэ	дыпылъыгъатэкъэ	фыпылъыгъатэкъэ	пылъыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпылъ	упылъ	пылъ	дыпылъ	фыпылъ	пылъ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпылъкъэ	упылъкъэ	пылъкъэ	дыпылъкъэ	фыпылъкъэ	пылъ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпылът	упылът	пылът	дыпылът	фыпылът	пылъ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпылътэкъэ	упылътэкъэ	пылътэкъэ	дыпылътэкъэ	фыпылътэкъэ	пылъ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъын	упылъын	пылъын	дыпылъын	фыпылъын	пылъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъынкъэ	упылъынкъэ	пылъынкъэ	дыпылъынкъэ	фыпылъынкъэ	пылъын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъыну	упылъыну	пылъыну	дыпылъыну	фыпылъыну	пылъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъынукъэ	упылъынукъэ	пылъынукъэ	дыпылъынукъэ	фыпылъынукъэ	пылъыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъмэ	упылъмэ	пылъмэ	дыпылъмэ	фыпылъмэ	пылъ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъмэ	упымылъмэ	пымылъмэ	дыпымылъмэ	фыпымылъмэ	пымылъ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъамэ	упылъамэ	пылъамэ	дыпылъамэ	фыпылъамэ	пылъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъамэ	упымылъамэ	пымылъамэ	дыпымылъамэ	фыпымылъамэ	пымылъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъамэ	упылъыгъамэ	пылъыгъамэ	дыпылъыгъамэ	фыпылъыгъамэ	пылъыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъыгъамэ	упымылъыгъамэ	пымылъыгъамэ	дыпымылъыгъамэ	фыпымылъыгъамэ	пымылъыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынмэ	упылъынмэ	пылъынмэ	дыпылъынмэ	фыпылъынмэ	пылъын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынмэ	упымылъынмэ	пымылъынмэ	дыпымылъынмэ	фыпымылъынмэ	пымылъын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынумэ	упылъынумэ	пылъынумэ	дыпылъынумэ	фыпылъынумэ	пылъыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынумэ	упымылъынумэ	пымылъынумэ	дыпымылъынумэ	фыпымылъынумэ	пымылъыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылътэмэ	упылътэмэ	пылътэмэ	дыпылътэмэ	фыпылътэмэ	пылъ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылътэмэ	упымылътэмэ	пымылътэмэ	дыпымылътэмэ	фыпымылътэмэ	пымылъ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъатэмэ	упылъатэмэ	пылъатэмэ	дыпылъатэмэ	фыпылъатэмэ	пылъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъатэмэ	упымылъатэмэ	пымылъатэмэ	дыпымылъатэмэ	фыпымылъатэмэ	пымылъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъатэмэ	упылъыгъатэмэ	пылъыгъатэмэ	дыпылъыгъатэмэ	фыпылъыгъатэмэ	пылъыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъыгъатэмэ	упымылъыгъатэмэ	пымылъыгъатэмэ	дыпымылъыгъатэмэ	фыпымылъыгъатэмэ	пымылъыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынтэмэ	упылъынтэмэ	пылъынтэмэ	дыпылъынтэмэ	фыпылъынтэмэ	пылъын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынтэмэ	упымылъынтэмэ	пымылъынтэмэ	дыпымылъынтэмэ	фыпымылъынтэмэ	пымылъын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынутэмэ	упылъынутэмэ	пылъынутэмэ	дыпылъынутэмэ	фыпылъынутэмэ	пылъыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынутэмэ	упымылъынутэмэ	пымылъынутэмэ	дыпымылъынутэмэ	фыпымылъынутэмэ	пымылъыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынт	упылъынт	пылъынт	дыпылъынт	фыпылъынт	пылъын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъынтэкъым	упылъынтэкъым	пылъынтэкъым	дыпылъынтэкъым	фыпылъынтэкъым	пылъын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынут	упылъынут	пылъынут	дыпылъынут	фыпылъынут	пылъыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпылъынутэкъым	упылъынутэкъым	пылъынутэкъым	дыпылъынутэкъым	фыпылъынутэкъым	пылъыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъми	упылъми	пылъми	дыпылъми	фыпылъми	пылъ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъми	упымылъми	пымылъми	дыпымылъми	фыпымылъми	пымылъ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъами	упылъами	пылъами	дыпылъами	фыпылъами	пылъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъами	упымылъами	пымылъами	дыпымылъами	фыпымылъами	пымылъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъами	упылъыгъами	пылъыгъами	дыпылъыгъами	фыпылъыгъами	пылъыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъыгъами	упымылъыгъами	пымылъыгъами	дыпымылъыгъами	фыпымылъыгъами	пымылъыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынми	упылъынми	пылъынми	дыпылъынми	фыпылъынми	пылъын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынми	упымылъынми	пымылъынми	дыпымылъынми	фыпымылъынми	пымылъын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынуми	упылъынуми	пылъынуми	дыпылъынуми	фыпылъынуми	пылъыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынуми	упымылъынуми	пымылъынуми	дыпымылъынуми	фыпымылъынуми	пымылъыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылътэми	упылътэми	пылътэми	дыпылътэми	фыпылътэми	пылъ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылътэми	упымылътэми	пымылътэми	дыпымылътэми	фыпымылътэми	пымылъ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпылъатэми	упылъатэми	пылъатэми	дыпылъатэми	фыпылъатэми	пылъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъатэми	упымылъатэми	пымылъатэми	дыпымылъатэми	фыпымылъатэми	пымылъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпылъыгъатэми	упылъыгъатэми	пылъыгъатэми	дыпылъыгъатэми	фыпылъыгъатэми	пылъыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъыгъатэми	упымылъыгъатэми	пымылъыгъатэми	дыпымылъыгъатэми	фыпымылъыгъатэми	пымылъыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынтэми	упылъынтэми	пылъынтэми	дыпылъынтэми	фыпылъынтэми	пылъын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынтэми	упымылъынтэми	пымылъынтэми	дыпымылъынтэми	фыпымылъынтэми	пымылъын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпылъынутэми	упылъынутэми	пылъынутэми	дыпылъынутэми	фыпылъынутэми	пылъыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпымылъынутэми	упымылъынутэми	пымылъынутэми	дыпымылъынутэми	фыпымылъынутэми	пымылъыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпылъаи	упылъаи	пылъаи	дыпылъаи	фыпылъаи	пылъаи
щымыӀэныгъэ:	сыпымылъаи	упымылъаи	пымылъаи	дыпымылъаи	фыпымылъаи	пымылъаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпылъащэрэт	упылъащэрэт	пылъащэрэт	дыпылъащэрэт	фыпылъащэрэт	пылъа(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпымылъащэрэт	упымылъащэрэт	пымылъащэрэт	дыпымылъащэрэт	фыпымылъащэрэт	пымылъа(хэ)щэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнщ	упылъагъэнщ	пылъагъэнщ	дыпылъагъэнщ	фыпылъагъэнщ	пылъагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнкъым	упылъагъэнкъым	пылъагъэнкъым	дыпылъагъэнкъым	фыпылъагъэнкъым	пылъагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнт	упылъагъэнт	пылъагъэнт	дыпылъагъэнт	фыпылъагъэнт	пылъагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнтэкъым	упылъагъэнтэкъым	пылъагъэнтэкъым	дыпылъагъэнтэкъым	фыпылъагъэнтэкъым	пылъагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэн	упылъагъэн	пылъагъэн	дыпылъагъэн	фыпылъагъэн	пылъагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнкъэ	упылъагъэнкъэ	пылъагъэнкъэ	дыпылъагъэнкъэ	фыпылъагъэнкъэ	пылъагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнт	упылъагъэнт	пылъагъэнт	дыпылъагъэнт	фыпылъагъэнт	пылъагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнтэкъэ	упылъагъэнтэкъэ	пылъагъэнтэкъэ	дыпылъагъэнтэкъэ	фыпылъагъэнтэкъэ	пылъагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнущ	упылъагъэнущ	пылъагъэнущ	дыпылъагъэнущ	фыпылъагъэнущ	пылъагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнукъым	упылъагъэнукъым	пылъагъэнукъым	дыпылъагъэнукъым	фыпылъагъэнукъым	пылъагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнут	упылъагъэнут	пылъагъэнут	дыпылъагъэнут	фыпылъагъэнут	пылъагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнутэкъым	упылъагъэнутэкъым	пылъагъэнутэкъым	дыпылъагъэнутэкъым	фыпылъагъэнутэкъым	пылъагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэну	упылъагъэну	пылъагъэну	дыпылъагъэну	фыпылъагъэну	пылъагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнукъэ	упылъагъэнукъэ	пылъагъэнукъэ	дыпылъагъэнукъэ	фыпылъагъэнукъэ	пылъагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнут	упылъагъэнут	пылъагъэнут	дыпылъагъэнут	фыпылъагъэнут	пылъагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпылъагъэнутэкъэ	упылъагъэнутэкъэ	пылъагъэнутэкъэ	дыпылъагъэнутэкъэ	фыпылъагъэнутэкъэ	пылъагъэну(хэ)тэкъэ

Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зыпылъ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зыпымылъ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыпылъа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зыпымылъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыпылъыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зыпымылъыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыпылъын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зыпымылъын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыпылъыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зыпымылъыну

Зылэжь (субъектнэ) причастие	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъ	упылъ	пылъ	дыпылъ	фыпылъ	пылъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъ	упымылъ	пымылъ	дыпымылъ	фыпымылъ	пымылъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъа	упылъа	пылъа	дыпылъа	фыпылъа	пылъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъа	упымылъа	пымылъа	дыпымылъа	фыпымылъа	пымылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъыгъа	упылъыгъа	пылъыгъа	дыпылъыгъа	фыпылъыгъа	пылъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъыгъа	упымылъыгъа	пымылъыгъа	дыпымылъыгъа	фыпымылъыгъа	пымылъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъын	упылъын	пылъын	дыпылъын	фыпылъын	пылъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъын	упымылъын	пымылъын	дыпымылъын	фыпымылъын	пымылъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъыну	упылъыну	пылъыну	дыпылъыну	фыпылъыну	пылъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъыну	упымылъыну	пымылъыну	дыпымылъыну	фыпымылъыну	пымылъыну(хэ)

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпылъ	узэрыпылъ	зэрыпылъ	дызэрыпылъ	фызэрыпылъ	зэрыпылъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпымылъ	узэрыпымылъ	зэрыпымылъ	дызэрыпымылъ	фызэрыпымылъ	зэрыпымылъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпылъа	узэрыпылъа	зэрыпылъа	дызэрыпылъа	фызэрыпылъа	зэрыпылъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпымылъа	узэрыпымылъа	зэрыпымылъа	дызэрыпымылъа	фызэрыпымылъа	зэрыпымылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпылъыгъа	узэрыпылъыгъа	зэрыпылъыгъа	дызэрыпылъыгъа	фызэрыпылъыгъа	зэрыпылъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпымылъыгъа	узэрыпымылъыгъа	зэрыпымылъыгъа	дызэрыпымылъыгъа	фызэрыпымылъыгъа	зэрыпымылъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпылъын	узэрыпылъын	зэрыпылъын	дызэрыпылъын	фызэрыпылъын	зэрыпылъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпымылъын	узэрыпымылъын	зэрыпымылъын	дызэрыпымылъын	фызэрыпымылъын	зэрыпымылъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпылъыну	узэрыпылъыну	зэрыпылъыну	дызэрыпылъыну	фызэрыпылъыну	зэрыпылъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпымылъыну	узэрыпымылъыну	зэрыпымылъыну	дызэрыпымылъыну	фызэрыпымылъыну	зэрыпымылъыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпылъ	ущыпылъ	щыпылъ	дыщыпылъ	фыщыпылъ	щыпылъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпымылъ	ущыпымылъ	щыпымылъ	дыщыпымылъ	фыщыпымылъ	щыпымылъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпылъа	ущыпылъа	щыпылъа	дыщыпылъа	фыщыпылъа	щыпылъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпымылъа	ущыпымылъа	щыпымылъа	дыщыпымылъа	фыщыпымылъа	щыпымылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпылъыгъа	ущыпылъыгъа	щыпылъыгъа	дыщыпылъыгъа	фыщыпылъыгъа	щыпылъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпымылъыгъа	ущыпымылъыгъа	щыпымылъыгъа	дыщыпымылъыгъа	фыщыпымылъыгъа	щыпымылъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпылъын	ущыпылъын	щыпылъын	дыщыпылъын	фыщыпылъын	щыпылъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпымылъын	ущыпымылъын	щыпымылъын	дыщыпымылъын	фыщыпымылъын	щыпымылъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпылъыну	ущыпылъыну	щыпылъыну	дыщыпылъыну	фыщыпылъыну	щыпылъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпымылъыну	ущыпымылъыну	щыпымылъыну	дыщыпымылъыну	фыщыпымылъыну	щыпымылъыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпылъ	уздэпылъ	здэпылъ	дыздэпылъ	фыздэпылъ	здэпылъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпымылъ	уздэпымылъ	здэпымылъ	дыздэпымылъ	фыздэпымылъ	здэпымылъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпылъа	уздэпылъа	здэпылъа	дыздэпылъа	фыздэпылъа	здэпылъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпымылъа	уздэпымылъа	здэпымылъа	дыздэпымылъа	фыздэпымылъа	здэпымылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпылъыгъа	уздэпылъыгъа	здэпылъыгъа	дыздэпылъыгъа	фыздэпылъыгъа	здэпылъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпымылъыгъа	уздэпымылъыгъа	здэпымылъыгъа	дыздэпымылъыгъа	фыздэпымылъыгъа	здэпымылъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпылъын	уздэпылъын	здэпылъын	дыздэпылъын	фыздэпылъын	здэпылъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпымылъын	уздэпымылъын	здэпымылъын	дыздэпымылъын	фыздэпымылъын	здэпымылъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпылъыну	уздэпылъыну	здэпылъыну	дыздэпылъыну	фыздэпылъыну	здэпылъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпымылъыну	уздэпымылъыну	здэпымылъыну	дыздэпымылъыну	фыздэпымылъыну	здэпымылъыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпылъ	ущӀэпылъ	щӀэпылъ	дыщӀэпылъ	фыщӀэпылъ	щӀэпылъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпымылъ	ущӀэпымылъ	щӀэпымылъ	дыщӀэпымылъ	фыщӀэпымылъ	щӀэпымылъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпылъа	ущӀэпылъа	щӀэпылъа	дыщӀэпылъа	фыщӀэпылъа	щӀэпылъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпымылъа	ущӀэпымылъа	щӀэпымылъа	дыщӀэпымылъа	фыщӀэпымылъа	щӀэпымылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпылъыгъа	ущӀэпылъыгъа	щӀэпылъыгъа	дыщӀэпылъыгъа	фыщӀэпылъыгъа	щӀэпылъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпымылъыгъа	ущӀэпымылъыгъа	щӀэпымылъыгъа	дыщӀэпымылъыгъа	фыщӀэпымылъыгъа	щӀэпымылъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпылъын	ущӀэпылъын	щӀэпылъын	дыщӀэпылъын	фыщӀэпылъын	щӀэпылъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпымылъын	ущӀэпымылъын	щӀэпымылъын	дыщӀэпымылъын	фыщӀэпымылъын	щӀэпымылъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпылъыну	ущӀэпылъыну	щӀэпылъыну	дыщӀэпылъыну	фыщӀэпылъыну	щӀэпылъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпымылъыну	ущӀэпымылъыну	щӀэпымылъыну	дыщӀэпымылъыну	фыщӀэпымылъыну	щӀыпымылъыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъу	упылъу	пылъу	дыпылъу	фыпылъу	пылъ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъу	упымылъу	пымылъу	дыпымылъу	фыпымылъу	пымылъ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпылъауэ	упылъауэ	пылъауэ	дыпылъауэ	фыпылъауэ	пылъауэ / пылъахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпымылъауэ	упымылъауэ	пымылъауэ	дыпымылъауэ	фыпымылъауэ	пымылъауэ / пымылъахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпылъурэ	упылъурэ	пылъурэ	дыпылъурэ	фыпылъурэ	пылъ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпымылъурэ	упымылъурэ	пымылъурэ	дыпымылъурэ	фыпымылъурэ	пымылъ(хэ)урэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъ]	[лъ]ыр	--	[лъ]хэр
Эргативнэ:	[лъ]	[лъ]ым	--	[лъ]хэм
Послеложнэ:	[лъ]кӀэ	[лъ]ымкӀэ	[лъ]хэкӀэ	[лъ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъ]у	[лъ]ырауэ	[лъ]хэу	[лъ]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъ]а	[лъ]ар	--	[лъ]ахэр
Эргативнэ:	[лъ]а	[лъ]ам	--	[лъ]ахэм
Послеложнэ:	[лъ]акӀэ	[лъ]амкӀэ	[лъ]ахэкӀэ	[лъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъ]ауэ	[лъ]арауэ	[лъ]ахэу	[лъ]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъ]ын	[лъ]ыныр	--	[лъ]ынхэр
Эргативнэ:	[лъ]ын	[лъ]ыным	--	[лъ]ынхэм
Послеложнэ:	[лъ]ынкӀэ	[лъ]ынымкӀэ	[лъ]ынхэкӀэ	[лъ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[лъ]ыну	[лъ]ынырауэ	[лъ]ынхэу	[лъ]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъ]ыну	[лъ]ынур	--	[лъ]ынухэр
Эргативнэ:	[лъ]ыну	[лъ]ынум	--	[лъ]ынухэм
Послеложнэ:	[лъ]ынукӀэ	[лъ]ынумкӀэ	[лъ]ынухэкӀэ	[лъ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъ]ынууэ	[лъ]ынурауэ	[лъ]ынухэу	[лъ]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Лъагъуныгъэ ӀуэхухэмкӀэ зыгуэрым яужь итын.
2. Ӏуэху гуэрхэм хэтын, зыгуэрым щӀэкъун, яужь итын.
3. Гугъуехь, ехъулӀэныгъэ сыт хуэдэхэм пыщӀауэ щытын.

ЩАПХЪЭХЭР

• Пащтыхьыжьыр гуфӀащ, пащтыхь щӀалэр си пхъум пылъщ, жиӀэри. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

• Ахэр [цӀыхухэр] упщӀэхэрт, заплъыхьхэрт, зыгуэрхэр зрагъэщӀэну пылъхэт. Къэбэрдей, альманах

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Ӏуэхум гугъуехь пылъын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пылъын: 1. to love sb 2. to strive for sth, try to achieve sth 3. be connected, associated with sth, involve sth (for example, difficulties, benefits, success, etc.)
• Ӏуэхум гугъуехь пылъын: this case involves difficulty

УРЫСЫБЗЭ

• пылъын: 1. любить кого-л. 2. стремиться к чему-л., добиваться чего-л. 3. быть связанным, сопряжённым с чем-л. (напр. с трудностями, выгодой, успехом и т. п.)
• Ӏуэхум гугъуехь пылъын: это дело связано с трудостями.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын