пелъэтэжьэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pe:ɬɐtɐˈʑɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пе- + [лъэт] + -э + [жь] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пелъэтэжьэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пелъэтэжьэн
щымыӀэныгъэ:	пемылъэтэжьэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэн	упелъэтэжьэн	пелъэтэжьэн	дыпелъэтэжьэн	фыпелъэтэжьэн	пелъэтэжьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэн	упемылъэтэжьэн	пемылъэтэжьэн	дыпемылъэтэжьэн	фыпемылъэтэжьэн	пемылъэтэжьэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пелъэтажьэ!	фыпелъэтажьэ!
щымыӀэныгъэ:	упемылъэтажьэ!	фыпемылъэтажьэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпрелъэтажьэ	упрелъэтажьэ	прелъэтажьэ	дыпрелъэтажьэ	фыпрелъэтажьэ	прелъэтажьэ
щымыӀэныгъэ:	сыпремылъэтажьэ	упремылъэтажьэ	премылъэтажьэ	дыпремылъэтажьэ	фыпремылъэтажьэ	премылъэтажьэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыполъэтажьэ(р)	уполъэтажьэ(р)	полъэтажьэ(р)	дыполъэтажьэ(р)	фыполъэтажьэ(р)	полъэтажьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэркъым	упелъэтажьэркъым	пелъэтажьэркъым	дыпелъэтажьэркъым	фыпелъэтажьэркъым	пелъэтажьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэ(р)т	упелъэтажьэ(р)т	пелъэтажьэ(р)т	дыпелъэтажьэ(р)т	фыпелъэтажьэ(р)т	пелъэтажьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэ(р)тэкъым	упелъэтажьэ(р)тэкъым	пелъэтажьэ(р)тэкъым	дыпелъэтажьэ(р)тэкъым	фыпелъэтажьэ(р)тэкъым	пелъэтажьэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьащ	упелъэтэжьащ	пелъэтэжьащ	дыпелъэтэжьащ	фыпелъэтэжьащ	пелъэтэжьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьакъым	упелъэтэжьакъым	пелъэтэжьакъым	дыпелъэтэжьакъым	фыпелъэтэжьакъым	пелъэтэжьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьат	упелъэтэжьат	пелъэтэжьат	дыпелъэтэжьат	фыпелъэтэжьат	пелъэтэжьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьатэкъым	упелъэтэжьатэкъым	пелъэтэжьатэкъым	дыпелъэтэжьатэкъым	фыпелъэтэжьатэкъым	пелъэтэжьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэгъащ	упелъэтэжьэгъащ	пелъэтэжьэгъащ	дыпелъэтэжьэгъащ	фыпелъэтэжьэгъащ	пелъэтэжьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэгъакъым	упелъэтэжьэгъакъым	пелъэтэжьэгъакъым	дыпелъэтэжьэгъакъым	фыпелъэтэжьэгъакъым	пелъэтэжьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэгъат	упелъэтэжьэгъат	пелъэтэжьэгъат	дыпелъэтэжьэгъат	фыпелъэтэжьэгъат	пелъэтэжьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэгъатэкъым	упелъэтэжьэгъатэкъым	пелъэтэжьэгъатэкъым	дыпелъэтэжьэгъатэкъым	фыпелъэтэжьэгъатэкъым	пелъэтэжьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэщ	упелъэтажьэщ	пелъэтажьэщ	дыпелъэтажьэщ	фыпелъэтажьэщ	пелъэтажьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэкъым	упелъэтажьэкъым	пелъэтажьэкъым	дыпелъэтажьэкъым	фыпелъэтажьэкъым	пелъэтажьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэт	упелъэтажьэт	пелъэтажьэт	дыпелъэтажьэт	фыпелъэтажьэт	пелъэтажьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэтэкъым	упелъэтажьэтэкъым	пелъэтажьэтэкъым	дыпелъэтажьэтэкъым	фыпелъэтажьэтэкъым	пелъэтажьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнщ	упелъэтэжьэнщ	пелъэтэжьэнщ	дыпелъэтэжьэнщ	фыпелъэтэжьэнщ	пелъэтэжьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнкъым	упелъэтэжьэнкъым	пелъэтэжьэнкъым	дыпелъэтэжьэнкъым	фыпелъэтэжьэнкъым	пелъэтэжьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнущ	упелъэтэжьэнущ	пелъэтэжьэнущ	дыпелъэтэжьэнущ	фыпелъэтэжьэнущ	пелъэтэжьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнукъым	упелъэтэжьэнукъым	пелъэтэжьэнукъым	дыпелъэтэжьэнукъым	фыпелъэтэжьэнукъым	пелъэтэжьэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэрэ	упелъэтажьэрэ	пелъэтажьэрэ	дыпелъэтажьэрэ	фыпелъэтажьэрэ	пелъэтажьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэркъэ	упелъэтажьэркъэ	пелъэтажьэркъэ	дыпелъэтажьэркъэ	фыпелъэтажьэркъэ	пелъэтажьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэ(р)т	упелъэтажьэ(р)т	пелъэтажьэ(р)т	дыпелъэтажьэ(р)т	фыпелъэтажьэ(р)т	пелъэтажьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэ(р)тэкъэ	упелъэтажьэ(р)тэкъэ	пелъэтажьэ(р)тэкъэ	дыпелъэтажьэ(р)тэкъэ	фыпелъэтажьэ(р)тэкъэ	пелъэтажьэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьа	упелъэтэжьа	пелъэтэжьа	дыпелъэтэжьа	фыпелъэтэжьа	пелъэтэжьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьакъэ	упелъэтэжьакъэ	пелъэтэжьакъэ	дыпелъэтэжьакъэ	фыпелъэтэжьакъэ	пелъэтэжьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьат	упелъэтэжьат	пелъэтэжьат	дыпелъэтэжьат	фыпелъэтэжьат	пелъэтэжьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьатэкъэ	упелъэтэжьатэкъэ	пелъэтэжьатэкъэ	дыпелъэтэжьатэкъэ	фыпелъэтэжьатэкъэ	пелъэтэжьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэгъа	упелъэтэжьэгъа	пелъэтэжьэгъа	дыпелъэтэжьэгъа	фыпелъэтэжьэгъа	пелъэтэжьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэгъакъэ	упелъэтэжьэгъакъэ	пелъэтэжьэгъакъэ	дыпелъэтэжьэгъакъэ	фыпелъэтэжьэгъакъэ	пелъэтэжьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэгъат	упелъэтэжьэгъат	пелъэтэжьэгъат	дыпелъэтэжьэгъат	фыпелъэтэжьэгъат	пелъэтэжьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэгъатэкъэ	упелъэтэжьэгъатэкъэ	пелъэтэжьэгъатэкъэ	дыпелъэтэжьэгъатэкъэ	фыпелъэтэжьэгъатэкъэ	пелъэтэжьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэ	упелъэтажьэ	пелъэтажьэ	дыпелъэтажьэ	фыпелъэтажьэ	пелъэтажьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэкъэ	упелъэтажьэкъэ	пелъэтажьэкъэ	дыпелъэтажьэкъэ	фыпелъэтажьэкъэ	пелъэтажьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэт	упелъэтажьэт	пелъэтажьэт	дыпелъэтажьэт	фыпелъэтажьэт	пелъэтажьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэтэкъэ	упелъэтажьэтэкъэ	пелъэтажьэтэкъэ	дыпелъэтажьэтэкъэ	фыпелъэтажьэтэкъэ	пелъэтажьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэн	упелъэтэжьэн	пелъэтэжьэн	дыпелъэтэжьэн	фыпелъэтэжьэн	пелъэтэжьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнкъэ	упелъэтэжьэнкъэ	пелъэтэжьэнкъэ	дыпелъэтэжьэнкъэ	фыпелъэтэжьэнкъэ	пелъэтэжьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэну	упелъэтэжьэну	пелъэтэжьэну	дыпелъэтэжьэну	фыпелъэтэжьэну	пелъэтэжьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнукъэ	упелъэтэжьэнукъэ	пелъэтэжьэнукъэ	дыпелъэтэжьэнукъэ	фыпелъэтэжьэнукъэ	пелъэтэжьэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэмэ	упелъэтажьэмэ	пелъэтажьэмэ	дыпелъэтажьэмэ	фыпелъэтажьэмэ	пелъэтажьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтажьэмэ	упемылъэтажьэмэ	пемылъэтажьэмэ	дыпемылъэтажьэмэ	фыпемылъэтажьэмэ	пемылъэтажьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьамэ	упелъэтэжьамэ	пелъэтэжьамэ	дыпелъэтэжьамэ	фыпелъэтэжьамэ	пелъэтэжьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьамэ	упемылъэтэжьамэ	пемылъэтэжьамэ	дыпемылъэтэжьамэ	фыпемылъэтэжьамэ	пмылъэтэжьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэгъамэ	упелъэтэжьэгъамэ	пелъэтэжьэгъамэ	дыпелъэтэжьэгъамэ	фыпелъэтэжьэгъамэ	пелъэтэжьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэгъамэ	упемылъэтэжьэгъамэ	пемылъэтэжьэгъамэ	дыпемылъэтэжьэгъамэ	фыпемылъэтэжьэгъамэ	пемылъэтэжьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнмэ	упелъэтэжьэнмэ	пелъэтэжьэнмэ	дыпелъэтэжьэнмэ	фыпелъэтэжьэнмэ	пелъэтэжьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэнмэ	упемылъэтэжьэнмэ	пемылъэтэжьэнмэ	дыпемылъэтэжьэнмэ	фыпемылъэтэжьэнмэ	пемылъэтэжьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнумэ	упелъэтэжьэнумэ	пелъэтэжьэнумэ	дыпелъэтэжьэнумэ	фыпелъэтэжьэнумэ	пелъэтэжьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэнумэ	упемылъэтэжьэнумэ	пемылъэтэжьэнумэ	дыпемылъэтэжьэнумэ	фыпемылъэтэжьэнумэ	пемылъэтэжьэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэтэмэ	упелъэтажьэтэмэ	пелъэтажьэтэмэ	дыпелъэтажьэтэмэ	фыпелъэтажьэтэмэ	пелъэтажьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтажьэтэмэ	упемылъэтажьэтэмэ	пемылъэтажьэтэмэ	дыпемылъэтажьэтэмэ	фыпемылъэтажьэтэмэ	пемылъэтажьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьатэмэ	упелъэтэжьатэмэ	пелъэтэжьатэмэ	дыпелъэтэжьатэмэ	фыпелъэтэжьатэмэ	пелъэтэжьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьатэмэ	упемылъэтэжьатэмэ	пемылъэтэжьатэмэ	дыпемылъэтэжьатэмэ	фыпемылъэтэжьатэмэ	пемылъэтэжьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэгъатэмэ	упелъэтэжьэгъатэмэ	пелъэтэжьэгъатэмэ	дыпелъэтэжьэгъатэмэ	фыпелъэтэжьэгъатэмэ	пелъэтэжьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэгъатэмэ	упемылъэтэжьэгъатэмэ	пемылъэтэжьэгъатэмэ	дыпемылъэтэжьэгъатэмэ	фыпемылъэтэжьэгъатэмэ	пемылъэтэжьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнтэмэ	упелъэтэжьэнтэмэ	пелъэтэжьэнтэмэ	дыпелъэтэжьэнтэмэ	фыпелъэтэжьэнтэмэ	пелъэтэжьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэнтэмэ	упемылъэтэжьэнтэмэ	пемылъэтэжьэнтэмэ	дыпемылъэтэжьэнтэмэ	фыпемылъэтэжьэнтэмэ	пемылъэтэжьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнутэмэ	упелъэтэжьэнутэмэ	пелъэтэжьэнутэмэ	дыпелъэтэжьэнутэмэ	фыпелъэтэжьэнутэмэ	пелъэтэжьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэнутэмэ	упемылъэтэжьэнутэмэ	пемылъэтэжьэнутэмэ	дыпемылъэтэжьэнутэмэ	фыпемылъэтэжьэнутэмэ	пемылъэтэжьэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнт	упелъэтэжьэнт	пелъэтэжьэнт	дыпелъэтэжьэнт	фыпелъэтэжьэнт	пелъэтэжьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнтэкъым	упелъэтэжьэнтэкъым	пелъэтэжьэнтэкъым	дыпелъэтэжьэнтэкъым	фыпелъэтэжьэнтэкъым	пелъэтэжьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнут	упелъэтэжьэнут	пелъэтэжьэнут	дыпелъэтэжьэнут	фыпелъэтэжьэнут	пелъэтэжьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнутэкъым	упелъэтэжьэнутэкъым	пелъэтэжьэнутэкъым	дыпелъэтэжьэнутэкъым	фыпелъэтэжьэнутэкъым	пелъэтэжьэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэми	упелъэтажьэми	пелъэтажьэми	дыпелъэтажьэми	фыпелъэтажьэми	пелъэтажьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтажьэми	упемылъэтажьэми	пемылъэтажьэми	дыпемылъэтажьэми	фыпемылъэтажьэми	пемылъэтажьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьами	упелъэтэжьами	пелъэтэжьами	дыпелъэтэжьами	фыпелъэтэжьами	пелъэтэжьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьами	упемылъэтэжьами	пемылъэтэжьами	дыпемылъэтэжьами	фыпемылъэтэжьами	пемылъэтэжьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэгъами	упелъэтэжьэгъами	пелъэтэжьэгъами	дыпелъэтэжьэгъами	фыпелъэтэжьэгъами	пелъэтэжьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэгъами	упемылъэтэжьэгъами	пемылъэтэжьэгъами	дыпемылъэтэжьэгъами	фыпемылъэтэжьэгъами	пемылъэтэжьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнми	упелъэтэжьэнми	пелъэтэжьэнми	дыпелъэтэжьэнми	фыпелъэтэжьэнми	пелъэтэжьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэнми	упемылъэтэжьэнми	пемылъэтэжьэнми	дыпемылъэтэжьэнми	фыпемылъэтэжьэнми	пемылъэтэжьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнуми	упелъэтэжьэнуми	пелъэтэжьэнуми	дыпелъэтэжьэнуми	фыпелъэтэжьэнуми	пелъэтэжьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэнуми	упемылъэтэжьэнуми	пемылъэтэжьэнуми	дыпемылъэтэжьэнуми	фыпемылъэтэжьэнуми	пемылъэтэжьэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтажьэтэми	упелъэтажьэтэми	пелъэтажьэтэми	дыпелъэтажьэтэми	фыпелъэтажьэтэми	пелъэтажьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтажьэтэми	упемылъэтажьэтэми	пемылъэтажьэтэми	дыпемылъэтажьэтэми	фыпемылъэтажьэтэми	пемылъэтажьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьатэми	упелъэтэжьатэми	пелъэтэжьатэми	дыпелъэтэжьатэми	фыпелъэтэжьатэми	пелъэтэжьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьатэми	упемылъэтэжьатэми	пемылъэтэжьатэми	дыпемылъэтэжьатэми	фыпемылъэтэжьатэми	пемылъэтэжьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэгъатэми	упелъэтэжьэгъатэми	пелъэтэжьэгъатэми	дыпелъэтэжьэгъатэми	фыпелъэтэжьэгъатэми	пелъэтэжьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэгъатэми	упемылъэтэжьэгъатэми	пемылъэтэжьэгъатэми	дыпемылъэтэжьэгъатэми	фыпемылъэтэжьэгъатэми	пемылъэтэжьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнтэми	упелъэтэжьэнтэми	пелъэтэжьэнтэми	дыпелъэтэжьэнтэми	фыпелъэтэжьэнтэми	пелъэтэжьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэнтэми	упемылъэтэжьэнтэми	пемылъэтэжьэнтэми	дыпемылъэтэжьэнтэми	фыпемылъэтэжьэнтэми	пемылъэтэжьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьэнутэми	упелъэтэжьэнутэми	пелъэтэжьэнутэми	дыпелъэтэжьэнутэми	фыпелъэтэжьэнутэми	пелъэтэжьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьэнутэми	упемылъэтэжьэнутэми	пемылъэтэжьэнутэми	дыпемылъэтэжьэнутэми	фыпемылъэтэжьэнутэми	пемылъэтэжьэну(хэ)тэми

гъэщӀэгълъэтэжьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьаи	упелъэтэжьаи	пелъэтэжьаи	дыпелъэтэжьаи	фыпелъэтэжьаи	пелъэтэжьаи
щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьакъыми	упелъэтэжьакъыми	пелъэтэжьакъыми	дыпелъэтэжьакъыми	фыпелъэтэжьакъыми	пелъэтэжьакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьащэрэт	упелъэтэжьащэрэт	пелъэтэжьащэрэт	дыпелъэтэжьащэрэт	фыпелъэтэжьащэрэт	пелъэтэжьащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпемылъэтэжьащэрэт	упемылъэтэжьащэрэт	пемылъэтэжьащэрэт	дыпемылъэтэжьащэрэт	фыпемылъэтэжьащэрэт	пемылъэтэжьащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнщ	упелъэтэжьагъэнщ	пелъэтэжьагъэнщ	дыпелъэтэжьагъэнщ	фыпелъэтэжьагъэнщ	пелъэтэжьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнкъым	упелъэтэжьагъэнкъым	пелъэтэжьагъэнкъым	дыпелъэтэжьагъэнкъым	фыпелъэтэжьагъэнкъым	пелъэтэжьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнт	упелъэтэжьагъэнт	пелъэтэжьагъэнт	дыпелъэтэжьагъэнт	фыпелъэтэжьагъэнт	пелъэтэжьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнтэкъым	упелъэтэжьагъэнтэкъым	пелъэтэжьагъэнтэкъым	дыпелъэтэжьагъэнтэкъым	фыпелъэтэжьагъэнтэкъым	пелъэтэжьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэн	упелъэтэжьагъэн	пелъэтэжьагъэн	дыпелъэтэжьагъэн	фыпелъэтэжьагъэн	пелъэтэжьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнкъэ	упелъэтэжьагъэнкъэ	пелъэтэжьагъэнкъэ	дыпелъэтэжьагъэнкъэ	фыпелъэтэжьагъэнкъэ	пелъэтэжьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнт	упелъэтэжьагъэнт	пелъэтэжьагъэнт	дыпелъэтэжьагъэнт	фыпелъэтэжьагъэнт	пелъэтэжьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнтэкъэ	упелъэтэжьагъэнтэкъэ	пелъэтэжьагъэнтэкъэ	дыпелъэтэжьагъэнтэкъэ	фыпелъэтэжьагъэнтэкъэ	пелъэтэжьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнущ	упелъэтэжьагъэнущ	пелъэтэжьагъэнущ	дыпелъэтэжьагъэнущ	фыпелъэтэжьагъэнущ	пелъэтэжьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнукъым	упелъэтэжьагъэнукъым	пелъэтэжьагъэнукъым	дыпелъэтэжьагъэнукъым	фыпелъэтэжьагъэнукъым	пелъэтэжьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнут	упелъэтэжьагъэнут	пелъэтэжьагъэнут	дыпелъэтэжьагъэнут	фыпелъэтэжьагъэнут	пелъэтэжьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнутэкъым	упелъэтэжьагъэнутэкъым	пелъэтэжьагъэнутэкъым	дыпелъэтэжьагъэнутэкъым	фыпелъэтэжьагъэнутэкъым	пелъэтэжьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэну	упелъэтэжьагъэну	пелъэтэжьагъэну	дыпелъэтэжьагъэну	фыпелъэтэжьагъэну	пелъэтэжьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнукъэ	упелъэтэжьагъэнукъэ	пелъэтэжьагъэнукъэ	дыпелъэтэжьагъэнукъэ	фыпелъэтэжьагъэнукъэ	пелъэтэжьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнут	упелъэтэжьагъэнут	пелъэтэжьагъэнут	дыпелъэтэжьагъэнут	фыпелъэтэжьагъэнут	пелъэтэжьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпелъэтэжьагъэнутэкъэ	упелъэтэжьагъэнутэкъэ	пелъэтэжьагъэнутэкъэ	дыпелъэтэжьагъэнутэкъэ	фыпелъэтэжьагъэнутэкъэ	пелъэтэжьагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпелъэтажьэ	упелъэтажьэ	пелъэтажьэ	дыпелъэтажьэ	фыпелъэтажьэ	пелъэтажьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемылъэтажьэ	упемылъэтажьэ	пемылъэтажьэ	дыпемылъэтажьэ	фыпемылъэтажьэ	пемылъэтажьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпелъэтэжьа	упелъэтэжьа	пелъэтэжьа	дыпелъэтэжьа	фыпелъэтэжьа	пелъэтэжьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемылъэтэжьа	упемылъэтэжьа	пемылъэтэжьа	дыпемылъэтэжьа	фыпемылъэтэжьа	пемылъэтэжьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпелъэтэжьэгъа	упелъэтэжьэгъа	пелъэтэжьэгъа	дыпелъэтэжьэгъа	фыпелъэтэжьэгъа	пелъэтэжьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемылъэтэжьэгъа	упемылъэтэжьэгъа	пемылъэтэжьэгъа	дыпемылъэтэжьэгъа	фыпемылъэтэжьэгъа	пемылъэтэжьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпелъэтэжьэн	упелъэтэжьэн	пелъэтэжьэн	дыпелъэтэжьэн	фыпелъэтэжьэн	пелъэтэжьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемылъэтэжьэн	упемылъэтэжьэн	пемылъэтэжьэн	дыпемылъэтэжьэн	фыпемылъэтэжьэн	пемылъэтэжьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпелъэтэжьэну	упелъэтэжьэну	пелъэтэжьэну	дыпелъэтэжьэну	фыпелъэтэжьэну	пелъэтэжьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемылъэтэжьэну	упемылъэтэжьэну	пемылъэтэжьэну	дыпемылъэтэжьэну	фыпемылъэтэжьэну	пемылъэтэжьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпелъэтажьэ	узэрыпелъэтажьэ	зэрыпелъэтажьэ	дызэрыпелъэтажьэ	фызэрыпелъэтажьэ	зэрыпелъэтажьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпемылъэтажьэ	узэрыпемылъэтажьэ	зэрыпемылъэтажьэ	дызэрыпемылъэтажьэ	фызэрыпемылъэтажьэ	зэрыпемылъэтажьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпелъэтэжьа	узэрыпелъэтэжьа	зэрыпелъэтэжьа	дызэрыпелъэтэжьа	фызэрыпелъэтэжьа	зэрыпелъэтэжьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпемылъэтэжьа	узэрыпемылъэтэжьа	зэрыпемылъэтэжьа	дызэрыпемылъэтэжьа	фызэрыпемылъэтэжьа	зэрыпемылъэтэжьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпелъэтэжьэгъа	узэрыпелъэтэжьэгъа	зэрыпелъэтэжьэгъа	дызэрыпелъэтэжьэгъа	фызэрыпелъэтэжьэгъа	зэрыпелъэтэжьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпемылъэтэжьэгъа	узэрыпемылъэтэжьэгъа	зэрыпемылъэтэжьэгъа	дызэрыпемылъэтэжьэгъа	фызэрыпемылъэтэжьэгъа	зэрыпемылъэтэжьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпелъэтэжьэн	узэрыпелъэтэжьэн	зэрыпелъэтэжьэн	дызэрыпелъэтэжьэн	фызэрыпелъэтэжьэн	зэрыпелъэтэжьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпемылъэтэжьэн	узэрыпемылъэтэжьэн	зэрыпемылъэтэжьэн	дызэрыпемылъэтэжьэн	фызэрыпемылъэтэжьэн	зэрыпемылъэтэжьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпелъэтэжьэну	узэрыпелъэтэжьэну	зэрыпелъэтэжьэну	дызэрыпелъэтэжьэну	фызэрыпелъэтэжьэну	зэрыпелъэтэжьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпемылъэтэжьэну	узэрыпемылъэтэжьэну	зэрыпемылъэтэжьэну	дызэрыпемылъэтэжьэну	фызэрыпемылъэтэжьэну	зэрыпемылъэтэжьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпелъэтажьэ	ущыпелъэтажьэ	щыпелъэтажьэ	дыщыпелъэтажьэ	фыщыпелъэтажьэ	щыпелъэтажьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпемылъэтажьэ	ущыпемылъэтажьэ	щыпемылъэтажьэ	дыщыпемылъэтажьэ	фыщыпемылъэтажьэ	щыпемылъэтажьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпелъэтэжьа	ущыпелъэтэжьа	щыпелъэтэжьа	дыщыпелъэтэжьа	фыщыпелъэтэжьа	щыпелъэтэжьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпемылъэтэжьа	ущыпемылъэтэжьа	щыпемылъэтэжьа	дыщыпемылъэтэжьа	фыщыпемылъэтэжьа	щыпемылъэтэжьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпелъэтэжьэгъа	ущыпелъэтэжьэгъа	щыпелъэтэжьэгъа	дыщыпелъэтэжьэгъа	фыщыпелъэтэжьэгъа	щыпелъэтэжьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпемылъэтэжьэгъа	ущыпемылъэтэжьэгъа	щыпемылъэтэжьэгъа	дыщыпемылъэтэжьэгъа	фыщыпемылъэтэжьэгъа	щыпемылъэтэжьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпелъэтэжьэн	ущыпелъэтэжьэн	щыпелъэтэжьэн	дыщыпелъэтэжьэн	фыщыпелъэтэжьэн	щыпелъэтэжьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпемылъэтэжьэн	ущыпемылъэтэжьэн	щыпемылъэтэжьэн	дыщыпемылъэтэжьэн	фыщыпемылъэтэжьэн	щыпемылъэтэжьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпелъэтэжьэну	ущыпелъэтэжьэну	щыпелъэтэжьэну	дыщыпелъэтэжьэну	фыщыпелъэтэжьэну	щыпелъэтэжьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпемылъэтэжьэну	ущыпемылъэтэжьэну	щыпемылъэтэжьэну	дыщыпемылъэтэжьэну	фыщыпемылъэтэжьэну	щыпемылъэтэжьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпелъэтажьэ	уздыпелъэтажьэ	здыпелъэтажьэ	дыздыпелъэтажьэ	фыздыпелъэтажьэ	здыпелъэтажьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпемылъэтажьэ	уздыпемылъэтажьэ	здыпемылъэтажьэ	дыздыпемылъэтажьэ	фыздыпемылъэтажьэ	здыпемылъэтажьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпелъэтэжьа	уздыпелъэтэжьа	здыпелъэтэжьа	дыздыпелъэтэжьа	фыздыпелъэтэжьа	здыпелъэтэжьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпемылъэтэжьа	уздыпемылъэтэжьа	здыпемылъэтэжьа	дыздыпемылъэтэжьа	фыздыпемылъэтэжьа	здыпемылъэтэжьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпелъэтэжьэгъа	уздыпелъэтэжьэгъа	здыпелъэтэжьэгъа	дыздыпелъэтэжьэгъа	фыздыпелъэтэжьэгъа	здыпелъэтэжьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпемылъэтэжьэгъа	уздыпемылъэтэжьэгъа	здыпемылъэтэжьэгъа	дыздыпемылъэтэжьэгъа	фыздыпемылъэтэжьэгъа	здыпемылъэтэжьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпелъэтэжьэн	уздыпелъэтэжьэн	здыпелъэтэжьэн	дыздыпелъэтэжьэн	фыздыпелъэтэжьэн	здыпелъэтэжьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпемылъэтэжьэн	уздыпемылъэтэжьэн	здыпемылъэтэжьэн	дыздыпемылъэтэжьэн	фыздыпемылъэтэжьэн	здыпемылъэтэжьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпелъэтэжьэну	уздыпелъэтэжьэну	здыпелъэтэжьэну	дыздыпелъэтэжьэну	фыздыпелъэтэжьэну	здыпелъэтэжьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпемылъэтэжьэну	уздыпемылъэтэжьэну	здыпемылъэтэжьэну	дыздыпемылъэтэжьэну	фыздыпемылъэтэжьэну	здыпемылъэтэжьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпелъэтажьэ	ущӀыпелъэтажьэ	щӀыпелъэтажьэ	дыщӀыпелъэтажьэ	фыщӀыпелъэтажьэ	щӀыпелъэтажьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпемылъэтажьэ	ущӀыпемылъэтажьэ	щӀыпемылъэтажьэ	дыщӀыпемылъэтажьэ	фыщӀыпемылъэтажьэ	щӀыпемылъэтажьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпелъэтэжьа	ущӀыпелъэтэжьа	щӀыпелъэтэжьа	дыщӀыпелъэтэжьа	фыщӀыпелъэтэжьа	щӀыпелъэтэжьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпемылъэтэжьа	ущӀыпемылъэтэжьа	щӀыпемылъэтэжьа	дыщӀыпемылъэтэжьа	фыщӀыпемылъэтэжьа	щӀыпемылъэтэжьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпелъэтэжьэгъа	ущӀыпелъэтэжьэгъа	щӀыпелъэтэжьэгъа	дыщӀыпелъэтэжьэгъа	фыщӀыпелъэтэжьэгъа	щӀыпелъэтэжьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпемылъэтэжьэгъа	ущӀыпемылъэтэжьэгъа	щӀыпемылъэтэжьэгъа	дыщӀыпемылъэтэжьэгъа	фыщӀыпемылъэтэжьэгъа	щӀыпемылъэтэжьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпелъэтэжьэн	ущӀыпелъэтэжьэн	щӀыпелъэтэжьэн	дыщӀыпелъэтэжьэн	фыщӀыпелъэтэжьэн	щӀыпелъэтэжьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпемылъэтэжьэн	ущӀыпемылъэтэжьэн	щӀыпемылъэтэжьэн	дыщӀыпемылъэтэжьэн	фыщӀыпемылъэтэжьэн	щӀыпемылъэтэжьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпелъэтэжьэну	ущӀыпелъэтэжьэну	щӀыпелъэтэжьэну	дыщӀыпелъэтэжьэну	фыщӀыпелъэтэжьэну	щӀыпелъэтэжьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпемылъэтэжьэну	ущӀыпемылъэтэжьэну	щӀыпемылъэтэжьэну	дыщӀыпемылъэтэжьэну	фыщӀыпемылъэтэжьэну	щӀыпемылъэтэжьэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпелъэтажьэу	упелъэтажьэу	пелъэтажьэу	дыпелъэтажьэу	фыпелъэтажьэу	пелъэтажьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемылъэтажьэу	упемылъэтажьэу	пемылъэтажьэу	дыпемылъэтажьэу	фыпемылъэтажьэу	пемылъэтажьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпелъэтэжьауэ	упелъэтэжьауэ	пелъэтэжьауэ	дыпелъэтэжьауэ	фыпелъэтэжьауэ	пелъэтэжьауэ / пелъэтэжьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпемылъэтэжьауэ	упемылъэтэжьауэ	пемылъэтэжьауэ	дыпемылъэтэжьауэ	фыпемылъэтэжьауэ	пемылъэтэжьауэ(хэ) / пемылъэтэжьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпелъэтажьэурэ	упелъэтажьэурэ	пелъэтажьэурэ	дыпелъэтажьэурэ	фыпелъэтажьэурэ	пелъэтажьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпемылъэтажьэурэ	упемылъэтажьэурэ	пемылъэтажьэурэ	дыпемылъэтажьэурэ	фыпемылъэтажьэурэ	пемылъэтажьэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыпполъэтажьэ	сыполъэтажьэ	--	сыфполъэтажьэ	саполъэтажьэ(хэ)
уэ	усполъэтажьэ	--	уполъэтажьэ	утполъэтажьэ	--	уаполъэтажьэ(хэ)
ар	сполъэтажьэ	пполъэтажьэ	полъэтажьэ	тполъэтажьэ	фполъэтажьэ	яполъэтажьэ(хэ)
дэ	--	дыпполъэтажьэ	дыполъэтажьэ	--	дыфполъэтажьэ	даполъэтажьэ(хэ)
фэ	фысполъэтажьэ	--	фыполъэтажьэ	фытполъэтажьэ	--	фаполъэтажьэ(хэ)
ахэр	сполъэтажьэ	пполъэтажьэ	полъэтажьэ	тполъэтажьэ	фполъэтажьэ	яполъэтажьэ(хэ)

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыппелъэтажьэрэ]	сыпелъэтажьэрэ]	--	сыфпелъэтажьэрэ]	сапелъэтажьэ(хэ)рэ]
уэ	успелъэтажьэрэ]	--	упелъэтажьэрэ]	утпелъэтажьэрэ]	--	уапелъэтажьэ(хэ)рэ]
ар	спелъэтажьэрэ]	ппелъэтажьэрэ]	пелъэтажьэрэ]	тпелъэтажьэрэ]	фпелъэтажьэрэ]	япелъэтажьэ(хэ)рэ]
дэ	--	дыппелъэтажьэрэ]	дыпелъэтажьэрэ]	--	дыфпелъэтажьэрэ]	дапелъэтажьэ(хэ)рэ]
фэ	фыспелъэтажьэрэ]	--	фыпелъэтажьэрэ]	фытдпелъэтажьэрэ]	--	фапелъэтажьэ(хэ)рэ]
ахэр	спелъэтажьэрэ]	ппелъэтажьэрэ]	пелъэтажьэрэ]	тпелъэтажьэрэ]	фпелъэтажьэрэ]	япелъэтажьэ(хэ)рэ]

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъэтажь]э	[лъэтажь]эр	--	[лъэтажь]эхэр
Эргативнэ:	[лъэтажь]э	[лъэтажь]эм	--	[лъэтажь]эхэм
Послеложнэ:	[лъэтажь]экӀэ	[лъэтажь]эмкӀэ	[лъэтажь]эхэкӀэ	[лъэтажь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъэтажь]эуэ	[лъэтажь]эрауэ	[лъэтажь]эхэу	[лъэтажь]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъэтэжь]а	[лъэтэжь]ар	--	[лъэтэжь]ахэр
Эргативнэ:	[лъэтэжь]а	[лъэтэжь]ам	--	[лъэтэжь]ахэм
Послеложнэ:	[лъэтэжь]акӀэ	[лъэтэжь]амкӀэ	[лъэтэжь]ахэкӀэ	[лъэтэжь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъэтэжь]ауэ	[лъэтэжь]арауэ	[лъэтэжь]ахэу	[лъэтэжь]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъэтэжь]эн	[лъэтэжь]эныр	--	[лъэтэжь]энхэр
Эргативнэ:	[лъэтэжь]эн	[лъэтэжь]эным	--	[лъэтэжь]энхэм
Послеложнэ:	[лъэтэжь]энкӀэ	[лъэтэжь]энымкӀэ	[лъэтэжь]энхэкӀэ	[лъэтэжь]энхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъэтэжь]эну	[лъэтэжь]энырауэ	[лъэтэжь]энхэу	[лъэтэжь]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[лъэтэжь]эну	[лъэтэжь]энур	--	[лъэтэжь]энухэр
Эргативнэ:	[лъэтэжь]эну	[лъэтэжь]энум	--	[лъэтэжь]энухэм
Послеложнэ:	[лъэтэжь]энукӀэ	[лъэтэжь]энумкӀэ	[лъэтэжь]энухэкӀэ	[лъэтэжь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[лъэтэжь]энууэ	[лъэтэжь]энурауэ	[лъэтэжь]энухэу	[лъэтэжь]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Лъэтауэ пежьэн.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Бзу шырхэр анэм пелъэтэжьащ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пелъэтэжьэн: fly out to meet sb or sth
• Бзу шырхэр анэм пелъэтэжьащ: the little sparrows flew out to meet the mother sparrow.

УРЫСЫБЗЭ

• пелъэтэжьэн: лететь навстречу кому-чему-л.
• Бзу шырхэр анэм пелъэтэжьащ: маленькие воробушки вылетели навстречу воробьихе-матери.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын