къэсын

Тхыгъэр къыздрахар Википсалъалъэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [qʹɐ'sǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • къэ- + [с] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ[зэгъэзэхуэжын]

Глагол лъэмыӏэс "къэсын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: къэсын
щымыӀэныгъэ: къэмысын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыкъэсын укъэсын къэсын дыкъэсын фыкъэсын къэсын(хэ)
щымыӀэныгъэ: сыкъэмысын укъэмысын къэмысын дыкъэмысын фыкъэмысын къэмысын(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: къэс! фыкъэс!
щымыӀэныгъэ: укъэмыс! фыкъэмыс!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыкърес укърес кърес дыкърес фыкърес кърес
щымыӀэныгъэ: сыкъремыс укъремыс къремыс дыкъремыс фыкъремыс къремыс
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъос(ыр) укъос(ыр) къос(ыр) дыкъос(ыр) фыкъос(ыр) къос(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэсыркъым укъэсыркъым къэсыркъым дыкъэсыркъым фыкъэсыркъым къэсы(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыкъэс(ыр)т укъэс(ыр)т къэс(ыр)т дыкъэс(ыр)т фыкъэс(ыр)т къэс(ыр)т / къэсхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэс(ыр)тэкъым укъэс(ыр)тэкъым къэс(ыр)тэкъым дыкъэс(ыр)тэкъым фыкъэс(ыр)тэкъым къэс(ыр)тэкъым / къэсхэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкъэсащ укъэсащ къэсащ дыкъэсащ фыкъэсащ къэса(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэсакъым укъэсакъым къэсакъым дыкъэсакъым фыкъэсакъым къэса(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыкъэсат укъэсат къэсат дыкъэсат фыкъэсат къэса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэсатэкъым укъэсатэкъым къэсатэкъым дыкъэсатэкъым фыкъэсатэкъым къэса(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсыгъащ укъэсыгъащ къэсыгъащ дыкъэсыгъащ фыкъэсыгъащ къэсыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэсыгъакъым укъэсыгъакъым къэсыгъакъым дыкъэсыгъакъым фыкъэсыгъакъым къэсыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсыгъат укъэсыгъат къэсыгъат дыкъэсыгъат фыкъэсыгъат къэсыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэсыгъатэкъым укъэсыгъатэкъым къэсыгъатэкъым дыкъэсыгъатэкъым фыкъэсыгъатэкъым къэсыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыкъэсщ укъэсщ къэсщ дыкъэсщ фыкъэсщ къэс(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыкъэскъым укъэскъым къэскъым дыкъэскъым фыкъэскъым къэс(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыкъэст укъэст къэст дыкъэст фыкъэст къэс(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыкъэстэкъым укъэстэкъым къэстэкъым дыкъэстэкъым фыкъэстэкъым къэс(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсынщ укъэсынщ къэсынщ дыкъэсынщ фыкъэсынщ къэсын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэсынкъым укъэсынкъым къэсынкъым дыкъэсынкъым фыкъэсынкъым къэсын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсынущ укъэсынущ къэсынущ дыкъэсынущ фыкъэсынущ къэсыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэсынукъым укъэсынукъым къэсынукъым дыкъэсынукъым фыкъэсынукъым къэсыну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсрэ укъэсрэ къэсрэ дыкъэсрэ фыкъэсрэ къэс(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэсыркъэ укъэсыркъэ къэсыркъэ дыкъэсыркъэ фыкъэсыркъэ къэсыркъэ / къэсхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыкъэс(ыр)т укъэс(ыр)т къэс(ыр)т дыкъэс(ыр)т фыкъэс(ыр)т къэс(ыр)т / къэсхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэс(ыр)тэкъэ укъэс(ыр)тэкъэ къэс(ыр)тэкъэ дыкъэс(ыр)тэкъэ фыкъэс(ыр)тэкъэ къэс(ыр)тэкъэ / къэсхэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкъэса укъэса къэса дыкъэса фыкъэса къэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэсакъэ укъэсакъэ къэсакъэ дыкъэсакъэ фыкъэсакъэ къэса(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыкъэсат укъэсат къэсат дыкъэсат фыкъэсат къэса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэсатэкъэ укъэсатэкъэ къэсатэкъэ дыкъэсатэкъэ фыкъэсатэкъэ къэса(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсыгъа укъэсыгъа къэсыгъа дыкъэсыгъа фыкъэсыгъа къэсыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэсыгъакъэ укъэсыгъакъэ къэсыгъакъэ дыкъэсыгъакъэ фыкъэсыгъакъэ къэсыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсыгъат укъэсыгъат къэсыгъат дыкъэсыгъат фыкъэсыгъат къэсыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэсыгъатэкъэ укъэсыгъатэкъэ къэсыгъатэкъэ дыкъэсыгъатэкъэ фыкъэсыгъатэкъэ къэсыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыкъэс укъэс къэс дыкъэс фыкъэс къэс(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыкъэскъэ укъэскъэ къэскъэ дыкъэскъэ фыкъэскъэ къэс(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыкъэст укъэст къэст дыкъэст фыкъэст къэс(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыкъэстэкъэ укъэстэкъэ къэстэкъэ дыкъэстэкъэ фыкъэстэкъэ къэс(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсын укъэсын къэсын дыкъэсын фыкъэсын къэсын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэсынкъэ укъэсынкъэ къэсынкъэ дыкъэсынкъэ фыкъэсынкъэ къэсын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсыну укъэсыну къэсыну дыкъэсыну фыкъэсыну къэсыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэсынукъэ укъэсынукъэ къэсынукъэ дыкъэсынукъэ фыкъэсынукъэ къэсыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсмэ укъэсмэ къэсмэ дыкъэсмэ фыкъэсмэ къэс(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысмэ укъэмысмэ къэмысмэ дыкъэмысмэ фыкъэмысмэ къэмыс(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкъэсамэ укъэсамэ къэ{{{псалъэпкъ2}}}амэ дыкъэсамэ фыкъэсамэ къэса(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысамэ укъэмысамэ къэмысамэ дыкъэмысамэ фыкъэмысамэ къэмыса(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыкъэсыгъамэ укъэсыгъамэ къэсыгъамэ дыкъэсыгъамэ фыкъэсыгъамэ къэсыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысыгъамэ укъэмысыгъамэ къэмысыгъамэ дыкъэмысыгъамэ фыкъэмысыгъамэ къэмысыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсынмэ укъэсынмэ къэсынмэ дыкъэсынмэ фыкъэсынмэ къэсын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысынмэ укъэмысынмэ къэмысынмэ дыкъэмысынмэ фыкъэмысынмэ къэмысын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсынумэ укъэсынумэ къэсынумэ дыкъэсынумэ фыкъэсынумэ къэсыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысынумэ укъэмысынумэ къэмысынумэ дыкъэмысынумэ фыкъэмысынумэ къэмысыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэстэмэ укъэстэмэ къэстэмэ дыкъэстэмэ фыкъэстэмэ къэс(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэмыстэмэ укъэмыстэмэ къэмыстэмэ дыкъэмыстэмэ фыкъэмыстэмэ къэмыс(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкъэсатэмэ укъэсатэмэ къэсатэмэ дыкъэсатэмэ фыкъэсатэмэ къэса(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысатэмэ укъэмысатэмэ къэмысатэмэ дыкъэмысатэмэ фыкъэмысатэмэ къэмыса(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыкъэсыгъатэмэ укъэсыгъатэмэ къэсыгъатэмэ дыкъэсыгъатэмэ фыкъэсыгъатэмэ къэсыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысыгъатэмэ укъэмысыгъатэмэ къэмысыгъатэмэ дыкъэмысыгъатэмэ фыкъэмысыгъатэмэ къэмысыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсынтэмэ укъэсынтэмэ къэсынтэмэ дыкъэсынтэмэ фыкъэсынтэмэ къэсын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысынтэмэ укъэмысынтэмэ къэмысынтэмэ дыкъэмысынтэмэ фыкъэмысынтэмэ къэмысын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсынутэмэ укъэсынутэмэ къэсынутэмэ дыкъэсынутэмэ фыкъэсынутэмэ къэсыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысынутэмэ укъэмысынутэмэ къэмысынутэмэ дыкъэмысынутэмэ фыкъэмысынутэмэ къэмысыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсынт укъэсынт къэсынт дыкъэсынт фыкъэсынт къэсын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэсынтэкъым укъэсынтэкъым къэсынтэкъым дыкъэсынтэкъым фыкъэсынтэкъым къэсын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсынут укъэсынут къэсынут дыкъэсынут фыкъэсынут къэсыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэсынутэкъым укъэсынутэкъым къэсынутэкъым дыкъэсынутэкъым фыкъэсынутэкъым къэсыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсми укъэсми къэсми дыкъэсми фыкъэсми къэс(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысми укъэмысми къэмысми дыкъэмысми фыкъэмысми къэмыс(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкъэсами укъэсами къэсами дыкъэсами фыкъэсами къэса(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысами укъэмысами къэмысами дыкъэмысами фыкъэмысами къэмыса(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыкъэсыгъами укъэсыгъами къэсыгъами дыкъэсыгъами фыкъэсыгъами къэсыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысыгъами укъэмысыгъами къэмысыгъами дыкъэмысыгъами фыкъэмысыгъами къэмысыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсынми укъэсынми къэсынми дыкъэсынми фыкъэсынми къэсын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысынми укъэмысынми къэмысынми дыкъэмысынми фыкъэмысынми къэмысын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсынуми укъэсынуми къэсынуми дыкъэсынуми фыкъэсынуми къэсыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысынуми укъэмысынуми къэмысынуми дыкъэмысынуми фыкъэмысынуми къэмысыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэстэми укъэстэми къэстэми дыкъэстэми фыкъэстэми къэс(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэмыстэми укъэмыстэми къэмыстэми дыкъэмыстэми фыкъэмыстэми къэмыс(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкъэсатэми укъэсатэми къэсатэми дыкъэсатэми фыкъэсатэми къэса(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысатэми укъэмысатэми къэмысатэми дыкъэмысатэми фыкъэмысатэми къэмыса(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыкъэсыгъатэми укъэсыгъатэми къэсыгъатэми дыкъэсыгъатэми фыкъэсыгъатэми къэсыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысыгъатэми укъэмысыгъатэми къэмысыгъатэми дыкъэмысыгъатэми фыкъэмысыгъатэми къэмысыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсынтэми укъэсынтэми къэсынтэми дыкъэсынтэми фыкъэсынтэми къэсын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысынтэми укъэмысынтэми къэмысынтэми дыкъэмысынтэми фыкъэмысынтэми къэмысын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъэсынутэми укъэсынутэми къэсынутэми дыкъэсынутэми фыкъэсынутэми къэсыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъэмысынутэми укъэмысынутэми къэмысынутэми дыкъэмысынутэми фыкъэмысынутэми къэмысыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыкъэсаи укъэсаи къэсаи дыкъэсаи фыкъэсаи къэсаи
щымыӀэныгъэ: сыкъэмысаи укъэмысаи къэмысаи дыкъэмысаи фыкъэмысаи къэмысаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыкъэсащэрэт укъэсащэрэт къэсащэрэт дыкъэсащэрэт фыкъэсащэрэт къэсащэрэт
щымыӀэныгъэ: сыкъэмысащэрэт укъэмысащэрэт къэмысащэрэт дыкъэмысащэрэт фыкъэмысащэрэт къэмысащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнщ укъэсагъэнщ къэсагъэнщ дыкъэсагъэнщ фыкъэсагъэнщ къэсагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнкъым укъэсагъэнкъым къэсагъэнкъым дыкъэсагъэнкъым фыкъэсагъэнкъым къэсагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнт укъэсагъэнт къэсагъэнт дыкъэсагъэнт фыкъэсагъэнт къэсагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнтэкъым укъэсагъэнтэкъым къэсагъэнтэкъым дыкъэсагъэнтэкъым фыкъэсагъэнтэкъым къэсагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыкъэсагъэн укъэсагъэн къэсагъэн дыкъэсагъэн фыкъэсагъэн къэсагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнкъэ укъэсагъэнкъэ къэсагъэнкъэ дыкъэсагъэнкъэ фыкъэсагъэнкъэ къэсагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнт укъэсагъэнт къэсагъэнт дыкъэсагъэнт фыкъэсагъэнт къэсагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнтэкъэ укъэсагъэнтэкъэ къэсагъэнтэкъэ дыкъэсагъэнтэкъэ фыкъэсагъэнтэкъэ къэсагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнс укъэсагъэнс къэсагъэнс дыкъэсагъэнс фыкъэсагъэнс къэсагъэнс
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнукъым укъэсагъэнукъым къэсагъэнукъым дыкъэсагъэнукъым фыкъэсагъэнукъым къэсагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнут укъэсагъэнут къэсагъэнут дыкъэсагъэнут фыкъэсагъэнут къэсагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнутэкъым укъэсагъэнутэкъым къэсагъэнутэкъым дыкъэсагъэнутэкъым фыкъэсагъэнутэкъым къэсагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыкъэсагъэну укъэсагъэну къэсагъэну дыкъэсагъэну фыкъэсагъэну къэсагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнукъэ укъэсагъэнукъэ къэсагъэнукъэ дыкъэсагъэнукъэ фыкъэсагъэнукъэ къэсагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнут укъэсагъэнут къэсагъэнут дыкъэсагъэнут фыкъэсагъэнут къэсагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыкъэсагъэнутэкъэ укъэсагъэнутэкъэ къэсагъэнутэкъэ дыкъэсагъэнутэкъэ фыкъэсагъэнутэкъэ къэсагъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкъэс укъэс къэс дыкъэс фыкъэс къэс(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыкъэмыс укъэмыс къэмыс дыкъэмыс фыкъэмыс къэмыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъэса укъэса къэса дыкъэса фыкъэса къэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъэмыса укъэмыса къэмыса дыкъэмыса фыкъэмыса къэмыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъэсыгъа укъэсыгъа къэсыгъа дыкъэсыгъа фыкъэсыгъа къэсыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъэмысыгъа укъэмысыгъа къэмысыгъа дыкъэмысыгъа фыкъэмысыгъа къэмысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыкъэсын укъэсын къэсын дыкъэсын фыкъэсын къэсын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыкъэмысын укъэмысын къэмысын дыкъэмысын фыкъэмысын къэмысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыкъэсыну укъэсыну къэсыну дыкъэсыну фыкъэсыну къэсыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыкъэмысыну укъэмысыну къэмысыну дыкъэмысыну фыкъэмысыну къэмысыну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкъызэрыс укъызэрыс къызэрыс дыкъызэрыс фыкъызэрыс къызэрыс(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыкъызэрымыс укъызэрымыс къызэрымыс дыкъызэрымыс фыкъызэрымыс къызэрымыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъызэрыса укъызэрыса къызэрыса дыкъызэрыса фыкъызэрыса къызэрыса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъызэрымыса укъызэрымыса къызэрымыса дыкъызэрымыса фыкъызэрымыса къызэрымыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъызэрысыгъа укъызэрысыгъа къызэрысыгъа дыкъызэрысыгъа фыкъызэрысыгъа къызэрысыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъызэрымысыгъа укъызэрымысыгъа къызэрымысыгъа дыкъызэрымысыгъа фыкъызэрымысыгъа къызэрымысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыкъызэрысын укъызэрысын къызэрысын дыкъызэрысын фыкъызэрысын къызэрысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыкъызэрымысын укъызэрымысын къызэрымысын дыкъызэрымысын фыкъызэрымысын къызэрымысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыкъызэрысыну укъызэрысыну къызэрысыну дыкъызэрысыну фыкъызэрысыну къызэрысыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыкъызэрымысыну укъызэрымысыну къызэрымысыну дыкъызэрымысыну фыкъызэрымысыну къызэрымысыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщыс укъыщыс къыщыс дыкъыщыс фыкъыщыс къыщыс(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщымыс укъыщымыс къыщымыс дыкъыщымыс фыкъыщымыс къыщымыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщыса укъыщыса къыщыса дыкъыщыса фыкъыщыса къыщыса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщымыса укъыщымыса къыщымыса дыкъыщымыса фыкъыщымыса къыщымыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщысыгъа укъыщысыгъа къыщысыгъа дыкъыщысыгъа фыкъыщысыгъа къыщысыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщымысыгъа укъыщымысыгъа къыщымысыгъа дыкъыщымысыгъа фыкъыщымысыгъа къыщымысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщысын укъыщысын къыщысын дыкъыщысын фыкъыщысын къыщысын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщымысын укъыщымысын къыщымысын дыкъыщымысын фыкъыщымысын къыщымысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщысыну укъыщысыну къыщысыну дыкъыщысыну фыкъыщысыну къыщысыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщымысыну укъыщымысыну къыщымысыну дыкъыщымысыну фыкъыщымысыну къыщымысыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкъыздэс укъыздэс къыздэс дыкъыздэс фыкъыздэс къыздэс(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыздэмыс укъыздэмыс къыздэмыс дыкъыздэмыс фыкъыздэмыс къыздэмыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъыздэса укъыздэса къыздэса дыкъыздэса фыкъыздэса къыздэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыздэмыса укъыздэмыса къыздэмыса дыкъыздэмыса фыкъыздэмыса къыздэмыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъыздэсыгъа укъыздэсыгъа къыздэсыгъа дыкъыздэсыгъа фыкъыздэсыгъа къыздэсыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыздэмысыгъа укъыздэмысыгъа къыздэмысыгъа дыкъыздэмысыгъа фыкъыздэмысыгъа къыздэмысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыкъыздэсын укъыздэсын къыздэсын дыкъыздэсын фыкъыздэсын къыздэсын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыздэмысын укъыздэмысын къыздэмысын дыкъыздэмысын фыкъыздэмысын къыздэмысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыкъыздэсыну укъыздэсыну къыздэсыну дыкъыздэсыну фыкъыздэсыну къыздэсыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыздэмысыну укъыздэмысыну къыздэмысыну дыкъыздэмысыну фыкъыздэмысыну къыздэмысыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщӀэс укъыщӀэс къыщӀэс дыкъыщӀэс фыкъыщӀэс къыщӀэс(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщӀэмыс укъыщӀэмыс къыщӀэмыс дыкъыщӀэмыс фыкъыщӀэмыс къыщӀэмыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщӀэса укъыщӀэсӀэса къыщӀэса дыкъыщӀэса фыкъыщӀэса къыщӀэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщӀэмыса укъыщӀэмыса къыщӀэмыса дыкъыщӀэмыса фыкъыщӀэмыса къыщӀэмыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщӀэсыгъа укъыщӀэсыгъа къыщӀэсыгъа дыкъыщӀэсыгъа фыкъыщӀэсыгъа къыщӀэсыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщӀэмысыгъа укъыщӀэмысыгъа къыщӀэмысыгъа дыкъыщӀэмысыгъа фыкъыщӀэмысыгъа къыщӀэмысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщӀэсын укъыщӀэсын къыщӀэсын дыкъыщӀэсын фыкъыщӀэсын къыщӀэсын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщӀэмысын укъыщӀэмысын къыщӀэмысын дыкъыщӀэмысын фыкъыщӀэмысын къыщӀэмысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщӀэсыну укъыщӀэсыну къыщӀэсыну дыкъыщӀэсыну фыкъыщӀэсыну къыщӀэсыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщӀэмысыну укъыщӀэмысыну къыщӀэмысыну дыкъыщӀэмысыну фыкъыщӀэмысыну къыщӀэмысыну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкъэсу укъэсу къэсу дыкъэсу фыкъэсу къэс(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыкъэмысу укъэмысу къэмысу дыкъэмысу фыкъэмысу къэмыс(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъэсауэ укъэсауэ къэсауэ дыкъэсауэ фыкъэсауэ къэсауэ / къэсахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъэмысауэ укъэмысауэ къэмысауэ дыкъэмысауэ фыкъэмысауэ къэмысауэ / къэмысахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сыкъэсурэ укъэсурэ къэсурэ дыкъэсурэ фыкъэсурэ къэс(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сыкъэмысурэ укъэмысурэ къэмысурэ дыкъэмысурэ фыкъэмысурэ къэмыс(хэ)урэ
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с] [с]ыр -- [с]хэр
Эргативнэ: [с] [с]ым -- [с]хэм
Послеложнэ: [с]кӀэ [с]ымкӀэ [с]хэкӀэ [с]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]у [с]ырауэ [с]хэу [с]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]а [с]ар -- [с]ахэр
Эргативнэ: [с]а [с]ам -- [с]ахэм
Послеложнэ: [с]акӀэ [с]амкӀэ [с]ахэкӀэ [с]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]ауэ [с]арауэ [с]ахэу [с]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]ын [с]ыныр -- [с]ынхэр
Эргативнэ: [с]ын [с]ыным -- [с]ынхэм
Послеложнэ: [с]ынкӀэ [с]ынымкӀэ [с]ынхэкӀэ [с]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [с]ыну [с]ынырауэ [с]ынхэу [с]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]ыну [с]ынур -- [с]ынухэр
Эргативнэ: [с]ыну [с]ынум -- [с]ынухэм
Послеложнэ: [с]ынукӀэ [с]ынумкӀэ [с]ынухэкӀэ [с]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]ынууэ [с]ынурауэ [с]ынухэу [с]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. КъэкӀуэн, къэхутэн.
  2. Къэблэгъэн, къэунэхун, къэкӀуэн (зэман, пӀалъэ сыт хуэдэхэр).
  3. ЛъэӀэсын, щӀэуэн, нэблэгъэн.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Ар [Мурат] ятӀэ куум щыхэувэм зэуэ къэуӀэбжьащ: ятӀэр и лъэкӀэным къэсырт. Къэбэрдей, альманах
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 нап. 83
адыгэбзэ урысыбзэ/русский инджылыбзэ/English
Гъэмахуэр къос. Лето начинается. Summer is arriving.
нап. 104
Гъатхэр къосри, удзхэр къокӀ. Наступает весна, травы растут. Spring arrives, the plants are growing.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Шухэр Бахъсэн къэсащ.
  • Гъатхэр къэсын.
  • Гъуэлъыжыгъуэр къэсын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • къэсын: 1. come, arrive (here) 2. approach, arrive (time) 3. ret to, reach a level or place
  • Шухэр Бахъсэн къэсащ: the horsemen reached Baksan.
  • Гъатхэр къэсын: arrive, come (spring)
  • Гъуэлъыжыгъуэр къэсын: arrive, come (bedtime)
УРЫСЫБЗЭ
  • къэсын: 1. прибывать (сюда) 2. приближаться, наступать (о времени) 3. доходить, достигать до какого-л. уровня, места
  • Шухэр Бахъсэн къэсащ: всадники добрались до Баксана
  • Гъатхэр къэсын: наступить (весна)
  • Гъуэлъыжыгъуэр къэсын: прийти (время спать)
псалъафэ зэпыщӀахэр

Къемэтыр къэсыху(н)кӀэ[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: until the Second Coming, till doomsday
     Урысыбзэ: до второго пришествия
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Къурмакъейм къэсын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: be up to your neck (in work)
     Урысыбзэ: по горло иметь (например, работу)
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

ПӀалъэр къэсын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: to expire, to reach, come to term (a deadline or end date)
     Урысыбзэ: настать – о сроке
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] уахътыр къэсын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: arrive (about one’s death), the hour of  my death has come
     Урысыбзэ: прийти – о смерти
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Ӏупэм къэсын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: escape one’s lips, slip out
     Урысыбзэ: быть готовым сорваться с языка
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

Къыздырахар: "https://kbd.wiktionary.org/w/index.php?title=къэсын&oldid=25677"