хъун
Appearance
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
[зэгъэзэхуэжын]- хъун
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
[зэгъэзэхуэжын]ЭТИМОЛОГИЕ
[зэгъэзэхуэжын]КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
[зэгъэзэхуэжын]- IPA [χʷǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
[зэгъэзэхуэжын]- [хъун]
СКЛОНЕНЭ
[зэгъэзэхуэжын]Закъуэ бжыгъэ | Куэд бжыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | хъун | хъуныр | -- | хъунхэр |
Эргативнэ: | хъун | хъуным | -- | хъунхэм |
Послеложнэ: | хъункӀэ | хъунымкӀэ | хъунхэкӀэ | хъунхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | хъуну | хъунырауэ | хъунхэу | хъунхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
[зэгъэзэхуэжын]- ХъупӀэм къытекӀэ удз цӀынэу Ӏэщым яхъур.
ЩАПХЪЭХЭР
[зэгъэзэхуэжын]- - Сэ хъун бэгъуа здэщыӀэ сощӀэ, — жиӀэри Ажэжьым бжэн цӀыкӀуищыр иришэжьэжащ. Дыщэ кӀанэ, сборник
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 88 |
---|---|---|
адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
Абы хъун щыкуэдщ. | Там много луговой травы. | There is a lot of meadow grass there. |
Хъун щабэм Ӏэщыр пшэр щохъу. | Скот становится толстым от мягкой луговой травы. | The livestock get fat there on the soft meadow grass. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
[зэгъэзэхуэжын]НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
[зэгъэзэхуэжын]ИНДЖЫЛЫБЗЭ
[зэгъэзэхуэжын]- хъун: meadow grass
УРЫСЫБЗЭ
[зэгъэзэхуэжын]- хъун: луговая трава
БИБЛИОГРАФИЕ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
[зэгъэзэхуэжын]- хъун
- хъун
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
[зэгъэзэхуэжын]ЭТИМОЛОГИЕ
[зэгъэзэхуэжын]КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
[зэгъэзэхуэжын]- IPA [χʷǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
[зэгъэзэхуэжын]- [хъун]
СКЛОНЕНЭ
[зэгъэзэхуэжын]Закъуэ бжыгъэ | Куэд бжыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | хъун | хъуныр | -- | хъунхэр |
Эргативнэ: | хъун | хъуным | -- | хъунхэм |
Послеложнэ: | хъункӀэ | хъунымкӀэ | хъунхэкӀэ | хъунхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | хъуну | хъунырауэ | хъунхэу | хъунхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
[зэгъэзэхуэжын]- Фэхэр, цыхэкӀ щэкӀхэр зышх хьэпӀацӀэ цӀыкӀунитӀэ.
ЩАПХЪЭХЭР
[зэгъэзэхуэжын]ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
[зэгъэзэхуэжын]- ПыӀэр хъуным ишхащ.
- Хъуныр гъэкӀуэдын.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
[зэгъэзэхуэжын]ИНДЖЫЛЫБЗЭ
[зэгъэзэхуэжын]- хъун: moth
- ПыӀэр хъуным ишхащ: the hat was eaten by moths
- Хъуныр гъэкӀуэдын: exterminate moths
УРЫСЫБЗЭ
[зэгъэзэхуэжын]- хъун: моль
- ПыӀэр хъуным ишхащ: шляпа была изъедена молью.
- Хъуныр гъэкӀуэдын: истребить молей.
псалъафэ зэпыщӀахэр
Хъун еуэн
[зэгъэзэхуэжын]Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: be eaten by moths Урысыбзэ: тронуть молью. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
[зэгъэзэхуэжын]- хъун
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
[зэгъэзэхуэжын]ЭТИМОЛОГИЕ
[зэгъэзэхуэжын]КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
[зэгъэзэхуэжын]- IPA [χʷǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
[зэгъэзэхуэжын]- [хъун]
СКЛОНЕНЭ
[зэгъэзэхуэжын]Закъуэ бжыгъэ | Куэд бжыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | хъун | хъуныр | -- | хъунхэр |
Эргативнэ: | хъун | хъуным | -- | хъунхэм |
Послеложнэ: | хъункӀэ | хъунымкӀэ | хъунхэкӀэ | хъунхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | хъуну | хъунырауэ | хъунхэу | хъунхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
[зэгъэзэхуэжын]- ЩэкӀ зэӀущам и кӀыхьагъымкӀэ ирикӀуэ, Ӏущэхэр зыӀуащэ Ӏуданэ кӀыхьыр.
ЩАПХЪЭХЭР
[зэгъэзэхуэжын]ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
[зэгъэзэхуэжын]- Цей хъун.
- ЩэкӀ хъун.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
[зэгъэзэхуэжын]ИНДЖЫЛЫБЗЭ
[зэгъэзэхуэжын]- хъун: warp (longitudinal threads in fabric)
- Цей хъун: the warp of homespun cloth
- ЩэкӀ хъун: the warp of a piece of material
УРЫСЫБЗЭ
[зэгъэзэхуэжын]- хъун: основа (продольные нити в ткани)
- Цей хъун: основа домотканного сукна
- ЩэкӀ хъун: основа ткани
БИБЛИОГРАФИЕ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
[зэгъэзэхуэжын]ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
[зэгъэзэхуэжын]ЭТИМОЛОГИЕ
[зэгъэзэхуэжын]КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
[зэгъэзэхуэжын]- IPA [χʷǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
[зэгъэзэхуэжын]- [хъу] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ
[зэгъэзэхуэжын]МЫХЬЭНЭ
[зэгъэзэхуэжын]- Зэрытыпхъэ щытыкӀэм иувэн, и пӀалъэр къихьэн, зэманыр къэсын.
- Игъуэ, и зэман нэсын, щичэзу щытыкӀэм ихьэн.
ЩАПХЪЭХЭР
[зэгъэзэхуэжын]Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 89 |
---|---|---|
адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
Мэрян и анэ Нащхъуэ сымаджэ хъуат. | Мать Мерян, Нащхо, заболела. | Meryan’s mother Nashkhwa had fallen ill. |
нап. 90 | ||
Гъэмахуэм бадзэр куэд мэхъу. | Летом мух становиться много. | There are a lot of flies in summer. |
Ахэр хуабжьу зэран мэхъу. | Они приносят большой вред. | They are very harmful. |
нап. 94 | ||
ЩӀымахуэр мазищ мэхъу. | Зима длится три месяца. | Winter lasts for three months. |
нап. 95 | ||
Уэшх къешхмэ, къэкӀыгъэхэм заужь, гъавэр бэв мэхъу. | Когда идёт дождь, растения развиваются, зерновые культуры становятся обильными. | When it rains, plants grow, crops become plentiful. |
нап. 100 | ||
Хур яужьгъри хугу мэхъу. | Просо рушат и оно становится пшеном. | People grind millet and it becomes millet flour. |
нап. 103 | ||
Абы и щхьэцыр ин хъуащ. | Ее волосы стали длинными. | Her hair has grown long. |
нап. 105 | ||
ЦӀывхэр куэд дыдэ мэхъу. | Жуков очень много. | There are very many beetles. |
нап. 107 | ||
Нащэр бэв хъуащ. | Огурцы стали обильными. | The cucumbers have become luscious. |
нап. 108 | ||
Дэ хы дохъу. | Нас шестеро. | There are six of us. |
нап. 115 | ||
Сэбэп хъу. | Будьте полезны. | Be Useful. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
[зэгъэзэхуэжын]- Жэщ хъуащ.
- Гъавэр хъун.
- Хъарбызыр хъун.
- хъуфын (мэхъуф)
- щыхъун (щохъу)
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
[зэгъэзэхуэжын]ИНДЖЫЛЫБЗЭ
[зэгъэзэхуэжын]- хъун: 1. become, be, begin, start, arrive, come 2. ripen, become ripe
- Жэщ хъуащ: night fell
- Гъавэр хъун: ripen (about a crop)
- Хъарбызыр хъун: get ripe (a watermelon)
- хъуфын (мэхъуф): be able to be or become
- щыхъун (щохъу): be, become swh
УРЫСЫБЗЭ
[зэгъэзэхуэжын]- хъун: 1. настать, начаться, наступить 2. зреть, созревать
- Жэщ хъуащ: наступил ночь
- Гъавэр хъун: зреть (об урожае)
- Хъарбызыр хъун: зреть (об арбузе)
- хъуфын (мэхъуф): мочь становиться, быть
- щыхъун (щохъу): быть, становить где-л.
БИБЛИОГРАФИЕ