зэман

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

< хьэрыпыбзэ: زمن = зэман

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [zɐ'mɑ:n]

{{лъабжьэ|kbd|пс-лъабжьэ=[зэман]}

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	зэман	зэманыр	--	зэманхэр
Эргативнэ:	зэман	зэманым	--	зэманхэм
Послеложнэ:	зэманкӀэ	зэманымкӀэ	зэманхэкӀэ	зэманхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	зэману	зэманырауэ	зэманхэу	зэманхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

Дунейм къыщыхъу, щекӀуэкӀ, тет псоми я щыӀэныгъэм и кӀыхьагъыу илъэс, мазэ, махуэ, сыхьэт, дакъикъэ сыт хуэдэхэмкӀэ къалъытэр.
ЦӀыхухэм, лъэпкъым, къэралым я гъащӀэм ехьэлӀа Ӏуэхугъуэ гуэрым и лъэхъэнэ.
Глаголым къиӀуатэ лэжьыгъэр, псалъэр щыжаӀэ уахътым е нэгъуэщӀ зы уахъты гуэрым зэрыхущыт щӀыкӀэр къэзыгъэлъагъуэ глагол формэ.

ЩАПХЪЭХЭР

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 82
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Гъатхэр гъэмахуэм япэ ит зэманщ.	Весна – время, предшествующее лету.	Spring is the season that comes before summer.
		нап. 87
Бжьыхьэ зэманщ.	Сейчас осень.	It is autumn.
		нап. 107
Сыт зэман хадэ щащӀэр?	Когда занимаются огородом.	When do people work in the garden?
		нап. 115
Зэман куэд дэкӀынщ, абыхэм кхъужь къапымыкӀэурэ.	Пройдет много времени и груши на них не будут расти.	A long time will pass without any pears growing on them.
		нап. 118
Зэман куэдкӀэ абыхэм загъэпсэхунущ.	Они будут долго отдыхать.	They will rest for a long time.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

Зауэ зэман.
Пащтыхьым и зэман.
Зэман бзаджэ.
Пасэ зэман.
Ит зэман.
БлэкӀа зэман.
КъэкӀуэну зэман.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

зэман: 1. time (duration) 2. time, period, epoch, era 3. tense (gram.)
Зауэ зэман: wartime
Пащтыхьым и зэман: the tsarist epoch
Зэман бзаджэ: evil times
Пасэ зэман: ancient times
Ит зэман: present tense
БлэкӀа зэман: past tense
КъэкӀуэну зэман: future tense

УРЫСЫБЗЭ

зэман: 1. время (длительность) 2. время, период, эпоха 3. время
Зауэ зэман: военное время
Пащтыхьым и зэман: царская эпоха
Зэман бзаджэ: недобрые времена
Пасэ зэман: древние времена
Ит зэман: настоящее время (грам.)
БлэкӀа зэман: прошедшее время (грам.)
КъэкӀуэну зэман: будущее время (грам.)

псалъафэ зэпыщӀахэр

А зэманым[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: at that time, in those times
     Урысыбзэ: в то время, в те времена.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Ди усакӀуэр а зэманым жанащ.  ПащӀэ Бэчмырзэ

И зэманым[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: вовремя.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: on time
     Урысыбзэ: вовремя.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     И зэманым хэпсар хьэсэпэм къыщожьэ.  Псалъэжьхэр

И зэману[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: on time
     Урысыбзэ: вовремя
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Зы зэман [зэ][зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: at last, finally, in the end
        Зы зэман [зэ] игу къэкӀыжащ. At last he came back.
     Урысыбзэ: наконец, в конце концов.
        Зы зэман [зэ] игу къэкӀыжащ. Наконец он приехал.
  Псалъэ зэпхахэр:
     Зы зэман [зэ] игу къэкӀыжащ.
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын