зэкӏэрылъэлъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [zɐtʹʂɐrǝɬɐ'ɬǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• зэ- + кӏэ- + ры- + [лъэлъ] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "зэкӏэрылъэлъын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	зэкӏэрылъэлъын
щымыӀэныгъэ:	зэкӏэрымылъэлъын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъын	узэкӏэрылъэлъын	зэкӏэрылъэлъын	дызэкӏэрылъэлъын	фызэкӏэрылъэлъын	зэкӏэрылъэлъын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъын	узэкӏэрымылъэлъын	зэкӏэрымылъэлъын	дызэкӏэрымылъэлъын	фызэкӏэрымылъэлъын	зэкӏэрымылъэлъын(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	зэкӏэрылъэлъ!	фызэкӏэрылъэлъ!
щымыӀэныгъэ:	узэкӏэрымылъэлъ!	фызэкӏэрымылъэлъ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрырелъэлъ	узэкӏэрырелъэлъ	зэкӏэрырелъэлъ	дызэкӏэрырелъэлъ	фызэкӏэрырелъэлъ	зэкӏэрырелъэлъ
щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрыремылъэлъ	узэкӏэрыремылъэлъ	зэкӏэрыремылъэлъ	дызэкӏэрыремылъэлъ	фызэкӏэрыремылъэлъ	зэкӏэрыремылъэлъ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэролъэлъ(ыр)	узэкӏэролъэлъ(ыр)	зэкӏэролъэлъ(ыр)	дызэкӏэролъэлъ(ыр)	фызэкӏэролъэлъ(ыр)	зэкӏэролъэлъ(ыр) / зэкӏэролъэлъ(хэр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыркъым	узэкӏэрылъэлъыркъым	зэкӏэрылъэлъыркъым	дызэкӏэрылъэлъыркъым	фызэкӏэрылъэлъыркъым	зэкӏэрылъэлъыркъым / зэкӏэрылъэлъхэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъырт	узэкӏэрылъэлъырт	зэкӏэрылъэлъырт	дызэкӏэрылъэлъырт	фызэкӏэрылъэлъырт	зэкӏэрылъэлъырт / зэкӏэрылъэлъхэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыртэкъым	узэкӏэрылъэлъыртэкъым	зэкӏэрылъэлъыртэкъым	дызэкӏэрылъэлъыртэкъым	фызэкӏэрылъэлъыртэкъым	зэкӏэрылъэлъыртэкъым / зэкӏэрылъэлъхэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъащ	узэкӏэрылъэлъащ	зэкӏэрылъэлъащ	дызэкӏэрылъэлъащ	фызэкӏэрылъэлъащ	зэкӏэрылъэлъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъакъым	узэкӏэрылъэлъакъым	зэкӏэрылъэлъакъым	дызэкӏэрылъэлъакъым	фызэкӏэрылъэлъакъым	зэкӏэрылъэлъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъат	узэкӏэрылъэлъат	зэкӏэрылъэлъат	дызэкӏэрылъэлъат	фызэкӏэрылъэлъат	зэкӏэрылъэлъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъатэкъым	узэкӏэрылъэлъатэкъым	зэкӏэрылъэлъатэкъым	дызэкӏэрылъэлъатэкъым	фызэкӏэрылъэлъатэкъым	зэкӏэрылъэлъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыгъащ	узэкӏэрылъэлъыгъащ	зэкӏэрылъэлъыгъащ	дызэкӏэрылъэлъыгъащ	фызэкӏэрылъэлъыгъащ	зэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыгъакъым	узэкӏэрылъэлъыгъакъым	зэкӏэрылъэлъыгъакъым	дызэкӏэрылъэлъыгъакъым	фызэкӏэрылъэлъыгъакъым	зэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыгъат	узэкӏэрылъэлъыгъат	зэкӏэрылъэлъыгъат	дызэкӏэрылъэлъыгъат	фызэкӏэрылъэлъыгъат	зэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыгъатэкъым	узэкӏэрылъэлъыгъатэкъым	зэкӏэрылъэлъыгъатэкъым	дызэкӏэрылъэлъыгъатэкъым	фызэкӏэрылъэлъыгъатэкъым	зэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъщ	узэкӏэрылъэлъщ	зэкӏэрылъэлъщ	дызэкӏэрылъэлъщ	фызэкӏэрылъэлъщ	зэкӏэрылъэлъ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъкъым	узэкӏэрылъэлъкъым	зэкӏэрылъэлъкъым	дызэкӏэрылъэлъкъым	фызэкӏэрылъэлъкъым	зэкӏэрылъэлъ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлът	узэкӏэрылъэлът	зэкӏэрылъэлът	дызэкӏэрылъэлът	фызэкӏэрылъэлът	зэкӏэрылъэлъ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлътэкъым	узэкӏэрылъэлътэкъым	зэкӏэрылъэлътэкъым	дызэкӏэрылъэлътэкъым	фызэкӏэрылъэлътэкъым	зэкӏэрылъэлъ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынщ	узэкӏэрылъэлъынщ	зэкӏэрылъэлъынщ	дызэкӏэрылъэлъынщ	фызэкӏэрылъэлъынщ	зэкӏэрылъэлъын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынкъым	узэкӏэрылъэлъынкъым	зэкӏэрылъэлъынкъым	дызэкӏэрылъэлъынкъым	фызэкӏэрылъэлъынкъым	зэкӏэрылъэлъын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынущ	узэкӏэрылъэлъынущ	зэкӏэрылъэлъынущ	дызэкӏэрылъэлъынущ	фызэкӏэрылъэлъынущ	зэкӏэрылъэлъыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынукъым	узэкӏэрылъэлъынукъым	зэкӏэрылъэлъынукъым	дызэкӏэрылъэлъынукъым	фызэкӏэрылъэлъынукъым	зэкӏэрылъэлъыну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлърэ	узэкӏэрылъэлърэ	зэкӏэрылъэлърэ	дызэкӏэрылъэлърэ	фызэкӏэрылъэлърэ	зэкӏэрылъэлъ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыркъэ	узэкӏэрылъэлъыркъэ	зэкӏэрылъэлъыркъэ	дызэкӏэрылъэлъыркъэ	фызэкӏэрылъэлъыркъэ	зэкӏэрылъэлъыркъэ / зэкӏэрылъэлъхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъырт	узэкӏэрылъэлъырт	зэкӏэрылъэлъырт	дызэкӏэрылъэлъырт	фызэкӏэрылъэлъырт	зэкӏэрылъэлъырт / зэкӏэрылъэлъхэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыртэкъэ	узэкӏэрылъэлъыртэкъэ	зэкӏэрылъэлъыртэкъэ	дызэкӏэрылъэлъыртэкъэ	фызэкӏэрылъэлъыртэкъэ	зэкӏэрылъэлъыртэкъэ / зэкӏэрылъэлъхэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъа	узэкӏэрылъэлъа	зэкӏэрылъэлъа	дызэкӏэрылъэлъа	фызэкӏэрылъэлъа	зэкӏэрылъэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъакъэ	узэкӏэрылъэлъакъэ	зэкӏэрылъэлъакъэ	дызэкӏэрылъэлъакъэ	фызэкӏэрылъэлъакъэ	зэкӏэрылъэлъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъат	узэкӏэрылъэлъат	зэкӏэрылъэлъат	дызэкӏэрылъэлъат	фызэкӏэрылъэлъат	зэкӏэрылъэлъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъатэкъэ	узэкӏэрылъэлъатэкъэ	зэкӏэрылъэлъатэкъэ	дызэкӏэрылъэлъатэкъэ	фызэкӏэрылъэлъатэкъэ	зэкӏэрылъэлъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыгъа	узэкӏэрылъэлъыгъа	зэкӏэрылъэлъыгъа	дызэкӏэрылъэлъыгъа	фызэкӏэрылъэлъыгъа	зэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыгъакъэ	узэкӏэрылъэлъыгъакъэ	зэкӏэрылъэлъыгъакъэ	дызэкӏэрылъэлъыгъакъэ	фызэкӏэрылъэлъыгъакъэ	зэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыгъат	узэкӏэрылъэлъыгъат	зэкӏэрылъэлъыгъат	дызэкӏэрылъэлъыгъат	фызэкӏэрылъэлъыгъат	зэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыгъатэкъэ	узэкӏэрылъэлъыгъатэкъэ	зэкӏэрылъэлъыгъатэкъэ	дызэкӏэрылъэлъыгъатэкъэ	фызэкӏэрылъэлъыгъатэкъэ	зэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъ	узэкӏэрылъэлъ	зэкӏэрылъэлъ	дызэкӏэрылъэлъ	фызэкӏэрылъэлъ	зэкӏэрылъэлъ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъкъэ	узэкӏэрылъэлъкъэ	зэкӏэрылъэлъкъэ	дызэкӏэрылъэлъкъэ	фызэкӏэрылъэлъкъэ	зэкӏэрылъэлъ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлът	узэкӏэрылъэлът	зэкӏэрылъэлът	дызэкӏэрылъэлът	фызэкӏэрылъэлът	зэкӏэрылъэлъ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлътэкъэ	узэкӏэрылъэлътэкъэ	зэкӏэрылъэлътэкъэ	дызэкӏэрылъэлътэкъэ	фызэкӏэрылъэлътэкъэ	зэкӏэрылъэлъ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъын	узэкӏэрылъэлъын	зэкӏэрылъэлъын	дызэкӏэрылъэлъын	фызэкӏэрылъэлъын	зэкӏэрылъэлъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынкъэ	узэкӏэрылъэлъынкъэ	зэкӏэрылъэлъынкъэ	дызэкӏэрылъэлъынкъэ	фызэкӏэрылъэлъынкъэ	зэкӏэрылъэлъын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыну	узэкӏэрылъэлъыну	зэкӏэрылъэлъыну	дызэкӏэрылъэлъыну	фызэкӏэрылъэлъыну	зэкӏэрылъэлъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынукъэ	узэкӏэрылъэлъынукъэ	зэкӏэрылъэлъынукъэ	дызэкӏэрылъэлъынукъэ	фызэкӏэрылъэлъынукъэ	зэкӏэрылъэлъыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъмэ	узэкӏэрылъэлъмэ	зэкӏэрылъэлъмэ	дызэкӏэрылъэлъмэ	фызэкӏэрылъэлъмэ	зэкӏэрылъэлъ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъмэ	узэкӏэрымылъэлъмэ	зэкӏэрымылъэлъмэ	дызэкӏэрымылъэлъмэ	фызэкӏэрымылъэлъмэ	зэкӏэрымылъэлъ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъамэ	узэкӏэрылъэлъамэ	зэкӏэрылъэлъамэ	дызэкӏэрылъэлъамэ	фызэкӏэрылъэлъамэ	зэкӏэрылъэлъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъамэ	узэкӏэрымылъэлъамэ	зэкӏэрымылъэлъамэ	дызэкӏэрымылъэлъамэ	фызэкӏэрымылъэлъамэ	зэкӏэрымылъэлъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыгъамэ	узэкӏэрылъэлъыгъамэ	зэкӏэрылъэлъыгъамэ	дызэкӏэрылъэлъыгъамэ	фызэкӏэрылъэлъыгъамэ	зэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъыгъамэ	узэкӏэрымылъэлъыгъамэ	зэкӏэрымылъэлъыгъамэ	дызэкӏэрымылъэлъыгъамэ	фызэкӏэрымылъэлъыгъамэ	зэкӏэрымылъэлъыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынмэ	узэкӏэрылъэлъынмэ	зэкӏэрылъэлъынмэ	дызэкӏэрылъэлъынмэ	фызэкӏэрылъэлъынмэ	зэкӏэрылъэлъын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъынмэ	узэкӏэрымылъэлъынмэ	зэкӏэрымылъэлъынмэ	дызэкӏэрымылъэлъынмэ	фызэкӏэрымылъэлъынмэ	зэкӏэрымылъэлъын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынумэ	узэкӏэрылъэлъынумэ	зэкӏэрылъэлъынумэ	дызэкӏэрылъэлъынумэ	фызэкӏэрылъэлъынумэ	зэкӏэрылъэлъыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъынумэ	узэкӏэрымылъэлъынумэ	зэкӏэрымылъэлъынумэ	дызэкӏэрымылъэлъынумэ	фызэкӏэрымылъэлъынумэ	зэкӏэрымылъэлъыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлътэмэ	узэкӏэрылъэлътэмэ	зэкӏэрылъэлътэмэ	дызэкӏэрылъэлътэмэ	фызэкӏэрылъэлътэмэ	зэкӏэрылъэлъ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлътэмэ	узэкӏэрымылъэлътэмэ	зэкӏэрымылъэлътэмэ	дызэкӏэрымылъэлътэмэ	фызэкӏэрымылъэлътэмэ	зэкӏэрымылъэлъ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъатэмэ	узэкӏэрылъэлъатэмэ	зэкӏэрылъэлъатэмэ	дызэкӏэрылъэлъатэмэ	фызэкӏэрылъэлъатэмэ	зэкӏэрылъэлъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъатэмэ	узэкӏэрымылъэлъатэмэ	зэкӏэрымылъэлъатэмэ	дызэкӏэрымылъэлъатэмэ	фызэкӏэрымылъэлъатэмэ	зэкӏэрымылъэлъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыгъатэмэ	узэкӏэрылъэлъыгъатэмэ	зэкӏэрылъэлъыгъатэмэ	дызэкӏэрылъэлъыгъатэмэ	фызэкӏэрылъэлъыгъатэмэ	зэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъыгъатэмэ	узэкӏэрымылъэлъыгъатэмэ	зэкӏэрымылъэлъыгъатэмэ	дызэкӏэрымылъэлъыгъатэмэ	фызэкӏэрымылъэлъыгъатэмэ	зэкӏэрымылъэлъыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынтэмэ	узэкӏэрылъэлъынтэмэ	зэкӏэрылъэлъынтэмэ	дызэкӏэрылъэлъынтэмэ	фызэкӏэрылъэлъынтэмэ	зэкӏэрылъэлъын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъынтэмэ	узэкӏэрымылъэлъынтэмэ	зэкӏэрымылъэлъынтэмэ	дызэкӏэрымылъэлъынтэмэ	фызэкӏэрымылъэлъынтэмэ	зэкӏэрымылъэлъын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынутэмэ	узэкӏэрылъэлъынутэмэ	зэкӏэрылъэлъынутэмэ	дызэкӏэрылъэлъынутэмэ	фызэкӏэрылъэлъынутэмэ	зэкӏэрылъэлъыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъынутэмэ	узэкӏэрымылъэлъынутэмэ	зэкӏэрымылъэлъынутэмэ	дызэкӏэрымылъэлъынутэмэ	фызэкӏэрымылъэлъынутэмэ	зэкӏэрымылъэлъыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынт	узэкӏэрылъэлъынт	зэкӏэрылъэлъынт	дызэкӏэрылъэлъынт	фызэкӏэрылъэлъынт	зэкӏэрылъэлъын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынтэкъым	узэкӏэрылъэлъынтэкъым	зэкӏэрылъэлъынтэкъым	дызэкӏэрылъэлъынтэкъым	фызэкӏэрылъэлъынтэкъым	зэкӏэрылъэлъын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынут	узэкӏэрылъэлъынут	зэкӏэрылъэлъынут	дызэкӏэрылъэлъынут	фызэкӏэрылъэлъынут	зэкӏэрылъэлъыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынутэкъым	узэкӏэрылъэлъынутэкъым	зэкӏэрылъэлъынутэкъым	дызэкӏэрылъэлъынутэкъым	фызэкӏэрылъэлъынутэкъым	зэкӏэрылъэлъыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъми	узэкӏэрылъэлъми	зэкӏэрылъэлъми	дызэкӏэрылъэлъми	фызэкӏэрылъэлъми	зэкӏэрылъэлъ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъми	узэкӏэрымылъэлъми	зэкӏэрымылъэлъми	дызэкӏэрымылъэлъми	фызэкӏэрымылъэлъми	зэкӏэрымылъэлъ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъами	узэкӏэрылъэлъами	зэкӏэрылъэлъами	дызэкӏэрылъэлъами	фызэкӏэрылъэлъами	зэкӏэрылъэлъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъами	узэкӏэрымылъэлъами	зэкӏэрымылъэлъами	дызэкӏэрымылъэлъами	фызэкӏэрымылъэлъами	зэкӏэрымылъэлъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыгъами	узэкӏэрылъэлъыгъами	зэкӏэрылъэлъыгъами	дызэкӏэрылъэлъыгъами	фызэкӏэрылъэлъыгъами	зэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъыгъами	узэкӏэрымылъэлъыгъами	зэкӏэрымылъэлъыгъами	дызэкӏэрымылъэлъыгъами	фызэкӏэрымылъэлъыгъами	зэкӏэрымылъэлъыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынми	узэкӏэрылъэлъынми	зэкӏэрылъэлъынми	дызэкӏэрылъэлъынми	фызэкӏэрылъэлъынми	зэкӏэрылъэлъын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъынми	узэкӏэрымылъэлъынми	зэкӏэрымылъэлъынми	дызэкӏэрымылъэлъынми	фызэкӏэрымылъэлъынми	зэкӏэрымылъэлъын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынуми	узэкӏэрылъэлъынуми	зэкӏэрылъэлъынуми	дызэкӏэрылъэлъынуми	фызэкӏэрылъэлъынуми	зэкӏэрылъэлъыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъынуми	узэкӏэрымылъэлъынуми	зэкӏэрымылъэлъынуми	дызэкӏэрымылъэлъынуми	фызэкӏэрымылъэлъынуми	зэкӏэрымылъэлъыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлътэми	узэкӏэрылъэлътэми	зэкӏэрылъэлътэми	дызэкӏэрылъэлътэми	фызэкӏэрылъэлътэми	зэкӏэрылъэлъ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлътэми	узэкӏэрымылъэлътэми	зэкӏэрымылъэлътэми	дызэкӏэрымылъэлътэми	фызэкӏэрымылъэлътэми	зэкӏэрымылъэлъ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъатэми	узэкӏэрылъэлъатэми	зэкӏэрылъэлъатэми	дызэкӏэрылъэлъатэми	фызэкӏэрылъэлъатэми	зэкӏэрылъэлъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъатэми	узэкӏэрымылъэлъатэми	зэкӏэрымылъэлъатэми	дызэкӏэрымылъэлъатэми	фызэкӏэрымылъэлъатэми	зэкӏэрымылъэлъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъыгъатэми	узэкӏэрылъэлъыгъатэми	зэкӏэрылъэлъыгъатэми	дызэкӏэрылъэлъыгъатэми	фызэкӏэрылъэлъыгъатэми	зэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъыгъатэми	узэкӏэрымылъэлъыгъатэми	зэкӏэрымылъэлъыгъатэми	дызэкӏэрымылъэлъыгъатэми	фызэкӏэрымылъэлъыгъатэми	зэкӏэрымылъэлъыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынтэми	узэкӏэрылъэлъынтэми	зэкӏэрылъэлъынтэми	дызэкӏэрылъэлъынтэми	фызэкӏэрылъэлъынтэми	зэкӏэрылъэлъын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъынтэми	узэкӏэрымылъэлъынтэми	зэкӏэрымылъэлъынтэми	дызэкӏэрымылъэлъынтэми	фызэкӏэрымылъэлъынтэми	зэкӏэрымылъэлъын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъынутэми	узэкӏэрылъэлъынутэми	зэкӏэрылъэлъынутэми	дызэкӏэрылъэлъынутэми	фызэкӏэрылъэлъынутэми	зэкӏэрылъэлъыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъынутэми	узэкӏэрымылъэлъынутэми	зэкӏэрымылъэлъынутэми	дызэкӏэрымылъэлъынутэми	фызэкӏэрымылъэлъынутэми	зэкӏэрымылъэлъыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъаи	узэкӏэрылъэлъаи	зэкӏэрылъэлъаи	дызэкӏэрылъэлъаи	фызэкӏэрылъэлъаи	зэкӏэрылъэлъаи
щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъакъыми	узэкӏэрылъэлъакъыми	зэкӏэрылъэлъакъыми	дызэкӏэрылъэлъакъыми	фызэкӏэрылъэлъакъыми	зэкӏэрылъэлъакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъащэрэт	узэкӏэрылъэлъащэрэт	зэкӏэрылъэлъащэрэт	дызэкӏэрылъэлъащэрэт	фызэкӏэрылъэлъащэрэт	зэкӏэрылъэлъащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрымылъэлъащэрэт	узэкӏэрымылъэлъащэрэт	зэкӏэрымылъэлъащэрэт	дызэкӏэрымылъэлъащэрэт	фызэкӏэрымылъэлъащэрэт	зэкӏэрымылъэлъащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнщ	узэкӏэрылъэлъагъэнщ	зэкӏэрылъэлъагъэнщ	дызэкӏэрылъэлъагъэнщ	фызэкӏэрылъэлъагъэнщ	зэкӏэрылъэлъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнкъым	узэкӏэрылъэлъагъэнкъым	зэкӏэрылъэлъагъэнкъым	дызэкӏэрылъэлъагъэнкъым	фызэкӏэрылъэлъагъэнкъым	зэкӏэрылъэлъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнт	узэкӏэрылъэлъагъэнт	зэкӏэрылъэлъагъэнт	дызэкӏэрылъэлъагъэнт	фызэкӏэрылъэлъагъэнт	зэкӏэрылъэлъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнтэкъым	узэкӏэрылъэлъагъэнтэкъым	зэкӏэрылъэлъагъэнтэкъым	дызэкӏэрылъэлъагъэнтэкъым	фызэкӏэрылъэлъагъэнтэкъым	зэкӏэрылъэлъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэн	узэкӏэрылъэлъагъэн	зэкӏэрылъэлъагъэн	дызэкӏэрылъэлъагъэн	фызэкӏэрылъэлъагъэн	зэкӏэрылъэлъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнкъэ	узэкӏэрылъэлъагъэнкъэ	зэкӏэрылъэлъагъэнкъэ	дызэкӏэрылъэлъагъэнкъэ	фызэкӏэрылъэлъагъэнкъэ	зэкӏэрылъэлъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнт	узэкӏэрылъэлъагъэнт	зэкӏэрылъэлъагъэнт	дызэкӏэрылъэлъагъэнт	фызэкӏэрылъэлъагъэнт	зэкӏэрылъэлъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнтэкъэ	узэкӏэрылъэлъагъэнтэкъэ	зэкӏэрылъэлъагъэнтэкъэ	дызэкӏэрылъэлъагъэнтэкъэ	фызэкӏэрылъэлъагъэнтэкъэ	зэкӏэрылъэлъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнлъэлъ	узэкӏэрылъэлъагъэнлъэлъ	зэкӏэрылъэлъагъэнлъэлъ	дызэкӏэрылъэлъагъэнлъэлъ	фызэкӏэрылъэлъагъэнлъэлъ	зэкӏэрылъэлъагъэнлъэлъ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнукъым	узэкӏэрылъэлъагъэнукъым	зэкӏэрылъэлъагъэнукъым	дызэкӏэрылъэлъагъэнукъым	фызэкӏэрылъэлъагъэнукъым	зэкӏэрылъэлъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнут	узэкӏэрылъэлъагъэнут	зэкӏэрылъэлъагъэнут	дызэкӏэрылъэлъагъэнут	фызэкӏэрылъэлъагъэнут	зэкӏэрылъэлъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнутэкъым	узэкӏэрылъэлъагъэнутэкъым	зэкӏэрылъэлъагъэнутэкъым	дызэкӏэрылъэлъагъэнутэкъым	фызэкӏэрылъэлъагъэнутэкъым	зэкӏэрылъэлъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэну	узэкӏэрылъэлъагъэну	зэкӏэрылъэлъагъэну	дызэкӏэрылъэлъагъэну	фызэкӏэрылъэлъагъэну	зэкӏэрылъэлъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнукъэ	узэкӏэрылъэлъагъэнукъэ	зэкӏэрылъэлъагъэнукъэ	дызэкӏэрылъэлъагъэнукъэ	фызэкӏэрылъэлъагъэнукъэ	зэкӏэрылъэлъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнут	узэкӏэрылъэлъагъэнут	зэкӏэрылъэлъагъэнут	дызэкӏэрылъэлъагъэнут	фызэкӏэрылъэлъагъэнут	зэкӏэрылъэлъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэрылъэлъагъэнутэкъэ	узэкӏэрылъэлъагъэнутэкъэ	зэкӏэрылъэлъагъэнутэкъэ	дызэкӏэрылъэлъагъэнутэкъэ	фызэкӏэрылъэлъагъэнутэкъэ	зэкӏэрылъэлъагъэнутэкъэ

Причастиехэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэкӏэрылъэлъ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэкӏэрымылъэлъ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэкӏэрылъэлъа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэкӏэрымылъэлъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэкӏэрылъэлъыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэкӏэрымылъэлъыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэкӏэрылъэлъын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэкӏэрымылъэлъын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэкӏэрылъэлъыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэкӏэрымылъэлъыну

Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэрылъэлъ	узэрызэкӏэрылъэлъ	зэрызэкӏэрылъэлъ	дызэрызэкӏэрылъэлъ	фызэрызэкӏэрылъэлъ	зэрызэкӏэрылъэлъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэрымылъэлъ	узэрызэкӏэрымылъэлъ	зэрызэкӏэрымылъэлъ	дызэрызэкӏэрымылъэлъ	фызэрызэкӏэрымылъэлъ	зэрызэкӏэрымылъэлъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэрылъэлъа	узэрызэкӏэрылъэлъа	зэрызэкӏэрылъэлъа	дызэрызэкӏэрылъэлъа	фызэрызэкӏэрылъэлъа	зэрызэкӏэрылъэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэрымылъэлъа	узэрызэкӏэрымылъэлъа	зэрызэкӏэрымылъэлъа	дызэрызэкӏэрымылъэлъа	фызэрызэкӏэрымылъэлъа	зэрызэкӏэрымылъэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэрылъэлъыгъа	узэрызэкӏэрылъэлъыгъа	зэрызэкӏэрылъэлъыгъа	дызэрызэкӏэрылъэлъыгъа	фызэрызэкӏэрылъэлъыгъа	зэрызэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэрымылъэлъыгъа	узэрызэкӏэрымылъэлъыгъа	зэрызэкӏэрымылъэлъыгъа	дызэрызэкӏэрымылъэлъыгъа	фызэрызэкӏэрымылъэлъыгъа	зэрызэкӏэрымылъэлъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэрылъэлъын	узэрызэкӏэрылъэлъын	зэрызэкӏэрылъэлъын	дызэрызэкӏэрылъэлъын	фызэрызэкӏэрылъэлъын	зэрызэкӏэрылъэлъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэрымылъэлъын	узэрызэкӏэрымылъэлъын	зэрызэкӏэрымылъэлъын	дызэрызэкӏэрымылъэлъын	фызэрызэкӏэрымылъэлъын	зэрызэкӏэрымылъэлъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэрылъэлъыну	узэрызэкӏэрылъэлъыну	зэрызэкӏэрылъэлъыну	дызэрызэкӏэрылъэлъыну	фызэрызэкӏэрылъэлъыну	зэрызэкӏэрылъэлъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэрымылъэлъыну	узэрызэкӏэрымылъэлъыну	зэрызэкӏэрымылъэлъыну	дызэрызэкӏэрымылъэлъыну	фызэрызэкӏэрымылъэлъыну	зэрызэкӏэрымылъэлъыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэрылъэлъ	ущызэкӏэрылъэлъ	щызэкӏэрылъэлъ	дыщызэкӏэрылъэлъ	фыщызэкӏэрылъэлъ	щызэкӏэрылъэлъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэрымылъэлъ	ущызэкӏэрымылъэлъ	щызэкӏэрымылъэлъ	дыщызэкӏэрымылъэлъ	фыщызэкӏэрымылъэлъ	щызэкӏэрымылъэлъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэрылъэлъа	ущызэкӏэрылъэлъа	ущызэкӏэрылъэлъа	дыщызэкӏэрылъэлъа	фыщызэкӏэрылъэлъа	щызэкӏэрылъэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэрымылъэлъа	фыщизэкӏэрымылъэлъа	щызэкӏэрымылъэлъа	дыщызэкӏэрымылъэлъа	фыщызэкӏэрымылъэлъа	щызэкӏэрымылъэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэрылъэлъыгъа	ущызэкӏэрылъэлъыгъа	щызэкӏэрылъэлъыгъа	дыщызэкӏэрылъэлъыгъа	фыщызэкӏэрылъэлъыгъа	щызэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэрымылъэлъыгъа	ущызэкӏэрымылъэлъыгъа	щызэкӏэрымылъэлъыгъа	дыщызэкӏэрымылъэлъыгъа	фыщызэкӏэрымылъэлъыгъа	щызэкӏэрымылъэлъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэрылъэлъын	ущызэкӏэрылъэлъын	щызэкӏэрылъэлъын	дыщызэкӏэрылъэлъын	фыщызэкӏэрылъэлъын	щызэкӏэрылъэлъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэрымылъэлъын	ущызэкӏэрылъэлъын	щызэкӏэрымылъэлъын	дыщызэкӏэрымылъэлъын	фыщызэкӏэрымылъэлъын	щызэкӏэрымылъэлъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэрылъэлъыну	ущызэкӏэрылъэлъыну	щызэкӏэрылъэлъыну	дыщызэкӏэрылъэлъыну	фыщызэкӏэрылъэлъыну	щызэкӏэрылъэлъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэрымылъэлъыну	ущызэкӏэрымылъэлъыну	щызэкӏэрымылъэлъыну	дыщызэкӏэрымылъэлъыну	фыщызэкӏэрымылъэлъыну	щызэкӏэрымылъэлъыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэрылъэлъ	уздызэкӏэрылъэлъ	здызэкӏэрылъэлъ	дыздызэкӏэрылъэлъ	фыздызэкӏэрылъэлъ	здызэкӏэрылъэлъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэрымылъэлъ	уздызэкӏэрымылъэлъ	здызэкӏэрымылъэлъ	дыздызэкӏэрымылъэлъ	фыздызэкӏэрымылъэлъ	здызэкӏэрымылъэлъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэрылъэлъа	уздызэкӏэрылъэлъа	здызэкӏэрылъэлъа	дыздызэкӏэрылъэлъа	фыздызэкӏэрылъэлъа	здызэкӏэрылъэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэрымылъэлъа	уздызэкӏэрымылъэлъа	здызэкӏэрымылъэлъа	дыздызэкӏэрымылъэлъа	фыздызэкӏэрымылъэлъа	здызэкӏэрымылъэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэрылъэлъыгъа	уздызэкӏэрылъэлъыгъа	здызэкӏэрылъэлъыгъа	дыздызэкӏэрылъэлъыгъа	фыздызэкӏэрылъэлъыгъа	здызэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэрымылъэлъыгъа	уздызэкӏэрымылъэлъыгъа	здызэкӏэрымылъэлъыгъа	дыздызэкӏэрымылъэлъыгъа	фыздызэкӏэрымылъэлъыгъа	здызэкӏэрымылъэлъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэрылъэлъын	уздызэкӏэрылъэлъын	здызэкӏэрылъэлъын	дыздызэкӏэрылъэлъын	фыздызэкӏэрылъэлъын	здызэкӏэрылъэлъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэрымылъэлъын	уздызэкӏэрымылъэлъын	здызэкӏэрымылъэлъын	дыздызэкӏэрымылъэлъын	фыздызэкӏэрымылъэлъын	здызэкӏэрымылъэлъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэрылъэлъыну	уздызэкӏэрылъэлъыну	здызэкӏэрылъэлъыну	дыздызэкӏэрылъэлъыну	фыздызэкӏэрылъэлъыну	здызэкӏэрылъэлъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэрымылъэлъыну	уздызэкӏэрымылъэлъыну	здызэкӏэрымылъэлъыну	дыздызэкӏэрымылъэлъыну	фыздызэкӏэрымылъэлъыну	здызэкӏэрымылъэлъыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэрылъэлъ	ущӀызэкӏэрылъэлъ	щӀызэкӏэрылъэлъ	дыщӀызэкӏэрылъэлъ	фыщӀызэкӏэрылъэлъ	щӀызэкӏэрылъэлъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэрымылъэлъ	ущӀызэкӏэрымылъэлъ	щӀызэкӏэрымылъэлъ	дыщӀызэкӏэрымылъэлъ	фыщӀызэкӏэрымылъэлъ	щӀызэкӏэрымылъэлъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэрылъэлъа	ущӀызэкӏэрылъэлъӀэлъэлъа	щӀызэкӏэрылъэлъа	дыщӀызэкӏэрылъэлъа	фыщӀызэкӏэрылъэлъа	щӀызэкӏэрылъэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэрымылъэлъа	ущӀызэкӏэрымылъэлъа	щӀызэкӏэрымылъэлъа	дыщӀызэкӏэрымылъэлъа	фыщӀызэкӏэрымылъэлъа	щӀызэкӏэрымылъэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэрылъэлъыгъа	ущӀызэкӏэрылъэлъыгъа	щӀызэкӏэрылъэлъыгъа	дыщӀызэкӏэрылъэлъыгъа	фыщӀызэкӏэрылъэлъыгъа	щӀызэкӏэрылъэлъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэрымылъэлъыгъа	ущӀызэкӏэрымылъэлъыгъа	щӀызэкӏэрымылъэлъыгъа	дыщӀызэкӏэрымылъэлъыгъа	фыщӀызэкӏэрымылъэлъыгъа	щӀызэкӏэрымылъэлъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэрылъэлъын	ущӀызэкӏэрылъэлъын	щӀызэкӏэрылъэлъын	дыщӀызэкӏэрылъэлъын	фыщӀызэкӏэрылъэлъын	щӀызэкӏэрылъэлъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэрымылъэлъын	ущӀызэкӏэрымылъэлъын	щӀызэкӏэрымылъэлъын	дыщӀызэкӏэрымылъэлъын	фыщӀызэкӏэрымылъэлъын	щӀызэкӏэрымылъэлъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэрылъэлъыну	ущӀызэкӏэрылъэлъыну	щӀызэкӏэрылъэлъыну	дыщӀызэкӏэрылъэлъыну	фыщӀызэкӏэрылъэлъыну	щӀызэкӏэрылъэлъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэрымылъэлъыну	ущӀызэкӏэрымылъэлъыну	щӀызэкӏэрымылъэлъыну	дыщӀызэкӏэрымылъэлъыну	фыщӀызэкӏэрымылъэлъыну	щӀызэкӏэрымылъэлъыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэрылъэлъу	узэкӏэрылъэлъу	зэкӏэрылъэлъу	дызэкӏэрылъэлъу	фызэкӏэрылъэлъу	зэкӏэрылъэлъ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэрымылъэлъу	узэкӏэрымылъэлъу	зэкӏэрымылъэлъу	дызэкӏэрымылъэлъу	фызэкӏэрымылъэлъу	зэкӏэрымылъэлъ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэрылъэлъауэ	узэкӏэрылъэлъауэ	зэкӏэрылъэлъауэ	дызэкӏэрылъэлъауэ	фызэкӏэрылъэлъауэ	зэкӏэрылъэлъауэ / зэкӏэрылъэлъахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэрымылъэлъауэ	узэкӏэрымылъэлъауэ	зэкӏэрымылъэлъауэ	дызэкӏэрымылъэлъауэ	фызэкӏэрымылъэлъауэ	зэкӏэрымылъэлъауэ / зэкӏэрымылъэлъахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сызэкӏэрылъэлъурэ	узэкӏэрылъэлъурэ	зэкӏэрылъэлъурэ	дызэкӏэрылъэлъурэ	фызэкӏэрылъэлъурэ	зэкӏэрылъэлъ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэрымылъэлъурэ	узэкӏэрымылъэлъурэ	зэкӏэрымылъэлъурэ	дызэкӏэрымылъэлъурэ	фызэкӏэрымылъэлъурэ	зэкӏэрымылъэлъ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыбзэкӏэролъэлъ	сызэкӏэролъэлъ	--	сывзэкӏэролъэлъ	сазэкӏэролъэлъ
уэ	уззэкӏэролъэлъ	--	узэкӏэролъэлъ	удзэкӏэролъэлъ	--	уазэкӏэролъэлъ
ар	ззэкӏэролъэлъ	бзэкӏэролъэлъ	зэкӏэролъэлъ	дзэкӏэролъэлъ	взэкӏэролъэлъ	язэкӏэролъэлъ
дэ	--	дыбзэкӏэролъэлъ	дызэкӏэролъэлъ	--	дывзэкӏэролъэлъ	дазэкӏэролъэлъ
фэ	фыззэкӏэролъэлъ	--	фызэкӏэролъэлъ	фыдзэкӏэролъэлъ	--	фазэкӏэролъэлъ
ахэр	ззэкӏэролъэлъ(хэ)	бзэкӏэролъэлъ(хэ)	зэкӏэролъэлъ(хэ)	дзэкӏэролъэлъ(хэ)	взэкӏэролъэлъ(хэ)	язэкӏэролъэлъ(хэ)

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъэлъ]	[лъэлъ]ыр	--	[лъэлъ]хэр
Эргативнэ:	[лъэлъ]	[лъэлъ]ым	--	[лъэлъ]хэм
Послеложнэ:	[лъэлъ]кӀэ	[лъэлъ]ымкӀэ	[лъэлъ]хэкӀэ	[лъэлъ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъэлъ]у	[лъэлъ]ырауэ	[лъэлъ]хэу	[лъэлъ]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъэлъ]а	[лъэлъ]ар	--	[лъэлъ]ахэр
Эргативнэ:	[лъэлъ]а	[лъэлъ]ам	--	[лъэлъ]ахэм
Послеложнэ:	[лъэлъ]акӀэ	[лъэлъ]амкӀэ	[лъэлъ]ахэкӀэ	[лъэлъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъэлъ]ауэ	[лъэлъ]арауэ	[лъэлъ]ахэу	[лъэлъ]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъэлъ]ын	[лъэлъ]ыныр	--	[лъэлъ]ынхэр
Эргативнэ:	[лъэлъ]ын	[лъэлъ]ыным	--	[лъэлъ]ынхэм
Послеложнэ:	[лъэлъ]ынкӀэ	[лъэлъ]ынымкӀэ	[лъэлъ]ынхэкӀэ	[лъэлъ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[лъэлъ]ыну	[лъэлъ]ынырауэ	[лъэлъ]ынхэу	[лъэлъ]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъэлъ]ыну	[лъэлъ]ынур	--	[лъэлъ]ынухэр
Эргативнэ:	[лъэлъ]ыну	[лъэлъ]ынум	--	[лъэлъ]ынухэм
Послеложнэ:	[лъэлъ]ынукӀэ	[лъэлъ]ынумкӀэ	[лъэлъ]ынухэкӀэ	[лъэлъ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъэлъ]ынууэ	[лъэлъ]ынурауэ	[лъэлъ]ынухэу	[лъэлъ]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. ЗэкӀэрыхуу икъухьа хъун.
2. Лъалъэу зэкӀэрыкӀын, налъэ-налъэу зэкӀэрыхун (щхьэц сыт хуэдэхэр).

ЩАПХЪЭХЭР

• ЛъагапӀэм и щхьэм хьэрэкӀытӀэхэр уафэм нос жыпӀэну щыдэлъэтейрт, ..хъуаскӀэ щӀыӀэу зэкӀэрылъэлъурэ кӀуэдыжырт. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Щыгъэхэр зэкӀэрылъэлъащ.
• Щхьэцыр зэкӀэрылъэлъащ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• зэкӏэрылъэлъын: 1. scatter or disperse 2. tumble down or cascade (about hair)
• Щыгъэхэр зэкӀэрылъэлъащ: the beads scattered.
• Щхьэцыр зэкӀэрылъэлъащ: her hair cascaded down.

УРЫСЫБЗЭ

• зэкӏэрылъэлъын: 1. рассыпаться, раскатиться 2. рассыпаться (о волосах)
• Щыгъэхэр зэкӀэрылъэлъащ: бисер рассыпался.
• Щхьэцыр зэкӀэрылъэлъащ: волосы рассыпались.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын