къэжын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [qʹɐ'ᶎǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• къэ- + [ж] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "къэжын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	къэжын
щымыӀэныгъэ:	къэмыжын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэзжын	къэбжын	къижын	къэджын	къэвжын	къажын
щымыӀэныгъэ:	къэзмыжын	къыумыжын	къимыжын	къэдмыжын	къэвмыжын	къамыжын

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	къэж!	къэвж!
щымыӀэныгъэ:	къыумыж!	къэвмыж!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	сыкъреж	укъреж	къреж	дыкъреж	фыкъреж	къреж
щымыӀэныгъэ:	сыкъремыж	укъыремыж	къремыж	дыкъремыж	фыкъремыж	къремыж

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къызож(ыр)	къыбож(ыр)	къеж(ыр)	къыдож(ыр)	къывож(ыр)	къаж(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзжыркъым	къэбжыркъым	къижыркъым	къэджыркъым	къэвжыркъым	къажыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	къэзжырт	къэбжырт	къижырт	къэджырт	къэвжырт	къажырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзжыртэкъым	къэбжыртэкъым	къижыртэкъым	къэджыртэкъым	къэвжыртэкъым	къажыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэзжащ	къэбжащ	къижащ	къэджащ	къэвжащ	къажащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзжакъым	къэбжакъым	къижакъым	къэджакъым	къэвжакъым	къажакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	къэзжат	къэбжат	къижат	къэджат	къэвжат	къажат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзжатэкъым	къэбжатэкъым	къижатэкъым	къэджатэкъым	къэвжатэкъым	къажатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжыгъащ	къэбжыгъащ	къижыгъащ	къэджыгъащ	къэвжыгъащ	къажыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзжыгъакъым	къэбжыгъакъым	къижыгъакъым	къэджыгъакъым	къэвжыгъакъым	къажыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжыгъат	къэбжыгъат	къижыгъат	къэджыгъат	къэвжыгъат	къажыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзжыгъатэкъым	къэбжыгъатэкъым	къижыгъатэкъым	къэджыгъатэкъым	къэвжыгъатэкъым	къажыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	къэзжщ	къэбжщ	къижщ	къэджщ	къэвжщ	къажщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	къэзжкъым	къэбжкъым	къижкъым	къэджкъым	къэвжкъым	къажкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	къэзжт	къэбжт	къижт	къэджт	къэвжт	къажт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	къэзжтэкъым	къэбжтэкъым	къижтэкъым	къэджтэкъым	къэвжтэкъым	къажтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжынщ	къэбжынщ	къижынщ	къэджынщ	къэвжынщ	къажынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзжынкъым	къэбжынкъым	къижынкъым	къэджынкъым	къэвжынкъым	къажынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжынущ	къэбжынущ	къижынущ	къэджынущ	къэвжынущ	къажынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзжынукъым	къэбжынукъым	къижынукъым	къэджынукъым	къэвжынукъым	къажынукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжрэ	къэбжрэ	къижрэ	къэджрэ	къэвжрэ	къажрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзжыркъэ	къэбжыркъэ	къижыркъэ	къэджыркъэ	къэвжыркъэ	къажыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	къэзжырт	къэбжырт	къижырт	къэджырт	къэвжырт	къажырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзжыртэкъэ	къэбжыртэкъэ	къижыртэкъэ	къэджыртэкъэ	къэвжыртэкъэ	къажыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэзжа	къэбжа	къижа	къэджа	къэвжа	къажа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзжакъэ	къэбжакъэ	къижакъэ	къэджакъэ	къэвжакъэ	къажакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	къэзжат	къэбжат	къижат	къэджат	къэвжат	къажат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзжатэкъэ	къэбжатэкъэ	къижатэкъэ	къэджатэкъэ	къэвжатэкъэ	къажатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжыгъа	къэбжыгъа	къижыгъа	къэджыгъа	къэвжыгъа	къажыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	къэзжыгъакъэ	къэбжыгъакъэ	къижыгъакъэ	къэджыгъакъэ	къэвжыгъакъэ	къажыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжыгъат	къэбжыгъат	къижыгъат	къэджыгъат	къэвжыгъат	къажыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзжыгъатэкъэ	къэбжыгъатэкъэ	къижыгъатэкъэ	къэджыгъатэкъэ	къэвжыгъатэкъэ	къажыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	къэзж	къэбж	къиж	къэдж	къэвж	къаж
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	къэзжкъэ	къэбжкъэ	къижкъэ	къэджкъэ	къэвжкъэ	къажкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	къэзжт	къэбжт	къижт	къэджт	къэвжт	къажт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	къэзжтэкъэ	къэбжтэкъэ	къижтэкъэ	къэджтэкъэ	къэвжтэкъэ	къажтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжын	къэбжын	къижын	къэджын	къэвжын	къажын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзжынкъэ	къэбжынкъэ	къижынкъэ	къэджынкъэ	къэвжынкъэ	къажынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжыну	къэбжыну	къижыну	къэджыну	къэвжыну	къажыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзжынукъэ	къэбжынукъэ	къижынукъэ	къэджынукъэ	къэвжынукъэ	къажынукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжмэ	къэбжмэ	къижмэ	къэджмэ	къэвжмэ	къажмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжмэ	къыумыжмэ	къимыжмэ	къэдмыжмэ	къэвмыжмэ	къамыжмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэзжамэ	къэбжамэ	къижамэ	къэджамэ	къэвжамэ	къажамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжамэ	къыумыжамэ	къимыжамэ	къэдмыжамэ	къэвмыжамэ	къамыжамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэзжыгъамэ	къэбжыгъамэ	къижыгъамэ	къэджыгъамэ	къэвжыгъамэ	къажыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжыгъамэ	къыумыжыгъамэ	къимыжыгъамэ	къэдмыжыгъамэ	къэвмыжыгъамэ	къамыжыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжынмэ	къэбжынмэ	къижынмэ	къэджынмэ	къэвжынмэ	къажынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжынмэ	къыумыжынмэ	къимыжынмэ	къэдмыжынмэ	къэвмыжынмэ	къамыжынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжынумэ	къэбжынумэ	къижынумэ	къэджынумэ	къэвжынумэ	къажынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжынумэ	къыумыжынумэ	къимыжынумэ	къэдмыжынумэ	къэвмыжынумэ	къамыжынумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжтэмэ	къэбжтэмэ	къижтэмэ	къэджтэмэ	къэвжтэмэ	къажтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжтэмэ	къыумыжтэмэ	къимыжтэмэ	къэдмыжтэмэ	къэвмыжтэмэ	къамыжтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэзжатэмэ	къэбжатэмэ	къижатэмэ	къэджатэмэ	къэвжатэмэ	къажатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжатэмэ	къыумыжатэмэ	къимыжатэмэ	къэдмыжатэмэ	къэвмыжатэмэ	къамыжатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэзжыгъатэмэ	къэбжыгъатэмэ	къижыгъатэмэ	къэджыгъатэмэ	къэвжыгъатэмэ	къажыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжыгъатэмэ	къыумыжыгъатэмэ	къимыжыгъатэмэ	къэдмыжыгъатэмэ	къэвмыжыгъатэмэ	къамыжыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжынтэмэ	къэбжынтэмэ	къижынтэмэ	къэджынтэмэ	къэвжынтэмэ	къажынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжынтэмэ	къыумыжынтэмэ	къимыжынтэмэ	къэдмыжынтэмэ	къэвмыжынтэмэ	къамыжынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжынутэмэ	къэбжынутэмэ	къижынутэмэ	къэджынутэмэ	къэвжынутэмэ	къажынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжынутэмэ	къыумыжынутэмэ	къимыжынутэмэ	къэдмыжынутэмэ	къэвмыжынутэмэ	къамыжынутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжынт	къэбжынт	къижынт	къэджынт	къэвжынт	къажынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзжынтэкъым	къэбжынтэкъым	къижынтэкъым	къэджынтэкъым	къэвжынтэкъым	къажынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжынут	къэбжынут	къижынут	къэджынут	къэвжынут	къажынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзжынутэкъым	къэбжынутэкъым	къижынутэкъым	къэджынутэкъым	къэвжынутэкъым	къажынутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжми	къэбжми	къижми	къэджми	къэвжми	къажми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжми	къыумыжми	къимыжми	къэдмыжми	къэвмыжми	къамыжми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэзжами	къэбжами	къижами	къэджами	къэвжами	къажами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжами	къыумыжами	къимыжами	къэдмыжами	къэвмыжами	къамыжами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэзжыгъами	къэбжыгъами	къижыгъами	къэджыгъами	къэвжыгъами	къажыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжыгъами	къыумыжыгъами	къимыжыгъами	къэдмыжыгъами	къэвмыжыгъами	къамыжыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжынми	къэбжынми	къижынми	къэджынми	къэвжынми	къажынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжынми	къыумыжынми	къимыжынми	къэдмыжынми	къэвмыжынми	къамыжынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжынуми	къэбжынуми	къижынуми	къэджынуми	къэвжынуми	къажынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжынуми	къыумыжынуми	къимыжынуми	къэдмыжынуми	къэвмыжынуми	къамыжынуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжтэми	къэбжтэми	къижтэми	къэджтэми	къэвжтэми	къажтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжтэми	къыумыжтэми	къимыжтэми	къэдмыжтэми	къэвмыжтэми	къамыжтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэзжатэми	къэбжатэми	къижатэми	къэджатэми	къэвжатэми	къажатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжатэми	къыумыжатэми	къимыжатэми	къэдмыжатэми	къэвмыжатэми	къамыжатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэзжыгъатэми	къэбжыгъатэми	къижыгъатэми	къэджыгъатэми	къэвжыгъатэми	къажыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжыгъатэми	къыумыжыгъатэми	къимыжыгъатэми	къэдмыжыгъатэми	къэвмыжыгъатэми	къамыжыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжынтэми	къэбжынтэми	къижынтэми	къэджынтэми	къэвжынтэми	къажынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжынтэми	къыумыжынтэми	къимыжынтэми	къэдмыжынтэми	къэвмыжынтэми	къамыжынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэзжынутэми	къэбжынутэми	къижынутэми	къэджынутэми	къэвжэнутэми	къажэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмыжынутэми	къыумыжынутэми	къимыжынутэми	къэдмыжынутэми	къэвмыжынутэми	къамыжынутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэзжаи	къэбжаи	къижаи	къэджаи	къэвжаи	къажаи
щымыӀэныгъэ:	къэзжакъыми	къэбжакъыми	къижакъыми	къэджакъыми	къэвжакъыми	къажакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэзжащэрэт	къэбжащэрэт	къижащэрэт	къэджащэрэт	къэвжащэрэт	къажащэрэт
щымыӀэныгъэ:	къэзмыжащэрэт	къыумыжащэрэт	къимыжащэрэт	къэдмыжащэрэт	къэвмыжащэрэт	къамыжащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэзжагъэнщ	къэбжагъэнщ	къижагъэнщ	къэджагъэнщ	къэвжагъэнщ	къажагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэзжагъэнкъым	къэбжагъэнкъым	къижагъэнкъым	къэджагъэнкъым	къэвжагъэнкъым	къажагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэзжагъэнт	къэбжагъэнт	къижагъэнт	къэджагъэнт	къэвжагъэнт	къажагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэзжагъэнтэкъым	къэбжагъэнтэкъым	къижагъэнтэкъым	къэджагъэнтэкъым	къэвжагъэнтэкъым	къажагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэзжагъэн	къэбжагъэн	къижагъэн	къэджагъэн	къэвжагъэн	къажагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэзжагъэнкъэ	къэбжагъэнкъэ	къижагъэнкъэ	къэджагъэнкъэ	къэвжагъэнкъэ	къажагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэзжагъэнт	къэбжагъэнт	къижагъэнт	къэджагъэнт	къэвжагъэнт	къажагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэзжагъэнтэкъэ	къэбжагъэнтэкъэ	къижагъэнтэкъэ	къэджагъэнтэкъэ	къэвжагъэнтэкъэ	къажагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэзжагъэнущ	къэбжагъэнущ	къижагъэнущ	къэджагъэнущ	къэвжагъэнущ	къажагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэзжагъэнукъым	къэбжагъэнукъым	къижагъэнукъым	къэджагъэнукъым	къэвжагъэнукъым	къажагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэзжагъэнут	къэбжагъэнут	къижагъэнут	къэджагъэнут	къэвжагъэнут	къажагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэзжагъэнутэкъым	къэбжагъэнутэкъым	къижагъэнутэкъым	къэджагъэнутэкъым	къэвжагъэнутэкъым	къажагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэзжагъэну	къэбжагъэну	къижагъэну	къэджагъэну	къэвжагъэну	къажагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэзжагъэнукъэ	къэбжагъэнукъэ	къижагъэнукъэ	къэджагъэнукъэ	къэвжагъэнукъэ	къажагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэзжагъэнут	къэбжагъэнут	къижагъэнут	къэджагъэнут	къэвжагъэнут	къажагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэзжагъэнутэкъэ	къэбжагъэнутэкъэ	къижагъэнутэкъэ	къэджагъэнутэкъэ	къэвжагъэнутэкъэ	къажагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэзыж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзыжа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзыжыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзыжын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыжын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзыжыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыжыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэзж	къэбж	къиж	къэдж	къэвж	къаж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыж	къыумыж	къимыж	къэдмыж	къэвмыж	къамыж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзжа	къэбжа	къижа	къэджа	къэвжа	къажа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыжа	къыумыжа	къимыжа	къэдмыжа	къэвмыжа	къамыжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзжыгъа	къэбжыгъа	къижыгъа	къэджыгъа	къэвжыгъа	къажыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыжыгъа	къыумыжыгъа	къимыжыгъа	къэдмыжыгъа	къэвмыжыгъа	къамыжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзжын	къэбжын	къижын	къэджын	къэвжын	къажын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыжын	къыумыжын	къимыжын	къэдмыжын	къэвмыжын	къамыжын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзжыну	къэбжыну	къижыну	къэджыну	къэвжыну	къажыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыжыну	къыумыжыну	къимыжыну	къэдмыжыну	къэвмыжыну	къамыжыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэжа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэжыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэжын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыжын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэжыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыжыну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къызэрызж	къызэрыбж	къызэриж	къызэрыдж	къызэрывж	къызэраж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыж	къызэрумыж	къызэримыж	къызэрыдмыж	къызэрывмыж	къызэрамыж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къызэрызжа	къызэрыбжа	къызэрижа	къызэрыджа	къызэрывжа	къызэража
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыжа	къызэрумыжа	къызэримыжа	къызэрыдмыжа	къызэрывмыжа	къызэрамыжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къызэрызжыгъа	къызэрыбжыгъа	къызэрижыгъа	къызэрыджыгъа	къызэрывжыгъа	къызэражыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыжыгъа	къызэрумыжыгъа	къызэримыжыгъа	къызэрыдмыжыгъа	къызэрывмыжыгъа	къызэрамыжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къызэрызжын	къызэрыбжын	къызэрижын	къызэрыджын	къызэрывжын	къызэражын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыжын	къызэрумыжын	къызэримыжын	къызэрыдмыжын	къызэрывмыжын	къызэрамыжын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къызэрызжыну	къызэрыбжыну	къызэрижыну	къызэрыджыну	къызэрывжыну	къызэражыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыжыну	къызэрумыжыну	къызэримыжыну	къызэрыдмыжыну	къызэрывмыжыну	къызэрамыжыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыщызж	къыщыбж	къыщиж	къыщыдж	къыщывж	къыщаж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыж	къыщумыж	къыщимыж	къыщыдмыж	къыщывмыж	къыщамыж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщызжа	къыщыбжа	къыщижа	къыщыджа	къыщывжа	къыщажа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыжа	къыщумыжа	къыщимыжа	къыщыдмыжа	къыщывмыжа	къыщамыжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщызжыгъа	къыщыбжыгъа	къыщижыгъа	къыщыджыгъа	къыщывжыгъа	къыщажыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыжыгъа	къыщумыжыгъа	къыщимыжыгъа	къыщыдмыжыгъа	къыщывмыжыгъа	къыщамыжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщызжын	къыщыбжын	къыщижын	къыщыджын	къыщывжын	къыщажын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыжын	къыщумыжын	къыщимыжын	къыщыдмыжын	къыщывмыжын	къыщамыжын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщызжыну	къыщыбжыну	къыщижыну	къыщыджыну	къыщывжыну	къыщажыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыжыну	къыщумыжыну	къыщимыжыну	къыщыдмыжыну	къыщывмыжыну	къыщамыжыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыздэзж	къыздэбж	къыздиж	къыздэдж	къыздэвж	къыздаж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмыж	къыздумыж	къыздимыж	къыздэдмыж	къыздэвмыж	къыздамыж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыздэзжа	къыздэбжа	къыздижа	къыздэджа	къыздэвжа	къыздажа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмыжа	къыздумыжа	къыздимыжа	къыздэдмыжа	къыздэвмыжа	къыздамыжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыздэзжыгъа	къыздэбжыгъа	къыздижыгъа	къыздэджыгъа	къыздэвжыгъа	къыздажыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэбъэдэзмыжыгъа	къыздумыжыгъа	къыздимыжыгъа	къыздэдмыжыгъа	къыздэвмыжыгъа	къыздамыжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыздэзжын	къыздэбжын	къыздижын	къыздэджын	къыздэвжын	къыздажын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмыжын	къыздумыжын	къыздимыжын	къыздэдмыжын	къыздэвмыжын	къыздамыжын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыздэзжыну	къыздэбжыну	къыздижыну	къыздэджыну	къыздэвжыну	къыздажыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмыжыну	къыздумыжыну	къыздимыжыну	къыздэдмыжыну	къыздэвмыжыну	къыздамыжыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэзж	къыщӀэбж	къыщӀиж	къыщӀэдж	къыщӀэвж	къыщӀаж
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыж	къыщӀумыж	къыщӀимыж	къыщӀэдмыж	къыщӀэвмыж	къыщӀамыж
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэзжа	къыщӀэбжа	къыщӀижа	къыщӀэджа	къыщӀэвжа	къыщӀажа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыжа	къыщӀумыжа	къыщӀимыжа	къыщӀэдмыжа	къыщӀэвмыжа	къыщӀамыжа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэзжыгъа	щӀэкъэбжыгъа	къыщӀижыгъа	щӀэкъэджыгъа	щӀэкъэвжыгъа	къыщӀажыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыжыгъа	къыщӀумыжыгъа	къыщӀимыжыгъа	къыщӀэдмыжыгъа	къыщӀэвмыжыгъа	къыщӀамыжыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэзжын	къыщӀэбжын	къыщӀижын	къыщӀэджын	къыщӀэвжын	къыщӀажын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыжын	къыщӀумыжын	къыщӀимыжын	къыщӀэдмыжын	къыщӀэвмыжын	къыщӀамыжын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэзжыну	къыщӀэбжыну	къыщӀижыну	къыщӀэджыну	къыщӀэвжыну	къыщӀажыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыжыну	къыщӀумыжыну	къыщӀимыжыну	къыщӀэдмыжыну	къыщӀэвмыжыну	къыщӀамыжыну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэзжу	къэбжу	къижу	къэджу	къэвжу	къажу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыжу	къыумыжу	къимыжу	къэдмыжу	къэвмыжу	къамыжу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзжауэ	къэбжауэ	къижауэ	къэджауэ	къэвжауэ	къажауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыжауэ	къыумыжауэ	къимыжауэ	къэдмыжауэ	къэвмыжауэ	къамыжауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	къэзжурэ	къэбжурэ	къижурэ	къэджурэ	къэвжурэ	къажурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	къэзмыжурэ	къыумыжурэ	къимыжурэ	къэдмыжурэ	къэвмыжурэ	къамыжурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	укъызож	къызож	--	фыкъызож	къызож(хэ)
уэ	сыкъыбож	--	къыбож	дыкъыбож	--	къыбож(хэ)
абы	сыкъеж	укъеж	къеж	дыкъеж	фыкъеж	къеж(хэ)
дэ	--	укъыдож	къыдож	--	фыкъыдож	къыдож(хэ)
фэ	сыкъывож	--	къывож	дыкъывож	--	къывож(хэ)
абыхэм	сыкъаж	укъаж	къаж	дыкъаж	фыкъаж	къаж(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыкъэз[жрэ]	къэз[жрэ]	--	фыкъэз[жрэ]	къэз[ж(хэ)рэ]
уэ	сыкъэб[жрэ]	--	къэб[жрэ]	дыкъэб[жрэ]	--	къэб[ж(хэ)рэ]
абы	сыкъи[жрэ]	укъи[жрэ]	къи[жрэ]	дыкъи[жрэ]	фыкъи[жрэ]	къи[ж(хэ)рэ]
дэ	--	укъэд[жрэ]	къэд[жрэ]	--	фыкъэд[жрэ]	къэд[ж(хэ)рэ]
фэ	сыкъэв[жрэ]	--	къэв[жрэ]	дыкъэв[жрэ]	--	къэв[ж(хэ)рэ]
абыхэм	сыкъа[жрэ]	укъа[жрэ]	къа[жрэ]	дыкъа[жрэ]	фыкъа[жрэ]	къа[ж(хэ)рэ]

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ж]	[ж]ыр	--	[ж]хэр
Эргативнэ:	[ж]	[ж]ым	--	[ж]хэм
Послеложнэ:	[ж]кӀэ	[ж]ымкӀэ	[ж]хэкӀэ	[ж]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ж]у	[ж]ырауэ	[ж]хэу	[ж]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ж]а	[ж]ар	--	[ж]ахэр
Эргативнэ:	[ж]а	[ж]ам	--	[ж]ахэм
Послеложнэ:	[ж]акӀэ	[ж]амкӀэ	[ж]ахэкӀэ	[ж]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ж]ауэ	[ж]арауэ	[ж]ахэу	[ж]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ж]ын	[ж]ыныр	--	[ж]ынхэр
Эргативнэ:	[ж]ын	[ж]ыным	--	[ж]ынхэм
Послеложнэ:	[ж]ынкӀэ	[ж]ынымкӀэ	[ж]ынхэкӀэ	[ж]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[ж]ыну	[ж]ынырауэ	[ж]ынхэу	[ж]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ж]ыну	[ж]ынур	--	[ж]ынухэр
Эргативнэ:	[ж]ыну	[ж]ынум	--	[ж]ынухэм
Послеложнэ:	[ж]ынукӀэ	[ж]ынумкӀэ	[ж]ынухэкӀэ	[ж]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ж]ынууэ	[ж]ынурауэ	[ж]ынухэу	[ж]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Жыжьагъ, зэхуаку гуэр жэрыгъэкӀэ кӀун.

ЩАПХЪЭХЭР

• А гъуэгуанэ кӀыхьыр псом япэ къижащ хакӀуэ къарапцӀэм. Къэбэрдей, альманах

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 117
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Къытхуагъэлъэгъуа жыжьагъыр дэ псом япэ къэдъжащ.	Указанное нам расстояние мы пробежали раньше всех.	We ran the distance indicated faster than all the others.
Жыжьагъыр къэдъжащ.	Мы пробежали расстояние.	We ran the distance.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• къэжын: run, drive, ride, travel or cover a distance

УРЫСЫБЗЭ

• къэжын: пробежать, проехать какое-л. расстояние

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын