къыхэгъукӏын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [qʹǝxɐʁʷǝ'tʹʂǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• къы- + хэ- + [гъу] + -кӏ + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "къыхэгъукӏын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	къыхэгъукӏын
щымыӀэныгъэ:	къыхэмыгъукӏын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏын	укъыхэгъукӏын	къыхэгъукӏын	дыкъыхэгъукӏын	фыкъыхэгъукӏын	къыхэгъукӏын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏын	укъыхэмыгъукӏын	къыхэмыгъукӏын	дыкъыхэмыгъукӏын	фыкъыхэмыгъукӏын	къыхэмыгъукӏын(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	къыхэгъукӏ!	фыкъыхэгъукӏ!
щымыӀэныгъэ:	укъыхэмыгъукӏ!	фыкъыхэмыгъукӏ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкъыхрегъукӏ	укъыхрегъукӏ	къыхрегъукӏ	дыкъыхрегъукӏ	фыкъыхрегъукӏ	къыхрегъукӏ
щымыӀэныгъэ:	сыкъыхремыгъукӏ	укъыхремыгъукӏ	къыхремыгъукӏ	дыкъыхремыгъукӏ	фыкъыхремыгъукӏ	къыхремыгъукӏ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхогъукӏ(ыр)	укъыхогъукӏ(ыр)	къыхогъукӏ(ыр)	дыкъыхогъукӏ(ыр)	фыкъыхогъукӏ(ыр)	къыхогъукӏ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыркъым	укъыхэгъукӏыркъым	къыхэгъукӏыркъым	дыкъыхэгъукӏыркъым	фыкъыхэгъукӏыркъым	къыхэгъукӏы(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏ(ыр)т	укъыхэгъукӏ(ыр)т	къыхэгъукӏ(ыр)т	дыкъыхэгъукӏ(ыр)т	фыкъыхэгъукӏ(ыр)т	къыхэгъукӏ(ыр)т / къыхэгъукӏхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏ(ыр)тэкъым	укъыхэгъукӏ(ыр)тэкъым	къыхэгъукӏ(ыр)тэкъым	дыкъыхэгъукӏ(ыр)тэкъым	фыкъыхэгъукӏ(ыр)тэкъым	къыхэгъукӏ(ыр)тэкъым / къыхэгъукӏхэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏащ	укъыхэгъукӏащ	къыхэгъукӏащ	дыкъыхэгъукӏащ	фыкъыхэгъукӏащ	къыхэгъукӏа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏакъым	укъыхэгъукӏакъым	къыхэгъукӏакъым	дыкъыхэгъукӏакъым	фыкъыхэгъукӏакъым	къыхэгъукӏа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏат	укъыхэгъукӏат	къыхэгъукӏат	дыкъыхэгъукӏат	фыкъыхэгъукӏат	къыхэгъукӏа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏатэкъым	укъыхэгъукӏатэкъым	къыхэгъукӏатэкъым	дыкъыхэгъукӏатэкъым	фыкъыхэгъукӏатэкъым	къыхэгъукӏа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыгъащ	укъыхэгъукӏыгъащ	къыхэгъукӏыгъащ	дыкъыхэгъукӏыгъащ	фыкъыхэгъукӏыгъащ	къыхэгъукӏыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыгъакъым	укъыхэгъукӏыгъакъым	къыхэгъукӏыгъакъым	дыкъыхэгъукӏыгъакъым	фыкъыхэгъукӏыгъакъым	къыхэгъукӏыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыгъат	укъыхэгъукӏыгъат	къыхэгъукӏыгъат	дыкъыхэгъукӏыгъат	фыкъыхэгъукӏыгъат	къыхэгъукӏыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыгъатэкъым	укъыхэгъукӏыгъатэкъым	къыхэгъукӏыгъатэкъым	дыкъыхэгъукӏыгъатэкъым	фыкъыхэгъукӏыгъатэкъым	къыхэгъукӏыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏщ	укъыхэгъукӏщ	къыхэгъукӏщ	дыкъыхэгъукӏщ	фыкъыхэгъукӏщ	къыхэгъукӏ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏкъым	укъыхэгъукӏкъым	къыхэгъукӏкъым	дыкъыхэгъукӏкъым	фыкъыхэгъукӏкъым	къыхэгъукӏ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏт	укъыхэгъукӏт	къыхэгъукӏт	дыкъыхэгъукӏт	фыкъыхэгъукӏт	къыхэгъукӏ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏтэкъым	укъыхэгъукӏтэкъым	къыхэгъукӏтэкъым	дыкъыхэгъукӏтэкъым	фыкъыхэгъукӏтэкъым	къыхэгъукӏ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынщ	укъыхэгъукӏынщ	къыхэгъукӏынщ	дыкъыхэгъукӏынщ	фыкъыхэгъукӏынщ	къыхэгъукӏын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынкъым	укъыхэгъукӏынкъым	къыхэгъукӏынкъым	дыкъыхэгъукӏынкъым	фыкъыхэгъукӏынкъым	къыхэгъукӏын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынущ	укъыхэгъукӏынущ	къыхэгъукӏынущ	дыкъыхэгъукӏынущ	фыкъыхэгъукӏынущ	къыхэгъукӏыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынукъым	укъыхэгъукӏынукъым	къыхэгъукӏынукъым	дыкъыхэгъукӏынукъым	фыкъыхэгъукӏынукъым	къыхэгъукӏыну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏрэ	укъыхэгъукӏрэ	къыхэгъукӏрэ	дыкъыхэгъукӏрэ	фыкъыхэгъукӏрэ	къыхэгъукӏ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыркъэ	укъыхэгъукӏыркъэ	къыхэгъукӏыркъэ	дыкъыхэгъукӏыркъэ	фыкъыхэгъукӏыркъэ	къыхэгъукӏыркъэ / къыхэгъукӏхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏ(ыр)т	укъыхэгъукӏ(ыр)т	къыхэгъукӏ(ыр)т	дыкъыхэгъукӏ(ыр)т	фыкъыхэгъукӏ(ыр)т	къыхэгъукӏ(ыр)т / къыхэгъукӏхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏ(ыр)тэкъэ	укъыхэгъукӏ(ыр)тэкъэ	къыхэгъукӏ(ыр)тэкъэ	дыкъыхэгъукӏ(ыр)тэкъэ	фыкъыхэгъукӏ(ыр)тэкъэ	къыхэгъукӏ(ыр)тэкъэ / къыхэгъукӏхэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏа	укъыхэгъукӏа	къыхэгъукӏа	дыкъыхэгъукӏа	фыкъыхэгъукӏа	къыхэгъукӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏакъэ	укъыхэгъукӏакъэ	къыхэгъукӏакъэ	дыкъыхэгъукӏакъэ	фыкъыхэгъукӏакъэ	къыхэгъукӏа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏат	укъыхэгъукӏат	къыхэгъукӏат	дыкъыхэгъукӏат	фыкъыхэгъукӏат	къыхэгъукӏа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏатэкъэ	укъыхэгъукӏатэкъэ	къыхэгъукӏатэкъэ	дыкъыхэгъукӏатэкъэ	фыкъыхэгъукӏатэкъэ	къыхэгъукӏа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыгъа	укъыхэгъукӏыгъа	къыхэгъукӏыгъа	дыкъыхэгъукӏыгъа	фыкъыхэгъукӏыгъа	къыхэгъукӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыгъакъэ	укъыхэгъукӏыгъакъэ	къыхэгъукӏыгъакъэ	дыкъыхэгъукӏыгъакъэ	фыкъыхэгъукӏыгъакъэ	къыхэгъукӏыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыгъат	укъыхэгъукӏыгъат	къыхэгъукӏыгъат	дыкъыхэгъукӏыгъат	фыкъыхэгъукӏыгъат	къыхэгъукӏыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыгъатэкъэ	укъыхэгъукӏыгъатэкъэ	къыхэгъукӏыгъатэкъэ	дыкъыхэгъукӏыгъатэкъэ	фыкъыхэгъукӏыгъатэкъэ	къыхэгъукӏыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏ	укъыхэгъукӏ	къыхэгъукӏ	дыкъыхэгъукӏ	фыкъыхэгъукӏ	къыхэгъукӏ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏкъэ	укъыхэгъукӏкъэ	къыхэгъукӏкъэ	дыкъыхэгъукӏкъэ	фыкъыхэгъукӏкъэ	къыхэгъукӏ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏт	укъыхэгъукӏт	къыхэгъукӏт	дыкъыхэгъукӏт	фыкъыхэгъукӏт	къыхэгъукӏ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏтэкъэ	укъыхэгъукӏтэкъэ	къыхэгъукӏтэкъэ	дыкъыхэгъукӏтэкъэ	фыкъыхэгъукӏтэкъэ	къыхэгъукӏ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏын	укъыхэгъукӏын	къыхэгъукӏын	дыкъыхэгъукӏын	фыкъыхэгъукӏын	къыхэгъукӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынкъэ	укъыхэгъукӏынкъэ	къыхэгъукӏынкъэ	дыкъыхэгъукӏынкъэ	фыкъыхэгъукӏынкъэ	къыхэгъукӏын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыну	укъыхэгъукӏыну	къыхэгъукӏыну	дыкъыхэгъукӏыну	фыкъыхэгъукӏыну	къыхэгъукӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынукъэ	укъыхэгъукӏынукъэ	къыхэгъукӏынукъэ	дыкъыхэгъукӏынукъэ	фыкъыхэгъукӏынукъэ	къыхэгъукӏыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏмэ	укъыхэгъукӏмэ	къыхэгъукӏмэ	дыкъыхэгъукӏмэ	фыкъыхэгъукӏмэ	къыхэгъукӏ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏмэ	укъыхэмыгъукӏмэ	къыхэмыгъукӏмэ	дыкъыхэмыгъукӏмэ	фыкъыхэмыгъукӏмэ	къыхэмыгъукӏ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏамэ	укъыхэгъукӏамэ	къыхэгъукӏамэ	дыкъыхэгъукӏамэ	фыкъыхэгъукӏамэ	къыхэгъукӏа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏамэ	укъыхэмыгъукӏамэ	къыхэмыгъукӏамэ	дыкъыхэмыгъукӏамэ	фыкъыхэмыгъукӏамэ	къыхэмыгъукӏа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыгъамэ	укъыхэгъукӏыгъамэ	къыхэгъукӏыгъамэ	дыкъыхэгъукӏыгъамэ	фыкъыхэгъукӏыгъамэ	къыхэгъукӏыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏыгъамэ	укъыхэмыгъукӏыгъамэ	къыхэмыгъукӏыгъамэ	дыкъыхэмыгъукӏыгъамэ	фыкъыхэмыгъукӏыгъамэ	къыхэмыгъукӏыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынмэ	укъыхэгъукӏынмэ	къыхэгъукӏынмэ	дыкъыхэгъукӏынмэ	фыкъыхэгъукӏынмэ	къыхэгъукӏын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏынмэ	укъыхэмыгъукӏынмэ	къыхэмыгъукӏынмэ	дыкъыхэмыгъукӏынмэ	фыкъыхэмыгъукӏынмэ	къыхэмыгъукӏын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынумэ	укъыхэгъукӏынумэ	къыхэгъукӏынумэ	дыкъыхэгъукӏынумэ	фыкъыхэгъукӏынумэ	къыхэгъукӏыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏынумэ	укъыхэмыгъукӏынумэ	къыхэмыгъукӏынумэ	дыкъыхэмыгъукӏынумэ	фыкъыхэмыгъукӏынумэ	къыхэмыгъукӏыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏтэмэ	укъыхэгъукӏтэмэ	къыхэгъукӏтэмэ	дыкъыхэгъукӏтэмэ	фыкъыхэгъукӏтэмэ	къыхэгъукӏ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏтэмэ	укъыхэмыгъукӏтэмэ	къыхэмыгъукӏтэмэ	дыкъыхэмыгъукӏтэмэ	фыкъыхэмыгъукӏтэмэ	къыхэмыгъукӏ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏатэмэ	укъыхэгъукӏатэмэ	къыхэгъукӏатэмэ	дыкъыхэгъукӏатэмэ	фыкъыхэгъукӏатэмэ	къыхэгъукӏа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏатэмэ	укъыхэмыгъукӏатэмэ	къыхэмыгъукӏатэмэ	дыкъыхэмыгъукӏатэмэ	фыкъыхэмыгъукӏатэмэ	къыхэмыгъукӏа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыгъатэмэ	укъыхэгъукӏыгъатэмэ	къыхэгъукӏыгъатэмэ	дыкъыхэгъукӏыгъатэмэ	фыкъыхэгъукӏыгъатэмэ	къыхэгъукӏыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏыгъатэмэ	укъыхэмыгъукӏыгъатэмэ	къыхэмыгъукӏыгъатэмэ	дыкъыхэмыгъукӏыгъатэмэ	фыкъыхэмыгъукӏыгъатэмэ	къыхэмыгъукӏыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынтэмэ	укъыхэгъукӏынтэмэ	къыхэгъукӏынтэмэ	дыкъыхэгъукӏынтэмэ	фыкъыхэгъукӏынтэмэ	къыхэгъукӏын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏынтэмэ	укъыхэмыгъукӏынтэмэ	къыхэмыгъукӏынтэмэ	дыкъыхэмыгъукӏынтэмэ	фыкъыхэмыгъукӏынтэмэ	къыхэмыгъукӏын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынутэмэ	укъыхэгъукӏынутэмэ	къыхэгъукӏынутэмэ	дыкъыхэгъукӏынутэмэ	фыкъыхэгъукӏынутэмэ	къыхэгъукӏыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏынутэмэ	укъыхэмыгъукӏынутэмэ	къыхэмыгъукӏынутэмэ	дыкъыхэмыгъукӏынутэмэ	фыкъыхэмыгъукӏынутэмэ	къыхэмыгъукӏыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынт	укъыхэгъукӏынт	къыхэгъукӏынт	дыкъыхэгъукӏынт	фыкъыхэгъукӏынт	къыхэгъукӏын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынтэкъым	укъыхэгъукӏынтэкъым	къыхэгъукӏынтэкъым	дыкъыхэгъукӏынтэкъым	фыкъыхэгъукӏынтэкъым	къыхэгъукӏын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынут	укъыхэгъукӏынут	къыхэгъукӏынут	дыкъыхэгъукӏынут	фыкъыхэгъукӏынут	къыхэгъукӏыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынутэкъым	укъыхэгъукӏынутэкъым	къыхэгъукӏынутэкъым	дыкъыхэгъукӏынутэкъым	фыкъыхэгъукӏынутэкъым	къыхэгъукӏыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏми	укъыхэгъукӏми	къыхэгъукӏми	дыкъыхэгъукӏми	фыкъыхэгъукӏми	къыхэгъукӏ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏми	укъыхэмыгъукӏми	къыхэмыгъукӏми	дыкъыхэмыгъукӏми	фыкъыхэмыгъукӏми	къыхэмыгъукӏ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏами	укъыхэгъукӏами	къыхэгъукӏами	дыкъыхэгъукӏами	фыкъыхэгъукӏами	къыхэгъукӏа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏами	укъыхэмыгъукӏами	къыхэмыгъукӏами	дыкъыхэмыгъукӏами	фыкъыхэмыгъукӏами	къыхэмыгъукӏа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыгъами	укъыхэгъукӏыгъами	къыхэгъукӏыгъами	дыкъыхэгъукӏыгъами	фыкъыхэгъукӏыгъами	къыхэгъукӏыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏыгъами	укъыхэмыгъукӏыгъами	къыхэмыгъукӏыгъами	дыкъыхэмыгъукӏыгъами	фыкъыхэмыгъукӏыгъами	къыхэмыгъукӏыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынми	укъыхэгъукӏынми	къыхэгъукӏынми	дыкъыхэгъукӏынми	фыкъыхэгъукӏынми	къыхэгъукӏын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏынми	укъыхэмыгъукӏынми	къыхэмыгъукӏынми	дыкъыхэмыгъукӏынми	фыкъыхэмыгъукӏынми	къыхэмыгъукӏын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынуми	укъыхэгъукӏынуми	къыхэгъукӏынуми	дыкъыхэгъукӏынуми	фыкъыхэгъукӏынуми	къыхэгъукӏыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏынуми	укъыхэмыгъукӏынуми	къыхэмыгъукӏынуми	дыкъыхэмыгъукӏынуми	фыкъыхэмыгъукӏынуми	къыхэмыгъукӏыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏтэми	укъыхэгъукӏтэми	къыхэгъукӏтэми	дыкъыхэгъукӏтэми	фыкъыхэгъукӏтэми	къыхэгъукӏ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏтэми	укъыхэмыгъукӏтэми	къыхэмыгъукӏтэми	дыкъыхэмыгъукӏтэми	фыкъыхэмыгъукӏтэми	къыхэмыгъукӏ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏатэми	укъыхэгъукӏатэми	къыхэгъукӏатэми	дыкъыхэгъукӏатэми	фыкъыхэгъукӏатэми	къыхэгъукӏа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏатэми	укъыхэмыгъукӏатэми	къыхэмыгъукӏатэми	дыкъыхэмыгъукӏатэми	фыкъыхэмыгъукӏатэми	къыхэмыгъукӏа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏыгъатэми	укъыхэгъукӏыгъатэми	къыхэгъукӏыгъатэми	дыкъыхэгъукӏыгъатэми	фыкъыхэгъукӏыгъатэми	къыхэгъукӏыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏыгъатэми	укъыхэмыгъукӏыгъатэми	къыхэмыгъукӏыгъатэми	дыкъыхэмыгъукӏыгъатэми	фыкъыхэмыгъукӏыгъатэми	къыхэмыгъукӏыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынтэми	укъыхэгъукӏынтэми	къыхэгъукӏынтэми	дыкъыхэгъукӏынтэми	фыкъыхэгъукӏынтэми	къыхэгъукӏын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏынтэми	укъыхэмыгъукӏынтэми	къыхэмыгъукӏынтэми	дыкъыхэмыгъукӏынтэми	фыкъыхэмыгъукӏынтэми	къыхэмыгъукӏын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏынутэми	укъыхэгъукӏынутэми	къыхэгъукӏынутэми	дыкъыхэгъукӏынутэми	фыкъыхэгъукӏынутэми	къыхэгъукӏыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏынутэми	укъыхэмыгъукӏынутэми	къыхэмыгъукӏынутэми	дыкъыхэмыгъукӏынутэми	фыкъыхэмыгъукӏынутэми	къыхэмыгъукӏыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏаи	укъыхэгъукӏаи	къыхэгъукӏаи	дыкъыхэгъукӏаи	фыкъыхэгъукӏаи	къыхэгъукӏаи
щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏакъыми	укъыхэгъукӏакъыми	къыхэгъукӏакъыми	дыкъыхэгъукӏакъыми	фыкъыхэгъукӏакъыми	къыхэгъукӏакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏащэрэт	укъыхэгъукӏащэрэт	къыхэгъукӏащэрэт	дыкъыхэгъукӏащэрэт	фыкъыхэгъукӏащэрэт	къыхэгъукӏащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъукӏащэрэт	укъыхэмыгъукӏащэрэт	къыхэмыгъукӏащэрэт	дыкъыхэмыгъукӏащэрэт	фыкъыхэмыгъукӏащэрэт	къыхэмыгъукӏащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнщ	укъыхэгъукӏагъэнщ	къыхэгъукӏагъэнщ	дыкъыхэгъукӏагъэнщ	фыкъыхэгъукӏагъэнщ	къыхэгъукӏагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнкъым	укъыхэгъукӏагъэнкъым	къыхэгъукӏагъэнкъым	дыкъыхэгъукӏагъэнкъым	фыкъыхэгъукӏагъэнкъым	къыхэгъукӏагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнт	укъыхэгъукӏагъэнт	къыхэгъукӏагъэнт	дыкъыхэгъукӏагъэнт	фыкъыхэгъукӏагъэнт	къыхэгъукӏагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнтэкъым	укъыхэгъукӏагъэнтэкъым	къыхэгъукӏагъэнтэкъым	дыкъыхэгъукӏагъэнтэкъым	фыкъыхэгъукӏагъэнтэкъым	къыхэгъукӏагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэн	укъыхэгъукӏагъэн	къыхэгъукӏагъэн	дыкъыхэгъукӏагъэн	фыкъыхэгъукӏагъэн	къыхэгъукӏагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнкъэ	укъыхэгъукӏагъэнкъэ	къыхэгъукӏагъэнкъэ	дыкъыхэгъукӏагъэнкъэ	фыкъыхэгъукӏагъэнкъэ	къыхэгъукӏагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнт	укъыхэгъукӏагъэнт	къыхэгъукӏагъэнт	дыкъыхэгъукӏагъэнт	фыкъыхэгъукӏагъэнт	къыхэгъукӏагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнтэкъэ	укъыхэгъукӏагъэнтэкъэ	къыхэгъукӏагъэнтэкъэ	дыкъыхэгъукӏагъэнтэкъэ	фыкъыхэгъукӏагъэнтэкъэ	къыхэгъукӏагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнгъукӏ	укъыхэгъукӏагъэнгъукӏ	къыхэгъукӏагъэнгъукӏ	дыкъыхэгъукӏагъэнгъукӏ	фыкъыхэгъукӏагъэнгъукӏ	къыхэгъукӏагъэнгъукӏ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнукъым	укъыхэгъукӏагъэнукъым	къыхэгъукӏагъэнукъым	дыкъыхэгъукӏагъэнукъым	фыкъыхэгъукӏагъэнукъым	къыхэгъукӏагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнут	укъыхэгъукӏагъэнут	къыхэгъукӏагъэнут	дыкъыхэгъукӏагъэнут	фыкъыхэгъукӏагъэнут	къыхэгъукӏагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнутэкъым	укъыхэгъукӏагъэнутэкъым	къыхэгъукӏагъэнутэкъым	дыкъыхэгъукӏагъэнутэкъым	фыкъыхэгъукӏагъэнутэкъым	къыхэгъукӏагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэну	укъыхэгъукӏагъэну	къыхэгъукӏагъэну	дыкъыхэгъукӏагъэну	фыкъыхэгъукӏагъэну	къыхэгъукӏагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнукъэ	укъыхэгъукӏагъэнукъэ	къыхэгъукӏагъэнукъэ	дыкъыхэгъукӏагъэнукъэ	фыкъыхэгъукӏагъэнукъэ	къыхэгъукӏагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнут	укъыхэгъукӏагъэнут	къыхэгъукӏагъэнут	дыкъыхэгъукӏагъэнут	фыкъыхэгъукӏагъэнут	къыхэгъукӏагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъукӏагъэнутэкъэ	укъыхэгъукӏагъэнутэкъэ	къыхэгъукӏагъэнутэкъэ	дыкъыхэгъукӏагъэнутэкъэ	фыкъыхэгъукӏагъэнутэкъэ	къыхэгъукӏагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъукӏ	укъыхэгъукӏ	къыхэгъукӏ	дыкъыхэгъукӏ	фыкъыхэгъукӏ	къыхэгъукӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъукӏ	укъыхэмыгъукӏ	къыхэмыгъукӏ	дыкъыхэмыгъукӏ	фыкъыхэмыгъукӏ	къыхэмыгъукӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъукӏа	укъыхэгъукӏа	къыхэгъукӏа	дыкъыхэгъукӏа	фыкъыхэгъукӏа	къыхэгъукӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъукӏа	укъыхэмыгъукӏа	къыхэмыгъукӏа	дыкъыхэмыгъукӏа	фыкъыхэмыгъукӏа	къыхэмыгъукӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъукӏыгъа	укъыхэгъукӏыгъа	къыхэгъукӏыгъа	дыкъыхэгъукӏыгъа	фыкъыхэгъукӏыгъа	къыхэгъукӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъукӏыгъа	укъыхэмыгъукӏыгъа	къыхэмыгъукӏыгъа	дыкъыхэмыгъукӏыгъа	фыкъыхэмыгъукӏыгъа	къыхэмыгъукӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъукӏын	укъыхэгъукӏын	къыхэгъукӏын	дыкъыхэгъукӏын	фыкъыхэгъукӏын	къыхэгъукӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъукӏын	укъыхэмыгъукӏын	къыхэмыгъукӏын	дыкъыхэмыгъукӏын	фыкъыхэмыгъукӏын	къыхэмыгъукӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъукӏыну	укъыхэгъукӏыну	къыхэгъукӏыну	дыкъыхэгъукӏыну	фыкъыхэгъукӏыну	къыхэгъукӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъукӏыну	укъыхэмыгъукӏыну	къыхэмыгъукӏыну	дыкъыхэмыгъукӏыну	фыкъыхэмыгъукӏыну	къыхэмыгъукӏыну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэгъукӏ	укъызэрыхэгъукӏ	къызэрыхэгъукӏ	дыкъызэрыхэгъукӏ	фыкъызэрыхэгъукӏ	къызэрыхэгъукӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэмыгъукӏ	укъызэрыхэмыгъукӏ	къызэрыхэмыгъукӏ	дыкъызэрыхэмыгъукӏ	фыкъызэрыхэмыгъукӏ	къызэрыхэмыгъукӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэгъукӏа	укъызэрыхэгъукӏа	къызэрыхэгъукӏа	дыкъызэрыхэгъукӏа	фыкъызэрыхэгъукӏа	къызэрыхэгъукӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэмыгъукӏа	укъызэрыхэмыгъукӏа	къызэрыхэмыгъукӏа	дыкъызэрыхэмыгъукӏа	фыкъызэрыхэмыгъукӏа	къызэрыхэмыгъукӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэгъукӏыгъа	укъызэрыхэгъукӏыгъа	къызэрыхэгъукӏыгъа	дыкъызэрыхэгъукӏыгъа	фыкъызэрыхэгъукӏыгъа	къызэрыхэгъукӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэмыгъукӏыгъа	укъызэрыхэмыгъукӏыгъа	къызэрыхэмыгъукӏыгъа	дыкъызэрыхэмыгъукӏыгъа	фыкъызэрыхэмыгъукӏыгъа	къызэрыхэмыгъукӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэгъукӏын	укъызэрыхэгъукӏын	къызэрыхэгъукӏын	дыкъызэрыхэгъукӏын	фыкъызэрыхэгъукӏын	къызэрыхэгъукӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэмыгъукӏын	укъызэрыхэмыгъукӏын	къызэрыхэмыгъукӏын	дыкъызэрыхэмыгъукӏын	фыкъызэрыхэмыгъукӏын	къызэрыхэмыгъукӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэгъукӏыну	укъызэрыхэгъукӏыну	къызэрыхэгъукӏыну	дыкъызэрыхэгъукӏыну	фыкъызэрыхэгъукӏыну	къызэрыхэгъукӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэмыгъукӏыну	укъызэрыхэмыгъукӏыну	къызэрыхэмыгъукӏыну	дыкъызэрыхэмыгъукӏыну	фыкъызэрыхэмыгъукӏыну	къызэрыхэмыгъукӏыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкъыхэгъукӏ	ущыкъыхэгъукӏ	щыкъыхэгъукӏ	дыщыкъыхэгъукӏ	фыщыкъыхэгъукӏ	щыкъыхэгъукӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкъыхэмыгъукӏ	ущыкъыхэмыгъукӏ	щыкъыхэмыгъукӏ	дыщыкъыхэмыгъукӏ	фыщыкъыхэмыгъукӏ	щыкъыхэмыгъукӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкъыхэгъукӏа	ущыкъыхэгъукӏа	щыкъыхэгъукӏа	дыщыкъыхэгъукӏа	фыщыкъыхэгъукӏа	щыкъыхэгъукӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкъыхэмыгъукӏа	укъыщыхэмыгъукӏа	щыкъыхэмыгъукӏа	дыщыкъыхэмыгъукӏа	фыщыкъыхэмыгъукӏа	щыкъыхэмыгъукӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкъыхэгъукӏыгъа	ущыкъыхэгъукӏыгъа	щыкъыхэгъукӏыгъа	дыщыкъыхэгъукӏыгъа	фыщыкъыхэгъукӏыгъа	щыкъыхэгъукӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкъыхэмыгъукӏыгъа	ущыкъыхэмыгъукӏыгъа	щыкъыхэмыгъукӏыгъа	дыщыкъыхэмыгъукӏыгъа	фыщыкъыхэмыгъукӏыгъа	щыкъыхэмыгъукӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкъыхэгъукӏын	ущыкъыхэгъукӏын	щыкъыхэгъукӏын	дыщыкъыхэгъукӏын	фыщыкъыхэгъукӏын	щыкъыхэгъукӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкъыхэмыгъукӏын	ущыкъыхэгъукӏын	щыкъыхэмыгъукӏын	дыщыкъыхэмыгъукӏын	фыщыкъыхэмыгъукӏын	щыкъыхэмыгъукӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкъыхэгъукӏыну	ущыкъыхэгъукӏыну	щыкъыхэгъукӏыну	дыщыкъыхэгъукӏыну	фыщыкъыхэгъукӏыну	щыкъыхэгъукӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкъыхэмыгъукӏыну	ущыкъыхэмыгъукӏыну	щыкъыхэмыгъукӏыну	дыщыкъыхэмыгъукӏыну	фыщыкъыхэмыгъукӏыну	щыкъыхэмыгъукӏыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздыхэгъукӏ	укъыздыхэгъукӏ	къыздыхэгъукӏ	дыкъыздыхэгъукӏ	фыкъыздыхэгъукӏ	къыздыхэгъукӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздыхэмыгъукӏ	укъыздыхэмыгъукӏ	къыздыхэмыгъукӏ	дыкъыздыхэмыгъукӏ	фыкъыздыхэмыгъукӏ	къыздыхэмыгъукӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздыхэгъукӏа	укъыздыхэгъукӏа	къыздыхэгъукӏа	дыкъыздыхэгъукӏа	фыкъыздыхэгъукӏа	къыздыхэгъукӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздыхэмыгъукӏа	укъыздыхэмыгъукӏа	къыздыхэмыгъукӏа	дыкъыздыхэмыгъукӏа	фыкъыздыхэмыгъукӏа	къыздыхэмыгъукӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздыхэгъукӏыгъа	укъыздыхэгъукӏыгъа	къыздыхэгъукӏыгъа	дыкъыздыхэгъукӏыгъа	фыкъыздыхэгъукӏыгъа	къыздыхэгъукӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздыхэмыгъукӏыгъа	укъыздыхэмыгъукӏыгъа	къыздыхэмыгъукӏыгъа	дыкъыздыхэмыгъукӏыгъа	фыкъыздыхэмыгъукӏыгъа	къыздыхэмыгъукӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздыхэгъукӏын	укъыздыхэгъукӏын	къыздыхэгъукӏын	дыкъыздыхэгъукӏын	фыкъыздыхэгъукӏын	къыздыхэгъукӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздыхэмыгъукӏын	укъыздыхэмыгъукӏын	къыздыхэмыгъукӏын	дыкъыздыхэмыгъукӏын	фыкъыздыхэмыгъукӏын	къыздыхэмыгъукӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздыхэгъукӏыну	укъыздыхэгъукӏыну	къыздыхэгъукӏыну	дыкъыздыхэгъукӏыну	фыкъыздыхэгъукӏыну	къыздыхэгъукӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздыхэмыгъукӏыну	укъыздыхэмыгъукӏыну	къыздыхэмыгъукӏыну	дыкъыздыхэмыгъукӏыну	фыкъыздыхэмыгъукӏыну	къыздыхэмыгъукӏыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэгъукӏ	укъыщӀыхэгъукӏ	къыщӀыхэгъукӏ	дыкъыщӀыхэгъукӏ	фыкъыщӀыхэгъукӏ	къыщӀыхэгъукӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэмыгъукӏ	укъыщӀыхэмыгъукӏ	къыщӀыхэмыгъукӏ	дыкъыщӀыхэмыгъукӏ	фыкъыщӀыхэмыгъукӏ	къыщӀыхэмыгъукӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэгъукӏа	укъыщӀыхэгъукӏӀэгъукӏа	къыщӀыхэгъукӏа	дыкъыщӀыхэгъукӏа	фыкъыщӀыхэгъукӏа	къыщӀыхэгъукӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэмыгъукӏа	укъыщӀыхэмыгъукӏа	къыщӀыхэмыгъукӏа	дыкъыщӀыхэмыгъукӏа	фыкъыщӀыхэмыгъукӏа	къыщӀыхэмыгъукӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэгъукӏыгъа	укъыщӀыхэгъукӏыгъа	къыщӀыхэгъукӏыгъа	дыкъыщӀыхэгъукӏыгъа	фыкъыщӀыхэгъукӏыгъа	къыщӀыхэгъукӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэмыгъукӏыгъа	укъыщӀыхэмыгъукӏыгъа	къыщӀыхэмыгъукӏыгъа	дыкъыщӀыхэмыгъукӏыгъа	фыкъыщӀыхэмыгъукӏыгъа	къыщӀыхэмыгъукӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэгъукӏын	укъыщӀыхэгъукӏын	къыщӀыхэгъукӏын	дыкъыщӀыхэгъукӏын	фыкъыщӀыхэгъукӏын	къыщӀыхэгъукӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэмыгъукӏын	укъыщӀыхэмыгъукӏын	къыщӀыхэмыгъукӏын	дыкъыщӀыхэмыгъукӏын	фыкъыщӀыхэмыгъукӏын	къыщӀыхэмыгъукӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэгъукӏыну	укъыщӀыхэгъукӏыну	къыщӀыхэгъукӏыну	дыкъыщӀыхэгъукӏыну	фыкъыщӀыхэгъукӏыну	къыщӀыхэгъукӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэмыгъукӏыну	укъыщӀыхэмыгъукӏыну	къыщӀыхэмыгъукӏыну	дыкъыщӀыхэмыгъукӏыну	фыкъыщӀыхэмыгъукӏыну	къыщӀыхэмыгъукӏыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъукӏыу	укъыхэгъукӏыу	къыхэгъукӏыу	дыкъыхэгъукӏыу	фыкъыхэгъукӏыу	къыхэгъукӏ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъукӏыу	укъыхэмыгъукӏыу	къыхэмыгъукӏыу	дыкъыхэмыгъукӏыу	фыкъыхэмыгъукӏыу	къыхэмыгъукӏ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъукӏауэ	укъыхэгъукӏауэ	къыхэгъукӏауэ	дыкъыхэгъукӏауэ	фыкъыхэгъукӏауэ	къыхэгъукӏауэ / къыхэгъукӏахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъукӏауэ	укъыхэмыгъукӏауэ	къыхэмыгъукӏауэ	дыкъыхэмыгъукӏауэ	фыкъыхэмыгъукӏауэ	къыхэмыгъукӏауэ / къыхэмыгъукӏахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъукӏыурэ	укъыхэгъукӏыурэ	къыхэгъукӏыурэ	дыкъыхэгъукӏыурэ	фыкъыхэгъукӏыурэ	къыхэгъукӏ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъукӏыурэ	укъыхэмыгъукӏыурэ	къыхэмыгъукӏыурэ	дыкъыхэмыгъукӏыурэ	фыкъыхэмыгъукӏыурэ	къыхэмыгъукӏ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыкъыпхогъукӏ	сыкъыхогъукӏ	--	сыкъыфхогъукӏ	сыкъахогъукӏ
уэ	укъысхогъукӏ	--	укъыхогъукӏ	укъытхогъукӏ	--	укъахогъукӏ
ар	къысхогъукӏ	къыпхогъукӏ	къыхогъукӏ	къытхогъукӏ	къыфхогъукӏ	къахогъукӏ
дэ	--	дыкъыпхогъукӏ	дыкъыхогъукӏ	--	дыкъыфхогъукӏ	дыкъахогъукӏ
фэ	фыкъысхогъукӏ	--	фыкъыхогъукӏ	фыкъытхогъукӏ	--	фыкъахогъукӏ
ахэр	къысхогъукӏ(хэ)	къыпхогъукӏ(хэ)	къыхогъукӏ(хэ)	къытхогъукӏ(хэ)	къыфхогъукӏ(хэ)	къахогъукӏ(хэ)

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гъукӏ]	[гъукӏ]ыр	--	[гъукӏ]хэр
Эргативнэ:	[гъукӏ]	[гъукӏ]ым	--	[гъукӏ]хэм
Послеложнэ:	[гъукӏ]кӀэ	[гъукӏ]ымкӀэ	[гъукӏ]хэкӀэ	[гъукӏ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[гъукӏ]ыу	[гъукӏ]ырауэ	[гъукӏ]хэу	[гъукӏ]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гъукӏ]а	[гъукӏ]ар	--	[гъукӏ]ахэр
Эргативнэ:	[гъукӏ]а	[гъукӏ]ам	--	[гъукӏ]ахэм
Послеложнэ:	[гъукӏ]акӀэ	[гъукӏ]амкӀэ	[гъукӏ]ахэкӀэ	[гъукӏ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[гъукӏ]ауэ	[гъукӏ]арауэ	[гъукӏ]ахэу	[гъукӏ]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гъукӏ]ын	[гъукӏ]ыныр	--	[гъукӏ]ынхэр
Эргативнэ:	[гъукӏ]ын	[гъукӏ]ыным	--	[гъукӏ]ынхэм
Послеложнэ:	[гъукӏ]ынкӀэ	[гъукӏ]ынымкӀэ	[гъукӏ]ынхэкӀэ	[гъукӏ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[гъукӏ]ыну	[гъукӏ]ынырауэ	[гъукӏ]ынхэу	[гъукӏ]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гъукӏ]ыну	[гъукӏ]ынур	--	[гъукӏ]ынухэр
Эргативнэ:	[гъукӏ]ыну	[гъукӏ]ынум	--	[гъукӏ]ынухэм
Послеложнэ:	[гъукӏ]ынукӀэ	[гъукӏ]ынумкӀэ	[гъукӏ]ынухэкӀэ	[гъукӏ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[гъукӏ]ынууэ	[гъукӏ]ынурауэ	[гъукӏ]ынухэу	[гъукӏ]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. ПсыӀагъэу щӀэтыр щӀэкӀыу гъууэрэ нэхъ псынщӀэ, нэхъ цӀыкӀу хъун, хэгъуэн, хэгъукӀын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• къыхэгъукӏын: shrink (about sth)

УРЫСЫБЗЭ

• къыхэгъукӏын: усохнуть (о чём-л.)

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын