бгы
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [bɣǝ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [бг] + ы
СКЛОНЕНЭ
| Закъуэ бжыгъэ | Куэд бжыгъэ | |||
|---|---|---|---|---|
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | бгы | бгыр | -- | бгыхэр |
| Эргативнэ: | бгы | бгым | -- | бгыхэм |
| Послеложнэ: | бгыкӀэ | бгымкӀэ | бгыхэкӀэ | бгыхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | бгыуэ | бгырауэ | бгыхэу | бгыхэрауэ |
| еигъэ формэхэр | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| сибг | уибг | ибг | дибг | фибг | ябг |
МЫХЬЭНЭ
- Къэзыухъуреихь щӀыпӀэм хэӀэтыкӀа лъагапӀэ.
ЩАПХЪЭХЭР
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
| Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 59 |
|---|---|---|
| адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
| Ӏуащхьэмахуэ бгы инщ. | Эльбрус – большая гора. | Elbrus is a big mountain. |
| Ӏуащхьэмахуэ бгы дахэщ. | Эльбрус – красивая гора. | Elbrus is a beautiful mountain. |
| нап. 77 | ||
| Шордакъхэм укъихьэмэ, къалэри бгы щхьэ хужьхэри уи пащхьэм къоувэ. | Если выйдешь на балкон, перед тобой встают город и белые вершины гор. | If you come out onto the balcony, the city and the white-headed mountains rise before you. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Бгы лъагэ.
- Бгым дэкӀын.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- бгы: mountain, summit, peak
- Бгы лъагэ: high mountain
- Бгым дэкӀын: climb a mountain
УРЫСЫБЗЭ
- бгы: гора, вершина
- Бгы лъагэ: высокая гора
- Бгым дэкӀын: подниматься на гору
псалъафэ зэпыщӀахэр
Бгы къытеуэн[зэгъэзэхуэжын]
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: be overcome with grief, difficulty
Урысыбзэ: обрушиться на кого-л. — о трудностях, горе и т. п.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Бгым джэдыкӀэкӀэ еуэн[зэгъэзэхуэжын]
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: do something doomed to failure (literally: try to break a rock with an egg)
Урысыбзэ: заниматься делом, заранее обречённым на неудачу (букв. пытаться разбить скалу яйцом).
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
бгы жьэгъу[зэгъэзэхуэжын]
Мыхьэнэ: Бгы лъапэ.
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: foothills
Урысыбзэ: предгорье
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Александр Черкасскэм мурад ещӀ бгы жьэгъущӀэс лъэпкъхэр зы къарууэ зэгуигъэхьэну. Шортэн Аскэрбий
БИБЛИОГРАФИЕ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [bɣǝ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [бг] + ы
СКЛОНЕНЭ
| Закъуэ бжыгъэ | Куэд бжыгъэ | |||
|---|---|---|---|---|
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | бгы | бгыр | -- | бгыхэр |
| Эргативнэ: | бгы | бгым | -- | бгыхэм |
| Послеложнэ: | бгыкӀэ | бгымкӀэ | бгыхэкӀэ | бгыхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | бгыуэ | бгырауэ | бгыхэу | бгыхэрауэ |
| еигъэ формэхэр | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| сибг | уибг | ибг | дибг | фибг | ябг |
МЫХЬЭНЭ
- ЦӀыхум и Ӏэпкълъэпкъым щыщу бгъэмрэ шхужьымрэ я зэхуаку дэлъ нэхъ псыгъуапӀэр; кӀэнтӀыӀум хуэзэ къэгъэшыпӀэр.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Ар бгы псыгъуэт, езыр лъагэт.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- бгы: waist
- Ар бгы псыгъуэт, езыр лъагэт: she had a slender waist; she herself was tall.
УРЫСЫБЗЭ
- бгы: поясница; талия
- Ар бгы псыгъуэт, езыр лъагэт: у нее была тонкая талия; сама она была высокого роста.
псалъафэ зэпыщӀахэр
Бгы кӀантӀэ[зэгъэзэхуэжын]
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: a slender, long waist
Урысыбзэ: тонкая, длинная талия.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
[И] бгыр щӀэкъузауэ[зэгъэзэхуэжын]
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: with rolled-up sleeves (get down to work)
Урысыбзэ: засучив рукава.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ