лъабжьэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

лъабжьэ (1)
лъабжьэ (2)
лъабжьэ (4)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA ['ɬɑ:bʑɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[лъ] + -а + [бжь] + -э

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	лъабжьэ	лъабжьэр	--	лъабжьэхэр
Эргативнэ:	лъабжьэ	лъабжьэм	--	лъабжьэхэм
Послеложнэ:	лъабжьэкӀэ	лъабжьэмкӀэ	лъабжьэхэкӀэ	лъабжьэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	лъабжьэу	лъабжьэрауэ	лъабжьэхэу	лъабжьэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

КъэкӀыгъэхэр щӀым зэрыхэт я къуэпсыр.
Блын зытещӀыхьа, зытет Ӏыхьэ.
Зыгуэрым и щӀагъ (п. п. мэкъу, хьэуазэ с. ху. зэтелъым).
Ӏэщхэм (п. п. шым) я лъакъуэм фӀэт бжьакъуэхэкӀ къупщхьэ быдэр.
Мыхьэнэ нэхъыщхьэр къызэрыкӀыу псалъэ зэлъэпкъэгъухэм я псалъэпкъым зэдыхэт Ӏыхьэ.
Ӏуэхугъуэ гуэр зытеухуа, къежьапӀэ хуэхъу.
Мылъку.

ЩАПХЪЭХЭР

Языныкъуэ къэкӀыгъэхэм я лъабжьэр.. хуабжьу йокӀых. Ботаникэ, учебник

Бэииху домбейхэр.. псы елъапӀэм къыщрихьэхкӀэ къуэщӀийуэ зэхихьэжэрт, я лъабжьэ бэлацэхэр елыркъэш пащӀэу псым къыхэпӀиикӀырт. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

Шыбэр щызекӀуэм щӀыр я лъабжьэм къыдэгызырт. Адыгэ таурыхъхэр, сборник

Бэхъукъуэхэ лъабжьэ зиӀэ.. унагъуэщ жыхуаӀэу Шэджэрей къуажэм дэсахэм ящыщ зыт. КӀэрашэ Тембот

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 82
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Дэ жыг лъабжьэхэр догъэщабэ.	Мы разрыхляю почву вокруг корней деревьев.	We are softening (the ground around) the tree roots.
		нап. 116
Сэ блын лъабжьэхэр сой.	Я белю низы стен.	I am whitewashing the bottoms of the walls.
Сэ а махуэм зы блын и лъабжьэ зящ.	В тот день, я побелил низ одной стены.	That day I whitewashed the bottom of one wall.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

Унэ лъабжьэр къегъэжьэн.
Ӏэтэ лъабжьэ.
Пыпхъуэ лъабжьэ.
Псалъэ лъабжьэ.
Къэбэрдей литературэм и лъабжьэр зыгъэтӀылъар ПащӀэ Бэчмырзэщ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

лъабжьэ: 1. root (of a plant) 2. foundation, base (building) 3. bottom, foot, lower part of sth (for example, of a rick or haystack) 4. hoof 5. root (word) 6. source, basis of sth 7. material well-being
Унэ лъабжьэр къегъэжьэн: lay the foundation of a house
Ӏэтэ лъабжьэ: the bottom of a rick (haystack)
Пыпхъуэ лъабжьэ: the foot of a haystack
Псалъэ лъабжьэ: the root of a word
Къэбэрдей литературэм и лъабжьэр зыгъэтӀылъар ПащӀэ Бэчмырзэщ: Bekmurza Pachev was the person who laid the foundation of Kabardian literature.

УРЫСЫБЗЭ

лъабжьэ: 1. корень (растения) 2. фундамент, основание 3. низ, нижняя часть чего-л. (напр. копны) 4. копыто 5. корень 6. источник, основа чего-л. 7. материальный достаток
Унэ лъабжьэр къегъэжьэн: заложить фундамент дома.
Ӏэтэ лъабжьэ: низ копны
Пыпхъуэ лъабжьэ: низ скирды
Псалъэ лъабжьэ: корень слова
Къэбэрдей литературэм и лъабжьэр зыгъэтӀылъар ПащӀэ Бэчмырзэщ: Это Пачев Бекмуза заложил фундамент кабардинской литературы (основал кабардинскую литературу)

псалъафэ зэпыщӀахэр

Лъабжьэ емыгъэщӀын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: squander sb’s money
     Урысыбзэ: расточать чьи-л. средства.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Лъабжьэ щӀын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: to accumulate wealth
     Урысыбзэ: накопить богатство.
  Псалъэ зэпхахэр:
     ЩӀалэ дыдэу лъабжьэ ищӀащ.
  Щапхъэхэр:

ЛъабжьэкӀэ ихын (хьын)[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: wipe from the face of the earth, destroy sth
     Урысыбзэ: стереть с лица земли, уничтожить кого-что-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Си Ӏуэхущ а полъкур Жыраслъэн хузэтеӀыгъэмэ, лъабжьэкӀэ ирамыхмэ, уэлэхьи.  КӀыщокъуэ Алим

Лъабжьэм къыщӀэджэрэзэн[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: be under foot
     Урысыбзэ: путаться под ногами.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] лъабжьэр кууун[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: have strong, deep roots (about a person)
     Урысыбзэ: иметь крепкие, глубокие корни (о человеке).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Ди пащтыхьыжьыр.. биижь губжьауэ и лъабжьэр куут.  ПащӀэ Бэчмырзэ

[И] лъабжьэр къэтӀын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: undermine or subvert, intrigue against sb 
     Урысыбзэ: копать под кого-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын