пекъун

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pe:ˈqʹʷǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пе- + [къу] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пекъун"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пекъун
щымыӀэныгъэ:	пемыкъун

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпекъун	упекъун	пекъун	дыпекъун	фыпекъун	пекъун(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъун	упемыкъун	пемыкъун	дыпемыкъун	фыпемыкъун	пемыкъун(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пекъу!	фыпекъу!
щымыӀэныгъэ:	упемыкъу!	фыпемыкъу!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпрекъу	упрекъу	прекъу	дыпрекъу	фыпрекъу	прекъу
щымыӀэныгъэ:	сыпремыкъу	упремыкъу	премыкъу	дыпремыкъу	фыпремыкъу	премыкъу

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпокъу(р)	упокъу(р)	покъу(р)	дыпокъу(р)	фыпокъу(р)	покъу(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпекъуркъым	упекъуркъым	пекъуркъым	дыпекъуркъым	фыпекъуркъым	пекъу(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпекъу(р)т	упекъу(р)т	пекъу(р)т	дыпекъу(р)т	фыпекъу(р)т	пекъу(р)т / пекъухэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпекъу(р)тэкъым	упекъу(р)тэкъым	пекъу(р)тэкъым	дыпекъу(р)тэкъым	фыпекъу(р)тэкъым	пекъу(р)тэкъым / пекъухэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпекъуащ	упекъуащ	пекъуащ	дыпекъуащ	фыпекъуащ	пекъуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпекъуакъым	упекъуакъым	пекъуакъым	дыпекъуакъым	фыпекъуакъым	пекъуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпекъуат	упекъуат	пекъуат	дыпекъуат	фыпекъуат	пекъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпекъуатэкъым	упекъуатэкъым	пекъуатэкъым	дыпекъуатэкъым	фыпекъуатэкъым	пекъуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъугъащ	упекъугъащ	пекъугъащ	дыпекъугъащ	фыпекъугъащ	пекъугъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпекъугъакъым	упекъугъакъым	пекъугъакъым	дыпекъугъакъым	фыпекъугъакъым	пекъугъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъугъат	упекъугъат	пекъугъат	дыпекъугъат	фыпекъугъат	пекъугъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпекъугъатэкъым	упекъугъатэкъым	пекъугъатэкъым	дыпекъугъатэкъым	фыпекъугъатэкъым	пекъугъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпекъущ	упекъущ	пекъущ	дыпекъущ	фыпекъущ	пекъу(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпекъукъым	упекъукъым	пекъукъым	дыпекъукъым	фыпекъукъым	пекъу(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпекъут	упекъут	пекъут	дыпекъут	фыпекъут	пекъу(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпекъутэкъым	упекъутэкъым	пекъутэкъым	дыпекъутэкъым	фыпекъутэкъым	пекъу(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъунщ	упекъунщ	пекъунщ	дыпекъунщ	фыпекъунщ	пекъун(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпекъункъым	упекъункъым	пекъункъым	дыпекъункъым	фыпекъункъым	пекъун(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъунущ	упекъунущ	пекъунущ	дыпекъунущ	фыпекъунущ	пекъуну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпекъунукъым	упекъунукъым	пекъунукъым	дыпекъунукъым	фыпекъунукъым	пекъуну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъурэ	упекъурэ	пекъурэ	дыпекъурэ	фыпекъурэ	пекъу(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпекъуркъэ	упекъуркъэ	пекъуркъэ	дыпекъуркъэ	фыпекъуркъэ	пекъуркъэ / пекъухэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпекъу(р)т	упекъу(р)т	пекъу(р)т	дыпекъу(р)т	фыпекъу(р)т	пекъу(р)т / пекъухэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпекъу(р)тэкъэ	упекъу(р)тэкъэ	пекъу(р)тэкъэ	дыпекъу(р)тэкъэ	фыпекъу(р)тэкъэ	пекъу(р)тэкъэ / пекъухэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпекъуа	упекъуа	пекъуа	дыпекъуа	фыпекъуа	пекъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпекъуакъэ	упекъуакъэ	пекъуакъэ	дыпекъуакъэ	фыпекъуакъэ	пекъуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпекъуат	упекъуат	пекъуат	дыпекъуат	фыпекъуат	пекъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпекъуатэкъэ	упекъуатэкъэ	пекъуатэкъэ	дыпекъуатэкъэ	фыпекъуатэкъэ	пекъуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъугъа	упекъугъа	пекъугъа	дыпекъугъа	фыпекъугъа	пекъугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпекъугъакъэ	упекъугъакъэ	пекъугъакъэ	дыпекъугъакъэ	фыпекъугъакъэ	пекъугъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъугъат	упекъугъат	пекъугъат	дыпекъугъат	фыпекъугъат	пекъугъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпекъугъатэкъэ	упекъугъатэкъэ	пекъугъатэкъэ	дыпекъугъатэкъэ	фыпекъугъатэкъэ	пекъугъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпекъу	упекъу	пекъу	дыпекъу	фыпекъу	пекъу(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпекъукъэ	упекъукъэ	пекъукъэ	дыпекъукъэ	фыпекъукъэ	пекъу(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпекъут	упекъут	пекъут	дыпекъут	фыпекъут	пекъу(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпекъутэкъэ	упекъутэкъэ	пекъутэкъэ	дыпекъутэкъэ	фыпекъутэкъэ	пекъу(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъун	упекъун	пекъун	дыпекъун	фыпекъун	пекъун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпекъункъэ	упекъункъэ	пекъункъэ	дыпекъункъэ	фыпекъункъэ	пекъун(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъуну	упекъуну	пекъуну	дыпекъуну	фыпекъуну	пекъуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпекъунукъэ	упекъунукъэ	пекъунукъэ	дыпекъунукъэ	фыпекъунукъэ	пекъуну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъумэ	упекъумэ	пекъумэ	дыпекъумэ	фыпекъумэ	пекъу(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъумэ	упемыкъумэ	пемыкъумэ	дыпемыкъумэ	фыпемыкъумэ	пемыкъу(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпекъуамэ	упекъуамэ	пекъуамэ	дыпекъуамэ	фыпекъуамэ	пекъуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъуамэ	упемыкъуамэ	пемыкъуамэ	дыпемыкъуамэ	фыпемыкъуамэ	пемыкъуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпекъугъамэ	упекъугъамэ	пекъугъамэ	дыпекъугъамэ	фыпекъугъамэ	пекъугъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъугъамэ	упемыкъугъамэ	пемыкъугъамэ	дыпемыкъугъамэ	фыпемыкъугъамэ	пемыкъугъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъунмэ	упекъунмэ	пекъунмэ	дыпекъунмэ	фыпекъунмэ	пекъун(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъунмэ	упемыкъунмэ	пемыкъунмэ	дыпемыкъунмэ	фыпемыкъунмэ	пемыкъун(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъунумэ	упекъунумэ	пекъунумэ	дыпекъунумэ	фыпекъунумэ	пекъуну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъунумэ	упемыкъунумэ	пемыкъунумэ	дыпемыкъунумэ	фыпемыкъунумэ	пемыкъуну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъутэмэ	упекъутэмэ	пекъутэмэ	дыпекъутэмэ	фыпекъутэмэ	пекъу(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъутэмэ	упемыкъутэмэ	пемыкъутэмэ	дыпемыкъутэмэ	фыпемыкъутэмэ	пемыкъу(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпекъуатэмэ	упекъуатэмэ	пекъуатэмэ	дыпекъуатэмэ	фыпекъуатэмэ	пекъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъуатэмэ	упемыкъуатэмэ	пемыкъуатэмэ	дыпемыкъуатэмэ	фыпемыкъуатэмэ	пемыкъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпекъугъатэмэ	упекъугъатэмэ	пекъугъатэмэ	дыпекъугъатэмэ	фыпекъугъатэмэ	пекъугъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъугъатэмэ	упемыкъугъатэмэ	пемыкъугъатэмэ	дыпемыкъугъатэмэ	фыпемыкъугъатэмэ	пемыкъугъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъунтэмэ	упекъунтэмэ	пекъунтэмэ	дыпекъунтэмэ	фыпекъунтэмэ	пекъун(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъунтэмэ	упемыкъунтэмэ	пемыкъунтэмэ	дыпемыкъунтэмэ	фыпемыкъунтэмэ	пемыкъун(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъунутэмэ	упекъунутэмэ	пекъунутэмэ	дыпекъунутэмэ	фыпекъунутэмэ	пекъуну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъунутэмэ	упемыкъунутэмэ	пемыкъунутэмэ	дыпемыкъунутэмэ	фыпемыкъунутэмэ	пемыкъуну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъунт	упекъунт	пекъунт	дыпекъунт	фыпекъунт	пекъун(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпекъунтэкъым	упекъунтэкъым	пекъунтэкъым	дыпекъунтэкъым	фыпекъунтэкъым	пекъун(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъунут	упекъунут	пекъунут	дыпекъунут	фыпекъунут	пекъуну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпекъунутэкъым	упекъунутэкъым	пекъунутэкъым	дыпекъунутэкъым	фыпекъунутэкъым	пекъуну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъуми	упекъуми	пекъуми	дыпекъуми	фыпекъуми	пекъу(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъуми	упемыкъуми	пемыкъуми	дыпемыкъуми	фыпемыкъуми	пемыкъу(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпекъуами	упекъуами	пекъуами	дыпекъуами	фыпекъуами	пекъуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъуами	упемыкъуами	пемыкъуами	дыпемыкъуами	фыпемыкъуами	пемыкъуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпекъугъами	упекъугъами	пекъугъами	дыпекъугъами	фыпекъугъами	пекъугъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъугъами	упемыкъугъами	пемыкъугъами	дыпемыкъугъами	фыпемыкъугъами	пемыкъугъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъунми	упекъунми	пекъунми	дыпекъунми	фыпекъунми	пекъун(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъунми	упемыкъунми	пемыкъунми	дыпемыкъунми	фыпемыкъунми	пемыкъун(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъунуми	упекъунуми	пекъунуми	дыпекъунуми	фыпекъунуми	пекъуну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъунуми	упемыкъунуми	пемыкъунуми	дыпемыкъунуми	фыпемыкъунуми	пемыкъуну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъутэми	упекъутэми	пекъутэми	дыпекъутэми	фыпекъутэми	пекъу(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъутэми	упемыкъутэми	пемыкъутэми	дыпемыкъутэми	фыпемыкъутэми	пемыкъу(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпекъуатэми	упекъуатэми	пекъуатэми	дыпекъуатэми	фыпекъуатэми	пекъуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъуатэми	упемыкъуатэми	пемыкъуатэми	дыпемыкъуатэми	фыпемыкъуатэми	пемыкъуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпекъугъатэми	упекъугъатэми	пекъугъатэми	дыпекъугъатэми	фыпекъугъатэми	пекъугъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъугъатэми	упемыкъугъатэми	пемыкъугъатэми	дыпемыкъугъатэми	фыпемыкъугъатэми	пемыкъугъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъунтэми	упекъунтэми	пекъунтэми	дыпекъунтэми	фыпекъунтэми	пекъун(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъунтэми	упемыкъунтэми	пемыкъунтэми	дыпемыкъунтэми	фыпемыкъунтэми	пемыкъун(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпекъунутэми	упекъунутэми	пекъунутэми	дыпекъунутэми	фыпекъунутэми	пекъуну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъунутэми	упемыкъунутэми	пемыкъунутэми	дыпемыкъунутэми	фыпемыкъунутэми	пемыкъуну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпекъуаи	упекъуаи	пекъуаи	дыпекъуаи	фыпекъуаи	пекъуаи
щымыӀэныгъэ:	сыпекъуакъыми	упекъуакъыми	пекъуакъыми	дыпекъуакъыми	фыпекъуакъыми	пекъуакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпекъуащэрэт	упекъуащэрэт	пекъуащэрэт	дыпекъуащэрэт	фыпекъуащэрэт	пекъуащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпемыкъуащэрэт	упемыкъуащэрэт	пемыкъуащэрэт	дыпемыкъуащэрэт	фыпемыкъуащэрэт	пемыкъуащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнщ	упекъуагъэнщ	пекъуагъэнщ	дыпекъуагъэнщ	фыпекъуагъэнщ	пекъуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнкъым	упекъуагъэнкъым	пекъуагъэнкъым	дыпекъуагъэнкъым	фыпекъуагъэнкъым	пекъуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнт	упекъуагъэнт	пекъуагъэнт	дыпекъуагъэнт	фыпекъуагъэнт	пекъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнтэкъым	упекъуагъэнтэкъым	пекъуагъэнтэкъым	дыпекъуагъэнтэкъым	фыпекъуагъэнтэкъым	пекъуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэн	упекъуагъэн	пекъуагъэн	дыпекъуагъэн	фыпекъуагъэн	пекъуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнкъэ	упекъуагъэнкъэ	пекъуагъэнкъэ	дыпекъуагъэнкъэ	фыпекъуагъэнкъэ	пекъуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнт	упекъуагъэнт	пекъуагъэнт	дыпекъуагъэнт	фыпекъуагъэнт	пекъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнтэкъэ	упекъуагъэнтэкъэ	пекъуагъэнтэкъэ	дыпекъуагъэнтэкъэ	фыпекъуагъэнтэкъэ	пекъуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнкъу	упекъуагъэнкъу	пекъуагъэнкъу	дыпекъуагъэнкъу	фыпекъуагъэнкъу	пекъуагъэнкъу
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнукъым	упекъуагъэнукъым	пекъуагъэнукъым	дыпекъуагъэнукъым	фыпекъуагъэнукъым	пекъуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнут	упекъуагъэнут	пекъуагъэнут	дыпекъуагъэнут	фыпекъуагъэнут	пекъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнутэкъым	упекъуагъэнутэкъым	пекъуагъэнутэкъым	дыпекъуагъэнутэкъым	фыпекъуагъэнутэкъым	пекъуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэну	упекъуагъэну	пекъуагъэну	дыпекъуагъэну	фыпекъуагъэну	пекъуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнукъэ	упекъуагъэнукъэ	пекъуагъэнукъэ	дыпекъуагъэнукъэ	фыпекъуагъэнукъэ	пекъуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнут	упекъуагъэнут	пекъуагъэнут	дыпекъуагъэнут	фыпекъуагъэнут	пекъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпекъуагъэнутэкъэ	упекъуагъэнутэкъэ	пекъуагъэнутэкъэ	дыпекъуагъэнутэкъэ	фыпекъуагъэнутэкъэ	пекъуагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпекъу	упекъу	пекъу	дыпекъу	фыпекъу	пекъу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемыкъу	упемыкъу	пемыкъу	дыпемыкъу	фыпемыкъу	пемыкъу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпекъуа	упекъуа	пекъуа	дыпекъуа	фыпекъуа	пекъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемыкъуа	упемыкъуа	пемыкъуа	дыпемыкъуа	фыпемыкъуа	пемыкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпекъугъа	упекъугъа	пекъугъа	дыпекъугъа	фыпекъугъа	пекъугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемыкъугъа	упемыкъугъа	пемыкъугъа	дыпемыкъугъа	фыпемыкъугъа	пемыкъугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпекъун	упекъун	пекъун	дыпекъун	фыпекъун	пекъун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемыкъун	упемыкъун	пемыкъун	дыпемыкъун	фыпемыкъун	пемыкъун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпекъуну	упекъуну	пекъуну	дыпекъуну	фыпекъуну	пекъуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемыкъуну	упемыкъуну	пемыкъуну	дыпемыкъуну	фыпемыкъуну	пемыкъуну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпекъу	узэрыпекъу	зэрыпекъу	дызэрыпекъу	фызэрыпекъу	зэрыпекъу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпемыкъу	узэрыпемыкъу	зэрыпемыкъу	дызэрыпемыкъу	фызэрыпемыкъу	зэрыпемыкъу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпекъуа	узэрыпекъуа	зэрыпекъуа	дызэрыпекъуа	фызэрыпекъуа	зэрыпекъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпемыкъуа	узэрыпемыкъуа	зэрыпемыкъуа	дызэрыпемыкъуа	фызэрыпемыкъуа	зэрыпемыкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпекъугъа	узэрыпекъугъа	зэрыпекъугъа	дызэрыпекъугъа	фызэрыпекъугъа	зэрыпекъугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпемыкъугъа	узэрыпемыкъугъа	зэрыпемыкъугъа	дызэрыпемыкъугъа	фызэрыпемыкъугъа	зэрыпемыкъугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпекъун	узэрыпекъун	зэрыпекъун	дызэрыпекъун	фызэрыпекъун	зэрыпекъун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпемыкъун	узэрыпемыкъун	зэрыпемыкъун	дызэрыпемыкъун	фызэрыпемыкъун	зэрыпемыкъун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпекъуну	узэрыпекъуну	зэрыпекъуну	дызэрыпекъуну	фызэрыпекъуну	зэрыпекъуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпемыкъуну	узэрыпемыкъуну	зэрыпемыкъуну	дызэрыпемыкъуну	фызэрыпемыкъуну	зэрыпемыкъуну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпекъу	ущыпекъу	щыпекъу	дыщыпекъу	фыщыпекъу	щыпекъу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпемыкъу	ущыпемыкъу	щыпемыкъу	дыщыпемыкъу	фыщыпемыкъу	щыпемыкъу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпекъуа	ущыпекъуа	ущыпекъуа	дыщыпекъуа	фыщыпекъуа	щыпекъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпемыкъуа	фыщипемыкъуа	щыпемыкъуа	дыщыпемыкъуа	фыщыпемыкъуа	щыпемыкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпекъугъа	ущыпекъугъа	щыпекъугъа	дыщыпекъугъа	фыщыпекъугъа	щыпекъугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпемыкъугъа	ущыпемыкъугъа	щыпемыкъугъа	дыщыпемыкъугъа	фыщыпемыкъугъа	щыпемыкъугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпекъун	ущыпекъун	щыпекъун	дыщыпекъун	фыщыпекъун	щыпекъун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпемыкъун	ущыпекъун	щыпемыкъун	дыщыпемыкъун	фыщыпемыкъун	щыпемыкъун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпекъуну	ущыпекъуну	щыпекъуну	дыщыпекъуну	фыщыпекъуну	щыпекъуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпемыкъуну	ущыпемыкъуну	щыпемыкъуну	дыщыпемыкъуну	фыщыпемыкъуну	щыпемыкъуну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпекъу	уздыпекъу	здыпекъу	дыздыпекъу	фыздыпекъу	здыпекъу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпемыкъу	уздыпемыкъу	здыпемыкъу	дыздыпемыкъу	фыздыпемыкъу	здыпемыкъу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпекъуа	уздыпекъуа	здыпекъуа	дыздыпекъуа	фыздыпекъуа	здыпекъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпемыкъуа	уздыпемыкъуа	здыпемыкъуа	дыздыпемыкъуа	фыздыпемыкъуа	здыпемыкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпекъугъа	уздыпекъугъа	здыпекъугъа	дыздыпекъугъа	фыздыпекъугъа	здыпекъугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпемыкъугъа	уздыпемыкъугъа	здыпемыкъугъа	дыздыпемыкъугъа	фыздыпемыкъугъа	здыпемыкъугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпекъун	уздыпекъун	здыпекъун	дыздыпекъун	фыздыпекъун	здыпекъун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпемыкъун	уздыпемыкъун	здыпемыкъун	дыздыпемыкъун	фыздыпемыкъун	здыпемыкъун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпекъуну	уздыпекъуну	здыпекъуну	дыздыпекъуну	фыздыпекъуну	здыпекъуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпемыкъуну	уздыпемыкъуну	здыпемыкъуну	дыздыпемыкъуну	фыздыпемыкъуну	здыпемыкъуну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпекъу	ущӀыпекъу	щӀыпекъу	дыщӀыпекъу	фыщӀыпекъу	щӀыпекъу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпемыкъу	ущӀыпемыкъу	щӀыпемыкъу	дыщӀыпемыкъу	фыщӀыпемыкъу	щӀыпемыкъу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпекъуа	ущӀыпекъуӀекъуа	щӀыпекъуа	дыщӀыпекъуа	фыщӀыпекъуа	щӀыпекъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпемыкъуа	ущӀыпемыкъуа	щӀыпемыкъуа	дыщӀыпемыкъуа	фыщӀыпемыкъуа	щӀыпемыкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпекъугъа	ущӀыпекъугъа	щӀыпекъугъа	дыщӀыпекъугъа	фыщӀыпекъугъа	щӀыпекъугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпемыкъугъа	ущӀыпемыкъугъа	щӀыпемыкъугъа	дыщӀыпемыкъугъа	фыщӀыпемыкъугъа	щӀыпемыкъугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпекъун	ущӀыпекъун	щӀыпекъун	дыщӀыпекъун	фыщӀыпекъун	щӀыпекъун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпемыкъун	ущӀыпемыкъун	щӀыпемыкъун	дыщӀыпемыкъун	фыщӀыпемыкъун	щӀыпемыкъун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпекъуну	ущӀыпекъуну	щӀыпекъуну	дыщӀыпекъуну	фыщӀыпекъуну	щӀыпекъуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпемыкъуну	ущӀыпемыкъуну	щӀыпемыкъуну	дыщӀыпемыкъуну	фыщӀыпемыкъуну	щӀыпемыкъуну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпекъуу	упекъуу	пекъуу	дыпекъуу	фыпекъуу	пекъуу / пекъухэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемыкъуу	упемыкъуу	пемыкъуу	дыпемыкъуу	фыпемыкъуу	пемыкъуу / пекъухэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпекъуауэ	упекъуауэ	пекъуауэ	дыпекъуауэ	фыпекъуауэ	пекъуауэ / пекъуахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемыкъуауэ	упемыкъуауэ	пемыкъуауэ	дыпемыкъуауэ	фыпемыкъуауэ	пемыкъуауэ / пемыкъуахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпекъуурэ	упекъуурэ	пекъуурэ	дыпекъуурэ	фыпекъуурэ	пекъуурэ / пекъухэурэ пекъу(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпемыкъуурэ	упемыкъуурэ	пемыкъуурэ	дыпемыкъуурэ	фыпемыкъуурэ	пемыкъуурэ / пемыкъухэурэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыппокъу	сыпокъу	--	сыфпокъу	сапокъу(хэ)
уэ	успокъу	--	упокъу	утпокъу	--	уапокъу(хэ)
ар	спокъу	ппокъу	покъу	тпокъу	фпокъу	япокъу(хэ)
дэ	--	дыппокъу	дыпокъу	--	дыфпокъу	дапокъу(хэ)
фэ	фыспокъу	--	фыпокъу	фытпокъу	--	фапокъу(хэ)
ахэр	спокъу	ппокъу	покъу	тпокъу	фпокъу	япокъу(хэ)

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыппе[къурэ]	сыпе[къурэ]	--	сыфпе[къурэ]	сапе[къу(хэ)рэ]
уэ	успе[къурэ]	--	упе[къурэ]	утпе[къурэ]	--	уапе[къу(хэ)рэ]
ар	спе[къурэ]	ппе[къурэ]	пе[къурэ]	тпе[къурэ]	фпе[къурэ]	япе[къу(хэ)рэ]
дэ	--	дыппе[къурэ]	дыпе[къурэ]	--	дыфпе[къурэ]	дапе[къу(хэ)рэ]
фэ	фыспе[къурэ]	--	фыпъэпе[къурэ]	фытпе[къурэ]	--	фапе[къу(хэ)рэ]
ахэр	спе[къурэ]	ппе[къурэ]	пе[къурэ]	тпе[къурэ]	фпе[къурэ]	япе[къу(хэ)рэ]

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[къу]	[къу]р	--	[къу]хэр
Эргативнэ:	[къу]	[къу]м	--	[къу]хэм
Послеложнэ:	[къу]кӀэ	[къу]мкӀэ	[къу]хэкӀэ	[къу]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[къу]у	[къу]рауэ	[къу]хэу	[къу]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[къу]а	[къу]ар	--	[къу]ахэр
Эргативнэ:	[къу]а	[къу]ам	--	[къу]ахэм
Послеложнэ:	[къу]акӀэ	[къу]амкӀэ	[къу]ахэкӀэ	[къу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[къу]ауэ	[къу]арауэ	[къу]ахэу	[къу]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[къу]н	[къу]ныр	--	[къу]нхэр
Эргативнэ:	[къу]н	[къу]ным	--	[къу]нхэм
Послеложнэ:	[къу]нкӀэ	[къу]нымкӀэ	[къу]нхэкӀэ	[къу]нхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[къу]ну	[къу]нырауэ	[къу]нхэу	[къу]нхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[къу]ну	[къу]нур	--	[къу]нухэр
Эргативнэ:	[къу]ну	[къу]нум	--	[къу]нухэм
Послеложнэ:	[къу]нукӀэ	[къу]нумкӀэ	[къу]нухэкӀэ	[къу]нухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[къу]нууэ	[къу]нурауэ	[къу]нухэу	[къу]нухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Пэбубыдауэ еӀэн; пеӀэн.
2. ЛъэщӀыхьэну, пэхъуну щӀэбэнын.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Шым пекъун.
• Гум пекъун.
• ЩӀэныгъэкӀэ пекъун.
• ЛӀыгъэкӀэ пекъун.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пекъун: 1. pull or jerk sb or sth in your direction 2. compete with sb or sth
• Шым пекъун: pull a horse in your direction.
• Гум пекъун: pull a cart in your direction.
• ЩӀэныгъэкӀэ пекъун: compete in knowledge.
• ЛӀыгъэкӀэ пекъун: compete in bravery

УРЫСЫБЗЭ

• пекъун: 1. потянуть кого-что-л. в свою сторону 2. тягаться, состязаться с кем-чем-л. в чём-л.
• Шым пекъун: потянуть лошадь в свою строрну.
• Гум пекъун: потянуть телегу в свою сторону.
• ЩӀэныгъэкӀэ пекъун: состязаться в знаниях.
• ЛӀыгъэкӀэ пекъун: состязаться в храбрости.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын