Тхыгъэр къыздрахар Википсалъалъэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къы- + хэ- + [ху] + -ы + -н
Глагол лъэӏэс "къыхэхун"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) |
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэхун
|
| щымыӀэныгъэ: |
къыхэмыхун
|
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэсхун |
къыхэпхун |
къыхихун |
къыхэтхун |
къыхэфхун |
къыхахун
|
| щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхун |
къыхыумыхун |
къыхимыхун |
къыхэдмыхун |
къыхэвмыхун |
къыхамыхун
|
| Унафэ наклоненэ |
уэ |
фэ
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэху! |
къыхэфху!
|
| щымыӀэныгъэ: |
къыхыумыху! |
къыхэвмыху!
|
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| щыӀэныгъэ: |
сыкъыхреху |
укъыхреху |
къыхреху |
дыкъыхреху |
фыкъыхреху |
къыхреху
|
| щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхремыху |
укъыхремыху |
къыхремыху |
дыкъыхремыху |
фыкъыхремыху |
къыхремыху
|
| ЗэраӀуатэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхызоху(р) |
къыхыбоху(р) |
къыхеху(р) |
къыхыдоху(р) |
къыхывоху(р) |
къыхаху(р)
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуркъым |
къыхэпхуркъым |
къыхихуркъым |
къыхэтхуркъым |
къыхэфхуркъым |
къыхахуркъым
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхурт |
къыхэпхурт |
къыхихурт |
къыхэтхурт |
къыхэфхурт |
къыхахурт
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуртэкъым |
къыхэпхуртэкъым |
къыхихуртэкъым |
къыхэтхуртэкъым |
къыхэфхуртэкъым |
къыхахуртэкъым
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуащ |
къыхэпхуащ |
къыхихуащ |
къыхэтхуащ |
къыхэфхуащ |
къыхахуащ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуакъым |
къыхэпхуакъым |
къыхихуакъым |
къыхэтхуакъым |
къыхэфхуакъым |
къыхахуакъым
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуат |
къыхэпхуат |
къыхихуат |
къыхэтхуат |
къыхэфхуат |
къыхахуат
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуатэкъым |
къыхэпхуатэкъым |
къыхихуатэкъым |
къыхэтхуатэкъым |
къыхэфхуатэкъым |
къыхахуатэкъым
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхугъащ |
къыхэпхугъащ |
къыхихугъащ |
къыхэтхугъащ |
къыхэфхугъащ |
къыхахугъащ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхугъакъым |
къыхэпхугъакъым |
къыхихугъакъым |
къыхэтхугъакъым |
къыхэфхугъакъым |
къыхахугъакъым
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхугъат |
къыхэпхугъат |
къыхихугъат |
къыхэтхугъат |
къыхэфхугъат |
къыхахугъат
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхугъатэкъым |
къыхэпхугъатэкъым |
къыхихугъатэкъым |
къыхэтхугъатэкъым |
къыхэфхугъатэкъым |
къыхахугъатэкъым
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхущ |
къыхэпхущ |
къыхихущ |
къыхэтхущ |
къыхэфхущ |
къыхахущ
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхукъым |
къыхэпхукъым |
къыхихукъым |
къыхэтхукъым |
къыхэфхукъым |
къыхахукъым
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхут |
къыхэпхут |
къыхихут |
къыхэтхут |
къыхэфхут |
къыхахут
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхутэкъым |
къыхэпхутэкъым |
къыхихутэкъым |
къыхэтхутэкъым |
къыхэфхутэкъым |
къыхахутэкъым
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхунщ |
къыхэпхунщ |
къыхихунщ |
къыхэтхунщ |
къыхэфхунщ |
къыхахунщ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхункъым |
къыхэпхункъым |
къыхихункъым |
къыхэтхункъым |
къыхэфхункъым |
къыхахункъым
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхунущ |
къыхэпхунущ |
къыхихунущ |
къыхэтхунущ |
къыхэфхунущ |
къыхахунущ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхунукъым |
къыхэпхунукъым |
къыхихунукъым |
къыхэтхунукъым |
къыхэфхунукъым |
къыхахунукъым
|
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхурэ |
къыхэпхурэ |
къыхихурэ |
къыхэтхурэ |
къыхэфхурэ |
къыхахурэ
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуркъэ |
къыхэпхуркъэ |
къыхихуркъэ |
къыхэтхуркъэ |
къыхэфхуркъэ |
къыхахуркъэ
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхурт |
къыхэпхурт |
къыхихурт |
къыхэтхурт |
къыхэфхурт |
къыхахурт
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуртэкъэ |
къыхэпхуртэкъэ |
къыхихуртэкъэ |
къыхэтхуртэкъэ |
къыхэфхуртэкъэ |
къыхахуртэкъэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуа |
къыхэпхуа |
къыхихуа |
къыхэтхуа |
къыхэфхуа |
къыхахуа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуакъэ |
къыхэпхуакъэ |
къыхихуакъэ |
къыхэтхуакъэ |
къыхэфхуакъэ |
къыхахуакъэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуат |
къыхэпхуат |
къыхихуат |
къыхэтхуат |
къыхэфхуат |
къыхахуат
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуатэкъэ |
къыхэпхуатэкъэ |
къыхихуатэкъэ |
къыхэтхуатэкъэ |
къыхэфхуатэкъэ |
къыхахуатэкъэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхугъа |
къыхэпхугъа |
къыхихугъа |
къыхэтхугъа |
къыхэфхугъа |
къыхахугъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: |
къыхэсхугъакъэ |
къыхэпхугъакъэ |
къыхихугъакъэ |
къыхэтхугъакъэ |
къыхэфхугъакъэ |
къыхахугъакъэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхугъат |
къыхэпхугъат |
къыхихугъат |
къыхэтхугъат |
къыхэфхугъат |
къыхахугъат
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхугъатэкъэ |
къыхэпхугъатэкъэ |
къыхихугъатэкъэ |
къыхэтхугъатэкъэ |
къыхэфхугъатэкъэ |
къыхахугъатэкъэ
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: |
къыхэсху |
къыхэпху |
къыхиху |
къыхэтху |
къыхэфху |
къыхаху
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхукъэ |
къыхэпхукъэ |
къыхихукъэ |
къыхэтхукъэ |
къыхэфхукъэ |
къыхахукъэ
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхут |
къыхэпхут |
къыхихут |
къыхэтхут |
къыхэфхут |
къыхахут
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхутэкъэ |
къыхэпхутэкъэ |
къыхихутэкъэ |
къыхэтхутэкъэ |
къыхэфхутэкъэ |
къыхахутэкъэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхун |
къыхэпхун |
къыхихун |
къыхэтхун |
къыхэфхун |
къыхахун
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхункъэ |
къыхэпхункъэ |
къыхихункъэ |
къыхэтхункъэ |
къыхэфхункъэ |
къыхахункъэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуну |
къыхэпхуну |
къыхихуну |
къыхэтхуну |
къыхэфхуну |
къыхахуну
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхунукъэ |
къыхэпхунукъэ |
къыхихунукъэ |
къыхэтхунукъэ |
къыхэфхунукъэ |
къыхахунукъэ
|
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхумэ |
къыхэпхумэ |
къыхихумэ |
къыхэтхумэ |
къыхэфхумэ |
къыхахумэ
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхумэ |
къыхыумыхумэ |
къыхимыхумэ |
къыхэдмыхумэ |
къыхэвмыхумэ |
къыхамыхумэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуамэ |
къыхэпхуамэ |
къыхихуамэ |
къыхэтхуамэ |
къыхэфхуамэ |
къыхахуамэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхуамэ |
къыхыумыхуамэ |
къыхимыхуамэ |
къыхэдмыхуамэ |
къыхэвмыхуамэ |
къыхамыхуамэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
къыхэсхугъамэ |
къыхэпхугъамэ |
къыхихугъамэ |
къыхэтхугъамэ |
къыхэфхугъамэ |
къыхахугъамэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхугъамэ |
къыхыумыхугъамэ |
къыхимыхугъамэ |
къыхэдмыхугъамэ |
къыхэвмыхугъамэ |
къыхамыхугъамэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхунмэ |
къыхэпхунмэ |
къыхихунмэ |
къыхэтхунмэ |
къыхэфхунмэ |
къыхахунмэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхунмэ |
къыхыумыхунмэ |
къыхимыхунмэ |
къыхэдмыхунмэ |
къыхэвмыхунмэ |
къыхамыхунмэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхунумэ |
къыхэпхунумэ |
къыхихунумэ |
къыхэтхунумэ |
къыхэфхунумэ |
къыхахунумэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхунумэ |
къыхыумыхунумэ |
къыхимыхунумэ |
къыхэдмыхунумэ |
къыхэвмыхунумэ |
къыхамыхунумэ
|
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхутэмэ |
къыхэпхутэмэ |
къыхихутэмэ |
къыхэтхутэмэ |
къыхэфхутэмэ |
къыхахутэмэ
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхутэмэ |
къыхыумыхутэмэ |
къыхимыхутэмэ |
къыхэдмыхутэмэ |
къыхэвмыхутэмэ |
къыхамыхутэмэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуатэмэ |
къыхэпхуатэмэ |
къыхихуатэмэ |
къыхэтхуатэмэ |
къыхэфхуатэмэ |
къыхахуатэмэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхуатэмэ |
къыхыумыхуатэмэ |
къыхимыхуатэмэ |
къыхэдмыхуатэмэ |
къыхэвмыхуатэмэ |
къыхамыхуатэмэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
къыхэсхугъатэмэ |
къыхэпхугъатэмэ |
къыхихугъатэмэ |
къыхэтхугъатэмэ |
къыхэфхугъатэмэ |
къыхахугъатэмэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхугъатэмэ |
къыхыумыхугъатэмэ |
къыхимыхугъатэмэ |
къыхэдмыхугъатэмэ |
къыхэвмыхугъатэмэ |
къыхамыхугъатэмэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхунтэмэ |
къыхэпхунтэмэ |
къыхихунтэмэ |
къыхэтхунтэмэ |
къыхэфхунтэмэ |
къыхахунтэмэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхунтэмэ |
къыхыумыхунтэмэ |
къыхимыхунтэмэ |
къыхэдмыхунтэмэ |
къыхэвмыхунтэмэ |
къыхамыхунтэмэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхунутэмэ |
къыхэпхунутэмэ |
къыхихунутэмэ |
къыхэтхунутэмэ |
къыхэфхунутэмэ |
къыхахунутэмэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхунутэмэ |
къыхыумыхунутэмэ |
къыхимыхунутэмэ |
къыхэдмыхунутэмэ |
къыхэвмыхунутэмэ |
къыхамыхунутэмэ
|
| сослагательнэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхунт |
къыхэпхунт |
къыхихунт |
къыхэтхунт |
къыхэфхунт |
къыхахунт
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхунтэкъым |
къыхэпхунтэкъым |
къыхихунтэкъым |
къыхэтхунтэкъым |
къыхэфхунтэкъым |
къыхахунтэкъым
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхунут |
къыхэпхунут |
къыхихунут |
къыхэтхунут |
къыхэфхунут |
къыхахунут
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхунутэкъым |
къыхэпхунутэкъым |
къыхихунутэкъым |
къыхэтхунутэкъым |
къыхэфхунутэкъым |
къыхахунутэкъым
|
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуми |
къыхэпхуми |
къыхихуми |
къыхэтхуми |
къыхэфхуми |
къыхахуми
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхуми |
къыхыумыхуми |
къыхимыхуми |
къыхэдмыхуми |
къыхэвмыхуми |
къыхамыхуми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуами |
къыхэпхуами |
къыхихуами |
къыхэтхуами |
къыхэфхуами |
къыхахуами
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхуами |
къыхыумыхуами |
къыхимыхуами |
къыхэдмыхуами |
къыхэвмыхуами |
къыхамыхуами
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
къыхэсхугъами |
къыхэпхугъами |
къыхихугъами |
къыхэтхугъами |
къыхэфхугъами |
къыхахугъами
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхугъами |
къыхыумыхугъами |
къыхимыхугъами |
къыхэдмыхугъами |
къыхэвмыхугъами |
къыхамыхугъами
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхунми |
къыхэпхунми |
къыхихунми |
къыхэтхунми |
къыхэфхунми |
къыхахунми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхунми |
къыхыумыхунми |
къыхимыхунми |
къыхэдмыхунми |
къыхэвмыхунми |
къыхамыхунми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхунуми |
къыхэпхунуми |
къыхихунуми |
къыхэтхунуми |
къыхэфхунуми |
къыхахунуми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхунуми |
къыхыумыхунуми |
къыхимыхунуми |
къыхэдмыхунуми |
къыхэвмыхунуми |
къыхамыхунуми
|
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхутэми |
къыхэпхутэми |
къыхихутэми |
къыхэтхутэми |
къыхэфхутэми |
къыхахутэми
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхутэми |
къыхыумыхутэми |
къыхимыхутэми |
къыхэдмыхутэми |
къыхэвмыхутэми |
къыхамыхутэми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуатэми |
къыхэпхуатэми |
къыхихуатэми |
къыхэтхуатэми |
къыхэфхуатэми |
къыхахуатэми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхуатэми |
къыхыумыхуатэми |
къыхимыхуатэми |
къыхэдмыхуатэми |
къыхэвмыхуатэми |
къыхамыхуатэми
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
къыхэсхугъатэми |
къыхэпхугъатэми |
къыхихугъатэми |
къыхэтхугъатэми |
къыхэфхугъатэми |
къыхахугъатэми
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхугъатэми |
къыхыумыхугъатэми |
къыхимыхугъатэми |
къыхэдмыхугъатэми |
къыхэвмыхугъатэми |
къыхамыхугъатэми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхунтэми |
къыхэпхунтэми |
къыхихунтэми |
къыхэтхунтэми |
къыхэфхунтэми |
къыхахунтэми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхунтэми |
къыхыумыхунтэми |
къыхимыхунтэми |
къыхэдмыхунтэми |
къыхэвмыхунтэми |
къыхамыхунтэми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
къыхэсхунутэми |
къыхэпхунутэми |
къыхихунутэми |
къыхэтхунутэми |
къыхэфхуэнутэми |
къыхахуэнутэми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхунутэми |
къыхыумыхунутэми |
къыхимыхунутэми |
къыхэдмыхунутэми |
къыхэвмыхунутэми |
къыхамыхунутэми
|
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуаи |
къыхэпхуаи |
къыхихуаи |
къыхэтхуаи |
къыхэфхуаи |
къыхахуаи
|
| щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуакъыми |
къыхэпхуакъыми |
къыхихуакъыми |
къыхэтхуакъыми |
къыхэфхуакъыми |
къыхахуакъыми
|
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуащэрэт |
къыхэпхуащэрэт |
къыхихуащэрэт |
къыхэтхуащэрэт |
къыхэфхуащэрэт |
къыхахуащэрэт
|
| щымыӀэныгъэ: |
къыхэзмыхуащэрэт |
къыхыумыхуащэрэт |
къыхимыхуащэрэт |
къыхэдмыхуащэрэт |
къыхэвмыхуащэрэт |
къыхамыхуащэрэт
|
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнщ |
къыхэпхуагъэнщ |
къыхихуагъэнщ |
къыхэтхуагъэнщ |
къыхэфхуагъэнщ |
къыхахуагъэнщ
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнкъым |
къыхэпхуагъэнкъым |
къыхихуагъэнкъым |
къыхэтхуагъэнкъым |
къыхэфхуагъэнкъым |
къыхахуагъэнкъым
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнт |
къыхэпхуагъэнт |
къыхихуагъэнт |
къыхэтхуагъэнт |
къыхэфхуагъэнт |
къыхахуагъэнт
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнтэкъым |
къыхэпхуагъэнтэкъым |
къыхихуагъэнтэкъым |
къыхэтхуагъэнтэкъым |
къыхэфхуагъэнтэкъым |
къыхахуагъэнтэкъым
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэн |
къыхэпхуагъэн |
къыхихуагъэн |
къыхэтхуагъэн |
къыхэфхуагъэн |
къыхахуагъэн
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнкъэ |
къыхэпхуагъэнкъэ |
къыхихуагъэнкъэ |
къыхэтхуагъэнкъэ |
къыхэфхуагъэнкъэ |
къыхахуагъэнкъэ
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнт |
къыхэпхуагъэнт |
къыхихуагъэнт |
къыхэтхуагъэнт |
къыхэфхуагъэнт |
къыхахуагъэнт
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнтэкъэ |
къыхэпхуагъэнтэкъэ |
къыхихуагъэнтэкъэ |
къыхэтхуагъэнтэкъэ |
къыхэфхуагъэнтэкъэ |
къыхахуагъэнтэкъэ
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнущ |
къыхэпхуагъэнущ |
къыхихуагъэнущ |
къыхэтхуагъэнущ |
къыхэфхуагъэнущ |
къыхахуагъэнущ
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнукъым |
къыхэпхуагъэнукъым |
къыхихуагъэнукъым |
къыхэтхуагъэнукъым |
къыхэфхуагъэнукъым |
къыхахуагъэнукъым
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнут |
къыхэпхуагъэнут |
къыхихуагъэнут |
къыхэтхуагъэнут |
къыхэфхуагъэнут |
къыхахуагъэнут
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнутэкъым |
къыхэпхуагъэнутэкъым |
къыхихуагъэнутэкъым |
къыхэтхуагъэнутэкъым |
къыхэфхуагъэнутэкъым |
къыхахуагъэнутэкъым
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэну |
къыхэпхуагъэну |
къыхихуагъэну |
къыхэтхуагъэну |
къыхэфхуагъэну |
къыхахуагъэну
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнукъэ |
къыхэпхуагъэнукъэ |
къыхихуагъэнукъэ |
къыхэтхуагъэнукъэ |
къыхэфхуагъэнукъэ |
къыхахуагъэнукъэ
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнут |
къыхэпхуагъэнут |
къыхихуагъэнут |
къыхэтхуагъэнут |
къыхэфхуагъэнут |
къыхахуагъэнут
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
къыхэсхуагъэнутэкъэ |
къыхэпхуагъэнутэкъэ |
къыхихуагъэнутэкъэ |
къыхэтхуагъэнутэкъэ |
къыхэфхуагъэнутэкъэ |
къыхахуагъэнутэкъэ
|
| Зылэжь (субъектнэ) причастие |
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэзыху
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзымыху
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэзыхуа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзымыхуа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэзыхугъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзымыхугъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэзыхун
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзымыхун
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэзыхуну
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзымыхуну
|
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсху |
къыхэпху |
къыхиху |
къыхэтху |
къыхэфху |
къыхаху
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыху |
къыхыумыху |
къыхимыху |
къыхэдмыху |
къыхэвмыху |
къыхамыху
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхуа |
къыхэпхуа |
къыхихуа |
къыхэтхуа |
къыхэфхуа |
къыхахуа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхуа |
къыхыумыхуа |
къыхимыхуа |
къыхэдмыхуа |
къыхэвмыхуа |
къыхамыхуа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхугъа |
къыхэпхугъа |
къыхихугъа |
къыхэтхугъа |
къыхэфхугъа |
къыхахугъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхугъа |
къыхыумыхугъа |
къыхимыхугъа |
къыхэдмыхугъа |
къыхэвмыхугъа |
къыхамыхугъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхун |
къыхэпхун |
къыхихун |
къыхэтхун |
къыхэфхун |
къыхахун
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхун |
къыхыумыхун |
къыхимыхун |
къыхэдмыхун |
къыхэвмыхун |
къыхамыхун
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхуну |
къыхэпхуну |
къыхихуну |
къыхэтхуну |
къыхэфхуну |
къыхахуну
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхуну |
къыхыумыхуну |
къыхимыхуну |
къыхэдмыхуну |
къыхэвмыхуну |
къыхамыхуну
|
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ) |
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэху
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэмыху
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэхуа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэмыхуа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэхугъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэмыхугъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэхун
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэмыхун
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэхуну
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэмыхуну
|
| Обстоятельственнэ причастиехэр |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къызэрыхэсху |
къызэрыхэпху |
къызэрыхиху |
къызэрыхэтху |
къызэрыхэфху |
къызэрыхаху
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къызэрыхэзмыху |
къызэрыхыумыху |
къызэрыхимыху |
къызэрыхэдмыху |
къызэрыхэвмыху |
къызэрыхамыху
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къызэрыхэсхуа |
къызэрыхэпхуа |
къызэрыхихуа |
къызэрыхэтхуа |
къызэрыхэфхуа |
къызэрыхахуа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къызэрыхэзмыхуа |
къызэрыхыумыхуа |
къызэрыхимыхуа |
къызэрыхэдмыхуа |
къызэрыхэвмыхуа |
къызэрыхамыхуа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къызэрыхэсхугъа |
къызэрыхэпхугъа |
къызэрыхихугъа |
къызэрыхэтхугъа |
къызэрыхэфхугъа |
къызэрыхахугъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къызэрыхэзмыхугъа |
къызэрыхыумыхугъа |
къызэрыхимыхугъа |
къызэрыхэдмыхугъа |
къызэрыхэвмыхугъа |
къызэрыхамыхугъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къызэрыхэсхун |
къызэрыхэпхун |
къызэрыхихун |
къызэрыхэтхун |
къызэрыхэфхун |
къызэрыхахун
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къызэрыхэзмыхун |
къызэрыхыумыхун |
къызэрыхимыхун |
къызэрыхэдмыхун |
къызэрыхэвмыхун |
къызэрыхамыхун
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
къызэрыхэсхуну |
къызэрыхэпхуну |
къызэрыхихуну |
къызэрыхэтхуну |
къызэрыхэфхуну |
къызэрыхахуну
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
къызэрыхэзмыхуну |
къызэрыхыумыхуну |
къызэрыхимыхуну |
къызэрыхэдмыхуну |
къызэрыхэвмыхуну |
къызэрыхамыхуну
|
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыщыхэсху |
къыщыхэпху |
къыщыхиху |
къыщыхэтху |
къыщыхэфху |
къыщыхаху
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщыхэзмыху |
къыщыхыумыху |
къыщыхимыху |
къыщыхэдмыху |
къыщыхэвмыху |
къыщыхамыху
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыщыхэсхуа |
къыщыхэпхуа |
къыщыхихуа |
къыщыхэтхуа |
къыщыхэфхуа |
къыщыхахуа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщыхэзмыхуа |
къыщыхыумыхуа |
къыщыхимыхуа |
къыщыхэдмыхуа |
къыщыхэвмыхуа |
къыщыхамыхуа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыщыхэсхугъа |
къыщыхэпхугъа |
къыщыхихугъа |
къыщыхэтхугъа |
къыщыхэфхугъа |
къыщыхахугъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщыхэзмыхугъа |
къыщыхыумыхугъа |
къыщыхимыхугъа |
къыщыхэдмыхугъа |
къыщыхэвмыхугъа |
къыщыхамыхугъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
къыщыхэсхун |
къыщыхэпхун |
къыщыхихун |
къыщыхэтхун |
къыщыхэфхун |
къыщыхахун
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщыхэзмыхун |
къыщыхыумыхун |
къыщыхимыхун |
къыщыхэдмыхун |
къыщыхэвмыхун |
къыщыхамыхун
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
къыщыхэсхуну |
къыщыхэпхуну |
къыщыхихуну |
къыщыхэтхуну |
къыщыхэфхуну |
къыщыхахуну
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщыхэзмыхуну |
къыщыхыумыхуну |
къыщыхимыхуну |
къыщыхэдмыхуну |
къыщыхэвмыхуну |
къыщыхамыхуну
|
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыздыхэсху |
къыздыхэпху |
къыздыхиху |
къыздыхэтху |
къыздыхэфху |
къыздыхаху
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыздыхэзмыху |
къыздыхыумыху |
къыздыхимыху |
къыздыхэдмыху |
къыздыхэвмыху |
къыздыхамыху
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыздыхэсхуа |
къыздыхэпхуа |
къыздыхихуа |
къыздыхэтхуа |
къыздыхэфхуа |
къыздыхахуа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыздыхэзмыхуа |
къыздыхыумыхуа |
къыздыхимыхуа |
къыздыхэдмыхуа |
къыздыхэвмыхуа |
къыздыхамыхуа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыздыхэсхугъа |
къыздыхэпхугъа |
къыздыхихугъа |
къыздыхэтхугъа |
къыздыхэфхугъа |
къыздыхахугъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыздыхэзмыхугъа |
къыздыхыумыхугъа |
къыздыхимыхугъа |
къыздыхэдмыхугъа |
къыздыхэвмыхугъа |
къыздыхамыхугъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
къыздыхэсхун |
къыздыхэпхун |
къыздыхихун |
къыздыхэтхун |
къыздыхэфхун |
къыздыхахун
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
къыздыхэзмыхун |
къыздыхыумыхун |
къыздыхимыхун |
къыздыхэдмыхун |
къыздыхэвмыхун |
къыздыхамыхун
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
къыздыхэсхуну |
къыздыхэпхуну |
къыздыхихуну |
къыздыхэтхуну |
къыздыхэфхуну |
къыздыхахуну
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
къыздыхэзмыхуну |
къыздыхыумыхуну |
къыздыхимыхуну |
къыздыхэдмыхуну |
къыздыхэвмыхуну |
къыздыхамыхуну
|
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыщӀыхэсху |
къыщӀыхэпху |
къыщӀыхиху |
къыщӀыхэтху |
къыщӀыхэфху |
къыщӀыхаху
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщӀыхэзмыху |
къыщӀыхыумыху |
къыщӀыхимыху |
къыщӀыхэдмыху |
къыщӀыхэвмыху |
къыщӀыхамыху
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыщӀыхэсхуа |
къыщӀыхэпхуа |
къыщӀыхихуа |
къыщӀыхэтхуа |
къыщӀыхэфхуа |
къыщӀыхахуа
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщӀыхэзмыхуа |
къыщӀыхыумыхуа |
къыщӀыхимыхуа |
къыщӀыхэдмыхуа |
къыщӀыхэвмыхуа |
къыщӀыхамыхуа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыщӀыхэсхугъа |
къыщӀыхэпхугъа |
къыщӀыхихугъа |
къыщӀыхэтхугъа |
къыщӀыхэфхугъа |
къыщӀыхахугъа
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщӀыхэзмыхугъа |
къыщӀыхыумыхугъа |
къыщӀыхимыхугъа |
къыщӀыхэдмыхугъа |
къыщӀыхэвмыхугъа |
къыщӀыхамыхугъа
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
къыщӀыхэсхун |
къыщӀыхэпхун |
къыщӀыхихун |
къыщӀыхэтхун |
къыщӀыхэфхун |
къыщӀыхахун
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщӀыхэзмыхун |
къыщӀыхыумыхун |
къыщӀыхимыхун |
къыщӀыхэдмыхун |
къыщӀыхэвмыхун |
къыщӀыхамыхун
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
къыщӀыхэсхуну |
къыщӀыхэпхуну |
къыщӀыхихуну |
къыщӀыхэтхуну |
къыщӀыхэфхуну |
къыщӀыхахуну
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
къыщӀыхэзмыхуну |
къыщӀыхыумыхуну |
къыщӀыхимыхуну |
къыщӀыхэдмыхуну |
къыщӀыхэвмыхуну |
къыщӀыхамыхуну
|
| Деепричастиехэр |
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхуу |
къыхэпхуу |
къыхихуу |
къыхэтхуу |
къыхэфхуу |
къыхахуу
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхуу |
къыхыумыхуу |
къыхимыхуу |
къыхэдмыхуу |
къыхэвмыхуу |
къыхамыхуу
|
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
къыхэсхуауэ |
къыхэпхуауэ |
къыхихуауэ |
къыхэтхуауэ |
къыхэфхуауэ |
къыхахуауэ
|
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхуауэ |
къыхыумыхуауэ |
къыхимыхуауэ |
къыхэдмыхуауэ |
къыхэвмыхуауэ |
къыхамыхуауэ
|
| урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ |
къыхэсхуурэ |
къыхэпхуурэ |
къыхихуурэ |
къыхэтхуурэ |
къыхэфхуурэ |
къыхахуурэ
|
| урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ |
къыхэзмыхуурэ |
къыхыумыхуурэ |
къыхимыхуурэ |
къыхэдмыхуурэ |
къыхэвмыхуурэ |
къыхамыхуурэ
|
| ит зэман щыӀэныгъэ фащэ: подлежащэ + прямой дополненэ +
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
подлежащэ СЭ |
|
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| прямой дополненэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
|
|
|
|
|
|
| уэ |
|
|
укъыхызоху |
|
|
укъахызоху
|
| ар |
|
къыпхызоху |
къыхызоху |
|
къыфхызоху |
къахызоху
|
| дэ |
|
|
|
|
|
|
| фэ |
|
|
фыкъыхызоху |
|
|
фыкъахызоху
|
| ахэр |
|
къыпхызоху(хэ) |
къыхызоху(хэ) |
|
къыфхызоху(хэ |
къахызоху(хэ)
|
|
|
|
подлежащэ УЭ |
|
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| прямой дополненэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
|
|
сыкъыхыбоху |
|
|
сыкъахыбоху
|
| уэ |
|
|
|
|
|
|
| ар |
къысхыбоху |
|
къыхыбоху |
къытхыбоху |
|
къахыбоху
|
| дэ |
|
|
дыкъыхыбоху |
|
|
дыкъахыбоху
|
| фэ |
|
|
|
|
|
|
| ахэр |
къысхыбоху(хэ) |
|
къыхыбоху(хэ) |
къытхыбоху(хэ) |
|
къахыбоху(хэ)
|
|
|
|
подлежащэ АБЫ |
|
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| прямой дополненэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
|
сыкъыпхеху |
сыкъыхеху |
|
сыкъыфхеху |
сыкъахеху
|
| уэ |
укъысхеху |
|
укъыхеху |
укъытхеху |
|
укъахеху
|
| ар |
къысхеху |
къыпхеху |
къыхеху |
къытхеху |
къыфхеху |
къахеху
|
| дэ |
|
дыкъыпхеху |
дыкъыхеху |
|
дыкъыфхеху |
дыкъахеху
|
| фэ |
фыкъысхеху |
|
фыкъыхеху |
фыкъытхеху |
|
фыкъахеху
|
| ахэр |
къысхеху(хэ) |
къыпхеху(хэ) |
къыхеху(хэ) |
къытхеху(хэ) |
къыфхеху(хэ) |
къахеху(хэ)
|
|
|
|
подлежащэ ДЭ |
|
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| прямой дополненэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
|
|
|
|
|
|
| уэ |
|
|
укъыхыдоху |
|
|
укъахыдоху
|
| ар |
|
къыпхыдоху |
къыхыдоху |
|
къыфхыдоху |
къахыдоху
|
| дэ |
|
|
|
|
|
|
| фэ |
|
|
фыкъыхыдоху |
|
|
фыкъахыдоху
|
| ахэр |
|
къыпхыдоху(хэ) |
къыхыдоху(хэ) |
|
къыфхыдоху(хэ) |
къахыдоху(хэ)
|
|
|
|
подлежащэ ФЭ |
|
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| прямой дополненэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
|
|
сыкъыхывоху |
|
|
сыкъахывоху
|
| уэ |
|
|
|
|
|
|
| ар |
къысхывоху |
|
къыхывоху |
къытхывоху |
|
къахывоху
|
| дэ |
|
|
дыкъыхывоху |
|
|
дыкъахывоху
|
| фэ |
|
|
|
|
|
|
| ахэр |
къысхывоху(хэ) |
|
къыхывоху(хэ) |
къытхывоху(хэ) |
|
къахывоху(хэ)
|
|
|
|
подлежащэ АБЫХЭМ |
|
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| прямой дополненэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
|
сыкъыпхаху |
сыкъыхаху |
|
сыкъыфхаху |
сыкъахаху
|
| уэ |
укъысхаху |
|
укъыхаху |
укъытхаху |
|
укъахаху
|
| ар |
къысхаху |
къыпхаху |
къыхаху |
къытхаху |
къыфхаху |
къахаху
|
| дэ |
|
дыкъыпхаху |
дыкъыхаху |
|
дыкъыфхаху |
дыкъахаху
|
| фэ |
фыкъысхаху |
|
фыкъыхаху |
фыкъытхаху |
|
фыкъахаху
|
| ахэр |
къысхаху(хэ) |
къыпхаху(хэ) |
къыхаху(хэ) |
къытхаху(хэ) |
къыфхаху(хэ) |
къахаху(хэ)
|
|
|
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[ху] |
[ху]р |
-- |
[ху]хэр
|
| Эргативнэ: |
[ху] |
[ху]м |
-- |
[ху]хэм
|
| Послеложнэ: |
[ху]кӀэ |
[ху]мкӀэ |
[ху]хэкӀэ |
[ху]хэмкӀэ
|
| Обстоятельственнэ: |
[ху]у |
[ху]рауэ |
[ху]хэу |
[ху]хэрауэ
|
|
|
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[ху]а |
[ху]ар |
-- |
[ху]ахэр
|
| Эргативнэ: |
[ху]а |
[ху]ам |
-- |
[ху]ахэм
|
| Послеложнэ: |
[ху]акӀэ |
[ху]амкӀэ |
[ху]ахэкӀэ |
[ху]ахэмкӀэ
|
| Обстоятельственнэ: |
[ху]ауэ |
[ху]арауэ |
[ху]ахэу |
[ху]ахэрауэ
|
|
|
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[ху]н |
[ху]ныр |
-- |
[ху]нхэр
|
| Эргативнэ: |
[ху]н |
[ху]ным |
-- |
[ху]нхэм
|
| Послеложнэ: |
[ху]нкӀэ |
[ху]нымкӀэ |
[ху]нхэкӀэ |
[ху]нхэмкӀэ
|
| 'Обстоятельственнэ: |
[ху]ну |
[ху]нырауэ |
[ху]нхэу |
[ху]нхэрауэ
|
|
|
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[ху]ну |
[ху]нур |
-- |
[ху]нухэр
|
| Эргативнэ: |
[ху]ну |
[ху]нум |
-- |
[ху]нухэм
|
| Послеложнэ: |
[ху]нукӀэ |
[ху]нумкӀэ |
[ху]нухэкӀэ |
[ху]нухэмкӀэ
|
| Обстоятельственнэ: |
[ху]нууэ |
[ху]нурауэ |
[ху]нухэу |
[ху]нухэрауэ
|
МЫХЬЭНЭ
- Къэпхуурэ зыгуэр зыщӀыпӀэ къыхэгъэкӀын.
- ЗыщӀыпӀэ къыхэдзын (п. п. организацэ гуэрым).
ЩАПХЪЭХЭР
- Хъанкъалэ аузым деж банэм уи адэм и хьэм зы бажэ къыхихуащ. Шортэн Аскэрбий
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къыхэхун: 1. banish, chase, expel sb or sth from swh or sth 2. remove, exclude (e.g. from the organisation)
УРЫСЫБЗЭ
- къыхэхун: 1. прогнать, выгнать кого-что-л. откуда-л., из чего-л. 2. исключить (напр. из организации)
БИБЛИОГРАФИЕ
Библиографием еплъын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къы- + хэ- + [ху] + -ы + -н
Глагол лъэмыӏэс "къыхэхун"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) |
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэхун
|
| щымыӀэныгъэ: |
къыхэмыхун
|
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхун |
укъыхэхун |
къыхэхун |
дыкъыхэхун |
фыкъыхэхун |
къыхэхун(хэ)
|
| щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхун |
укъыхэмыхун |
къыхэмыхун |
дыкъыхэмыхун |
фыкъыхэмыхун |
къыхэмыхун(хэ)
|
| унафэ наклоненэ |
уэ |
фэ
|
| щыӀэныгъэ: |
къыхэху! |
фыкъыхэху!
|
| щымыӀэныгъэ: |
укъыхэмыху! |
фыкъыхэмыху!
|
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| щыӀэныгъэ: |
сыкъыхреху |
укъыхреху |
къыхреху |
дыкъыхреху |
фыкъыхреху |
къыхреху
|
| щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхремыху |
укъыхремыху |
къыхремыху |
дыкъыхремыху |
фыкъыхремыху |
къыхремыху
|
| ЗэраӀуатэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхоху(р) |
укъыхоху(р) |
къыхоху(р) |
дыкъыхоху(р) |
фыкъыхоху(р) |
къыхоху(хэ)(р)
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуркъым |
укъыхэхуркъым |
къыхэхуркъым |
дыкъыхэхуркъым |
фыкъыхэхуркъым |
къыхэху(хэ)ркъым
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэху(р)т |
укъыхэху(р)т |
къыхэху(р)т |
дыкъыхэху(р)т |
фыкъыхэху(р)т |
къыхэху(р)т / къыхэхухэ(р)т
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэху(р)тэкъым |
укъыхэху(р)тэкъым |
къыхэху(р)тэкъым |
дыкъыхэху(р)тэкъым |
фыкъыхэху(р)тэкъым |
къыхэху(р)тэкъым / къыхэхухэ(р)тэкъым
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуащ |
укъыхэхуащ |
къыхэхуащ |
дыкъыхэхуащ |
фыкъыхэхуащ |
къыхэхуа(хэ)щ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуакъым |
укъыхэхуакъым |
къыхэхуакъым |
дыкъыхэхуакъым |
фыкъыхэхуакъым |
къыхэхуа(хэ)къым
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуат |
укъыхэхуат |
къыхэхуат |
дыкъыхэхуат |
фыкъыхэхуат |
къыхэхуа(хэ)т
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуатэкъым |
укъыхэхуатэкъым |
къыхэхуатэкъым |
дыкъыхэхуатэкъым |
фыкъыхэхуатэкъым |
къыхэхуа(хэ)тэкъым
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхугъащ |
укъыхэхугъащ |
къыхэхугъащ |
дыкъыхэхугъащ |
фыкъыхэхугъащ |
къыхэхугъа(хэ)щ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхугъакъым |
укъыхэхугъакъым |
къыхэхугъакъым |
дыкъыхэхугъакъым |
фыкъыхэхугъакъым |
къыхэхугъа(хэ)къым
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхугъат |
укъыхэхугъат |
къыхэхугъат |
дыкъыхэхугъат |
фыкъыхэхугъат |
къыхэхугъа(хэ)т
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхугъатэкъым |
укъыхэхугъатэкъым |
къыхэхугъатэкъым |
дыкъыхэхугъатэкъым |
фыкъыхэхугъатэкъым |
къыхэхугъа(хэ)тэкъым
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхущ |
укъыхэхущ |
къыхэхущ |
дыкъыхэхущ |
фыкъыхэхущ |
къыхэху(хэ)щ
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхукъым |
укъыхэхукъым |
къыхэхукъым |
дыкъыхэхукъым |
фыкъыхэхукъым |
къыхэху(хэ)къым
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхут |
укъыхэхут |
къыхэхут |
дыкъыхэхут |
фыкъыхэхут |
къыхэху(хэ)т
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхутэкъым |
укъыхэхутэкъым |
къыхэхутэкъым |
дыкъыхэхутэкъым |
фыкъыхэхутэкъым |
къыхэху(хэ)тэкъым
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунщ |
укъыхэхунщ |
къыхэхунщ |
дыкъыхэхунщ |
фыкъыхэхунщ |
къыхэхун(хэ)щ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхункъым |
укъыхэхункъым |
къыхэхункъым |
дыкъыхэхункъым |
фыкъыхэхункъым |
къыхэхун(хэ)къым
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунущ |
укъыхэхунущ |
къыхэхунущ |
дыкъыхэхунущ |
фыкъыхэхунущ |
къыхэхуну(хэ)щ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунукъым |
укъыхэхунукъым |
къыхэхунукъым |
дыкъыхэхунукъым |
фыкъыхэхунукъым |
къыхэхуну(хэ)къым
|
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхурэ |
укъыхэхурэ |
къыхэхурэ |
дыкъыхэхурэ |
фыкъыхэхурэ |
къыхэху(хэ)рэ
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуркъэ |
укъыхэхуркъэ |
къыхэхуркъэ |
дыкъыхэхуркъэ |
фыкъыхэхуркъэ |
къыхэхуркъэ / къыхэхухэркъэ
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэху(р)т |
укъыхэху(р)т |
къыхэху(р)т |
дыкъыхэху(р)т |
фыкъыхэху(р)т |
къыхэху(р)т / къыхэхухэ(р)т
|
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэху(р)тэкъэ |
укъыхэху(р)тэкъэ |
къыхэху(р)тэкъэ |
дыкъыхэху(р)тэкъэ |
фыкъыхэху(р)тэкъэ |
къыхэху(р)тэкъэ / къыхэхухэ(р)тэкъэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуа |
укъыхэхуа |
къыхэхуа |
дыкъыхэхуа |
фыкъыхэхуа |
къыхэхуа(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуакъэ |
укъыхэхуакъэ |
къыхэхуакъэ |
дыкъыхэхуакъэ |
фыкъыхэхуакъэ |
къыхэхуа(хэ)къэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуат |
укъыхэхуат |
къыхэхуат |
дыкъыхэхуат |
фыкъыхэхуат |
къыхэхуа(хэ)т
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуатэкъэ |
укъыхэхуатэкъэ |
къыхэхуатэкъэ |
дыкъыхэхуатэкъэ |
фыкъыхэхуатэкъэ |
къыхэхуа(хэ)тэкъэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхугъа |
укъыхэхугъа |
къыхэхугъа |
дыкъыхэхугъа |
фыкъыхэхугъа |
къыхэхугъа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхугъакъэ |
укъыхэхугъакъэ |
къыхэхугъакъэ |
дыкъыхэхугъакъэ |
фыкъыхэхугъакъэ |
къыхэхугъа(хэ)къэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхугъат |
укъыхэхугъат |
къыхэхугъат |
дыкъыхэхугъат |
фыкъыхэхугъат |
къыхэхугъа(хэ)т
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхугъатэкъэ |
укъыхэхугъатэкъэ |
къыхэхугъатэкъэ |
дыкъыхэхугъатэкъэ |
фыкъыхэхугъатэкъэ |
къыхэхугъа(хэ)тэкъэ
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэху |
укъыхэху |
къыхэху |
дыкъыхэху |
фыкъыхэху |
къыхэху(хэ)
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхукъэ |
укъыхэхукъэ |
къыхэхукъэ |
дыкъыхэхукъэ |
фыкъыхэхукъэ |
къыхэху(хэ)къэ
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхут |
укъыхэхут |
къыхэхут |
дыкъыхэхут |
фыкъыхэхут |
къыхэху(хэ)т
|
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхутэкъэ |
укъыхэхутэкъэ |
къыхэхутэкъэ |
дыкъыхэхутэкъэ |
фыкъыхэхутэкъэ |
къыхэху(хэ)тэкъэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхун |
укъыхэхун |
къыхэхун |
дыкъыхэхун |
фыкъыхэхун |
къыхэхун(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхункъэ |
укъыхэхункъэ |
къыхэхункъэ |
дыкъыхэхункъэ |
фыкъыхэхункъэ |
къыхэхун(хэ)къэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуну |
укъыхэхуну |
къыхэхуну |
дыкъыхэхуну |
фыкъыхэхуну |
къыхэхуну(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунукъэ |
укъыхэхунукъэ |
къыхэхунукъэ |
дыкъыхэхунукъэ |
фыкъыхэхунукъэ |
къыхэхуну(хэ)къэ
|
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхумэ |
укъыхэхумэ |
къыхэхумэ |
дыкъыхэхумэ |
фыкъыхэхумэ |
къыхэху(хэ)мэ
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхумэ |
укъыхэмыхумэ |
къыхэмыхумэ |
дыкъыхэмыхумэ |
фыкъыхэмыхумэ |
къыхэмыху(хэ)мэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуамэ |
укъыхэхуамэ |
къыхэхуамэ |
дыкъыхэхуамэ |
фыкъыхэхуамэ |
къыхэхуа(хэ)мэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхуамэ |
укъыхэмыхуамэ |
къыхэмыхуамэ |
дыкъыхэмыхуамэ |
фыкъыхэмыхуамэ |
къыхэмыхуа(хэ)мэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхугъамэ |
укъыхэхугъамэ |
къыхэхугъамэ |
дыкъыхэхугъамэ |
фыкъыхэхугъамэ |
къыхэхугъа(хэ)мэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхугъамэ |
укъыхэмыхугъамэ |
къыхэмыхугъамэ |
дыкъыхэмыхугъамэ |
фыкъыхэмыхугъамэ |
къыхэмыхугъа(хэ)мэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунмэ |
укъыхэхунмэ |
къыхэхунмэ |
дыкъыхэхунмэ |
фыкъыхэхунмэ |
къыхэхун(хэ)мэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхунмэ |
укъыхэмыхунмэ |
къыхэмыхунмэ |
дыкъыхэмыхунмэ |
фыкъыхэмыхунмэ |
къыхэмыхун(хэ)мэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунумэ |
укъыхэхунумэ |
къыхэхунумэ |
дыкъыхэхунумэ |
фыкъыхэхунумэ |
къыхэхуну(хэ)мэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхунумэ |
укъыхэмыхунумэ |
къыхэмыхунумэ |
дыкъыхэмыхунумэ |
фыкъыхэмыхунумэ |
къыхэмыхуну(хэ)мэ
|
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхутэмэ |
укъыхэхутэмэ |
къыхэхутэмэ |
дыкъыхэхутэмэ |
фыкъыхэхутэмэ |
къыхэху(хэ)тэмэ
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхутэмэ |
укъыхэмыхутэмэ |
къыхэмыхутэмэ |
дыкъыхэмыхутэмэ |
фыкъыхэмыхутэмэ |
къыхэмыху(хэ)тэмэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуатэмэ |
укъыхэхуатэмэ |
къыхэхуатэмэ |
дыкъыхэхуатэмэ |
фыкъыхэхуатэмэ |
къыхэхуа(хэ)тэмэ
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхуатэмэ |
укъыхэмыхуатэмэ |
къыхэмыхуатэмэ |
дыкъыхэмыхуатэмэ |
фыкъыхэмыхуатэмэ |
къыхэмыхуа(хэ)тэмэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхугъатэмэ |
укъыхэхугъатэмэ |
къыхэхугъатэмэ |
дыкъыхэхугъатэмэ |
фыкъыхэхугъатэмэ |
къыхэхугъа(хэ)тэмэ
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхугъатэмэ |
укъыхэмыхугъатэмэ |
къыхэмыхугъатэмэ |
дыкъыхэмыхугъатэмэ |
фыкъыхэмыхугъатэмэ |
къыхэмыхугъа(хэ)тэмэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунтэмэ |
укъыхэхунтэмэ |
къыхэхунтэмэ |
дыкъыхэхунтэмэ |
фыкъыхэхунтэмэ |
къыхэхун(хэ)тэмэ
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхунтэмэ |
укъыхэмыхунтэмэ |
къыхэмыхунтэмэ |
дыкъыхэмыхунтэмэ |
фыкъыхэмыхунтэмэ |
къыхэмыхун(хэ)тэмэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунутэмэ |
укъыхэхунутэмэ |
къыхэхунутэмэ |
дыкъыхэхунутэмэ |
фыкъыхэхунутэмэ |
къыхэхуну(хэ)тэмэ
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхунутэмэ |
укъыхэмыхунутэмэ |
къыхэмыхунутэмэ |
дыкъыхэмыхунутэмэ |
фыкъыхэмыхунутэмэ |
къыхэмыхуну(хэ)тэмэ
|
| сослагательнэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунт |
укъыхэхунт |
къыхэхунт |
дыкъыхэхунт |
фыкъыхэхунт |
къыхэхун(хэ)т
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунтэкъым |
укъыхэхунтэкъым |
къыхэхунтэкъым |
дыкъыхэхунтэкъым |
фыкъыхэхунтэкъым |
къыхэхун(хэ)тэкъым
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунут |
укъыхэхунут |
къыхэхунут |
дыкъыхэхунут |
фыкъыхэхунут |
къыхэхуну(хэ)т
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунутэкъым |
укъыхэхунутэкъым |
къыхэхунутэкъым |
дыкъыхэхунутэкъым |
фыкъыхэхунутэкъым |
къыхэхуну(хэ)тэкъым
|
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуми |
укъыхэхуми |
къыхэхуми |
дыкъыхэхуми |
фыкъыхэхуми |
къыхэху(хэ)ми
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхуми |
укъыхэмыхуми |
къыхэмыхуми |
дыкъыхэмыхуми |
фыкъыхэмыхуми |
къыхэмыху(хэ)ми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуами |
укъыхэхуами |
къыхэхуами |
дыкъыхэхуами |
фыкъыхэхуами |
къыхэхуа(хэ)ми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхуами |
укъыхэмыхуами |
къыхэмыхуами |
дыкъыхэмыхуами |
фыкъыхэмыхуами |
къыхэмыхуа(хэ)ми
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхугъами |
укъыхэхугъами |
къыхэхугъами |
дыкъыхэхугъами |
фыкъыхэхугъами |
къыхэхугъа(хэ)ми
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхугъами |
укъыхэмыхугъами |
къыхэмыхугъами |
дыкъыхэмыхугъами |
фыкъыхэмыхугъами |
къыхэмыхугъа(хэ)ми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунми |
укъыхэхунми |
къыхэхунми |
дыкъыхэхунми |
фыкъыхэхунми |
къыхэхун(хэ)ми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхунми |
укъыхэмыхунми |
къыхэмыхунми |
дыкъыхэмыхунми |
фыкъыхэмыхунми |
къыхэмыхун(хэ)ми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунуми |
укъыхэхунуми |
къыхэхунуми |
дыкъыхэхунуми |
фыкъыхэхунуми |
къыхэхуну(хэ)ми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхунуми |
укъыхэмыхунуми |
къыхэмыхунуми |
дыкъыхэмыхунуми |
фыкъыхэмыхунуми |
къыхэмыхуну(хэ)ми
|
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхутэми |
укъыхэхутэми |
къыхэхутэми |
дыкъыхэхутэми |
фыкъыхэхутэми |
къыхэху(хэ)тэми
|
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхутэми |
укъыхэмыхутэми |
къыхэмыхутэми |
дыкъыхэмыхутэми |
фыкъыхэмыхутэми |
къыхэмыху(хэ)тэми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуатэми |
укъыхэхуатэми |
къыхэхуатэми |
дыкъыхэхуатэми |
фыкъыхэхуатэми |
къыхэхуа(хэ)тэми
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхуатэми |
укъыхэмыхуатэми |
къыхэмыхуатэми |
дыкъыхэмыхуатэми |
фыкъыхэмыхуатэми |
къыхэмыхуа(хэ)тэми
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхугъатэми |
укъыхэхугъатэми |
къыхэхугъатэми |
дыкъыхэхугъатэми |
фыкъыхэхугъатэми |
къыхэхугъа(хэ)тэми
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхугъатэми |
укъыхэмыхугъатэми |
къыхэмыхугъатэми |
дыкъыхэмыхугъатэми |
фыкъыхэмыхугъатэми |
къыхэмыхугъа(хэ)тэми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунтэми |
укъыхэхунтэми |
къыхэхунтэми |
дыкъыхэхунтэми |
фыкъыхэхунтэми |
къыхэхун(хэ)тэми
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхунтэми |
укъыхэмыхунтэми |
къыхэмыхунтэми |
дыкъыхэмыхунтэми |
фыкъыхэмыхунтэми |
къыхэмыхун(хэ)тэми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхунутэми |
укъыхэхунутэми |
къыхэхунутэми |
дыкъыхэхунутэми |
фыкъыхэхунутэми |
къыхэхуну(хэ)тэми
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхунутэми |
укъыхэмыхунутэми |
къыхэмыхунутэми |
дыкъыхэмыхунутэми |
фыкъыхэмыхунутэми |
къыхэмыхуну(хэ)тэми
|
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуаи |
укъыхэхуаи |
къыхэхуаи |
дыкъыхэхуаи |
фыкъыхэхуаи |
къыхэхуаи
|
| щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуакъыми |
укъыхэхуакъыми |
къыхэхуакъыми |
дыкъыхэхуакъыми |
фыкъыхэхуакъыми |
къыхэхуакъыми
|
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуащэрэт |
укъыхэхуащэрэт |
къыхэхуащэрэт |
дыкъыхэхуащэрэт |
фыкъыхэхуащэрэт |
къыхэхуащэрэт
|
| щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэмыхуащэрэт |
укъыхэмыхуащэрэт |
къыхэмыхуащэрэт |
дыкъыхэмыхуащэрэт |
фыкъыхэмыхуащэрэт |
къыхэмыхуащэрэт
|
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнщ |
укъыхэхуагъэнщ |
къыхэхуагъэнщ |
дыкъыхэхуагъэнщ |
фыкъыхэхуагъэнщ |
къыхэхуагъэнщ
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнкъым |
укъыхэхуагъэнкъым |
къыхэхуагъэнкъым |
дыкъыхэхуагъэнкъым |
фыкъыхэхуагъэнкъым |
къыхэхуагъэнкъым
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнт |
укъыхэхуагъэнт |
къыхэхуагъэнт |
дыкъыхэхуагъэнт |
фыкъыхэхуагъэнт |
къыхэхуагъэнт
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнтэкъым |
укъыхэхуагъэнтэкъым |
къыхэхуагъэнтэкъым |
дыкъыхэхуагъэнтэкъым |
фыкъыхэхуагъэнтэкъым |
къыхэхуагъэнтэкъым
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэн |
укъыхэхуагъэн |
къыхэхуагъэн |
дыкъыхэхуагъэн |
фыкъыхэхуагъэн |
къыхэхуагъэн
|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнкъэ |
укъыхэхуагъэнкъэ |
къыхэхуагъэнкъэ |
дыкъыхэхуагъэнкъэ |
фыкъыхэхуагъэнкъэ |
къыхэхуагъэнкъэ
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнт |
укъыхэхуагъэнт |
къыхэхуагъэнт |
дыкъыхэхуагъэнт |
фыкъыхэхуагъэнт |
къыхэхуагъэнт
|
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнтэкъэ |
укъыхэхуагъэнтэкъэ |
къыхэхуагъэнтэкъэ |
дыкъыхэхуагъэнтэкъэ |
фыкъыхэхуагъэнтэкъэ |
къыхэхуагъэнтэкъэ
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнху |
укъыхэхуагъэнху |
къыхэхуагъэнху |
дыкъыхэхуагъэнху |
фыкъыхэхуагъэнху |
къыхэхуагъэнху
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнукъым |
укъыхэхуагъэнукъым |
къыхэхуагъэнукъым |
дыкъыхэхуагъэнукъым |
фыкъыхэхуагъэнукъым |
къыхэхуагъэнукъым
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнут |
укъыхэхуагъэнут |
къыхэхуагъэнут |
дыкъыхэхуагъэнут |
фыкъыхэхуагъэнут |
къыхэхуагъэнут
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнутэкъым |
укъыхэхуагъэнутэкъым |
къыхэхуагъэнутэкъым |
дыкъыхэхуагъэнутэкъым |
фыкъыхэхуагъэнутэкъым |
къыхэхуагъэнутэкъым
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэну |
укъыхэхуагъэну |
къыхэхуагъэну |
дыкъыхэхуагъэну |
фыкъыхэхуагъэну |
къыхэхуагъэну
|
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнукъэ |
укъыхэхуагъэнукъэ |
къыхэхуагъэнукъэ |
дыкъыхэхуагъэнукъэ |
фыкъыхэхуагъэнукъэ |
къыхэхуагъэнукъэ
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнут |
укъыхэхуагъэнут |
къыхэхуагъэнут |
дыкъыхэхуагъэнут |
фыкъыхэхуагъэнут |
къыхэхуагъэнут
|
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
сыкъыхэхуагъэнутэкъэ |
укъыхэхуагъэнутэкъэ |
къыхэхуагъэнутэкъэ |
дыкъыхэхуагъэнутэкъэ |
фыкъыхэхуагъэнутэкъэ |
къыхэхуагъэнутэкъэ
|
| Причастиехэр |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| Зылэжь (субъектнэ) причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэху |
укъыхэху |
къыхэху |
дыкъыхэху |
фыкъыхэху |
къыхэху(хэ)
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыху |
укъыхэмыху |
къыхэмыху |
дыкъыхэмыху |
фыкъыхэмыху |
къыхэмыху(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэхуа |
укъыхэхуа |
къыхэхуа |
дыкъыхэхуа |
фыкъыхэхуа |
къыхэхуа(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыхуа |
укъыхэмыхуа |
къыхэмыхуа |
дыкъыхэмыхуа |
фыкъыхэмыхуа |
къыхэмыхуа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэхугъа |
укъыхэхугъа |
къыхэхугъа |
дыкъыхэхугъа |
фыкъыхэхугъа |
къыхэхугъа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыхугъа |
укъыхэмыхугъа |
къыхэмыхугъа |
дыкъыхэмыхугъа |
фыкъыхэмыхугъа |
къыхэмыхугъа(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэхун |
укъыхэхун |
къыхэхун |
дыкъыхэхун |
фыкъыхэхун |
къыхэхун(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыхун |
укъыхэмыхун |
къыхэмыхун |
дыкъыхэмыхун |
фыкъыхэмыхун |
къыхэмыхун(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэхуну |
укъыхэхуну |
къыхэхуну |
дыкъыхэхуну |
фыкъыхэхуну |
къыхэхуну(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыхуну |
укъыхэмыхуну |
къыхэмыхуну |
дыкъыхэмыхуну |
фыкъыхэмыхуну |
къыхэмыхуну(хэ)
|
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэху |
укъызэрыхэху |
къызэрыхэху |
дыкъызэрыхэху |
фыкъызэрыхэху |
къызэрыхэху(хэ)
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэмыху |
укъызэрыхэмыху |
къызэрыхэмыху |
дыкъызэрыхэмыху |
фыкъызэрыхэмыху |
къызэрыхэмыху(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэхуа |
укъызэрыхэхуа |
къызэрыхэхуа |
дыкъызэрыхэхуа |
фыкъызэрыхэхуа |
къызэрыхэхуа(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэмыхуа |
укъызэрыхэмыхуа |
къызэрыхэмыхуа |
дыкъызэрыхэмыхуа |
фыкъызэрыхэмыхуа |
къызэрыхэмыхуа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэхугъа |
укъызэрыхэхугъа |
къызэрыхэхугъа |
дыкъызэрыхэхугъа |
фыкъызэрыхэхугъа |
къызэрыхэхугъа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэмыхугъа |
укъызэрыхэмыхугъа |
къызэрыхэмыхугъа |
дыкъызэрыхэмыхугъа |
фыкъызэрыхэмыхугъа |
къызэрыхэмыхугъа(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэхун |
укъызэрыхэхун |
къызэрыхэхун |
дыкъызэрыхэхун |
фыкъызэрыхэхун |
къызэрыхэхун(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэмыхун |
укъызэрыхэмыхун |
къызэрыхэмыхун |
дыкъызэрыхэмыхун |
фыкъызэрыхэмыхун |
къызэрыхэмыхун(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэхуну |
укъызэрыхэхуну |
къызэрыхэхуну |
дыкъызэрыхэхуну |
фыкъызэрыхэхуну |
къызэрыхэхуну(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъызэрыхэмыхуну |
укъызэрыхэмыхуну |
къызэрыхэмыхуну |
дыкъызэрыхэмыхуну |
фыкъызэрыхэмыхуну |
къызэрыхэмыхуну(хэ)
|
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэху |
ущыкъыхэху |
щыкъыхэху |
дыщыкъыхэху |
фыщыкъыхэху |
щыкъыхэху(хэ)
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэмыху |
ущыкъыхэмыху |
щыкъыхэмыху |
дыщыкъыхэмыху |
фыщыкъыхэмыху |
щыкъыхэмыху(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэхуа |
ущыкъыхэхуа |
щыкъыхэхуа |
дыщыкъыхэхуа |
фыщыкъыхэхуа |
щыкъыхэхуа(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэмыхуа |
укъыщыхэмыхуа |
щыкъыхэмыхуа |
дыщыкъыхэмыхуа |
фыщыкъыхэмыхуа |
щыкъыхэмыхуа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэхугъа |
ущыкъыхэхугъа |
щыкъыхэхугъа |
дыщыкъыхэхугъа |
фыщыкъыхэхугъа |
щыкъыхэхугъа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэмыхугъа |
ущыкъыхэмыхугъа |
щыкъыхэмыхугъа |
дыщыкъыхэмыхугъа |
фыщыкъыхэмыхугъа |
щыкъыхэмыхугъа(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэхун |
ущыкъыхэхун |
щыкъыхэхун |
дыщыкъыхэхун |
фыщыкъыхэхун |
щыкъыхэхун(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэмыхун |
ущыкъыхэхун |
щыкъыхэмыхун |
дыщыкъыхэмыхун |
фыщыкъыхэмыхун |
щыкъыхэмыхун(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэхуну |
ущыкъыхэхуну |
щыкъыхэхуну |
дыщыкъыхэхуну |
фыщыкъыхэхуну |
щыкъыхэхуну(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщыкъыхэмыхуну |
ущыкъыхэмыхуну |
щыкъыхэмыхуну |
дыщыкъыхэмыхуну |
фыщыкъыхэмыхуну |
щыкъыхэмыхуну(хэ)
|
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэху |
укъыздыхэху |
къыздыхэху |
дыкъыздыхэху |
фыкъыздыхэху |
къыздыхэху(хэ)
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэмыху |
укъыздыхэмыху |
къыздыхэмыху |
дыкъыздыхэмыху |
фыкъыздыхэмыху |
къыздыхэмыху(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэхуа |
укъыздыхэхуа |
къыздыхэхуа |
дыкъыздыхэхуа |
фыкъыздыхэхуа |
къыздыхэхуа(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэмыхуа |
укъыздыхэмыхуа |
къыздыхэмыхуа |
дыкъыздыхэмыхуа |
фыкъыздыхэмыхуа |
къыздыхэмыхуа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэхугъа |
укъыздыхэхугъа |
къыздыхэхугъа |
дыкъыздыхэхугъа |
фыкъыздыхэхугъа |
къыздыхэхугъа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэмыхугъа |
укъыздыхэмыхугъа |
къыздыхэмыхугъа |
дыкъыздыхэмыхугъа |
фыкъыздыхэмыхугъа |
къыздыхэмыхугъа(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэхун |
укъыздыхэхун |
къыздыхэхун |
дыкъыздыхэхун |
фыкъыздыхэхун |
къыздыхэхун(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэмыхун |
укъыздыхэмыхун |
къыздыхэмыхун |
дыкъыздыхэмыхун |
фыкъыздыхэмыхун |
къыздыхэмыхун(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэхуну |
укъыздыхэхуну |
къыздыхэхуну |
дыкъыздыхэхуну |
фыкъыздыхэхуну |
къыздыхэхуну(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыздыхэмыхуну |
укъыздыхэмыхуну |
къыздыхэмыхуну |
дыкъыздыхэмыхуну |
фыкъыздыхэмыхуну |
къыздыхэмыхуну(хэ)
|
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэху |
укъыщӀыхэху |
къыщӀыхэху |
дыкъыщӀыхэху |
фыкъыщӀыхэху |
къыщӀыхэху(хэ)
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэмыху |
укъыщӀыхэмыху |
къыщӀыхэмыху |
дыкъыщӀыхэмыху |
фыкъыщӀыхэмыху |
къыщӀыхэмыху(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэхуа |
укъыщӀыхэхуӀэхуа |
къыщӀыхэхуа |
дыкъыщӀыхэхуа |
фыкъыщӀыхэхуа |
къыщӀыхэхуа(хэ)
|
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэмыхуа |
укъыщӀыхэмыхуа |
къыщӀыхэмыхуа |
дыкъыщӀыхэмыхуа |
фыкъыщӀыхэмыхуа |
къыщӀыхэмыхуа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэхугъа |
укъыщӀыхэхугъа |
къыщӀыхэхугъа |
дыкъыщӀыхэхугъа |
фыкъыщӀыхэхугъа |
къыщӀыхэхугъа(хэ)
|
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэмыхугъа |
укъыщӀыхэмыхугъа |
къыщӀыхэмыхугъа |
дыкъыщӀыхэмыхугъа |
фыкъыщӀыхэмыхугъа |
къыщӀыхэмыхугъа(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэхун |
укъыщӀыхэхун |
къыщӀыхэхун |
дыкъыщӀыхэхун |
фыкъыщӀыхэхун |
къыщӀыхэхун(хэ)
|
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэмыхун |
укъыщӀыхэмыхун |
къыщӀыхэмыхун |
дыкъыщӀыхэмыхун |
фыкъыщӀыхэмыхун |
къыщӀыхэмыхун(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэхуну |
укъыщӀыхэхуну |
къыщӀыхэхуну |
дыкъыщӀыхэхуну |
фыкъыщӀыхэхуну |
къыщӀыхэхуну(хэ)
|
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыщӀыхэмыхуну |
укъыщӀыхэмыхуну |
къыщӀыхэмыхуну |
дыкъыщӀыхэмыхуну |
фыкъыщӀыхэмыхуну |
къыщӀыхэмыхуну(хэ)
|
| Деепричастиехэр |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
| ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэхуу |
укъыхэхуу |
къыхэхуу |
дыкъыхэхуу |
фыкъыхэхуу |
къыхэху(хэ)у
|
| ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыхуу |
укъыхэмыхуу |
къыхэмыхуу |
дыкъыхэмыхуу |
фыкъыхэмыхуу |
къыхэмыху(хэ)у
|
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэхуауэ |
укъыхэхуауэ |
къыхэхуауэ |
дыкъыхэхуауэ |
фыкъыхэхуауэ |
къыхэхуауэ / къыхэхуахэу
|
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыхуауэ |
укъыхэмыхуауэ |
къыхэмыхуауэ |
дыкъыхэмыхуауэ |
фыкъыхэмыхуауэ |
къыхэмыхуауэ / къыхэмыхуахэу
|
| -урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ |
сыкъыхэхуурэ |
укъыхэхуурэ |
къыхэхуурэ |
дыкъыхэхуурэ |
фыкъыхэхуурэ |
къыхэху(хэ)урэ
|
| -урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ |
сыкъыхэмыхуурэ |
укъыхэмыхуурэ |
къыхэмыхуурэ |
дыкъыхэмыхуурэ |
фыкъыхэмыхуурэ |
къыхэмыху(хэ)урэ
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
|
|
|
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
| Подлежащэ |
|
|
|
|
|
|
| сэ |
-- |
сыкъыпхоху |
сыкъыхоху |
-- |
сыкъыфхоху |
сыкъахоху
|
| уэ |
укъысхоху |
-- |
укъыхоху |
укъытхоху |
-- |
укъахоху
|
| ар |
къысхоху |
къыпхоху |
къыхоху |
къытхоху |
къыфхоху |
къахоху
|
| дэ |
-- |
дыкъыпхоху |
дыкъыхоху |
-- |
дыкъыфхоху |
дыкъахоху
|
| фэ |
фыкъысхоху |
-- |
фыкъыхоху |
фыкъытхоху |
-- |
фыкъахоху
|
| ахэр |
къысхоху(хэ) |
къыпхоху(хэ) |
къыхоху(хэ) |
къытхоху(хэ) |
къыфхоху(хэ) |
къахоху(хэ)
|
|
|
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[ху] |
[ху]р |
-- |
[ху]хэр
|
| Эргативнэ: |
[ху] |
[ху]м |
-- |
[ху]хэм
|
| Послеложнэ: |
[ху]кӀэ |
[ху]мкӀэ |
[ху]хэкӀэ |
[ху]хэмкӀэ
|
| Обстоятельственнэ: |
[ху]у |
[ху]рауэ |
[ху]хэу |
[ху]хэрауэ
|
|
|
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[ху]а |
[ху]ар |
-- |
[ху]ахэр
|
| Эргативнэ: |
[ху]а |
[ху]ам |
-- |
[ху]ахэм
|
| Послеложнэ: |
[ху]акӀэ |
[ху]амкӀэ |
[ху]ахэкӀэ |
[ху]ахэмкӀэ
|
| Обстоятельственнэ: |
[ху]ауэ |
[ху]арауэ |
[ху]ахэу |
[ху]ахэрауэ
|
|
|
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[ху]н |
[ху]ныр |
-- |
[ху]нхэр
|
| Эргативнэ: |
[ху]н |
[ху]ным |
-- |
[ху]нхэм
|
| Послеложнэ: |
[ху]нкӀэ |
[ху]нымкӀэ |
[ху]нхэкӀэ |
[ху]нхэмкӀэ
|
| 'Обстоятельственнэ: |
[ху]ну |
[ху]нырауэ |
[ху]нхэу |
[ху]нхэрауэ
|
|
|
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
| Именительнэ: |
[ху]ну |
[ху]нур |
-- |
[ху]нухэр
|
| Эргативнэ: |
[ху]ну |
[ху]нум |
-- |
[ху]нухэм
|
| Послеложнэ: |
[ху]нукӀэ |
[ху]нумкӀэ |
[ху]нухэкӀэ |
[ху]нухэмкӀэ
|
| Обстоятельственнэ: |
[ху]нууэ |
[ху]нурауэ |
[ху]нухэу |
[ху]нухэрауэ
|
МЫХЬЭНЭ
- Зыхэтым химыубыдэжу къиутӀыпщын, къыхэкӀын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Уи щӀакӀуэр зэпэгъуанибгъущ. — Цибгъу къыхэхуащи аращ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къыхэхун: fall from swh, out of sth
- Джэдым къабзий къыхэхун: a feather fell from the chicken.
УРЫСЫБЗЭ
- къыхэхун: выпасть откуда-л., из чего-л.
- Джэдым къабзий къыхэхун: с курицы упало перо.
БИБЛИОГРАФИЕ
Библиографием еплъын
