къэшэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [qʹɐ'ʂɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• къэ- + [ш] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "къэшэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	къэшэн
щымыӀэныгъэ:	къэмышэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэсшэн	къэпшэн	къишэн	къэтшэн	къэфшэн	къашэн
щымыӀэныгъэ:	къэзмышэн	къыумышэн	къимышэн	къэдмышэн	къэвмышэн	къамышэн

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	къашэ!	къафшэ!
щымыӀэныгъэ:	къыумышэ!	къэвмышэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	сыкърешэ	укърешэ	кърешэ	дыкърешэ	фыкърешэ	кърешэ
щымыӀэныгъэ:	сыкъремышэ	укъремышэ	къремышэ	дыкъремышэ	фыкъремышэ	къремышэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къызошэ(р)	къыбошэ(р)	къешэ(р)	къыдошэ(р)	къывошэ(р)	къашэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къасшэркъым	къапшэркъым	къишэркъым	къатшэркъым	къафшэркъым	къашэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	къасшэрт	къапшэрт	къишэрт	къатшэрт	къафшэрт	къашэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	къасшэртэкъым	къапшэртэкъым	къишэртэкъым	къатшэртэкъым	къафшэртэкъым	къашэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшащ	къэпшащ	къишащ	къэтшащ	къэфшащ	къашащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэсшакъым	къэпшакъым	къишакъым	къэтшакъым	къэфшакъым	къашакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшат	къэпшат	къишат	къэтшат	къэфшат	къашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэсшатэкъым	къэпшатэкъым	къишатэкъым	къэтшатэкъым	къэфшатэкъым	къашатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэгъащ	къэпшэгъащ	къишэгъащ	къэтшэгъащ	къэфшэгъащ	къашэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшэгъакъым	къэпшэгъакъым	къишэгъакъым	къэтшэгъакъым	къэфшэгъакъым	къашэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэгъат	къэпшэгъат	къишэгъат	къэтшэгъат	къэфшэгъат	къашэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшэгъатэкъым	къэпшэгъатэкъым	къишэгъатэкъым	къэтшэгъатэкъым	къэфшэгъатэкъым	къашэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	къасшэщ	къапшэщ	къишэщ	къатшэщ	къафшэщ	къашэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	къасшэкъым	къапшэкъым	къишэкъым	къатшэкъым	къафшэкъым	къашэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	къасшэт	къапшэт	къишэт	къатшэт	къафшэт	къашэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	къасшэтэкъым	къапшэтэкъым	къишэтэкъым	къатшэтэкъым	къафшэтэкъым	къашэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэнщ	къэпшэнщ	къишэнщ	къэтшэнщ	къэфшэнщ	къашэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшэнкъым	къэпшэнкъым	къишэнкъым	къэтшэнкъым	къэфшэнкъым	къашэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэнущ	къэпшэнущ	къишэнущ	къэтшэнущ	къэфшэнущ	къашэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшэнукъым	къэпшэнукъым	къишэнукъым	къэтшэнукъым	къэфшэнукъым	къашэнукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къасшэрэ	къапшэрэ	къишэрэ	къатшэрэ	къафшэрэ	къашэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къасшэркъэ	къапшэркъэ	къишэркъэ	къатшэркъэ	къафшэркъэ	къашэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	къасшэрт	къапшэрт	къишэрт	къатшэрт	къафшэрт	къашэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	къасшэртэкъэ	къапшэртэкъэ	къишэртэкъэ	къатшэртэкъэ	къафшэртэкъэ	къашэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэсша	къэпша	къиша	къэтша	къэфша	къаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэсшакъэ	къэпшакъэ	къишакъэ	къэтшакъэ	къэфшакъэ	къашакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшат	къэпшат	къишат	къэтшат	къэфшат	къашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэсшатэкъэ	къэпшатэкъэ	къишатэкъэ	къэтшатэкъэ	къэфшатэкъэ	къашатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэгъа	къэпшэгъа	къишэгъа	къэтшэгъа	къэфшэгъа	къашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	къэсшэгъакъэ	къэпшэгъакъэ	къишэгъакъэ	къэтшэгъакъэ	къэфшэгъакъэ	къашэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэгъат	къэпшэгъат	къишэгъат	къэтшэгъат	къэфшэгъат	къашэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэсшэгъатэкъэ	къэпшэгъатэкъэ	къишэгъатэкъэ	къэтшэгъатэкъэ	къэфшэгъатэкъэ	къашэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	къасшэ	къапшэ	къишэ	къатшэ	къафшэ	къашэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	къасшэкъэ	къапшэкъэ	къишэкъэ	къатшэкъэ	къафшэкъэ	къашэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	къасшэт	къапшэт	къишэт	къатшэт	къафшэт	къашэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	къасшэтэкъэ	къапшэтэкъэ	къишэтэкъэ	къатшэтэкъэ	къафшэтэкъэ	къашэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэн	къэпшэн	къишэн	къэтшэн	къэфшэн	къашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшэнкъэ	къэпшэнкъэ	къишэнкъэ	къэтшэнкъэ	къэфшэнкъэ	къашэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэну	къэпшэну	къишэну	къэтшэну	къэфшэну	къашэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшэнукъэ	къэпшэнукъэ	къишэнукъэ	къэтшэнукъэ	къэфшэнукъэ	къашэнукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къасшэмэ	къапшэмэ	къишэмэ	къатшэмэ	къафшэмэ	къашэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэмэ	къыумышэмэ	къимышэмэ	къэдмышэмэ	къэвмышэмэ	къамышэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшамэ	къэпшамэ	къишамэ	къэтшамэ	къэфшамэ	къашамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышамэ	къыумышамэ	къимышамэ	къэдмышамэ	къэвмышамэ	къамышамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэсшэгъамэ	къэпшэгъамэ	къишэгъамэ	къэтшэгъамэ	къэфшэгъамэ	къашэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэгъамэ	къыумышэгъамэ	къимышэгъамэ	къэдмышэгъамэ	къэвмышэгъамэ	къамышэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэнмэ	къэпшэнмэ	къишэнмэ	къэтшэнмэ	къэфшэнмэ	къашэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэнмэ	къыумышэнмэ	къимышэнмэ	къэдмышэнмэ	къэвмышэнмэ	къамышэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэнумэ	къэпшэнумэ	къишэнумэ	къэтшэнумэ	къэфшэнумэ	къашэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэнумэ	къыумышэнумэ	къимышэнумэ	къэдмышэнумэ	къэвмышэнумэ	къамышэнумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къасшэтэмэ	къапшэтэмэ	къишэтэмэ	къатшэтэмэ	къафшэтэмэ	къашэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэтэмэ	къыумышэтэмэ	къимышэтэмэ	къэдмышэтэмэ	къэвмышэтэмэ	къамышэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшатэмэ	къэпшатэмэ	къишатэмэ	къэтшатэмэ	къэфшатэмэ	къашатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышатэмэ	къыумышатэмэ	къимышатэмэ	къэдмышатэмэ	къэвмышатэмэ	къамышатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэсшэгъатэмэ	къэпшэгъатэмэ	къишэгъатэмэ	къэтшэгъатэмэ	къэфшэгъатэмэ	къашэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэгъатэмэ	къыумышэгъатэмэ	къимышэгъатэмэ	къэдмышэгъатэмэ	къэвмышэгъатэмэ	къамышэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэнтэмэ	къэпшэнтэмэ	къишэнтэмэ	къэтшэнтэмэ	къэфшэнтэмэ	къашэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэнтэмэ	къыумышэнтэмэ	къимышэнтэмэ	къэдмышэнтэмэ	къэвмышэнтэмэ	къамышэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэнутэмэ	къэпшэнутэмэ	къишэнутэмэ	къэтшэнутэмэ	къэфшэнутэмэ	къашэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэнутэмэ	къыумышэнутэмэ	къимышэнутэмэ	къэдмышэнутэмэ	къэвмышэнутэмэ	къамышэнутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэнт	къэпшэнт	къишэнт	къэтшэнт	къэфшэнт	къашэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшэнтэкъым	къэпшэнтэкъым	къишэнтэкъым	къэтшэнтэкъым	къэфшэнтэкъым	къашэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэнут	къэпшэнут	къишэнут	къэтшэнут	къэфшэнут	къашэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэсшэнутэкъым	къэпшэнутэкъым	къишэнутэкъым	къэтшэнутэкъым	къэфшэнутэкъым	къашэнутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къасшэми	къапшэми	къишэми	къатшэми	къафшэми	къашэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэми	къыумышэми	къимышэми	къэдмышэми	къэвмышэми	къамышэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшами	къэпшами	къишами	къэтшами	къэфшами	къашами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышами	къыумышами	къимышами	къэдмышами	къэвмышами	къамышами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэсшэгъами	къэпшэгъами	къишэгъами	къэтшэгъами	къэфшэгъами	къашэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэгъами	къыумышэгъами	къимышэгъами	къэдмышэгъами	къэвмышэгъами	къамышэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэнми	къэпшэнми	къишэнми	къэтшэнми	къэфшэнми	къашэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэнми	къыумышэнми	къимышэнми	къэдмышэнми	къэвмышэнми	къамышэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэнуми	къэпшэнуми	къишэнуми	къэтшэнуми	къэфшэнуми	къашэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэнуми	къыумышэнуми	къимышэнуми	къэдмышэнуми	къэвмышэнуми	къамышэнуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къасшэтэми	къапшэтэми	къишэтэми	къатшэтэми	къафшэтэми	къашэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэтэми	къыумышэтэми	къимышэтэми	къэдмышэтэми	къэвмышэтэми	къамышэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэсшатэми	къэпшатэми	къишатэми	къэтшатэми	къэфшатэми	къашатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышатэми	къыумышатэми	къимышатэми	къэдмышатэми	къэвмышатэми	къамышатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэсшэгъатэми	къэпшэгъатэми	къишэгъатэми	къэтшэгъатэми	къэфшэгъатэми	къашэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэгъатэми	къыумышэгъатэми	къимышэгъатэми	къэдмышэгъатэми	къэвмышэгъатэми	къамышэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэнтэми	къэпшэнтэми	къишэнтэми	къэтшэнтэми	къэфшэнтэми	къашэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэнтэми	къыумышэнтэми	къимышэнтэми	къэдмышэнтэми	къэвмышэнтэми	къамышэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэсшэнутэми	къэпшэнутэми	къишэнутэми	къэтшэнутэми	къэфшэнутэми	къашэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмышэнутэми	къыумышэнутэми	къимышэнутэми	къэдмышэнутэми	къэвмышэнутэми	къамышэнутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэсшаи	къэпшаи	къишаи	къэтшаи	къэфшаи	къашаи
щымыӀэныгъэ:	къэсшакъыми	къэпшакъыми	къишакъыми	къэтшакъыми	къэфшакъыми	къаШаблон:псалъэпкъ}акъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэсшащэрэт	къэпшащэрэт	къишащэрэт	къэтшащэрэт	къэфшащэрэт	къашащэрэт
щымыӀэныгъэ:	къэзмышащэрэт	къыумышащэрэт	къимышащэрэт	къэдмышащэрэт	къэвмышащэрэт	къамышащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэнщ	къэпшагъэнщ	къишагъэнщ	къэтшагъэнщ	къэфшагъэнщ	къашагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнкъым	къэпшагъэнкъым	къишагъэнкъым	къэтшагъэнкъым	къэфшагъэнкъым	къашагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэнт	къэпшагъэнт	къишагъэнт	къэтшагъэнт	къэфшагъэнт	къашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнтэкъым	къэпшагъэнтэкъым	къишагъэнтэкъым	къэтшагъэнтэкъым	къэфшагъэнтэкъым	къашагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэн	къэпшагъэн	къишагъэн	къэтшагъэн	къэфшагъэн	къашагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнкъэ	къэпшагъэнкъэ	къишагъэнкъэ	къэтшагъэнкъэ	къэфшагъэнкъэ	къашагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэнт	къэпшагъэнт	къишагъэнт	къэтшагъэнт	къэфшагъэнт	къашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнтэкъэ	къэпшагъэнтэкъэ	къишагъэнтэкъэ	къэтшагъэнтэкъэ	къэфшагъэнтэкъэ	къашагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэнущ	къэпшагъэнущ	къишагъэнущ	къэтшагъэнущ	къэфшагъэнущ	къашагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнукъым	къэпшагъэнукъым	къишагъэнукъым	къэтшагъэнукъым	къэфшагъэнукъым	къашагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэнут	къэпшагъэнут	къишагъэнут	къэтшагъэнут	къэфшагъэнут	къашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнутэкъым	къэпшагъэнутэкъым	къишагъэнутэкъым	къэтшагъэнутэкъым	къэфшагъэнутэкъым	къашагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэну	къэпшагъэну	къишагъэну	къэтшагъэну	къэфшагъэну	къашагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнукъэ	къэпшагъэнукъэ	къишагъэнукъэ	къэтшагъэнукъэ	къэфшагъэнукъэ	къашагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэсшагъэнут	къэпшагъэнут	къишагъэнут	къэтшагъэнут	къэфшагъэнут	къашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэсшагъэнутэкъэ	къэпшагъэнутэкъэ	къишагъэнутэкъэ	къэтшагъэнутэкъэ	къэфшагъэнутэкъэ	къашагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэзышэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзыша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзышэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзышэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымышэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзышэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымышэну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	къасшэ	къапшэ	къишэ	къатшэ	къафшэ	къашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмышэ	къыумышэ	къимышэ	къэдмышэ	къэвмышэ	къамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэсша	къэпша	къиша	къэтша	къэфша	къаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмыша	къыумыша	къимыша	къэдмыша	къэвмыша	къамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэсшэгъа	къэпшэгъа	къишэгъа	къэтшэгъа	къэфшэгъа	къашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмышэгъа	къыумышэгъа	къимышэгъа	къэдмышэгъа	къэвмышэгъа	къамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэсшэн	къэпшэн	къишэн	къэтшэн	къэфшэн	къашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмышэн	къыумышэн	къимышэн	къэдмышэн	къэвмышэн	къамышэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэсшэну	къэпшэну	къишэну	къэтшэну	къэфшэну	къашэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмышэну	къыумышэну	къимышэну	къэдмышэну	къэвмышэну	къамышэну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	къашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэмышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэмыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэшэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэмышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэшэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэмышэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэшэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэмышэну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къызэрысшэ	къызэрыпшэ	къызэришэ	къызэрытшэ	къызэрыфшэ	къызэрашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмышэ	къызэрумышэ	къызэримышэ	къызэрыдмышэ	къызэрывмышэ	къызэрамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къызэрысша	къызэрыпша	къызэриша	къызэрытша	къызэрыфша	къызэраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмыша	къызэрумыша	къызэримыша	къызэрыдмыша	къызэрывмыша	зэрамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къызэрысшэгъа	къызэрыпшэгъа	къызэришэгъа	къызэрытшэгъа	къызэрыфшэгъа	къызэрашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмышэгъа	къызэрумышэгъа	къызэримышэгъа	къызэрыдмышэгъа	къызэрывмышэгъа	къызэрамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къызэрысшэн	къызэрыпшэн	къызэришэн	къызэрытшэн	къызэрыфшэн	къызэрашэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмышэн	къызэрумышэн	къызэримышэн	къызэрыдмышэн	къызэрывмышэн	къызэрамышэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къызэрысшэну	къызэрыпшэну	къызэришэну	къызэрытшэну	къызэрыфшэну	къызэрашэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмышэну	къызэрумышэну	къызэримышэну	къызэрыдмышэну	къызэрывмышэну	къызэрамышэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыщысшэ	къыщыпшэ	къыщишэ	къыщытшэ	къыщыфшэ	къыщашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмышэ	къыщумышэ	къыщимышэ	къыщыдмышэ	къыщывмышэ	къыщамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщысша	къыщыпша	къыщиша	къыщытша	къыщыфша	къыщаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмыша	къыщумыша	къыщимыша	къыщыдмыша	къыщывмыша	къыщамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщысшэгъа	къыщыпшэгъа	къыщишэгъа	къыщытшэгъа	къыщыфшэгъа	къыщашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмышэгъа	къыщумышэгъа	къыщимышэгъа	къыщыдмышэгъа	къыщывмышэгъа	къыщамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщысшэн	къыщыпшэн	къыщишэн	къыщытшэн	къыщыфшэн	къыщашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмышэн	къыщумышэн	къыщимышэн	къыщыдмышэн	къыщывмышэн	къыщамышэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщысшэну	къыщыпшэну	къыщишэну	къыщытшэну	къыщыфшэну	къыщашэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмышэну	къыщумышэну	къыщимышэну	къыщыдмышэну	къыщывмышэну	къыщамышэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыздэсшэ	къыздэпшэ	къыздишэ	къыздэтшэ	къыздэфшэ	къыздашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмышэ	къыздумышэ	къыздимышэ	къыздэдмышэ	къыздэвмышэ	къыздамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыздэсша	къыздэпша	къыздиша	къыздэтша	къыздэфша	къыздаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмыша	къыздумыша	къыздимыша	къыздэдмыша	къыздэвмыша	къыздамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыздэсшэгъа	къыздэпшэгъа	къыздишэгъа	къыздэтшэгъа	къыздэфшэгъа	къыздашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмышэгъа	къыздумышэгъа	къыздимышэгъа	къыздэдмышэгъа	къыздэвмышэгъа	къыздамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыздэсшэн	къыздэпшэн	къыздишэн	къыздэтшэн	къыздэфшэн	къыздашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмышэн	къыздумышэн	къыздимышэн	къыздэдмышэн	къыздэвмышэн	къыздамышэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыздэсшэну	къыздэпшэну	къыздишэну	къыздэтшэну	къыздэфшэну	къыздашэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмышэну	къыздумышэну	къыздимышэну	къыздэдмышэну	къыздэвмышэну	къыздамышэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэсшэ	къыщӀэпшэ	къыщӀишэ	къыщӀэтшэ	къыщӀэфшэ	къыщӀашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмышэ	къыщӀумышэ	къыщӀимышэ	къыщӀэдмышэ	къыщӀэвмышэ	къыщӀамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэсша	къыщӀэпша	къыщӀиша	къыщӀэтша	къыщӀэфша	щӀкъаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмыша	къыщӀумыша	къыщӀимыша	къыщӀэдмыша	къыщӀэвмыша	къыщӀамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэсшэгъа	щӀэкъэпшэгъа	къыщӀишэгъа	щӀэкъэтшэгъа	щӀэкъэфшэгъа	къыщӀашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмышэгъа	къыщӀумышэгъа	къыщӀимышэгъа	къыщӀэдмышэгъа	къыщӀэвмышэгъа	къыщӀамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэсшэн	къыщӀэпшэн	къыщӀишэн	къыщӀэтшэн	къыщӀэфшэн	къыщӀашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмышэн	къыщӀумышэн	къыщӀимышэн	къыщӀэдмышэн	къыщӀэвмышэн	къыщӀамышэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэсшэну	къыщӀэпшэну	къыщӀишэну	къыщӀэтшэну	къыщӀэфшэну	къыщӀашэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмышэну	къыщӀумышэну	къыщӀимышэну	къыщӀэдмышэну	къыщӀэвмышэну	къыщӀамышэну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	къасшэу	къапшэу	къишэу	къатшэу	къафшэу	къашэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмышэу	къыумышэу	къимышэу	къэдмышэу	къэвмышэу	къамышэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэсшауэ	къэпшауэ	къишауэ	къэтшауэ	къэфшауэ	къашауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмышауэ	къыумышауэ	къимышауэ	къэдмышауэ	къэвмышауэ	къамышауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	къасшэурэ	къапшэурэ	къишэурэ	къатшэурэ	къафшэурэ	къашэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	къэзмышэурэ	къыумышэурэ	къимышэурэ	къэдмышэурэ	къэвмышэурэ	къамышэурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	укъызошэ	къызошэ	--	фыкъызошэ	къызошэ(хэ)
уэ	сыкъыбошэ	--	къыбошэ	дыкъыбошэ	--	къыбошэ(хэ)
абы	сыкъешэ	укъешэ	къешэ	дыкъешэ	фыкъешэ	къешэ(хэ)
дэ	--	укъыдошэ	къыдошэ	--	фыкъыдошэ	къыдошэ(хэ)
фэ	сыкъывошэ	--	къывошэ	дыкъывошэ	--	къывошэ(хэ)
абыхэм	сыкъашэ	укъашэ	къашэ	дыкъашэ	фыкъашэ	къашэ(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	укъас[шэрэ]	къас[шэрэ]	--	фыкъас[шэрэ]	къас[шэ(хэ)рэ]
уэ	сыкъап[шэрэ]	--	къап[шэрэ]	дыкъап[шэрэ]	--	къап[шэ(хэ)рэ]
абы	сыкъи[шэрэ]	укъи[шэрэ]	къи[шэрэ]	дыкъи[шэрэ]	фыкъи[шэрэ]	къи[шэ(хэ)рэ]
дэ	--	укъат[шэрэ]	къат[шэрэ]	--	фыкъат[шэрэ]	къат[шэ(хэ)рэ]
фэ	сыкъаф[шэрэ]	--	къаф[шээрэ]	дыкъаф[шэрэ]	--	къаф[шэ(хэ)рэ]
абыхэм	сыкъа[шэрэ]	укъа[шэрэ]	къа[шэрэ]	дыкъа[шэрэ]	фыкъа[шэрэ]	къа[шэ(хэ)рэ]

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъыуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ш]э	[ш]эр	--	[ш]эхэр
Эргативнэ:	[ш]э	[ш]эм	--	[ш]эхэм
Послеложнэ:	[ш]экӀэ	[ш]эмкӀэ	[ш]эхэкӀэ	[ш]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ш]эу	[ш]эрауэ	[ш]эхэу	[ш]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъыуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ш]а	[ш]ар	--	[ш]ахэр
Эргативнэ:	[ш]а	[ш]ам	--	[ш]ахэм
Послеложнэ:	[ш]акӀэ	[ш]амкӀэ	[ш]ахэкӀэ	[ш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ш]ауэ	[ш]арауэ	[ш]ахэу	[ш]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъыуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ш]эн	[ш]эныр	--	[ш]энхэр
Эргативнэ:	[ш]эн	[ш]эным	--	[ш]энхэм
Послеложнэ:	[ш]энкӀэ	[ш]энымкӀэ	[ш]энхэкӀэ	[ш]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[ш]эну	[ш]энырауэ	[ш]энхэу	[ш]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъыуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ш]эну	[ш]энур	--	[ш]энухэр
Эргативнэ:	[ш]эну	[ш]энум	--	[ш]энухэм
Послеложнэ:	[ш]энукӀэ	[ш]энумкӀэ	[ш]энухэкӀэ	[ш]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ш]энууэ	[ш]энурауэ	[ш]энухэу	[ш]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыгуэр зыгуэркӀэ къэгъэсын, къэгъэӀэпхъуэн.
2. Бзылъхугъэ щхьэгъусэ щӀын.

ЩАПХЪЭХЭР

• Къэбэрдейм къашэрт Ӏэщэ, чэтэн, щэкӀ боз, шухъэ, икӀи нэгъуэщӀ хьэпшыпхэр. Къэбэрдейм и историе

• И анэ еплъи ипхъу къашэ. Псалъэжьхэр

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• ХэкӀэсауэ къэшэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• къэшэн: 1. bring, deliver (on foot or by conveyance) 2. get married, wed
• ХэкӀэсауэ къэшэн: bring, deliver sth late, with a delay

УРЫСЫБЗЭ

• къэшэн: 1. привезти, привести кого-что-л. 2. жениться
• ХэкӀэсауэ къэшэн: привести, привезти с опозданием

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [qʹɐ'ʂɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• къэ- + [ш] + -э + -н

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	къэшэн	къэшэныр	--	къэшэнхэр
Эргативнэ:	къэшэн	къэшэным	--	къэшэнхэм
Послеложнэ:	къэшэнкӀэ	къэшэнымкӀэ	къэшэнхэкӀэ	къэшэнхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	къэшэну	къэшэнырауэ	къэшэнхэу	къэшэнхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Щхьэгъусэ ящӀыну мурад зыхуащӀа пщащэ.

ЩАПХЪЭХЭР

• Тэркъаным уи къэшэн дахэм А махуэм и гур къыпщыкӀщ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

• Къамбот щӀалэм и къэшэныр Пщым и пащхьэм щыпудынущ. ЩоджэнцӀыкӀу Алий

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• къэшэн: bride

УРЫСЫБЗЭ

• къэшэн: невеста

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын