Jump to content

жьы

Тхыгъэр къыздрахар Википсалъалъэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПЛЪЫФЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ʑǝ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [жь] + ы

СКЛОНЕНЭ

Закъуэ бжыгъэ Куэд бжыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: жьы жьыр -- жьыхэр
Эргативнэ: жьы жьым -- жьыхэм
Послеложнэ: жьыкӀэ жьымкӀэ жьыхэкӀэ жьыхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: жьыуэ жьырауэ жьыхэу жьыхэрауэ
еигъэ формэхэр
сижь уижь ижь дижь фижь яжь

МЫХЬЭНЭ

  1. Ныбжьышхуэ зиӀэ, куэд щӀа, кхъахэ.
  2. Зи ныбжь хэкӀуэта.
  3. ЗемыкӀуэж, мыхьэнэ зимыӀэж.
  4. Пасэрей, япэрей.

ЩАПХЪЭХЭР

  • БетӀал занщӀэу гу лъитащ Родион Михайлович.. жьы зэрыхъуам. Шортэн Аскэрбий
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 нап. 73
адыгэбзэ урысыбзэ/русский инджылыбзэ/English
Джэду анэжьым шыр иӀэщ. У старой мать-кошки котята. The old mother cat has got kittens.
нап. 76
Къаз анэжьхэм я шырхэр псым яшащ. Мать-гуси повели своих гусят на реку. The mother geese have taken their goslings to the river.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Унэжь.
  • Жэмыжь.
  • Шыжь.
  • Ахъшэжь.
  • Уэрэдыжь.
  • Хабзэжь.
  • Къафэжь.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • жьы: 1. old, dilapidated 2. old, elderly, aged 3. expired, invalid, unusable, used 4. ancient, archaic, antique, outdated
  • Унэжь: an old house
  • Жэмыжь: an old cow
  • Шыжь: an old horse
  • Ахъшэжь: old money
  • Уэрэдыжь: an old song
  • Хабзэжь: an old custom, rule
  • Къафэжь: an old dance
УРЫСЫБЗЭ
  • жьы: 1. старый, ветхий 2. старый, престарелый 3. недействительный, негодный; использованный 4. старинный; устаревший
  • Унэжь: старый дом
  • Жэмыжь: старая корова
  • Шыжь: старая лошадь
  • Ахъшэжь: старые деньги
  • Уэрэдыжь: старинная песня
  • Хабзэжь: старый обычай
  • Къафэжь: старинный танец
псалъафэ зэпыщӀахэр

[И] жьы хъугъуэ

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: in one’s declining years, in the evening of life, in one’s old age
     Урысыбзэ: на склоне лет.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ʑǝ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [жь] + ы

СКЛОНЕНЭ

Закъуэ бжыгъэ Куэд бжыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: жьы жьыр -- жьыхэр
Эргативнэ: жьы жьым -- жьыхэм
Послеложнэ: жьыкӀэ жьымкӀэ жьыхэкӀэ жьыхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: жьыуэ жьырауэ жьыхэу жьыхэрауэ
еигъэ формэхэр
сижь уижь ижь дижь фижь яжь

МЫХЬЭНЭ

  1. Хьэуа.
  2. Хьэуам и зекӀуэныгъэ.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Пшапэр щызэхэуэм ирихьэлӀэу, пхъэ куэд зэхуэтхьэсри мафӀэшхуэ тщӀащ, ди щӀакӀуэхэр дыубгъури и хъуреягъкӀэ дыкъегъуэлъэкӀыжащ. Ар сыт хуэдэу тхьэгъуэт, жьы къабзэм ухэлъу. КъардэнгъущӀ Зырамыку
  • ЩӀыбым къызэрыщӀэкӀыу жьы щӀыӀэтыӀэ къыкъуэуам я напэхэр къахуилъэщӀащ, жыг тхьэмпэхэм я Ӏущащэри жыжьэ къыщыӀуащ. Къущхьэ СулътӀан

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • жьышхуэ

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • жьы: 1. air 2. wind
  • жьышхуэ: a strong, heavy wind
УРЫСЫБЗЭ
  • жьы: 1. воздух 2. ветер
  • жьышхуэ: большой, сильный ветер
псалъафэ зэпыщӀахэр

[Гум| жьы дихужын

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: to heave a sigh of relief, feel spiritual relief
     Урысыбзэ: облегченно вздохнуть, почувствовать душевное облегчение
  Псалъэ зэпхахэр:
     II.
  Щапхъэхэр:

Жьы зыщӀэт

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: energetic, lively (about a person)
     Урысыбзэ: энергичный, живой (о человеке).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Зулижан жьы зыщӀэт цӀыхут.  Къашыргъэ ХьэпащӀэ

Жьы зыщӀегъэхун

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: get some fresh air, go out for a breath of fresh air.
     Урысыбзэ: выйти на свежий воздух, проветриться.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Жьы зыщӀригъэхущ, зигъэпсэхури, Леонид Петрович нэжэгужэу унэм къыщӀыхьэжащ.  Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

Жьы зыӀурыгъэхьэн

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: rest, relax
     Урысыбзэ: передохнуть.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Ешахэр жьы зыӀурагъэхьэну къыщӀэкӀырт. ГуфӀэгъуэ, сборник

     ФӀанэр мыдэ къызэти, жьы зыӀурыгъэхьэ. Зы быну зэкъуэт, сборник

Жьы къабзэм хэтын

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: breathe fresh air
     Урысыбзэ: дышать свежим воздухом.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жьы къепшэн

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: start blowing, come up (wind)
     Урысыбзэ: подуть (о ветре).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И]жь къыщӀихун

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: experience sb’s influence, be subject to sb's influence
     Урысыбзэ: испытать на себе чье-л. влияние.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жьы пихун

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: start blowing (about a slight breeze)
     Урысыбзэ: подуть (о слабом ветерке).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жьы темыгъэпсэн

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: do sth in an instant, quickly
     Урысыбзэ: совершить, сделать что-л. быстро, моментально.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жьы темыпсэу

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: quickly, momentarily, in an instant
     Урысыбзэ: быстро, мгновенно.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жьым тесу псым епыджын

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: be naughty or mischievous (literally: sit in the wind, butting water)
     Урысыбзэ: озорничать (букв. сидя на ветре, воду бодать).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] жьыр щӀэпщэн

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: experience sb’s influence, be subject to sb's influence
     Урысыбзэ: испытать на себе чье-л. влияние.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Уэ залыму уэ кхъуэ жьакӀэм уи жьыр псоми ящӀэпщащ.  ӀуэрыӀуатэ, фольклор

Жьы щӀэтын

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: with zest, verve
     Урысыбзэ: с огоньком.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жьы щӀегъэхун

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: throw to the wind, squander, waste, fling away
     Урысыбзэ: промотать, растранжирить, пустить на ветер.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жьы Ӏурыгъэхьэн

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: give sb a breather, let them get a breath of fresh air
     Урысыбзэ: дать подышать (свежим воздухом).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Сабийр щӀыбым щӀэхауэ жьы къабзэ Ӏурыгъэхьэн хуейщ.  Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

жьы зэпепщэ

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ:
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a draught
     Урысыбзэ: сквозняк
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

жьы зэпеуэ

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: Зэтауэ щыт щхьэгъубжэ, бжэ Ӏухахэм, ӀугъэзэщӀыкӀахэм я зэхуаку щызэприху жьы.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a draught
     Урысыбзэ: сквозняк
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

жьы ихупӀэ

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: Жьы кӀуапӀэ, жьы дэхупӀэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a ventilation duct or hole
     Урысыбзэ: отдушина, вентиляционное отверстие
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

жьы кӀэрахъуэ

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: whirlwind, twister
     Урысыбзэ: вихрь
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

жьы кхъухь

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: ЖьыкӀэ зекӀуэ кхъухь.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a sailing ship or vessel, a ship with sails
     Урысыбзэ: парусник
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

жьы шхьэл

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: ЖьыкӀэ лажьэ шхьэл.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a windmill
     Урысыбзэ: ветряная мельница
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

жьы Ӏурыхьэгъуэ

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: БэуапӀэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a rest, a breather
     Урысыбзэ: передышка
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жьы Ӏурыхьэгъуэ гъуэтын

[зэгъэзэхуэжын]
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: rest, take a breather
     Урысыбзэ: передохнуть, получить передышку.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Жьы Ӏурыхьэгъуэ зэригъуэтыххэу къыщӀолъэдэжри псыр къыпыжу щӀопхъуэ аргуэру.  ЩоджэнцӀыкӀу Ӏэдэм

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПЛЪЫФЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ʑǝ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [жь] + ы

СКЛОНЕНЭ

Закъуэ бжыгъэ Куэд бжыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: жьы жьыр -- жьыхэр
Эргативнэ: жьы жьым -- жьыхэм
Послеложнэ: жьыкӀэ жьымкӀэ жьыхэкӀэ жьыхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: жьыуэ жьырауэ жьыхэу жьыхэрауэ
еигъэ формэхэр
сижь уижь ижь дижь фижь яжь

МЫХЬЭНЭ

  1. Пасэ.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Пщэдджыжьыр жьы пэтми, колхоз правленэ бжэӀупэм цӀыху куэд щызэхэтт. КӀэрашэ Тембот
  • Дуней уфам пщэдджыжьыр иджыри жьы дыдэу къыпфӀигъэщӀырт. Къашыргъэ ХьэпащӀэ

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • жьы: early (about time)
УРЫСЫБЗЭ
  • жьы: ранний (о времени)

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын


Къыздырахар: "https://kbd.wiktionary.org/w/index.php?title=жьы&oldid=18649"