зэкӏэлъелъэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [zɐtʹʂɐɬe:'ɬɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• зэ- + кӏэ- + лъе- + [лъ] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "зэкӏэлъелъэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	зэкӏэлъелъэн
щымыӀэныгъэ:	зэкӏэлъемылъэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэн	узэкӏэлъелъэн	зэкӏэлъелъэн	дызэкӏэлъелъэн	фызэкӏэлъелъэн	зэкӏэлъелъэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэн	узэкӏэлъемылъэн	зэкӏэлъемылъэн	дызэкӏэлъемылъэн	фызэкӏэлъемылъэн	зэкӏэлъемылъэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	зэкӏэлъелъэ!	фызэкӏэлъелъэ!
щымыӀэныгъэ:	узэкӏэлъемылъэ!	фызэкӏэлъемылъэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлърелъэ	узэкӏэлърелъэ	зэкӏэлърелъэ	дызэкӏэлърелъэ	фызэкӏэлърелъэ	зэкӏэлърелъэ
щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъремылъэ	узэкӏэлъремылъэ	зэкӏэлъремылъэ	дызэкӏэлъремылъэ	фызэкӏэлъремылъэ	зэкӏэлъремылъэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъолъэ(р)	узэкӏэлъолъэ(р)	зэкӏэлъолъэ(р)	дызэкӏэлъолъэ(р)	фызэкӏэлъолъэ(р)	зэкӏэлъолъэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэркъым	узэкӏэлъелъэркъым	зэкӏэлъелъэркъым	дызэкӏэлъелъэркъым	фызэкӏэлъелъэркъым	зэкӏэлъелъэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэ(р)т	узэкӏэлъелъэ(р)т	зэкӏэлъелъэ(р)т	дызэкӏэлъелъэ(р)т	фызэкӏэлъелъэ(р)т	зэкӏэлъелъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэ(р)тэкъым	узэкӏэлъелъэ(р)тэкъым	зэкӏэлъелъэ(р)тэкъым	дызэкӏэлъелъэ(р)тэкъым	фызэкӏэлъелъэ(р)тэкъым	зэкӏэлъелъэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъащ	узэкӏэлъелъащ	зэкӏэлъелъащ	дызэкӏэлъелъащ	фызэкӏэлъелъащ	зэкӏэлъелъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъакъым	узэкӏэлъелъакъым	зэкӏэлъелъакъым	дызэкӏэлъелъакъым	фызэкӏэлъелъакъым	зэкӏэлъелъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъат	узэкӏэлъелъат	зэкӏэлъелъат	дызэкӏэлъелъат	фызэкӏэлъелъат	зэкӏэлъелъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъатэкъым	узэкӏэлъелъатэкъым	зэкӏэлъелъатэкъым	дызэкӏэлъелъатэкъым	фызэкӏэлъелъатэкъым	зэкӏэлъелъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэгъащ	узэкӏэлъелъэгъащ	зэкӏэлъелъэгъащ	дызэкӏэлъелъэгъащ	фызэкӏэлъелъэгъащ	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэгъакъым	узэкӏэлъелъэгъакъым	зэкӏэлъелъэгъакъым	дызэкӏэлъелъэгъакъым	фызэкӏэлъелъэгъакъым	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэгъат	узэкӏэлъелъэгъат	зэкӏэлъелъэгъат	дызэкӏэлъелъэгъат	фызэкӏэлъелъэгъат	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэгъатэкъым	узэкӏэлъелъэгъатэкъым	зэкӏэлъелъэгъатэкъым	дызэкӏэлъелъэгъатэкъым	фызэкӏэлъелъэгъатэкъым	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэщ	узэкӏэлъелъэщ	зэкӏэлъелъэщ	дызэкӏэлъелъэщ	фызэкӏэлъелъэщ	зэкӏэлъелъэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэкъым	узэкӏэлъелъэкъым	зэкӏэлъелъэкъым	дызэкӏэлъелъэкъым	фызэкӏэлъелъэкъым	зэкӏэлъелъэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэт	узэкӏэлъелъэт	зэкӏэлъелъэт	дызэкӏэлъелъэт	фызэкӏэлъелъэт	зэкӏэлъелъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэтэкъым	узэкӏэлъелъэтэкъым	зэкӏэлъелъэтэкъым	дызэкӏэлъелъэтэкъым	фызэкӏэлъелъэтэкъым	зэкӏэлъелъэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнщ	узэкӏэлъелъэнщ	зэкӏэлъелъэнщ	дызэкӏэлъелъэнщ	фызэкӏэлъелъэнщ	зэкӏэлъелъэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнкъым	узэкӏэлъелъэнкъым	зэкӏэлъелъэнкъым	дызэкӏэлъелъэнкъым	фызэкӏэлъелъэнкъым	зэкӏэлъелъэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнущ	узэкӏэлъелъэнущ	зэкӏэлъелъэнущ	дызэкӏэлъелъэнущ	фызэкӏэлъелъэнущ	зэкӏэлъелъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнукъым	узэкӏэлъелъэнукъым	зэкӏэлъелъэнукъым	дызэкӏэлъелъэнукъым	фызэкӏэлъелъэнукъым	зэкӏэлъелъэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэрэ	узэкӏэлъелъэрэ	зэкӏэлъелъэрэ	дызэкӏэлъелъэрэ	фызэкӏэлъелъэрэ	зэкӏэлъелъэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэркъэ	узэкӏэлъелъэркъэ	зэкӏэлъелъэркъэ	дызэкӏэлъелъэркъэ	фызэкӏэлъелъэркъэ	зэкӏэлъелъэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэ(р)т	узэкӏэлъелъэ(р)т	зэкӏэлъелъэ(р)т	дызэкӏэлъелъэ(р)т	фызэкӏэлъелъэ(р)т	зэкӏэлъелъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэ(р)тэкъэ	узэкӏэлъелъэ(р)тэкъэ	зэкӏэлъелъэ(р)тэкъэ	дызэкӏэлъелъэ(р)тэкъэ	фызэкӏэлъелъэ(р)тэкъэ	зэкӏэлъелъэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъа	узэкӏэлъелъа	зэкӏэлъелъа	дызэкӏэлъелъа	фызэкӏэлъелъа	зэкӏэлъелъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъакъэ	узэкӏэлъелъакъэ	зэкӏэлъелъакъэ	дызэкӏэлъелъакъэ	фызэкӏэлъелъакъэ	зэкӏэлъелъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъат	узэкӏэлъелъат	зэкӏэлъелъат	дызэкӏэлъелъат	фызэкӏэлъелъат	зэкӏэлъелъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъатэкъэ	узэкӏэлъелъатэкъэ	зэкӏэлъелъатэкъэ	дызэкӏэлъелъатэкъэ	фызэкӏэлъелъатэкъэ	зэкӏэлъелъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэгъа	узэкӏэлъелъэгъа	зэкӏэлъелъэгъа	дызэкӏэлъелъэгъа	фызэкӏэлъелъэгъа	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэгъакъэ	узэкӏэлъелъэгъакъэ	зэкӏэлъелъэгъакъэ	дызэкӏэлъелъэгъакъэ	фызэкӏэлъелъэгъакъэ	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэгъат	узэкӏэлъелъэгъат	зэкӏэлъелъэгъат	дызэкӏэлъелъэгъат	фызэкӏэлъелъэгъат	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэгъатэкъэ	узэкӏэлъелъэгъатэкъэ	зэкӏэлъелъэгъатэкъэ	дызэкӏэлъелъэгъатэкъэ	фызэкӏэлъелъэгъатэкъэ	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэ	узэкӏэлъелъэ	зэкӏэлъелъэ	дызэкӏэлъелъэ	фызэкӏэлъелъэ	зэкӏэлъелъэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэкъэ	узэкӏэлъелъэкъэ	зэкӏэлъелъэкъэ	дызэкӏэлъелъэкъэ	фызэкӏэлъелъэкъэ	зэкӏэлъелъэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэт	узэкӏэлъелъэт	зэкӏэлъелъэт	дызэкӏэлъелъэт	фызэкӏэлъелъэт	зэкӏэлъелъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэтэкъэ	узэкӏэлъелъэтэкъэ	зэкӏэлъелъэтэкъэ	дызэкӏэлъелъэтэкъэ	фызэкӏэлъелъэтэкъэ	зэкӏэлъелъэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэн	узэкӏэлъелъэн	зэкӏэлъелъэн	дызэкӏэлъелъэн	фызэкӏэлъелъэн	зэкӏэлъелъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнкъэ	узэкӏэлъелъэнкъэ	зэкӏэлъелъэнкъэ	дызэкӏэлъелъэнкъэ	фызэкӏэлъелъэнкъэ	зэкӏэлъелъэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэну	узэкӏэлъелъэну	зэкӏэлъелъэну	дызэкӏэлъелъэну	фызэкӏэлъелъэну	зэкӏэлъелъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнукъэ	узэкӏэлъелъэнукъэ	зэкӏэлъелъэнукъэ	дызэкӏэлъелъэнукъэ	фызэкӏэлъелъэнукъэ	зэкӏэлъелъэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэмэ	узэкӏэлъелъэмэ	зэкӏэлъелъэмэ	дызэкӏэлъелъэмэ	фызэкӏэлъелъэмэ	зэкӏэлъелъэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэмэ	узэкӏэлъемылъэмэ	зэкӏэлъемылъэмэ	дызэкӏэлъемылъэмэ	фызэкӏэлъемылъэмэ	зэкӏэлъемылъэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъамэ	узэкӏэлъелъамэ	зэкӏэлъелъамэ	дызэкӏэлъелъамэ	фызэкӏэлъелъамэ	зэкӏэлъелъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъамэ	узэкӏэлъемылъамэ	зэкӏэлъемылъамэ	дызэкӏэлъемылъамэ	фызэкӏэлъемылъамэ	зэкӏэлъмылъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэгъамэ	узэкӏэлъелъэгъамэ	зэкӏэлъелъэгъамэ	дызэкӏэлъелъэгъамэ	фызэкӏэлъелъэгъамэ	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэгъамэ	узэкӏэлъемылъэгъамэ	зэкӏэлъемылъэгъамэ	дызэкӏэлъемылъэгъамэ	фызэкӏэлъемылъэгъамэ	зэкӏэлъемылъэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнмэ	узэкӏэлъелъэнмэ	зэкӏэлъелъэнмэ	дызэкӏэлъелъэнмэ	фызэкӏэлъелъэнмэ	зэкӏэлъелъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэнмэ	узэкӏэлъемылъэнмэ	зэкӏэлъемылъэнмэ	дызэкӏэлъемылъэнмэ	фызэкӏэлъемылъэнмэ	зэкӏэлъемылъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнумэ	узэкӏэлъелъэнумэ	зэкӏэлъелъэнумэ	дызэкӏэлъелъэнумэ	фызэкӏэлъелъэнумэ	зэкӏэлъелъэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэнумэ	узэкӏэлъемылъэнумэ	зэкӏэлъемылъэнумэ	дызэкӏэлъемылъэнумэ	фызэкӏэлъемылъэнумэ	зэкӏэлъемылъэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэтэмэ	узэкӏэлъелъэтэмэ	зэкӏэлъелъэтэмэ	дызэкӏэлъелъэтэмэ	фызэкӏэлъелъэтэмэ	зэкӏэлъелъэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэтэмэ	узэкӏэлъемылъэтэмэ	зэкӏэлъемылъэтэмэ	дызэкӏэлъемылъэтэмэ	фызэкӏэлъемылъэтэмэ	зэкӏэлъемылъэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъатэмэ	узэкӏэлъелъатэмэ	зэкӏэлъелъатэмэ	дызэкӏэлъелъатэмэ	фызэкӏэлъелъатэмэ	зэкӏэлъелъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъатэмэ	узэкӏэлъемылъатэмэ	зэкӏэлъемылъатэмэ	дызэкӏэлъемылъатэмэ	фызэкӏэлъемылъатэмэ	зэкӏэлъемылъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэгъатэмэ	узэкӏэлъелъэгъатэмэ	зэкӏэлъелъэгъатэмэ	дызэкӏэлъелъэгъатэмэ	фызэкӏэлъелъэгъатэмэ	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэгъатэмэ	узэкӏэлъемылъэгъатэмэ	зэкӏэлъемылъэгъатэмэ	дызэкӏэлъемылъэгъатэмэ	фызэкӏэлъемылъэгъатэмэ	зэкӏэлъемылъэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнтэмэ	узэкӏэлъелъэнтэмэ	зэкӏэлъелъэнтэмэ	дызэкӏэлъелъэнтэмэ	фызэкӏэлъелъэнтэмэ	зэкӏэлъелъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэнтэмэ	узэкӏэлъемылъэнтэмэ	зэкӏэлъемылъэнтэмэ	дызэкӏэлъемылъэнтэмэ	фызэкӏэлъемылъэнтэмэ	зэкӏэлъемылъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнутэмэ	узэкӏэлъелъэнутэмэ	зэкӏэлъелъэнутэмэ	дызэкӏэлъелъэнутэмэ	фызэкӏэлъелъэнутэмэ	зэкӏэлъелъэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэнутэмэ	узэкӏэлъемылъэнутэмэ	зэкӏэлъемылъэнутэмэ	дызэкӏэлъемылъэнутэмэ	фызэкӏэлъемылъэнутэмэ	зэкӏэлъемылъэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнт	узэкӏэлъелъэнт	зэкӏэлъелъэнт	дызэкӏэлъелъэнт	фызэкӏэлъелъэнт	зэкӏэлъелъэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнтэкъым	узэкӏэлъелъэнтэкъым	зэкӏэлъелъэнтэкъым	дызэкӏэлъелъэнтэкъым	фызэкӏэлъелъэнтэкъым	зэкӏэлъелъэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнут	узэкӏэлъелъэнут	зэкӏэлъелъэнут	дызэкӏэлъелъэнут	фызэкӏэлъелъэнут	зэкӏэлъелъэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнутэкъым	узэкӏэлъелъэнутэкъым	зэкӏэлъелъэнутэкъым	дызэкӏэлъелъэнутэкъым	фызэкӏэлъелъэнутэкъым	зэкӏэлъелъэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэми	узэкӏэлъелъэми	зэкӏэлъелъэми	дызэкӏэлъелъэми	фызэкӏэлъелъэми	зэкӏэлъелъэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэми	узэкӏэлъемылъэми	зэкӏэлъемылъэми	дызэкӏэлъемылъэми	фызэкӏэлъемылъэми	зэкӏэлъемылъэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъами	узэкӏэлъелъами	зэкӏэлъелъами	дызэкӏэлъелъами	фызэкӏэлъелъами	зэкӏэлъелъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъами	узэкӏэлъемылъами	зэкӏэлъемылъами	дызэкӏэлъемылъами	фызэкӏэлъемылъами	зэкӏэлъемылъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэгъами	узэкӏэлъелъэгъами	зэкӏэлъелъэгъами	дызэкӏэлъелъэгъами	фызэкӏэлъелъэгъами	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэгъами	узэкӏэлъемылъэгъами	зэкӏэлъемылъэгъами	дызэкӏэлъемылъэгъами	фызэкӏэлъемылъэгъами	зэкӏэлъемылъэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнми	узэкӏэлъелъэнми	зэкӏэлъелъэнми	дызэкӏэлъелъэнми	фызэкӏэлъелъэнми	зэкӏэлъелъэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэнми	узэкӏэлъемылъэнми	зэкӏэлъемылъэнми	дызэкӏэлъемылъэнми	фызэкӏэлъемылъэнми	зэкӏэлъемылъэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнуми	узэкӏэлъелъэнуми	зэкӏэлъелъэнуми	дызэкӏэлъелъэнуми	фызэкӏэлъелъэнуми	зэкӏэлъелъэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэнуми	узэкӏэлъемылъэнуми	зэкӏэлъемылъэнуми	дызэкӏэлъемылъэнуми	фызэкӏэлъемылъэнуми	зэкӏэлъемылъэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэтэми	узэкӏэлъелъэтэми	зэкӏэлъелъэтэми	дызэкӏэлъелъэтэми	фызэкӏэлъелъэтэми	зэкӏэлъелъэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэтэми	узэкӏэлъемылъэтэми	зэкӏэлъемылъэтэми	дызэкӏэлъемылъэтэми	фызэкӏэлъемылъэтэми	зэкӏэлъемылъэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъатэми	узэкӏэлъелъатэми	зэкӏэлъелъатэми	дызэкӏэлъелъатэми	фызэкӏэлъелъатэми	зэкӏэлъелъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъатэми	узэкӏэлъемылъатэми	зэкӏэлъемылъатэми	дызэкӏэлъемылъатэми	фызэкӏэлъемылъатэми	зэкӏэлъемылъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэгъатэми	узэкӏэлъелъэгъатэми	зэкӏэлъелъэгъатэми	дызэкӏэлъелъэгъатэми	фызэкӏэлъелъэгъатэми	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэгъатэми	узэкӏэлъемылъэгъатэми	зэкӏэлъемылъэгъатэми	дызэкӏэлъемылъэгъатэми	фызэкӏэлъемылъэгъатэми	зэкӏэлъемылъэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнтэми	узэкӏэлъелъэнтэми	зэкӏэлъелъэнтэми	дызэкӏэлъелъэнтэми	фызэкӏэлъелъэнтэми	зэкӏэлъелъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэнтэми	узэкӏэлъемылъэнтэми	зэкӏэлъемылъэнтэми	дызэкӏэлъемылъэнтэми	фызэкӏэлъемылъэнтэми	зэкӏэлъемылъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъэнутэми	узэкӏэлъелъэнутэми	зэкӏэлъелъэнутэми	дызэкӏэлъелъэнутэми	фызэкӏэлъелъэнутэми	зэкӏэлъелъэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъэнутэми	узэкӏэлъемылъэнутэми	зэкӏэлъемылъэнутэми	дызэкӏэлъемылъэнутэми	фызэкӏэлъемылъэнутэми	зэкӏэлъемылъэну(хэ)тэми

гъэщӀэгълъэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъаи	узэкӏэлъелъаи	зэкӏэлъелъаи	дызэкӏэлъелъаи	фызэкӏэлъелъаи	зэкӏэлъелъаи
щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъакъыми	узэкӏэлъелъакъыми	зэкӏэлъелъакъыми	дызэкӏэлъелъакъыми	фызэкӏэлъелъакъыми	зэкӏэлъелъакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъащэрэт	узэкӏэлъелъащэрэт	зэкӏэлъелъащэрэт	дызэкӏэлъелъащэрэт	фызэкӏэлъелъащэрэт	зэкӏэлъелъащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъемылъащэрэт	узэкӏэлъемылъащэрэт	зэкӏэлъемылъащэрэт	дызэкӏэлъемылъащэрэт	фызэкӏэлъемылъащэрэт	зэкӏэлъемылъащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнщ	узэкӏэлъелъагъэнщ	зэкӏэлъелъагъэнщ	дызэкӏэлъелъагъэнщ	фызэкӏэлъелъагъэнщ	зэкӏэлъелъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнкъым	узэкӏэлъелъагъэнкъым	зэкӏэлъелъагъэнкъым	дызэкӏэлъелъагъэнкъым	фызэкӏэлъелъагъэнкъым	зэкӏэлъелъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнт	узэкӏэлъелъагъэнт	зэкӏэлъелъагъэнт	дызэкӏэлъелъагъэнт	фызэкӏэлъелъагъэнт	зэкӏэлъелъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнтэкъым	узэкӏэлъелъагъэнтэкъым	зэкӏэлъелъагъэнтэкъым	дызэкӏэлъелъагъэнтэкъым	фызэкӏэлъелъагъэнтэкъым	зэкӏэлъелъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэн	узэкӏэлъелъагъэн	зэкӏэлъелъагъэн	дызэкӏэлъелъагъэн	фызэкӏэлъелъагъэн	зэкӏэлъелъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнкъэ	узэкӏэлъелъагъэнкъэ	зэкӏэлъелъагъэнкъэ	дызэкӏэлъелъагъэнкъэ	фызэкӏэлъелъагъэнкъэ	зэкӏэлъелъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнт	узэкӏэлъелъагъэнт	зэкӏэлъелъагъэнт	дызэкӏэлъелъагъэнт	фызэкӏэлъелъагъэнт	зэкӏэлъелъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнтэкъэ	узэкӏэлъелъагъэнтэкъэ	зэкӏэлъелъагъэнтэкъэ	дызэкӏэлъелъагъэнтэкъэ	фызэкӏэлъелъагъэнтэкъэ	зэкӏэлъелъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнущ	узэкӏэлъелъагъэнущ	зэкӏэлъелъагъэнущ	дызэкӏэлъелъагъэнущ	фызэкӏэлъелъагъэнущ	зэкӏэлъелъагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнукъым	узэкӏэлъелъагъэнукъым	зэкӏэлъелъагъэнукъым	дызэкӏэлъелъагъэнукъым	фызэкӏэлъелъагъэнукъым	зэкӏэлъелъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнут	узэкӏэлъелъагъэнут	зэкӏэлъелъагъэнут	дызэкӏэлъелъагъэнут	фызэкӏэлъелъагъэнут	зэкӏэлъелъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнутэкъым	узэкӏэлъелъагъэнутэкъым	зэкӏэлъелъагъэнутэкъым	дызэкӏэлъелъагъэнутэкъым	фызэкӏэлъелъагъэнутэкъым	зэкӏэлъелъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэну	узэкӏэлъелъагъэну	зэкӏэлъелъагъэну	дызэкӏэлъелъагъэну	фызэкӏэлъелъагъэну	зэкӏэлъелъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнукъэ	узэкӏэлъелъагъэнукъэ	зэкӏэлъелъагъэнукъэ	дызэкӏэлъелъагъэнукъэ	фызэкӏэлъелъагъэнукъэ	зэкӏэлъелъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнут	узэкӏэлъелъагъэнут	зэкӏэлъелъагъэнут	дызэкӏэлъелъагъэнут	фызэкӏэлъелъагъэнут	зэкӏэлъелъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъелъагъэнутэкъэ	узэкӏэлъелъагъэнутэкъэ	зэкӏэлъелъагъэнутэкъэ	дызэкӏэлъелъагъэнутэкъэ	фызэкӏэлъелъагъэнутэкъэ	зэкӏэлъелъагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъелъэ	узэкӏэлъелъэ	зэкӏэлъелъэ	дызэкӏэлъелъэ	фызэкӏэлъелъэ	зэкӏэлъелъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъемылъэ	узэкӏэлъемылъэ	зэкӏэлъемылъэ	дызэкӏэлъемылъэ	фызэкӏэлъемылъэ	зэкӏэлъемылъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъелъа	узэкӏэлъелъа	зэкӏэлъелъа	дызэкӏэлъелъа	фызэкӏэлъелъа	зэкӏэлъелъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъемылъа	узэкӏэлъемылъа	зэкӏэлъемылъа	дызэкӏэлъемылъа	фызэкӏэлъемылъа	зэкӏэлъемылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъелъэгъа	узэкӏэлъелъэгъа	зэкӏэлъелъэгъа	дызэкӏэлъелъэгъа	фызэкӏэлъелъэгъа	зэкӏэлъелъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъемылъэгъа	узэкӏэлъемылъэгъа	зэкӏэлъемылъэгъа	дызэкӏэлъемылъэгъа	фызэкӏэлъемылъэгъа	зэкӏэлъемылъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъелъэн	узэкӏэлъелъэн	зэкӏэлъелъэн	дызэкӏэлъелъэн	фызэкӏэлъелъэн	зэкӏэлъелъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъемылъэн	узэкӏэлъемылъэн	зэкӏэлъемылъэн	дызэкӏэлъемылъэн	фызэкӏэлъемылъэн	зэкӏэлъемылъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъелъэну	узэкӏэлъелъэну	зэкӏэлъелъэну	дызэкӏэлъелъэну	фызэкӏэлъелъэну	зэкӏэлъелъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъемылъэну	узэкӏэлъемылъэну	зэкӏэлъемылъэну	дызэкӏэлъемылъэну	фызэкӏэлъемылъэну	зэкӏэлъемылъэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъелъэ	узэрызэкӏэлъелъэ	зэрызэкӏэлъелъэ	дызэрызэкӏэлъелъэ	фызэрызэкӏэлъелъэ	зэрызэкӏэлъелъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъемылъэ	узэрызэкӏэлъемылъэ	зэрызэкӏэлъемылъэ	дызэрызэкӏэлъемылъэ	фызэрызэкӏэлъемылъэ	зэрызэкӏэлъемылъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъелъа	узэрызэкӏэлъелъа	зэрызэкӏэлъелъа	дызэрызэкӏэлъелъа	фызэрызэкӏэлъелъа	зэрызэкӏэлъелъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъемылъа	узэрызэкӏэлъемылъа	зэрызэкӏэлъемылъа	дызэрызэкӏэлъемылъа	фызэрызэкӏэлъемылъа	зэрызэкӏэлъемылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъелъэгъа	узэрызэкӏэлъелъэгъа	зэрызэкӏэлъелъэгъа	дызэрызэкӏэлъелъэгъа	фызэрызэкӏэлъелъэгъа	зэрызэкӏэлъелъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъемылъэгъа	узэрызэкӏэлъемылъэгъа	зэрызэкӏэлъемылъэгъа	дызэрызэкӏэлъемылъэгъа	фызэрызэкӏэлъемылъэгъа	зэрызэкӏэлъемылъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъелъэн	узэрызэкӏэлъелъэн	зэрызэкӏэлъелъэн	дызэрызэкӏэлъелъэн	фызэрызэкӏэлъелъэн	зэрызэкӏэлъелъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъемылъэн	узэрызэкӏэлъемылъэн	зэрызэкӏэлъемылъэн	дызэрызэкӏэлъемылъэн	фызэрызэкӏэлъемылъэн	зэрызэкӏэлъемылъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъелъэну	узэрызэкӏэлъелъэну	зэрызэкӏэлъелъэну	дызэрызэкӏэлъелъэну	фызэрызэкӏэлъелъэну	зэрызэкӏэлъелъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъемылъэну	узэрызэкӏэлъемылъэну	зэрызэкӏэлъемылъэну	дызэрызэкӏэлъемылъэну	фызэрызэкӏэлъемылъэну	зэрызэкӏэлъемылъэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъелъэ	ущызэкӏэлъелъэ	щызэкӏэлъелъэ	дыщызэкӏэлъелъэ	фыщызэкӏэлъелъэ	щызэкӏэлъелъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъемылъэ	ущызэкӏэлъемылъэ	щызэкӏэлъемылъэ	дыщызэкӏэлъемылъэ	фыщызэкӏэлъемылъэ	щызэкӏэлъемылъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъелъа	ущызэкӏэлъелъа	щызэкӏэлъелъа	дыщызэкӏэлъелъа	фыщызэкӏэлъелъа	щызэкӏэлъелъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъемылъа	ущызэкӏэлъемылъа	щызэкӏэлъемылъа	дыщызэкӏэлъемылъа	фыщызэкӏэлъемылъа	щызэкӏэлъемылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъелъэгъа	ущызэкӏэлъелъэгъа	щызэкӏэлъелъэгъа	дыщызэкӏэлъелъэгъа	фыщызэкӏэлъелъэгъа	щызэкӏэлъелъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъемылъэгъа	ущызэкӏэлъемылъэгъа	щызэкӏэлъемылъэгъа	дыщызэкӏэлъемылъэгъа	фыщызэкӏэлъемылъэгъа	щызэкӏэлъемылъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъелъэн	ущызэкӏэлъелъэн	щызэкӏэлъелъэн	дыщызэкӏэлъелъэн	фыщызэкӏэлъелъэн	щызэкӏэлъелъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъемылъэн	ущызэкӏэлъемылъэн	щызэкӏэлъемылъэн	дыщызэкӏэлъемылъэн	фыщызэкӏэлъемылъэн	щызэкӏэлъемылъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъелъэну	ущызэкӏэлъелъэну	щызэкӏэлъелъэну	дыщызэкӏэлъелъэну	фыщызэкӏэлъелъэну	щызэкӏэлъелъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъемылъэну	ущызэкӏэлъемылъэну	щызэкӏэлъемылъэну	дыщызэкӏэлъемылъэну	фыщызэкӏэлъемылъэну	щызэкӏэлъемылъэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъелъэ	уздызэкӏэлъелъэ	здызэкӏэлъелъэ	дыздызэкӏэлъелъэ	фыздызэкӏэлъелъэ	здызэкӏэлъелъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъемылъэ	уздызэкӏэлъемылъэ	здызэкӏэлъемылъэ	дыздызэкӏэлъемылъэ	фыздызэкӏэлъемылъэ	здызэкӏэлъемылъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъелъа	уздызэкӏэлъелъа	здызэкӏэлъелъа	дыздызэкӏэлъелъа	фыздызэкӏэлъелъа	здызэкӏэлъелъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъемылъа	уздызэкӏэлъемылъа	здызэкӏэлъемылъа	дыздызэкӏэлъемылъа	фыздызэкӏэлъемылъа	здызэкӏэлъемылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъелъэгъа	уздызэкӏэлъелъэгъа	здызэкӏэлъелъэгъа	дыздызэкӏэлъелъэгъа	фыздызэкӏэлъелъэгъа	здызэкӏэлъелъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъемылъэгъа	уздызэкӏэлъемылъэгъа	здызэкӏэлъемылъэгъа	дыздызэкӏэлъемылъэгъа	фыздызэкӏэлъемылъэгъа	здызэкӏэлъемылъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъелъэн	уздызэкӏэлъелъэн	здызэкӏэлъелъэн	дыздызэкӏэлъелъэн	фыздызэкӏэлъелъэн	здызэкӏэлъелъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъемылъэн	уздызэкӏэлъемылъэн	здызэкӏэлъемылъэн	дыздызэкӏэлъемылъэн	фыздызэкӏэлъемылъэн	здызэкӏэлъемылъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъелъэну	уздызэкӏэлъелъэну	здызэкӏэлъелъэну	дыздызэкӏэлъелъэну	фыздызэкӏэлъелъэну	здызэкӏэлъелъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъемылъэну	уздызэкӏэлъемылъэну	здызэкӏэлъемылъэну	дыздызэкӏэлъемылъэну	фыздызэкӏэлъемылъэну	здызэкӏэлъемылъэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъелъэ	ущӀызэкӏэлъелъэ	щӀызэкӏэлъелъэ	дыщӀызэкӏэлъелъэ	фыщӀызэкӏэлъелъэ	щӀызэкӏэлъелъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъемылъэ	ущӀызэкӏэлъемылъэ	щӀызэкӏэлъемылъэ	дыщӀызэкӏэлъемылъэ	фыщӀызэкӏэлъемылъэ	щӀызэкӏэлъемылъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъелъа	ущӀызэкӏэлъелъа	щӀызэкӏэлъелъа	дыщӀызэкӏэлъелъа	фыщӀызэкӏэлъелъа	щӀызэкӏэлъелъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъемылъа	ущӀызэкӏэлъемылъа	щӀызэкӏэлъемылъа	дыщӀызэкӏэлъемылъа	фыщӀызэкӏэлъемылъа	щӀызэкӏэлъемылъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъелъэгъа	ущӀызэкӏэлъелъэгъа	щӀызэкӏэлъелъэгъа	дыщӀызэкӏэлъелъэгъа	фыщӀызэкӏэлъелъэгъа	щӀызэкӏэлъелъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъемылъэгъа	ущӀызэкӏэлъемылъэгъа	щӀызэкӏэлъемылъэгъа	дыщӀызэкӏэлъемылъэгъа	фыщӀызэкӏэлъемылъэгъа	щӀызэкӏэлъемылъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъелъэн	ущӀызэкӏэлъелъэн	щӀызэкӏэлъелъэн	дыщӀызэкӏэлъелъэн	фыщӀызэкӏэлъелъэн	щӀызэкӏэлъелъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъемылъэн	ущӀызэкӏэлъемылъэн	щӀызэкӏэлъемылъэн	дыщӀызэкӏэлъемылъэн	фыщӀызэкӏэлъемылъэн	щӀызэкӏэлъемылъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъелъэну	ущӀызэкӏэлъелъэну	щӀызэкӏэлъелъэну	дыщӀызэкӏэлъелъэну	фыщӀызэкӏэлъелъэну	щӀызэкӏэлъелъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъемылъэну	ущӀызэкӏэлъемылъэну	щӀызэкӏэлъемылъэну	дыщӀызэкӏэлъемылъэну	фыщӀызэкӏэлъемылъэну	щӀызэкӏэлъемылъэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъелъэу	узэкӏэлъелъэу	зэкӏэлъелъэу	дызэкӏэлъелъэу	фызэкӏэлъелъэу	зэкӏэлъелъэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъемылъэу	узэкӏэлъемылъэу	зэкӏэлъемылъэу	дызэкӏэлъемылъэу	фызэкӏэлъемылъэу	зэкӏэлъемылъэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъелъауэ	узэкӏэлъелъауэ	зэкӏэлъелъауэ	дызэкӏэлъелъауэ	фызэкӏэлъелъауэ	зэкӏэлъелъауэ / зэкӏэлъелъа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъемылъауэ	узэкӏэлъемылъауэ	зэкӏэлъемылъауэ	дызэкӏэлъемылъауэ	фызэкӏэлъемылъауэ	зэкӏэлъемылъауэ(хэ) / зэкӏэлъемылъа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъелъэурэ	узэкӏэлъелъэурэ	зэкӏэлъелъэурэ	дызэкӏэлъелъэурэ	фызэкӏэлъелъэурэ	зэкӏэлъелъэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъемылъэурэ	узэкӏэлъемылъэурэ	зэкӏэлъемылъэурэ	дызэкӏэлъемылъэурэ	фызэкӏэлъемылъэурэ	зэкӏэлъемылъэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыбзэкӏэлъолъэ	сызэкӏэлъолъэ	--	сывзэкӏэлъолъэ	сазэкӏэлъолъэ(хэ)
уэ	уззэкӏэлъолъэ	--	узэкӏэлъолъэ	удзэкӏэлъолъэ	--	уазэкӏэлъолъэ(хэ)
ар	ззэкӏэлъолъэ	бзэкӏэлъолъэ	зэкӏэлъолъэ	дзэкӏэлъолъэ	взэкӏэлъолъэ	язэкӏэлъолъэ(хэ)
дэ	--	дыбзэкӏэлъолъэ	дызэкӏэлъолъэ	--	дывзэкӏэлъолъэ	дазэкӏэлъолъэ(хэ)
фэ	фыззэкӏэлъолъэ	--	фызэкӏэлъолъэ	фыдзэкӏэлъолъэ	--	фазэкӏэлъолъэ(хэ)
ахэр	ззэкӏэлъолъэ	бзэкӏэлъолъэ	зэкӏэлъолъэ	дзэкӏэлъолъэ	взэкӏэлъолъэ	язэкӏэлъолъэ(хэ)

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыбзэкӏэлъелъэрэ	сызэкӏэлъелъэрэ	--	сывзэкӏэлъелъэрэ	сазэкӏэлъелъэ(хэ)рэ
уэ	уззэкӏэлъелъэрэ	--	узэкӏэлъелъэрэ	удзэкӏэлъелъэрэ	--	уазэкӏэлъелъэ(хэ)рэ
ар	ззэкӏэлъелъэрэ	бзэкӏэлъелъэрэ	зэкӏэлъелъэрэ	дзэкӏэлъелъэрэ	взэкӏэлъелъэрэ	язэкӏэлъелъэ(хэ)рэ
дэ	--	дыбзэкӏэлъелъэрэ	дызэкӏэлъелъэрэ	--	дывзэкӏэлъелъэрэ	дазэкӏэлъелъэ(хэ)рэ
фэ	фыззэкӏэлъелъэрэ	--	фызэкӏэлъелъэрэ	фыддзэкӏэлъелъэрэ	--	фазэкӏэлъелъэ(хэ)рэ
ахэр	ззэкӏэлъелъэрэ	бзэкӏэлъелъэрэ	зэкӏэлъелъэрэ	дзэкӏэлъелъэрэ	взэкӏэлъелъэрэ	язэкӏэлъелъэ(хэ)рэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъ]э	[лъ]эр	--	[лъ]эхэр
Эргативнэ:	[лъ]э	[лъ]эм	--	[лъ]эхэм
Послеложнэ:	[лъ]экӀэ	[лъ]эмкӀэ	[лъ]эхэкӀэ	[лъ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъ]эуэ	[лъ]эрауэ	[лъ]эхэу	[лъ]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъ]а	[лъ]ар	--	[лъ]ахэр
Эргативнэ:	[лъ]а	[лъ]ам	--	[лъ]ахэм
Послеложнэ:	[лъ]акӀэ	[лъ]амкӀэ	[лъ]ахэкӀэ	[лъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъ]ауэ	[лъ]арауэ	[лъ]ахэу	[лъ]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъ]эн	[лъ]эныр	--	[лъ]энхэр
Эргативнэ:	[лъ]эн	[лъ]эным	--	[лъ]энхэм
Послеложнэ:	[лъ]энкӀэ	[лъ]энымкӀэ	[лъ]энхэкӀэ	[лъ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[лъ]эну	[лъ]энырауэ	[лъ]энхэу	[лъ]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъ]эну	[лъ]энур	--	[лъ]энухэр
Эргативнэ:	[лъ]эну	[лъ]энум	--	[лъ]энухэм
Послеложнэ:	[лъ]энукӀэ	[лъ]энумкӀэ	[лъ]энухэкӀэ	[лъ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъ]энууэ	[лъ]энурауэ	[лъ]энухэу	[лъ]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыр зым и ужь иту зыгуэрым елъэн, зэкӀэлъхьэужьу, зэкӀэлъыкӀуэу елъэн.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Зым яужь зыр иту шухэр щӀытӀым зэкӀэлъолъэ.
• Шухэр пхъэ Ӏэтахэм зэкӀэлъолъэ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• зэкӏэлъелъэн: jump over sth one after the other, alternatingly.
• Зым яужь зыр иту шухэр щӀытӀым зэкӀэлъолъэ: one after the other, the horsemen jumped over two horses.
• Шухэр пхъэ Ӏэтахэм зэкӀэлъолъэ: the horsemen one after the other jumped over stacks of wood.

УРЫСЫБЗЭ

• зэкӏэлъелъэн: перепрыгивать друг за другом, поочерёдно [через] что-л.
• Зым яужь зыр иту шухэр щӀытӀым зэкӀэлъолъэ: один за другим, всадники перескакивали через двух лошадей.
• Шухэр пхъэ Ӏэтахэм зэкӀэлъолъэ: всадники один за другим перепрыгивали через штабеля дров.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын