джабэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['dᶎɑ:bɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [джаб] + -э
СКЛОНЕНЭ
| Закъуэ бжыгъэ | Куэд бжыгъэ | |||
|---|---|---|---|---|
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | джабэ | джабэр | -- | джабэхэр |
| Эргативнэ: | джабэ | джабэм | -- | джабэхэм |
| Послеложнэ: | джабэкӀэ | джабэмкӀэ | джабэхэкӀэ | джабэхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | джабэу | джабэрауэ | джабэхэу | джабэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ЦӀыхум, псэущхьэхэм я сэмэгурабгъу е ижьырабгъу лъэныкъуэ, блэгъум къыщыщӀэдзауэ шхужьым нэс.
- Зыгуэрым ибгъу.
ЩАПХЪЭХЭР
- Я натӀэхэр зэгъэкъуауэ, домбейхэр зэм я пӀэм ижыхьырт, зэм зым и бжьакъуэ кӀэщӀ шынагъуэмкӀэ адрейм и джабэр къригъэуну хэтт. КӀэрашэ Тембот
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Пэгун джабэ.
- Унэ джабэ.
- Уафэ джабэр пшэплъ къэхъуащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- джабэ: 1. side (part of the torso or body) 2. side (of an object)
- Пэгун джабэ: side of a bucket
- Унэ джабэ: side of a house
- Уафэ джабэр пшэплъ къэхъуащ: dawn appeared on the horizon
УРЫСЫБЗЭ
- джабэ: 1. бок (часть туловища) 2. бок (сторона предмета)
- Пэгун джабэ: бок ведра
- Унэ джабэ: бок (сторона) дома
- Уафэ джабэр пшэплъ къэхъуащ: рассвет забрезжило на горизонте.
псалъафэ зэпыщӀахэр
Джабэр щӀэудын (хущӀэудын)
[зэгъэзэхуэжын] Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: to beat sb up
Урысыбзэ: помять, наломать кому-л. бока.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
[И] джабэ иуэн (иуэжын)
[зэгъэзэхуэжын] Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: become exhausted, emaciated (about animals)
Урысыбзэ: истощиться; дойти до истощения (о животных).
Псалъэ зэпхахэр:
Жэмым и джабэр иуэжауэ уэдыкъуат.
Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['dᶎɑ:bɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [джаб] + -э
СКЛОНЕНЭ
| Закъуэ бжыгъэ | Куэд бжыгъэ | |||
|---|---|---|---|---|
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | джабэ | джабэр | -- | джабэхэр |
| Эргативнэ: | джабэ | джабэм | -- | джабэхэм |
| Послеложнэ: | джабэкӀэ | джабэмкӀэ | джабэхэкӀэ | джабэхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | джабэу | джабэрауэ | джабэхэу | джабэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Ӏуащхьэ, бгы хуэдэхэм я бгъуэщӀ; нэкӀу.
ЩАПХЪЭХЭР
- Василь и лъэгум мывэхэр мычэму къыщӀэлъеикӀырт, джабэ лъагъуэхэм тету щекӀуэкӀкӀэ Ӏэуэлъауэ ищӀу ятӀэр къригъэщэщэхырт. КӀэрашэ Тембот
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
| Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 94 |
|---|---|---|
| адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
| Ахэр Ӏэжьэм ису джабэм къожэх. | Они на санях спускаются со склона. | They slide down the hillside (sitting) on their sleds. |
| нап. 98 | ||
| Джабэхэм дыдокӀ. | Мы понимаемся по склонам. | We climb hillsides. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Ӏуащхьэ джабэмкӀэ екӀуэкӀын.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- джабэ: mountain slope, hillside
- Ӏуащхьэ джабэмкӀэ екӀуэкӀын: walk around the hillside
УРЫСЫБЗЭ
- джабэ: склон горы; косогор
- Ӏуащхьэ джабэмкӀэ екӀуэкӀын: ходить по склону холма.
БИБЛИОГРАФИЕ