лъапэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA ['ɬɑ:pɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• [лъ] + -а + [п] + -э

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	лъапэ	лъапэр	--	лъапэхэр
Эргативнэ:	лъапэ	лъапэм	--	лъапэхэм
Послеложнэ:	лъапэкӀэ	лъапэмкӀэ	лъапэхэкӀэ	лъапэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	лъапэу	лъапэрауэ	лъапэхэу	лъапэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Лъэтхьэмпэм и гупэ Ӏыхьэ нэхъ лъахъшэр.
2. Вакъэм, лъэпэдым и пэ.

№Бгы лъабжьэ.

1. Мэзымрэ губгъуэмрэ шызэпылъ щӀыпӀэ.
2. ПӀэ лъапэ.

ЩАПХЪЭХЭР

• Пщыкъан лъапэкӀэ тету.. щӀэкӀыжащ. Къашыргъэ ХьэпащӀэ
• Хэт илъэгъуа адыгэ джэгу.. хатӀэу, я лъапэр япхъуатэу. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр
• Шырыкъу лъапэкӀэ бжэр къыӀуиудри лӀы гуэр къыщӀыхьащ. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

• Бажэхэмрэ дыгъужьхэмрэ къызэхуэсри.. Ӏуащхьэ лъапэм къетӀысэкӀащ. КӀэрашэ Тембот
• ЩакӀуэм мэз лъапэм пщыӀэ щищӀри щӀэтӀысхьащ. Къэбэрдей ӀуэрыӀуатэ, сборник

• [Бэчмырзэ] нэху игъэщырт.. пӀэ лъапэм тесу, и нитӀыр и къуэ закъуэм темыкӀыу. Шортэн Аскэрбий

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Ӏуащхьэмахуэ лъапэ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• лъапэ: 1. forefoot, forwardmost part of the foot 2. toe (of footwear, stockings) 3. foot of a mountain or rise 4. edge of a forest 5. foot (of the bed)
• Ӏуащхьэмахуэ лъапэ: the foot of Elbrus

УРЫСЫБЗЭ

• лъапэ: 1. передняя часть ступни, носок 2. носок (обуви, чулка) 3. подножие горы, возвышенности 4. опушка 5. изножье
• Ӏуащхьэмахуэ лъапэ: подножие Эльбруса

псалъафэ зэпыщӀахэр

Лъапэ дэмышиен

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: not to cross sb’s doorstep
     Урысыбзэ: не переступать чьего-л. порога.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Лъапэ махуэ (къ)ихьэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: to bring into a house happiness and good fortune (about a guest, bride, etc.)
     Урысыбзэ: принести счастье, радость в дом (о госте, невесте и т.п.).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Къытхуеблагъэ, ди тхьэмадэ, къыщӀыухьэ лъапэ махуэ.  Къэбэрдей поэзием и антологие

     Фи бжэщхьэӀум къебэкъуа цӀыхубзым.. лъапэ махуэ фи унэ кърихьэну сохъуэхъу.  ӀуэрыӀуатэ, фольклор

Лъапэ махуэ къыухьэжьэж

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a wish for health and happiness – when addressing sb who has recovered for an illness
     Урысыбзэ: пожелание здоровья, счастья - при обращении к выздоровевшему.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Лъапэ махуэ къыухьэжьэжи, сыт ухуэдэ, си ныбжьэгъу?  Къэбэрдей, альманах

     Сымаджэу къэтэджыжамэ, «Лъапэ махуэ къыухьэжьэж!» жаӀэ.  Адыгэ ӀуэрыӀуатэхэр, сборник

Лъапэ махуэ къыщӀыухьэ!

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: my your arrival bring good fortune
     Урысыбзэ: Да будет твой приход счастливым!
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Унэм игъащӀэм къыщӀэмыхьа къыщыщӀыхьэм деж, жаӀэ хабзэщ: — Лъапэ махуэ къыщӀыухьэ!  КӀыщокъуэ Алим

Лъапэ щымылъэщӀын (щӀэмышиен)

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: not to cross sb’s doorstep
     Урысыбзэ: не переступать чьего-л. порога.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Лъапэ (лъэбакъуэ) щӀэчэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: go in, enter swh
     Урысыбзэ: войти куда-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

лъапэ щхьэнтэ

  Мыхьэнэ: Гущэм щыхапхэкӀэ сабийм и лъакъуэм тралъхьэ щхьэнтэ цӀыкӀу; гущэ щхьэнтэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a cradle pillow used to cover a baby’s legs.
     Урысыбзэ: колыбельная подушечка, накладываемая на ноги ребёнка
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын