бзэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [bzɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• [бз] + -э

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	бзэ	бзэр	--	бзэхэр
Эргативнэ:	бзэ	бзэм	--	бзэхэм
Послеложнэ:	бзэкӀэ	бзэмкӀэ	бзэхэкӀэ	бзэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	бзэуэ	бзэрауэ	бзэхэу	бзэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зырызэпсалъэ, зырызэгурыӀуэ.

ЩАПХЪЭХЭР

• Акъыл нэхурэ бзэ нахуэрэ, нэ жанрэ гу къабзэрэ зиӀэт мэлыхъуэ Умар. ЩоджэнцӀыкӀу Ӏэдэм

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 45
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Пшынэм и бзэр зэпэщщ.	Звук гармони отличный.	The sound of the accordion is excellent.
		нап. 104
ПцӀащхъуэ цӀыкӀуу зи бзэр дахэ,	Маленькая ласточка, твой голос красив.	As a small swallow with a lovely voice,

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Адыгэбзэ.
• Урысыбзэ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• бзэ: language, speech
• Адыгэбзэ: Kabardino-Cherkess (Circassian) language
• Урысыбзэ: Russian language

УРЫСЫБЗЭ

• бзэ: язык, речь
• Адыгэбзэ: кабардино-черкесский язык
• Урысыбзэ: русский язык

псалъафэ зэпыщӀахэр

[Я] бзэ зэрыщӀэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: understand, comprehend each other
     Урысыбзэ: понимать друг друга.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Бзэ къабзэ

1.

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: eloquent
     Урысыбзэ: красноречивый
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

2.

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: pure, correct – about language, speech
     Урысыбзэ: чистый — о языке, речи.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] бзэ хэлъын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: We couldn’t manage without his verbal participation.
     Урысыбзэ: без его языка не обошлось.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Бзэ ӀуэнтӀа

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: not understandable, incomprehensible, distorted (about speech, language)
     Урысыбзэ: непонятный, искажённый — о языке, речи.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] бзэр итӀэтэн (къитӀэтэн)

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: make fluent, activate (about language), loosen one’s tongue
     Урысыбзэ: развязать язык.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     И бзэр мэрэмэжьейм къитӀэтауэ мэпсалъэ Хьэжы-Исмел.  Шортэн Аскэрбий

[И] бзэр иубыдын

1.

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: not find anything to say, lose one’s gift of language, become tongue-tied
     Урысыбзэ: лишиться дара речи
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

2.

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: to hold one’s tongue, refrain from speaking, keep one’s mouth shut
     Урысыбзэ: придержать язык; держать язык за зубами.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] бзэр къиутӀыпщыжын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: to recover one’s speech, to find one’s tongue
     Урысыбзэ: обрести дар речи.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Бзэр хуэкъута хъун

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: to master a foreign tongue
     Урысыбзэ: овладеть чужой речью.
  Псалъэ зэпхахэр: 
  Щапхъэхэр:

[И] бзэр хуэмыубыдын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: not be able to hold your tongue or keep mum
     Урысыбзэ: не уметь держать язык за зубами.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

бзэ ӀэфӀ

  Мыхьэнэ: Гуапэу псалъэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: affectionate, loving, tender, gentle, soft, affable, friendly
     Урысыбзэ: ласковый, приветливый
  Псалъэ зэпхахэр:
     Фызыжь бзэ ӀэфӀ.
     Шыпхъу бзэ ӀэфӀ.
  Щапхъэхэр:
     Бзэ ӀэфӀ зиӀэ ӀупэфӀэгъу иӀэщ.  Псалъэжьхэр

бзэ ӀэфӀагъ (ӀэфӀыгъэ)

  Мыхьэнэ: Бзэ ӀэфӀ псалъэм къытекӀа щыӀэцӀэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: kindness, affability, friendliness, amiability
     Урысыбзэ: приветливость, доброта
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Гущабагъэрэ бзэ ӀэфӀагъэкӀэ щысабий лъэандэрэ Хьэлахъуэ Нафисэт и псэм кӀэрыпщӀат.  КӀэрашэ Тембот

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

• 
  бзэ

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [bzɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• [бз] + -э

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	бзэ	бзэр	--	бзэхэр
Эргативнэ:	бзэ	бзэм	--	бзэхэм
Послеложнэ:	бзэкӀэ	бзэмкӀэ	бзэхэкӀэ	бзэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	бзэуэ	бзэрауэ	бзэхэу	бзэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. ӀункӀыбзэ.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Бзэ цӀыкӀу зыхэлъ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• бзэ: lock
• Бзэ цӀыкӀу зыхэлъ:

УРЫСЫБЗЭ

• бзэ: замок
• Бзэ цӀыкӀу зыхэлъ:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

• 
  бзэ

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [bzɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• [бз] + -э

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	бзэ	бзэр	--	бзэхэр
Эргативнэ:	бзэ	бзэм	--	бзэхэм
Послеложнэ:	бзэкӀэ	бзэмкӀэ	бзэхэкӀэ	бзэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	бзэуэ	бзэрауэ	бзэхэу	бзэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Сэ, жан, сэдзэ.

ЩАПХЪЭХЭР

• А жан цӀыкӀур жаныфӀ дыдэт, бзитӀ дэлът жырым къыхэщӀыкӀауэ. Уэхъутэ Анзор

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• бзэ: blade (of a knife)

УРЫСЫБЗЭ

• бзэ: лезвие

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

• 
  3 - бзэ

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [bzɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• [бз] + -э

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	бзэ	бзэр	--	бзэхэр
Эргативнэ:	бзэ	бзэм	--	бзэхэм
Послеложнэ:	бзэкӀэ	бзэмкӀэ	бзэхэкӀэ	бзэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	бзэуэ	бзэрауэ	бзэхэу	бзэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Пасэ зэманым зэрахьэу щыта шабзэм (Ӏэщэм) шэщӀауэ илъ кӀапсэ, бзэпс.

ЩАПХЪЭХЭР

• И бзэ гущэр лӀитӀым къахуишкъым, и шэ гущэр лӀищым зэпхедз. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

• Нахътэжь и сагъындакъыр адрей и къуэшитӀым яхуэгъауэртэкъым, апхуэдизу и бзэр ткӀийти. Адыгэ таурыхъхэр, сборник

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• бзэ: bowstring

УРЫСЫБЗЭ

• бзэ: тетива лука

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын