Тхыгъэр къыздрахар Википсалъалъэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къы- + хэ- + [гушху] + -кӏ + -ы + -н
Глагол лъэмыӏэс "къыхэгушхукӏын"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) |
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэгушхукӏын
|
| щымыӀэныгъэ: |
къыхэмыгушхукӏын
|
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏын |
укъыхэгушхукӏын |
къыхэгушхукӏын |
дыкъыхэгушхукӏын |
фыкъыхэгушхукӏын |
къыхэгушхукӏын(хэ)
|
| щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏын |
укъыхэмыгушхукӏын |
къыхэмыгушхукӏын |
дыкъыхэмыгушхукӏын |
фыкъыхэмыгушхукӏын |
къыхэмыгушхукӏын(хэ)
|
| унафэ наклоненэ |
уэ |
фэ
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэгушхукӏ! |
фыкъыхэгушхукӏ!
|
| щымыӀэныгъэ: |
укъыхэмыгушхукӏ! |
фыкъыхэмыгушхукӏ!
|
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| щыӀэныгъэ: |
сыкъыхрегушхукӏ |
укъыхрегушхукӏ |
къыхрегушхукӏ |
дыкъыхрегушхукӏ |
фыкъыхрегушхукӏ |
къыхрегушхукӏ
|
| щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхремыгушхукӏ |
укъыхремыгушхукӏ |
къыхремыгушхукӏ |
дыкъыхремыгушхукӏ |
фыкъыхремыгушхукӏ |
къыхремыгушхукӏ
|
| ЗэраӀуатэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхогушхукӏ(ыр) |
укъыхогушхукӏ(ыр) |
къыхогушхукӏ(ыр) |
дыкъыхогушхукӏ(ыр) |
фыкъыхогушхукӏ(ыр) |
къыхогушхукӏ(хэ)(р)
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыркъым |
укъыхэгушхукӏыркъым |
къыхэгушхукӏыркъым |
дыкъыхэгушхукӏыркъым |
фыкъыхэгушхукӏыркъым |
къыхэгушхукӏы(хэ)ркъым
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏ(ыр)т |
укъыхэгушхукӏ(ыр)т |
къыхэгушхукӏ(ыр)т |
дыкъыхэгушхукӏ(ыр)т |
фыкъыхэгушхукӏ(ыр)т |
къыхэгушхукӏ(ыр)т / къыхэгушхукӏхэ(р)т
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏ(ыр)тэкъым |
укъыхэгушхукӏ(ыр)тэкъым |
къыхэгушхукӏ(ыр)тэкъым |
дыкъыхэгушхукӏ(ыр)тэкъым |
фыкъыхэгушхукӏ(ыр)тэкъым |
къыхэгушхукӏ(ыр)тэкъым / къыхэгушхукӏхэ(р)тэкъым
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏащ |
укъыхэгушхукӏащ |
къыхэгушхукӏащ |
дыкъыхэгушхукӏащ |
фыкъыхэгушхукӏащ |
къыхэгушхукӏа(хэ)щ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏакъым |
укъыхэгушхукӏакъым |
къыхэгушхукӏакъым |
дыкъыхэгушхукӏакъым |
фыкъыхэгушхукӏакъым |
къыхэгушхукӏа(хэ)къым
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏат |
укъыхэгушхукӏат |
къыхэгушхукӏат |
дыкъыхэгушхукӏат |
фыкъыхэгушхукӏат |
къыхэгушхукӏа(хэ)т
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏатэкъым |
укъыхэгушхукӏатэкъым |
къыхэгушхукӏатэкъым |
дыкъыхэгушхукӏатэкъым |
фыкъыхэгушхукӏатэкъым |
къыхэгушхукӏа(хэ)тэкъым
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыгъащ |
укъыхэгушхукӏыгъащ |
къыхэгушхукӏыгъащ |
дыкъыхэгушхукӏыгъащ |
фыкъыхэгушхукӏыгъащ |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)щ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыгъакъым |
укъыхэгушхукӏыгъакъым |
къыхэгушхукӏыгъакъым |
дыкъыхэгушхукӏыгъакъым |
фыкъыхэгушхукӏыгъакъым |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)къым
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыгъат |
укъыхэгушхукӏыгъат |
къыхэгушхукӏыгъат |
дыкъыхэгушхукӏыгъат |
фыкъыхэгушхукӏыгъат |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)т
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыгъатэкъым |
укъыхэгушхукӏыгъатэкъым |
къыхэгушхукӏыгъатэкъым |
дыкъыхэгушхукӏыгъатэкъым |
фыкъыхэгушхукӏыгъатэкъым |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)тэкъым
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏщ |
укъыхэгушхукӏщ |
къыхэгушхукӏщ |
дыкъыхэгушхукӏщ |
фыкъыхэгушхукӏщ |
къыхэгушхукӏ(хэ)щ
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏкъым |
укъыхэгушхукӏкъым |
къыхэгушхукӏкъым |
дыкъыхэгушхукӏкъым |
фыкъыхэгушхукӏкъым |
къыхэгушхукӏ(хэ)къым
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏт |
укъыхэгушхукӏт |
къыхэгушхукӏт |
дыкъыхэгушхукӏт |
фыкъыхэгушхукӏт |
къыхэгушхукӏ(хэ)т
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏтэкъым |
укъыхэгушхукӏтэкъым |
къыхэгушхукӏтэкъым |
дыкъыхэгушхукӏтэкъым |
фыкъыхэгушхукӏтэкъым |
къыхэгушхукӏ(хэ)тэкъым
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынщ |
укъыхэгушхукӏынщ |
къыхэгушхукӏынщ |
дыкъыхэгушхукӏынщ |
фыкъыхэгушхукӏынщ |
къыхэгушхукӏын(хэ)щ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынкъым |
укъыхэгушхукӏынкъым |
къыхэгушхукӏынкъым |
дыкъыхэгушхукӏынкъым |
фыкъыхэгушхукӏынкъым |
къыхэгушхукӏын(хэ)къым
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынущ |
укъыхэгушхукӏынущ |
къыхэгушхукӏынущ |
дыкъыхэгушхукӏынущ |
фыкъыхэгушхукӏынущ |
къыхэгушхукӏыну(хэ)щ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынукъым |
укъыхэгушхукӏынукъым |
къыхэгушхукӏынукъым |
дыкъыхэгушхукӏынукъым |
фыкъыхэгушхукӏынукъым |
къыхэгушхукӏыну(хэ)къым
|
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏрэ |
укъыхэгушхукӏрэ |
къыхэгушхукӏрэ |
дыкъыхэгушхукӏрэ |
фыкъыхэгушхукӏрэ |
къыхэгушхукӏ(хэ)рэ
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыркъэ |
укъыхэгушхукӏыркъэ |
къыхэгушхукӏыркъэ |
дыкъыхэгушхукӏыркъэ |
фыкъыхэгушхукӏыркъэ |
къыхэгушхукӏыркъэ / къыхэгушхукӏхэркъэ
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏ(ыр)т |
укъыхэгушхукӏ(ыр)т |
къыхэгушхукӏ(ыр)т |
дыкъыхэгушхукӏ(ыр)т |
фыкъыхэгушхукӏ(ыр)т |
къыхэгушхукӏ(ыр)т / къыхэгушхукӏхэ(р)т
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏ(ыр)тэкъэ |
укъыхэгушхукӏ(ыр)тэкъэ |
къыхэгушхукӏ(ыр)тэкъэ |
дыкъыхэгушхукӏ(ыр)тэкъэ |
фыкъыхэгушхукӏ(ыр)тэкъэ |
къыхэгушхукӏ(ыр)тэкъэ / къыхэгушхукӏхэ(р)тэкъэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏа |
укъыхэгушхукӏа |
къыхэгушхукӏа |
дыкъыхэгушхукӏа |
фыкъыхэгушхукӏа |
къыхэгушхукӏа(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏакъэ |
укъыхэгушхукӏакъэ |
къыхэгушхукӏакъэ |
дыкъыхэгушхукӏакъэ |
фыкъыхэгушхукӏакъэ |
къыхэгушхукӏа(хэ)къэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏат |
укъыхэгушхукӏат |
къыхэгушхукӏат |
дыкъыхэгушхукӏат |
фыкъыхэгушхукӏат |
къыхэгушхукӏа(хэ)т
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏатэкъэ |
укъыхэгушхукӏатэкъэ |
къыхэгушхукӏатэкъэ |
дыкъыхэгушхукӏатэкъэ |
фыкъыхэгушхукӏатэкъэ |
къыхэгушхукӏа(хэ)тэкъэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыгъа |
укъыхэгушхукӏыгъа |
къыхэгушхукӏыгъа |
дыкъыхэгушхукӏыгъа |
фыкъыхэгушхукӏыгъа |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыгъакъэ |
укъыхэгушхукӏыгъакъэ |
къыхэгушхукӏыгъакъэ |
дыкъыхэгушхукӏыгъакъэ |
фыкъыхэгушхукӏыгъакъэ |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)къэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыгъат |
укъыхэгушхукӏыгъат |
къыхэгушхукӏыгъат |
дыкъыхэгушхукӏыгъат |
фыкъыхэгушхукӏыгъат |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)т
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыгъатэкъэ |
укъыхэгушхукӏыгъатэкъэ |
къыхэгушхукӏыгъатэкъэ |
дыкъыхэгушхукӏыгъатэкъэ |
фыкъыхэгушхукӏыгъатэкъэ |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)тэкъэ
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏ |
укъыхэгушхукӏ |
къыхэгушхукӏ |
дыкъыхэгушхукӏ |
фыкъыхэгушхукӏ |
къыхэгушхукӏ(хэ)
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏкъэ |
укъыхэгушхукӏкъэ |
къыхэгушхукӏкъэ |
дыкъыхэгушхукӏкъэ |
фыкъыхэгушхукӏкъэ |
къыхэгушхукӏ(хэ)къэ
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏт |
укъыхэгушхукӏт |
къыхэгушхукӏт |
дыкъыхэгушхукӏт |
фыкъыхэгушхукӏт |
къыхэгушхукӏ(хэ)т
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏтэкъэ |
укъыхэгушхукӏтэкъэ |
къыхэгушхукӏтэкъэ |
дыкъыхэгушхукӏтэкъэ |
фыкъыхэгушхукӏтэкъэ |
къыхэгушхукӏ(хэ)тэкъэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏын |
укъыхэгушхукӏын |
къыхэгушхукӏын |
дыкъыхэгушхукӏын |
фыкъыхэгушхукӏын |
къыхэгушхукӏын(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынкъэ |
укъыхэгушхукӏынкъэ |
къыхэгушхукӏынкъэ |
дыкъыхэгушхукӏынкъэ |
фыкъыхэгушхукӏынкъэ |
къыхэгушхукӏын(хэ)къэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыну |
укъыхэгушхукӏыну |
къыхэгушхукӏыну |
дыкъыхэгушхукӏыну |
фыкъыхэгушхукӏыну |
къыхэгушхукӏыну(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынукъэ |
укъыхэгушхукӏынукъэ |
къыхэгушхукӏынукъэ |
дыкъыхэгушхукӏынукъэ |
фыкъыхэгушхукӏынукъэ |
къыхэгушхукӏыну(хэ)къэ
|
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏмэ |
укъыхэгушхукӏмэ |
къыхэгушхукӏмэ |
дыкъыхэгушхукӏмэ |
фыкъыхэгушхукӏмэ |
къыхэгушхукӏ(хэ)мэ
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏмэ |
укъыхэмыгушхукӏмэ |
къыхэмыгушхукӏмэ |
дыкъыхэмыгушхукӏмэ |
фыкъыхэмыгушхукӏмэ |
къыхэмыгушхукӏ(хэ)мэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏамэ |
укъыхэгушхукӏамэ |
къыхэгушхукӏамэ |
дыкъыхэгушхукӏамэ |
фыкъыхэгушхукӏамэ |
къыхэгушхукӏа(хэ)мэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏамэ |
укъыхэмыгушхукӏамэ |
къыхэмыгушхукӏамэ |
дыкъыхэмыгушхукӏамэ |
фыкъыхэмыгушхукӏамэ |
къыхэмыгушхукӏа(хэ)мэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыгъамэ |
укъыхэгушхукӏыгъамэ |
къыхэгушхукӏыгъамэ |
дыкъыхэгушхукӏыгъамэ |
фыкъыхэгушхукӏыгъамэ |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)мэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏыгъамэ |
укъыхэмыгушхукӏыгъамэ |
къыхэмыгушхукӏыгъамэ |
дыкъыхэмыгушхукӏыгъамэ |
фыкъыхэмыгушхукӏыгъамэ |
къыхэмыгушхукӏыгъа(хэ)мэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынмэ |
укъыхэгушхукӏынмэ |
къыхэгушхукӏынмэ |
дыкъыхэгушхукӏынмэ |
фыкъыхэгушхукӏынмэ |
къыхэгушхукӏын(хэ)мэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏынмэ |
укъыхэмыгушхукӏынмэ |
къыхэмыгушхукӏынмэ |
дыкъыхэмыгушхукӏынмэ |
фыкъыхэмыгушхукӏынмэ |
къыхэмыгушхукӏын(хэ)мэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынумэ |
укъыхэгушхукӏынумэ |
къыхэгушхукӏынумэ |
дыкъыхэгушхукӏынумэ |
фыкъыхэгушхукӏынумэ |
къыхэгушхукӏыну(хэ)мэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏынумэ |
укъыхэмыгушхукӏынумэ |
къыхэмыгушхукӏынумэ |
дыкъыхэмыгушхукӏынумэ |
фыкъыхэмыгушхукӏынумэ |
къыхэмыгушхукӏыну(хэ)мэ
|
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏтэмэ |
укъыхэгушхукӏтэмэ |
къыхэгушхукӏтэмэ |
дыкъыхэгушхукӏтэмэ |
фыкъыхэгушхукӏтэмэ |
къыхэгушхукӏ(хэ)тэмэ
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏтэмэ |
укъыхэмыгушхукӏтэмэ |
къыхэмыгушхукӏтэмэ |
дыкъыхэмыгушхукӏтэмэ |
фыкъыхэмыгушхукӏтэмэ |
къыхэмыгушхукӏ(хэ)тэмэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏатэмэ |
укъыхэгушхукӏатэмэ |
къыхэгушхукӏатэмэ |
дыкъыхэгушхукӏатэмэ |
фыкъыхэгушхукӏатэмэ |
къыхэгушхукӏа(хэ)тэмэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏатэмэ |
укъыхэмыгушхукӏатэмэ |
къыхэмыгушхукӏатэмэ |
дыкъыхэмыгушхукӏатэмэ |
фыкъыхэмыгушхукӏатэмэ |
къыхэмыгушхукӏа(хэ)тэмэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыгъатэмэ |
укъыхэгушхукӏыгъатэмэ |
къыхэгушхукӏыгъатэмэ |
дыкъыхэгушхукӏыгъатэмэ |
фыкъыхэгушхукӏыгъатэмэ |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)тэмэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏыгъатэмэ |
укъыхэмыгушхукӏыгъатэмэ |
къыхэмыгушхукӏыгъатэмэ |
дыкъыхэмыгушхукӏыгъатэмэ |
фыкъыхэмыгушхукӏыгъатэмэ |
къыхэмыгушхукӏыгъа(хэ)тэмэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынтэмэ |
укъыхэгушхукӏынтэмэ |
къыхэгушхукӏынтэмэ |
дыкъыхэгушхукӏынтэмэ |
фыкъыхэгушхукӏынтэмэ |
къыхэгушхукӏын(хэ)тэмэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏынтэмэ |
укъыхэмыгушхукӏынтэмэ |
къыхэмыгушхукӏынтэмэ |
дыкъыхэмыгушхукӏынтэмэ |
фыкъыхэмыгушхукӏынтэмэ |
къыхэмыгушхукӏын(хэ)тэмэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынутэмэ |
укъыхэгушхукӏынутэмэ |
къыхэгушхукӏынутэмэ |
дыкъыхэгушхукӏынутэмэ |
фыкъыхэгушхукӏынутэмэ |
къыхэгушхукӏыну(хэ)тэмэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏынутэмэ |
укъыхэмыгушхукӏынутэмэ |
къыхэмыгушхукӏынутэмэ |
дыкъыхэмыгушхукӏынутэмэ |
фыкъыхэмыгушхукӏынутэмэ |
къыхэмыгушхукӏыну(хэ)тэмэ
|
| сослагательнэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынт |
укъыхэгушхукӏынт |
къыхэгушхукӏынт |
дыкъыхэгушхукӏынт |
фыкъыхэгушхукӏынт |
къыхэгушхукӏын(хэ)т
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынтэкъым |
укъыхэгушхукӏынтэкъым |
къыхэгушхукӏынтэкъым |
дыкъыхэгушхукӏынтэкъым |
фыкъыхэгушхукӏынтэкъым |
къыхэгушхукӏын(хэ)тэкъым
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынут |
укъыхэгушхукӏынут |
къыхэгушхукӏынут |
дыкъыхэгушхукӏынут |
фыкъыхэгушхукӏынут |
къыхэгушхукӏыну(хэ)т
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынутэкъым |
укъыхэгушхукӏынутэкъым |
къыхэгушхукӏынутэкъым |
дыкъыхэгушхукӏынутэкъым |
фыкъыхэгушхукӏынутэкъым |
къыхэгушхукӏыну(хэ)тэкъым
|
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏми |
укъыхэгушхукӏми |
къыхэгушхукӏми |
дыкъыхэгушхукӏми |
фыкъыхэгушхукӏми |
къыхэгушхукӏ(хэ)ми
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏми |
укъыхэмыгушхукӏми |
къыхэмыгушхукӏми |
дыкъыхэмыгушхукӏми |
фыкъыхэмыгушхукӏми |
къыхэмыгушхукӏ(хэ)ми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏами |
укъыхэгушхукӏами |
къыхэгушхукӏами |
дыкъыхэгушхукӏами |
фыкъыхэгушхукӏами |
къыхэгушхукӏа(хэ)ми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏами |
укъыхэмыгушхукӏами |
къыхэмыгушхукӏами |
дыкъыхэмыгушхукӏами |
фыкъыхэмыгушхукӏами |
къыхэмыгушхукӏа(хэ)ми
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыгъами |
укъыхэгушхукӏыгъами |
къыхэгушхукӏыгъами |
дыкъыхэгушхукӏыгъами |
фыкъыхэгушхукӏыгъами |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)ми
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏыгъами |
укъыхэмыгушхукӏыгъами |
къыхэмыгушхукӏыгъами |
дыкъыхэмыгушхукӏыгъами |
фыкъыхэмыгушхукӏыгъами |
къыхэмыгушхукӏыгъа(хэ)ми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынми |
укъыхэгушхукӏынми |
къыхэгушхукӏынми |
дыкъыхэгушхукӏынми |
фыкъыхэгушхукӏынми |
къыхэгушхукӏын(хэ)ми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏынми |
укъыхэмыгушхукӏынми |
къыхэмыгушхукӏынми |
дыкъыхэмыгушхукӏынми |
фыкъыхэмыгушхукӏынми |
къыхэмыгушхукӏын(хэ)ми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынуми |
укъыхэгушхукӏынуми |
къыхэгушхукӏынуми |
дыкъыхэгушхукӏынуми |
фыкъыхэгушхукӏынуми |
къыхэгушхукӏыну(хэ)ми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏынуми |
укъыхэмыгушхукӏынуми |
къыхэмыгушхукӏынуми |
дыкъыхэмыгушхукӏынуми |
фыкъыхэмыгушхукӏынуми |
къыхэмыгушхукӏыну(хэ)ми
|
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏтэми |
укъыхэгушхукӏтэми |
къыхэгушхукӏтэми |
дыкъыхэгушхукӏтэми |
фыкъыхэгушхукӏтэми |
къыхэгушхукӏ(хэ)тэми
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏтэми |
укъыхэмыгушхукӏтэми |
къыхэмыгушхукӏтэми |
дыкъыхэмыгушхукӏтэми |
фыкъыхэмыгушхукӏтэми |
къыхэмыгушхукӏ(хэ)тэми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏатэми |
укъыхэгушхукӏатэми |
къыхэгушхукӏатэми |
дыкъыхэгушхукӏатэми |
фыкъыхэгушхукӏатэми |
къыхэгушхукӏа(хэ)тэми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏатэми |
укъыхэмыгушхукӏатэми |
къыхэмыгушхукӏатэми |
дыкъыхэмыгушхукӏатэми |
фыкъыхэмыгушхукӏатэми |
къыхэмыгушхукӏа(хэ)тэми
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏыгъатэми |
укъыхэгушхукӏыгъатэми |
къыхэгушхукӏыгъатэми |
дыкъыхэгушхукӏыгъатэми |
фыкъыхэгушхукӏыгъатэми |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)тэми
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏыгъатэми |
укъыхэмыгушхукӏыгъатэми |
къыхэмыгушхукӏыгъатэми |
дыкъыхэмыгушхукӏыгъатэми |
фыкъыхэмыгушхукӏыгъатэми |
къыхэмыгушхукӏыгъа(хэ)тэми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынтэми |
укъыхэгушхукӏынтэми |
къыхэгушхукӏынтэми |
дыкъыхэгушхукӏынтэми |
фыкъыхэгушхукӏынтэми |
къыхэгушхукӏын(хэ)тэми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏынтэми |
укъыхэмыгушхукӏынтэми |
къыхэмыгушхукӏынтэми |
дыкъыхэмыгушхукӏынтэми |
фыкъыхэмыгушхукӏынтэми |
къыхэмыгушхукӏын(хэ)тэми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏынутэми |
укъыхэгушхукӏынутэми |
къыхэгушхукӏынутэми |
дыкъыхэгушхукӏынутэми |
фыкъыхэгушхукӏынутэми |
къыхэгушхукӏыну(хэ)тэми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏынутэми |
укъыхэмыгушхукӏынутэми |
къыхэмыгушхукӏынутэми |
дыкъыхэмыгушхукӏынутэми |
фыкъыхэмыгушхукӏынутэми |
къыхэмыгушхукӏыну(хэ)тэми
|
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏаи |
укъыхэгушхукӏаи |
къыхэгушхукӏаи |
дыкъыхэгушхукӏаи |
фыкъыхэгушхукӏаи |
къыхэгушхукӏаи
|
| щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏакъыми |
укъыхэгушхукӏакъыми |
къыхэгушхукӏакъыми |
дыкъыхэгушхукӏакъыми |
фыкъыхэгушхукӏакъыми |
къыхэгушхукӏакъыми
|
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏащэрэт |
укъыхэгушхукӏащэрэт |
къыхэгушхукӏащэрэт |
дыкъыхэгушхукӏащэрэт |
фыкъыхэгушхукӏащэрэт |
къыхэгушхукӏащэрэт
|
| щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыгушхукӏащэрэт |
укъыхэмыгушхукӏащэрэт |
къыхэмыгушхукӏащэрэт |
дыкъыхэмыгушхукӏащэрэт |
фыкъыхэмыгушхукӏащэрэт |
къыхэмыгушхукӏащэрэт
|
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнщ |
укъыхэгушхукӏагъэнщ |
къыхэгушхукӏагъэнщ |
дыкъыхэгушхукӏагъэнщ |
фыкъыхэгушхукӏагъэнщ |
къыхэгушхукӏагъэнщ
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнкъым |
укъыхэгушхукӏагъэнкъым |
къыхэгушхукӏагъэнкъым |
дыкъыхэгушхукӏагъэнкъым |
фыкъыхэгушхукӏагъэнкъым |
къыхэгушхукӏагъэнкъым
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнт |
укъыхэгушхукӏагъэнт |
къыхэгушхукӏагъэнт |
дыкъыхэгушхукӏагъэнт |
фыкъыхэгушхукӏагъэнт |
къыхэгушхукӏагъэнт
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнтэкъым |
укъыхэгушхукӏагъэнтэкъым |
къыхэгушхукӏагъэнтэкъым |
дыкъыхэгушхукӏагъэнтэкъым |
фыкъыхэгушхукӏагъэнтэкъым |
къыхэгушхукӏагъэнтэкъым
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэн |
укъыхэгушхукӏагъэн |
къыхэгушхукӏагъэн |
дыкъыхэгушхукӏагъэн |
фыкъыхэгушхукӏагъэн |
къыхэгушхукӏагъэн
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнкъэ |
укъыхэгушхукӏагъэнкъэ |
къыхэгушхукӏагъэнкъэ |
дыкъыхэгушхукӏагъэнкъэ |
фыкъыхэгушхукӏагъэнкъэ |
къыхэгушхукӏагъэнкъэ
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнт |
укъыхэгушхукӏагъэнт |
къыхэгушхукӏагъэнт |
дыкъыхэгушхукӏагъэнт |
фыкъыхэгушхукӏагъэнт |
къыхэгушхукӏагъэнт
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнтэкъэ |
укъыхэгушхукӏагъэнтэкъэ |
къыхэгушхукӏагъэнтэкъэ |
дыкъыхэгушхукӏагъэнтэкъэ |
фыкъыхэгушхукӏагъэнтэкъэ |
къыхэгушхукӏагъэнтэкъэ
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнгушхукӏ |
укъыхэгушхукӏагъэнгушхукӏ |
къыхэгушхукӏагъэнгушхукӏ |
дыкъыхэгушхукӏагъэнгушхукӏ |
фыкъыхэгушхукӏагъэнгушхукӏ |
къыхэгушхукӏагъэнгушхукӏ
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнукъым |
укъыхэгушхукӏагъэнукъым |
къыхэгушхукӏагъэнукъым |
дыкъыхэгушхукӏагъэнукъым |
фыкъыхэгушхукӏагъэнукъым |
къыхэгушхукӏагъэнукъым
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнут |
укъыхэгушхукӏагъэнут |
къыхэгушхукӏагъэнут |
дыкъыхэгушхукӏагъэнут |
фыкъыхэгушхукӏагъэнут |
къыхэгушхукӏагъэнут
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнутэкъым |
укъыхэгушхукӏагъэнутэкъым |
къыхэгушхукӏагъэнутэкъым |
дыкъыхэгушхукӏагъэнутэкъым |
фыкъыхэгушхукӏагъэнутэкъым |
къыхэгушхукӏагъэнутэкъым
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэну |
укъыхэгушхукӏагъэну |
къыхэгушхукӏагъэну |
дыкъыхэгушхукӏагъэну |
фыкъыхэгушхукӏагъэну |
къыхэгушхукӏагъэну
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнукъэ |
укъыхэгушхукӏагъэнукъэ |
къыхэгушхукӏагъэнукъэ |
дыкъыхэгушхукӏагъэнукъэ |
фыкъыхэгушхукӏагъэнукъэ |
къыхэгушхукӏагъэнукъэ
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнут |
укъыхэгушхукӏагъэнут |
къыхэгушхукӏагъэнут |
дыкъыхэгушхукӏагъэнут |
фыкъыхэгушхукӏагъэнут |
къыхэгушхукӏагъэнут
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэгушхукӏагъэнутэкъэ |
укъыхэгушхукӏагъэнутэкъэ |
къыхэгушхукӏагъэнутэкъэ |
дыкъыхэгушхукӏагъэнутэкъэ |
фыкъыхэгушхукӏагъэнутэкъэ |
къыхэгушхукӏагъэнутэкъэ
|
| Причастиехэр |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| Зылэжь (субъектнэ) причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэгушхукӏ |
укъыхэгушхукӏ |
къыхэгушхукӏ |
дыкъыхэгушхукӏ |
фыкъыхэгушхукӏ |
къыхэгушхукӏ(хэ)
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыгушхукӏ |
укъыхэмыгушхукӏ |
къыхэмыгушхукӏ |
дыкъыхэмыгушхукӏ |
фыкъыхэмыгушхукӏ |
къыхэмыгушхукӏ(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэгушхукӏа |
укъыхэгушхукӏа |
къыхэгушхукӏа |
дыкъыхэгушхукӏа |
фыкъыхэгушхукӏа |
къыхэгушхукӏа(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыгушхукӏа |
укъыхэмыгушхукӏа |
къыхэмыгушхукӏа |
дыкъыхэмыгушхукӏа |
фыкъыхэмыгушхукӏа |
къыхэмыгушхукӏа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэгушхукӏыгъа |
укъыхэгушхукӏыгъа |
къыхэгушхукӏыгъа |
дыкъыхэгушхукӏыгъа |
фыкъыхэгушхукӏыгъа |
къыхэгушхукӏыгъа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыгушхукӏыгъа |
укъыхэмыгушхукӏыгъа |
къыхэмыгушхукӏыгъа |
дыкъыхэмыгушхукӏыгъа |
фыкъыхэмыгушхукӏыгъа |
къыхэмыгушхукӏыгъа(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэгушхукӏын |
укъыхэгушхукӏын |
къыхэгушхукӏын |
дыкъыхэгушхукӏын |
фыкъыхэгушхукӏын |
къыхэгушхукӏын(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыгушхукӏын |
укъыхэмыгушхукӏын |
къыхэмыгушхукӏын |
дыкъыхэмыгушхукӏын |
фыкъыхэмыгушхукӏын |
къыхэмыгушхукӏын(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэгушхукӏыну |
укъыхэгушхукӏыну |
къыхэгушхукӏыну |
дыкъыхэгушхукӏыну |
фыкъыхэгушхукӏыну |
къыхэгушхукӏыну(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыгушхукӏыну |
укъыхэмыгушхукӏыну |
къыхэмыгушхукӏыну |
дыкъыхэмыгушхукӏыну |
фыкъыхэмыгушхукӏыну |
къыхэмыгушхукӏыну(хэ)
|
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэгушхукӏ |
укъызэрыхэгушхукӏ |
къызэрыхэгушхукӏ |
дыкъызэрыхэгушхукӏ |
фыкъызэрыхэгушхукӏ |
къызэрыхэгушхукӏ(хэ)
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэмыгушхукӏ |
укъызэрыхэмыгушхукӏ |
къызэрыхэмыгушхукӏ |
дыкъызэрыхэмыгушхукӏ |
фыкъызэрыхэмыгушхукӏ |
къызэрыхэмыгушхукӏ(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэгушхукӏа |
укъызэрыхэгушхукӏа |
къызэрыхэгушхукӏа |
дыкъызэрыхэгушхукӏа |
фыкъызэрыхэгушхукӏа |
къызэрыхэгушхукӏа(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэмыгушхукӏа |
укъызэрыхэмыгушхукӏа |
къызэрыхэмыгушхукӏа |
дыкъызэрыхэмыгушхукӏа |
фыкъызэрыхэмыгушхукӏа |
къызэрыхэмыгушхукӏа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэгушхукӏыгъа |
укъызэрыхэгушхукӏыгъа |
къызэрыхэгушхукӏыгъа |
дыкъызэрыхэгушхукӏыгъа |
фыкъызэрыхэгушхукӏыгъа |
къызэрыхэгушхукӏыгъа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэмыгушхукӏыгъа |
укъызэрыхэмыгушхукӏыгъа |
къызэрыхэмыгушхукӏыгъа |
дыкъызэрыхэмыгушхукӏыгъа |
фыкъызэрыхэмыгушхукӏыгъа |
къызэрыхэмыгушхукӏыгъа(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэгушхукӏын |
укъызэрыхэгушхукӏын |
къызэрыхэгушхукӏын |
дыкъызэрыхэгушхукӏын |
фыкъызэрыхэгушхукӏын |
къызэрыхэгушхукӏын(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэмыгушхукӏын |
укъызэрыхэмыгушхукӏын |
къызэрыхэмыгушхукӏын |
дыкъызэрыхэмыгушхукӏын |
фыкъызэрыхэмыгушхукӏын |
къызэрыхэмыгушхукӏын(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэгушхукӏыну |
укъызэрыхэгушхукӏыну |
къызэрыхэгушхукӏыну |
дыкъызэрыхэгушхукӏыну |
фыкъызэрыхэгушхукӏыну |
къызэрыхэгушхукӏыну(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэмыгушхукӏыну |
укъызэрыхэмыгушхукӏыну |
къызэрыхэмыгушхукӏыну |
дыкъызэрыхэмыгушхукӏыну |
фыкъызэрыхэмыгушхукӏыну |
къызэрыхэмыгушхукӏыну(хэ)
|
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэгушхукӏ |
ущыкъыхэгушхукӏ |
щыкъыхэгушхукӏ |
дыщыкъыхэгушхукӏ |
фыщыкъыхэгушхукӏ |
щыкъыхэгушхукӏ(хэ)
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэмыгушхукӏ |
ущыкъыхэмыгушхукӏ |
щыкъыхэмыгушхукӏ |
дыщыкъыхэмыгушхукӏ |
фыщыкъыхэмыгушхукӏ |
щыкъыхэмыгушхукӏ(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэгушхукӏа |
ущыкъыхэгушхукӏа |
щыкъыхэгушхукӏа |
дыщыкъыхэгушхукӏа |
фыщыкъыхэгушхукӏа |
щыкъыхэгушхукӏа(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэмыгушхукӏа |
укъыщыхэмыгушхукӏа |
щыкъыхэмыгушхукӏа |
дыщыкъыхэмыгушхукӏа |
фыщыкъыхэмыгушхукӏа |
щыкъыхэмыгушхукӏа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэгушхукӏыгъа |
ущыкъыхэгушхукӏыгъа |
щыкъыхэгушхукӏыгъа |
дыщыкъыхэгушхукӏыгъа |
фыщыкъыхэгушхукӏыгъа |
щыкъыхэгушхукӏыгъа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэмыгушхукӏыгъа |
ущыкъыхэмыгушхукӏыгъа |
щыкъыхэмыгушхукӏыгъа |
дыщыкъыхэмыгушхукӏыгъа |
фыщыкъыхэмыгушхукӏыгъа |
щыкъыхэмыгушхукӏыгъа(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэгушхукӏын |
ущыкъыхэгушхукӏын |
щыкъыхэгушхукӏын |
дыщыкъыхэгушхукӏын |
фыщыкъыхэгушхукӏын |
щыкъыхэгушхукӏын(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэмыгушхукӏын |
ущыкъыхэгушхукӏын |
щыкъыхэмыгушхукӏын |
дыщыкъыхэмыгушхукӏын |
фыщыкъыхэмыгушхукӏын |
щыкъыхэмыгушхукӏын(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэгушхукӏыну |
ущыкъыхэгушхукӏыну |
щыкъыхэгушхукӏыну |
дыщыкъыхэгушхукӏыну |
фыщыкъыхэгушхукӏыну |
щыкъыхэгушхукӏыну(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэмыгушхукӏыну |
ущыкъыхэмыгушхукӏыну |
щыкъыхэмыгушхукӏыну |
дыщыкъыхэмыгушхукӏыну |
фыщыкъыхэмыгушхукӏыну |
щыкъыхэмыгушхукӏыну(хэ)
|
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэгушхукӏ |
укъыздыхэгушхукӏ |
къыздыхэгушхукӏ |
дыкъыздыхэгушхукӏ |
фыкъыздыхэгушхукӏ |
къыздыхэгушхукӏ(хэ)
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэмыгушхукӏ |
укъыздыхэмыгушхукӏ |
къыздыхэмыгушхукӏ |
дыкъыздыхэмыгушхукӏ |
фыкъыздыхэмыгушхукӏ |
къыздыхэмыгушхукӏ(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэгушхукӏа |
укъыздыхэгушхукӏа |
къыздыхэгушхукӏа |
дыкъыздыхэгушхукӏа |
фыкъыздыхэгушхукӏа |
къыздыхэгушхукӏа(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэмыгушхукӏа |
укъыздыхэмыгушхукӏа |
къыздыхэмыгушхукӏа |
дыкъыздыхэмыгушхукӏа |
фыкъыздыхэмыгушхукӏа |
къыздыхэмыгушхукӏа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэгушхукӏыгъа |
укъыздыхэгушхукӏыгъа |
къыздыхэгушхукӏыгъа |
дыкъыздыхэгушхукӏыгъа |
фыкъыздыхэгушхукӏыгъа |
къыздыхэгушхукӏыгъа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэмыгушхукӏыгъа |
укъыздыхэмыгушхукӏыгъа |
къыздыхэмыгушхукӏыгъа |
дыкъыздыхэмыгушхукӏыгъа |
фыкъыздыхэмыгушхукӏыгъа |
къыздыхэмыгушхукӏыгъа(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэгушхукӏын |
укъыздыхэгушхукӏын |
къыздыхэгушхукӏын |
дыкъыздыхэгушхукӏын |
фыкъыздыхэгушхукӏын |
къыздыхэгушхукӏын(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэмыгушхукӏын |
укъыздыхэмыгушхукӏын |
къыздыхэмыгушхукӏын |
дыкъыздыхэмыгушхукӏын |
фыкъыздыхэмыгушхукӏын |
къыздыхэмыгушхукӏын(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэгушхукӏыну |
укъыздыхэгушхукӏыну |
къыздыхэгушхукӏыну |
дыкъыздыхэгушхукӏыну |
фыкъыздыхэгушхукӏыну |
къыздыхэгушхукӏыну(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэмыгушхукӏыну |
укъыздыхэмыгушхукӏыну |
къыздыхэмыгушхукӏыну |
дыкъыздыхэмыгушхукӏыну |
фыкъыздыхэмыгушхукӏыну |
къыздыхэмыгушхукӏыну(хэ)
|
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэгушхукӏ |
укъыщӀыхэгушхукӏ |
къыщӀыхэгушхукӏ |
дыкъыщӀыхэгушхукӏ |
фыкъыщӀыхэгушхукӏ |
къыщӀыхэгушхукӏ(хэ)
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэмыгушхукӏ |
укъыщӀыхэмыгушхукӏ |
къыщӀыхэмыгушхукӏ |
дыкъыщӀыхэмыгушхукӏ |
фыкъыщӀыхэмыгушхукӏ |
къыщӀыхэмыгушхукӏ(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэгушхукӏа |
укъыщӀыхэгушхукӏӀэгушхукӏа |
къыщӀыхэгушхукӏа |
дыкъыщӀыхэгушхукӏа |
фыкъыщӀыхэгушхукӏа |
къыщӀыхэгушхукӏа(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэмыгушхукӏа |
укъыщӀыхэмыгушхукӏа |
къыщӀыхэмыгушхукӏа |
дыкъыщӀыхэмыгушхукӏа |
фыкъыщӀыхэмыгушхукӏа |
къыщӀыхэмыгушхукӏа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэгушхукӏыгъа |
укъыщӀыхэгушхукӏыгъа |
къыщӀыхэгушхукӏыгъа |
дыкъыщӀыхэгушхукӏыгъа |
фыкъыщӀыхэгушхукӏыгъа |
къыщӀыхэгушхукӏыгъа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэмыгушхукӏыгъа |
укъыщӀыхэмыгушхукӏыгъа |
къыщӀыхэмыгушхукӏыгъа |
дыкъыщӀыхэмыгушхукӏыгъа |
фыкъыщӀыхэмыгушхукӏыгъа |
къыщӀыхэмыгушхукӏыгъа(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэгушхукӏын |
укъыщӀыхэгушхукӏын |
къыщӀыхэгушхукӏын |
дыкъыщӀыхэгушхукӏын |
фыкъыщӀыхэгушхукӏын |
къыщӀыхэгушхукӏын(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэмыгушхукӏын |
укъыщӀыхэмыгушхукӏын |
къыщӀыхэмыгушхукӏын |
дыкъыщӀыхэмыгушхукӏын |
фыкъыщӀыхэмыгушхукӏын |
къыщӀыхэмыгушхукӏын(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэгушхукӏыну |
укъыщӀыхэгушхукӏыну |
къыщӀыхэгушхукӏыну |
дыкъыщӀыхэгушхукӏыну |
фыкъыщӀыхэгушхукӏыну |
къыщӀыхэгушхукӏыну(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэмыгушхукӏыну |
укъыщӀыхэмыгушхукӏыну |
къыщӀыхэмыгушхукӏыну |
дыкъыщӀыхэмыгушхукӏыну |
фыкъыщӀыхэмыгушхукӏыну |
къыщӀыхэмыгушхукӏыну(хэ)
|
| Деепричастиехэр |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэгушхукӏыу |
укъыхэгушхукӏыу |
къыхэгушхукӏыу |
дыкъыхэгушхукӏыу |
фыкъыхэгушхукӏыу |
къыхэгушхукӏ(хэ)у
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыгушхукӏыу |
укъыхэмыгушхукӏыу |
къыхэмыгушхукӏыу |
дыкъыхэмыгушхукӏыу |
фыкъыхэмыгушхукӏыу |
къыхэмыгушхукӏ(хэ)у
|
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэгушхукӏауэ |
укъыхэгушхукӏауэ |
къыхэгушхукӏауэ |
дыкъыхэгушхукӏауэ |
фыкъыхэгушхукӏауэ |
къыхэгушхукӏауэ / къыхэгушхукӏахэу
|
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыгушхукӏауэ |
укъыхэмыгушхукӏауэ |
къыхэмыгушхукӏауэ |
дыкъыхэмыгушхукӏауэ |
фыкъыхэмыгушхукӏауэ |
къыхэмыгушхукӏауэ / къыхэмыгушхукӏахэу
|
| -урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэгушхукӏыурэ |
укъыхэгушхукӏыурэ |
къыхэгушхукӏыурэ |
дыкъыхэгушхукӏыурэ |
фыкъыхэгушхукӏыурэ |
къыхэгушхукӏ(хэ)урэ
|
| -урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыгушхукӏыурэ |
укъыхэмыгушхукӏыурэ |
къыхэмыгушхукӏыурэ |
дыкъыхэмыгушхукӏыурэ |
фыкъыхэмыгушхукӏыурэ |
къыхэмыгушхукӏ(хэ)урэ
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
|
|
|
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| Подлежащэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
-- |
сыкъыпхогушхукӏ |
сыкъыхогушхукӏ |
-- |
сыкъыфхогушхукӏ |
сыкъахогушхукӏ
|
| уэ |
укъысхогушхукӏ |
-- |
укъыхогушхукӏ |
укъытхогушхукӏ |
-- |
укъахогушхукӏ
|
| ар |
къысхогушхукӏ |
къыпхогушхукӏ |
къыхогушхукӏ |
къытхогушхукӏ |
къыфхогушхукӏ |
къахогушхукӏ
|
| дэ |
-- |
дыкъыпхогушхукӏ |
дыкъыхогушхукӏ |
-- |
дыкъыфхогушхукӏ |
дыкъахогушхукӏ
|
| фэ |
фыкъысхогушхукӏ |
-- |
фыкъыхогушхукӏ |
фыкъытхогушхукӏ |
-- |
фыкъахогушхукӏ
|
| ахэр |
къысхогушхукӏ(хэ) |
къыпхогушхукӏ(хэ) |
къыхогушхукӏ(хэ) |
къытхогушхукӏ(хэ) |
къыфхогушхукӏ(хэ) |
къахогушхукӏ(хэ)
|
|
|
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[гушхукӏ] |
[гушхукӏ]ыр |
-- |
[гушхукӏ]хэр
|
| Эргативнэ: |
[гушхукӏ] |
[гушхукӏ]ым |
-- |
[гушхукӏ]хэм
|
| Послеложнэ: |
[гушхукӏ]кӀэ |
[гушхукӏ]ымкӀэ |
[гушхукӏ]хэкӀэ |
[гушхукӏ]хэмкӀэ
|
| Обстоятельственнэ: |
[гушхукӏ]ыу |
[гушхукӏ]ырауэ |
[гушхукӏ]хэу |
[гушхукӏ]хэрауэ
|
|
|
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[гушхукӏ]а |
[гушхукӏ]ар |
-- |
[гушхукӏ]ахэр
|
| Эргативнэ: |
[гушхукӏ]а |
[гушхукӏ]ам |
-- |
[гушхукӏ]ахэм
|
| Послеложнэ: |
[гушхукӏ]акӀэ |
[гушхукӏ]амкӀэ |
[гушхукӏ]ахэкӀэ |
[гушхукӏ]ахэмкӀэ
|
| Обстоятельственнэ: |
[гушхукӏ]ауэ |
[гушхукӏ]арауэ |
[гушхукӏ]ахэу |
[гушхукӏ]ахэрауэ
|
|
|
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[гушхукӏ]ын |
[гушхукӏ]ыныр |
-- |
[гушхукӏ]ынхэр
|
| Эргативнэ: |
[гушхукӏ]ын |
[гушхукӏ]ыным |
-- |
[гушхукӏ]ынхэм
|
| Послеложнэ: |
[гушхукӏ]ынкӀэ |
[гушхукӏ]ынымкӀэ |
[гушхукӏ]ынхэкӀэ |
[гушхукӏ]ынхэмкӀэ
|
| 'Обстоятельственнэ: |
[гушхукӏ]ыну |
[гушхукӏ]ынырауэ |
[гушхукӏ]ынхэу |
[гушхукӏ]ынхэрауэ
|
|
|
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[гушхукӏ]ыну |
[гушхукӏ]ынур |
-- |
[гушхукӏ]ынухэр
|
| Эргативнэ: |
[гушхукӏ]ыну |
[гушхукӏ]ынум |
-- |
[гушхукӏ]ынухэм
|
| Послеложнэ: |
[гушхукӏ]ынукӀэ |
[гушхукӏ]ынумкӀэ |
[гушхукӏ]ынухэкӀэ |
[гушхукӏ]ынухэмкӀэ
|
| Обстоятельственнэ: |
[гушхукӏ]ынууэ |
[гушхукӏ]ынурауэ |
[гушхукӏ]ынухэу |
[гушхукӏ]ынухэрауэ
|
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэрхэм гушхуагъэкӀэ къахэщын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Къуаргъыжьхэм нэхъ къахэгушхукӀ зырызхэри гъунэгъу дыдэу хьэсэбгъум екӀуалӀэрт. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къыхэгушхукӏын: stand out or excel in bravery
УРЫСЫБЗЭ
- къыхэгушхукӏын: выделяться смелостью
БИБЛИОГРАФИЕ
Библиографием еплъын
