пкърыхьэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pʹqʹrǝˈħɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пкъры- + [хь] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пкърыхьэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пкърыхьэн
щымыӀэныгъэ:	пкърымыхьэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэн	упкърыхьэн	пкърыхьэн	дыпкърыхьэн	фыпкърыхьэн	пкърыхьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэн	упкърымыхьэн	пкърымыхьэн	дыпкърымыхьэн	фыпкърымыхьэн	пкърымыхьэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пкърыхьэ!	фыпкърыхьэ!
щымыӀэныгъэ:	упкърымыхьэ!	фыпкърымыхьэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпкърырехьэ	упкърырехьэ	пкърырехьэ	дыпкърырехьэ	фыпкърырехьэ	пкърырехьэ
щымыӀэныгъэ:	сыпкърыремыхьэ	упкърыремыхьэ	пкърыремыхьэ	дыпкърыремыхьэ	фыпкърыремыхьэ	пкърыремыхьэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърохьэ(р)	упкърохьэ(р)	пкърохьэ(р)	дыпкърохьэ(р)	фыпкърохьэ(р)	пкърохьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэркъым	упкърыхьэркъым	пкърыхьэркъым	дыпкърыхьэркъым	фыпкърыхьэркъым	пкърыхьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэ(р)т	упкърыхьэ(р)т	пкърыхьэ(р)т	дыпкърыхьэ(р)т	фыпкърыхьэ(р)т	пкърыхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэ(р)тэкъым	упкърыхьэ(р)тэкъым	пкърыхьэ(р)тэкъым	дыпкърыхьэ(р)тэкъым	фыпкърыхьэ(р)тэкъым	пкърыхьэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьащ	упкърыхьащ	пкърыхьащ	дыпкърыхьащ	фыпкърыхьащ	пкърыхьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьакъым	упкърыхьакъым	пкърыхьакъым	дыпкърыхьакъым	фыпкърыхьакъым	пкърыхьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьат	упкърыхьат	пкърыхьат	дыпкърыхьат	фыпкърыхьат	пкърыхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьатэкъым	упкърыхьатэкъым	пкърыхьатэкъым	дыпкърыхьатэкъым	фыпкърыхьатэкъым	пкърыхьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэгъащ	упкърыхьэгъащ	пкърыхьэгъащ	дыпкърыхьэгъащ	фыпкърыхьэгъащ	пкърыхьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэгъакъым	упкърыхьэгъакъым	пкърыхьэгъакъым	дыпкърыхьэгъакъым	фыпкърыхьэгъакъым	пкърыхьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэгъат	упкърыхьэгъат	пкърыхьэгъат	дыпкърыхьэгъат	фыпкърыхьэгъат	пкърыхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэгъатэкъым	упкърыхьэгъатэкъым	пкърыхьэгъатэкъым	дыпкърыхьэгъатэкъым	фыпкърыхьэгъатэкъым	пкърыхьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэщ	упкърыхьэщ	пкърыхьэщ	дыпкърыхьэщ	фыпкърыхьэщ	пкърыхьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэкъым	упкърыхьэкъым	пкърыхьэкъым	дыпкърыхьэкъым	фыпкърыхьэкъым	пкърыхьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэт	упкърыхьэт	пкърыхьэт	дыпкърыхьэт	фыпкърыхьэт	пкърыхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэтэкъым	упкърыхьэтэкъым	пкърыхьэтэкъым	дыпкърыхьэтэкъым	фыпкърыхьэтэкъым	пкърыхьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнщ	упкърыхьэнщ	пкърыхьэнщ	дыпкърыхьэнщ	фыпкърыхьэнщ	пкърыхьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнкъым	упкърыхьэнкъым	пкърыхьэнкъым	дыпкърыхьэнкъым	фыпкърыхьэнкъым	пкърыхьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнущ	упкърыхьэнущ	пкърыхьэнущ	дыпкърыхьэнущ	фыпкърыхьэнущ	пкърыхьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнукъым	упкърыхьэнукъым	пкърыхьэнукъым	дыпкърыхьэнукъым	фыпкърыхьэнукъым	пкърыхьэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэрэ	упкърыхьэрэ	пкърыхьэрэ	дыпкърыхьэрэ	фыпкърыхьэрэ	пкърыхьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэркъэ	упкърыхьэркъэ	пкърыхьэркъэ	дыпкърыхьэркъэ	фыпкърыхьэркъэ	пкърыхьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэ(р)т	упкърыхьэ(р)т	пкърыхьэ(р)т	дыпкърыхьэ(р)т	фыпкърыхьэ(р)т	пкърыхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэ(р)тэкъэ	упкърыхьэ(р)тэкъэ	пкърыхьэ(р)тэкъэ	дыпкърыхьэ(р)тэкъэ	фыпкърыхьэ(р)тэкъэ	пкърыхьэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьа	упкърыхьа	пкърыхьа	дыпкърыхьа	фыпкърыхьа	пкърыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьакъэ	упкърыхьакъэ	пкърыхьакъэ	дыпкърыхьакъэ	фыпкърыхьакъэ	пкърыхьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьат	упкърыхьат	пкърыхьат	дыпкърыхьат	фыпкърыхьат	пкърыхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьатэкъэ	упкърыхьатэкъэ	пкърыхьатэкъэ	дыпкърыхьатэкъэ	фыпкърыхьатэкъэ	пкърыхьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэгъа	упкърыхьэгъа	пкърыхьэгъа	дыпкърыхьэгъа	фыпкърыхьэгъа	пкърыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэгъакъэ	упкърыхьэгъакъэ	пкърыхьэгъакъэ	дыпкърыхьэгъакъэ	фыпкърыхьэгъакъэ	пкърыхьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэгъат	упкърыхьэгъат	пкърыхьэгъат	дыпкърыхьэгъат	фыпкърыхьэгъат	пкърыхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэгъатэкъэ	упкърыхьэгъатэкъэ	пкърыхьэгъатэкъэ	дыпкърыхьэгъатэкъэ	фыпкърыхьэгъатэкъэ	пкърыхьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэ	упкърыхьэ	пкърыхьэ	дыпкърыхьэ	фыпкърыхьэ	пкърыхьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэкъэ	упкърыхьэкъэ	пкърыхьэкъэ	дыпкърыхьэкъэ	фыпкърыхьэкъэ	пкърыхьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэт	упкърыхьэт	пкърыхьэт	дыпкърыхьэт	фыпкърыхьэт	пкърыхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэтэкъэ	упкърыхьэтэкъэ	пкърыхьэтэкъэ	дыпкърыхьэтэкъэ	фыпкърыхьэтэкъэ	пкърыхьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэн	упкърыхьэн	пкърыхьэн	дыпкърыхьэн	фыпкърыхьэн	пкърыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнкъэ	упкърыхьэнкъэ	пкърыхьэнкъэ	дыпкърыхьэнкъэ	фыпкърыхьэнкъэ	пкърыхьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэну	упкърыхьэну	пкърыхьэну	дыпкърыхьэну	фыпкърыхьэну	пкърыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнукъэ	упкърыхьэнукъэ	пкърыхьэнукъэ	дыпкърыхьэнукъэ	фыпкърыхьэнукъэ	пкърыхьэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэмэ	упкърыхьэмэ	пкърыхьэмэ	дыпкърыхьэмэ	фыпкърыхьэмэ	пкърыхьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэмэ	упкърымыхьэмэ	пкърымыхьэмэ	дыпкърымыхьэмэ	фыпкърымыхьэмэ	пкърымыхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьамэ	упкърыхьамэ	пкърыхьамэ	дыпкърыхьамэ	фыпкърыхьамэ	пкърыхьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьамэ	упкърымыхьамэ	пкърымыхьамэ	дыпкърымыхьамэ	фыпкърымыхьамэ	пкърмыхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэгъамэ	упкърыхьэгъамэ	пкърыхьэгъамэ	дыпкърыхьэгъамэ	фыпкърыхьэгъамэ	пкърыхьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэгъамэ	упкърымыхьэгъамэ	пкърымыхьэгъамэ	дыпкърымыхьэгъамэ	фыпкърымыхьэгъамэ	пкърымыхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнмэ	упкърыхьэнмэ	пкърыхьэнмэ	дыпкърыхьэнмэ	фыпкърыхьэнмэ	пкърыхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэнмэ	упкърымыхьэнмэ	пкърымыхьэнмэ	дыпкърымыхьэнмэ	фыпкърымыхьэнмэ	пкърымыхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнумэ	упкърыхьэнумэ	пкърыхьэнумэ	дыпкърыхьэнумэ	фыпкърыхьэнумэ	пкърыхьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэнумэ	упкърымыхьэнумэ	пкърымыхьэнумэ	дыпкърымыхьэнумэ	фыпкърымыхьэнумэ	пкърымыхьэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэтэмэ	упкърыхьэтэмэ	пкърыхьэтэмэ	дыпкърыхьэтэмэ	фыпкърыхьэтэмэ	пкърыхьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэтэмэ	упкърымыхьэтэмэ	пкърымыхьэтэмэ	дыпкърымыхьэтэмэ	фыпкърымыхьэтэмэ	пкърымыхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьатэмэ	упкърыхьатэмэ	пкърыхьатэмэ	дыпкърыхьатэмэ	фыпкърыхьатэмэ	пкърыхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьатэмэ	упкърымыхьатэмэ	пкърымыхьатэмэ	дыпкърымыхьатэмэ	фыпкърымыхьатэмэ	пкърымыхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэгъатэмэ	упкърыхьэгъатэмэ	пкърыхьэгъатэмэ	дыпкърыхьэгъатэмэ	фыпкърыхьэгъатэмэ	пкърыхьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэгъатэмэ	упкърымыхьэгъатэмэ	пкърымыхьэгъатэмэ	дыпкърымыхьэгъатэмэ	фыпкърымыхьэгъатэмэ	пкърымыхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнтэмэ	упкърыхьэнтэмэ	пкърыхьэнтэмэ	дыпкърыхьэнтэмэ	фыпкърыхьэнтэмэ	пкърыхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэнтэмэ	упкърымыхьэнтэмэ	пкърымыхьэнтэмэ	дыпкърымыхьэнтэмэ	фыпкърымыхьэнтэмэ	пкърымыхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнутэмэ	упкърыхьэнутэмэ	пкърыхьэнутэмэ	дыпкърыхьэнутэмэ	фыпкърыхьэнутэмэ	пкърыхьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэнутэмэ	упкърымыхьэнутэмэ	пкърымыхьэнутэмэ	дыпкърымыхьэнутэмэ	фыпкърымыхьэнутэмэ	пкърымыхьэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнт	упкърыхьэнт	пкърыхьэнт	дыпкърыхьэнт	фыпкърыхьэнт	пкърыхьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнтэкъым	упкърыхьэнтэкъым	пкърыхьэнтэкъым	дыпкърыхьэнтэкъым	фыпкърыхьэнтэкъым	пкърыхьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнут	упкърыхьэнут	пкърыхьэнут	дыпкърыхьэнут	фыпкърыхьэнут	пкърыхьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнутэкъым	упкърыхьэнутэкъым	пкърыхьэнутэкъым	дыпкърыхьэнутэкъым	фыпкърыхьэнутэкъым	пкърыхьэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэми	упкърыхьэми	пкърыхьэми	дыпкърыхьэми	фыпкърыхьэми	пкърыхьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэми	упкърымыхьэми	пкърымыхьэми	дыпкърымыхьэми	фыпкърымыхьэми	пкърымыхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьами	упкърыхьами	пкърыхьами	дыпкърыхьами	фыпкърыхьами	пкърыхьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьами	упкърымыхьами	пкърымыхьами	дыпкърымыхьами	фыпкърымыхьами	пкърымыхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэгъами	упкърыхьэгъами	пкърыхьэгъами	дыпкърыхьэгъами	фыпкърыхьэгъами	пкърыхьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэгъами	упкърымыхьэгъами	пкърымыхьэгъами	дыпкърымыхьэгъами	фыпкърымыхьэгъами	пкърымыхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнми	упкърыхьэнми	пкърыхьэнми	дыпкърыхьэнми	фыпкърыхьэнми	пкърыхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэнми	упкърымыхьэнми	пкърымыхьэнми	дыпкърымыхьэнми	фыпкърымыхьэнми	пкърымыхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнуми	упкърыхьэнуми	пкърыхьэнуми	дыпкърыхьэнуми	фыпкърыхьэнуми	пкърыхьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэнуми	упкърымыхьэнуми	пкърымыхьэнуми	дыпкърымыхьэнуми	фыпкърымыхьэнуми	пкърымыхьэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэтэми	упкърыхьэтэми	пкърыхьэтэми	дыпкърыхьэтэми	фыпкърыхьэтэми	пкърыхьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэтэми	упкърымыхьэтэми	пкърымыхьэтэми	дыпкърымыхьэтэми	фыпкърымыхьэтэми	пкърымыхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьатэми	упкърыхьатэми	пкърыхьатэми	дыпкърыхьатэми	фыпкърыхьатэми	пкърыхьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьатэми	упкърымыхьатэми	пкърымыхьатэми	дыпкърымыхьатэми	фыпкърымыхьатэми	пкърымыхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэгъатэми	упкърыхьэгъатэми	пкърыхьэгъатэми	дыпкърыхьэгъатэми	фыпкърыхьэгъатэми	пкърыхьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэгъатэми	упкърымыхьэгъатэми	пкърымыхьэгъатэми	дыпкърымыхьэгъатэми	фыпкърымыхьэгъатэми	пкърымыхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнтэми	упкърыхьэнтэми	пкърыхьэнтэми	дыпкърыхьэнтэми	фыпкърыхьэнтэми	пкърыхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэнтэми	упкърымыхьэнтэми	пкърымыхьэнтэми	дыпкърымыхьэнтэми	фыпкърымыхьэнтэми	пкърымыхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьэнутэми	упкърыхьэнутэми	пкърыхьэнутэми	дыпкърыхьэнутэми	фыпкърыхьэнутэми	пкърыхьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьэнутэми	упкърымыхьэнутэми	пкърымыхьэнутэми	дыпкърымыхьэнутэми	фыпкърымыхьэнутэми	пкърымыхьэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъхьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьаи	упкърыхьаи	пкърыхьаи	дыпкърыхьаи	фыпкърыхьаи	пкърыхьаи
щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьакъыми	упкърыхьакъыми	пкърыхьакъыми	дыпкърыхьакъыми	фыпкърыхьакъыми	пкърыхьакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьащэрэт	упкърыхьащэрэт	пкърыхьащэрэт	дыпкърыхьащэрэт	фыпкърыхьащэрэт	пкърыхьащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпкърымыхьащэрэт	упкърымыхьащэрэт	пкърымыхьащэрэт	дыпкърымыхьащэрэт	фыпкърымыхьащэрэт	пкърымыхьащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнщ	упкърыхьагъэнщ	пкърыхьагъэнщ	дыпкърыхьагъэнщ	фыпкърыхьагъэнщ	пкърыхьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнкъым	упкърыхьагъэнкъым	пкърыхьагъэнкъым	дыпкърыхьагъэнкъым	фыпкърыхьагъэнкъым	пкърыхьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнт	упкърыхьагъэнт	пкърыхьагъэнт	дыпкърыхьагъэнт	фыпкърыхьагъэнт	пкърыхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнтэкъым	упкърыхьагъэнтэкъым	пкърыхьагъэнтэкъым	дыпкърыхьагъэнтэкъым	фыпкърыхьагъэнтэкъым	пкърыхьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэн	упкърыхьагъэн	пкърыхьагъэн	дыпкърыхьагъэн	фыпкърыхьагъэн	пкърыхьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнкъэ	упкърыхьагъэнкъэ	пкърыхьагъэнкъэ	дыпкърыхьагъэнкъэ	фыпкърыхьагъэнкъэ	пкърыхьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнт	упкърыхьагъэнт	пкърыхьагъэнт	дыпкърыхьагъэнт	фыпкърыхьагъэнт	пкърыхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнтэкъэ	упкърыхьагъэнтэкъэ	пкърыхьагъэнтэкъэ	дыпкърыхьагъэнтэкъэ	фыпкърыхьагъэнтэкъэ	пкърыхьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнущ	упкърыхьагъэнущ	пкърыхьагъэнущ	дыпкърыхьагъэнущ	фыпкърыхьагъэнущ	пкърыхьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнукъым	упкърыхьагъэнукъым	пкърыхьагъэнукъым	дыпкърыхьагъэнукъым	фыпкърыхьагъэнукъым	пкърыхьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнут	упкърыхьагъэнут	пкърыхьагъэнут	дыпкърыхьагъэнут	фыпкърыхьагъэнут	пкърыхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнутэкъым	упкърыхьагъэнутэкъым	пкърыхьагъэнутэкъым	дыпкърыхьагъэнутэкъым	фыпкърыхьагъэнутэкъым	пкърыхьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэну	упкърыхьагъэну	пкърыхьагъэну	дыпкърыхьагъэну	фыпкърыхьагъэну	пкърыхьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнукъэ	упкърыхьагъэнукъэ	пкърыхьагъэнукъэ	дыпкърыхьагъэнукъэ	фыпкърыхьагъэнукъэ	пкърыхьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнут	упкърыхьагъэнут	пкърыхьагъэнут	дыпкърыхьагъэнут	фыпкърыхьагъэнут	пкърыхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпкърыхьагъэнутэкъэ	упкърыхьагъэнутэкъэ	пкърыхьагъэнутэкъэ	дыпкърыхьагъэнутэкъэ	фыпкърыхьагъэнутэкъэ	пкърыхьагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпкърыхьэ	упкърыхьэ	пкърыхьэ	дыпкърыхьэ	фыпкърыхьэ	пкърыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпкърымыхьэ	упкърымыхьэ	пкърымыхьэ	дыпкърымыхьэ	фыпкърымыхьэ	пкърымыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпкърыхьа	упкърыхьа	пкърыхьа	дыпкърыхьа	фыпкърыхьа	пкърыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпкърымыхьа	упкърымыхьа	пкърымыхьа	дыпкърымыхьа	фыпкърымыхьа	пкърымыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпкърыхьэгъа	упкърыхьэгъа	пкърыхьэгъа	дыпкърыхьэгъа	фыпкърыхьэгъа	пкърыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпкърымыхьэгъа	упкърымыхьэгъа	пкърымыхьэгъа	дыпкърымыхьэгъа	фыпкърымыхьэгъа	пкърымыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпкърыхьэн	упкърыхьэн	пкърыхьэн	дыпкърыхьэн	фыпкърыхьэн	пкърыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпкърымыхьэн	упкърымыхьэн	пкърымыхьэн	дыпкърымыхьэн	фыпкърымыхьэн	пкърымыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпкърыхьэну	упкърыхьэну	пкърыхьэну	дыпкърыхьэну	фыпкърыхьэну	пкърыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпкърымыхьэну	упкърымыхьэну	пкърымыхьэну	дыпкърымыхьэну	фыпкърымыхьэну	пкърымыхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъупкър зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпкърыхьэ	узэрыпкърыхьэ	зэрыпкърыхьэ	дызэрыпкърыхьэ	фызэрыпкърыхьэ	зэрыпкърыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпкърымыхьэ	узэрыпкърымыхьэ	зэрыпкърымыхьэ	дызэрыпкърымыхьэ	фызэрыпкърымыхьэ	зэрыпкърымыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпкърыхьа	узэрыпкърыхьа	зэрыпкърыхьа	дызэрыпкърыхьа	фызэрыпкърыхьа	зэрыпкърыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпкърымыхьа	узэрыпкърымыхьа	зэрыпкърымыхьа	дызэрыпкърымыхьа	фызэрыпкърымыхьа	зэрыпкърымыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпкърыхьэгъа	узэрыпкърыхьэгъа	зэрыпкърыхьэгъа	дызэрыпкърыхьэгъа	фызэрыпкърыхьэгъа	зэрыпкърыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпкърымыхьэгъа	узэрыпкърымыхьэгъа	зэрыпкърымыхьэгъа	дызэрыпкърымыхьэгъа	фызэрыпкърымыхьэгъа	зэрыпкърымыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпкърыхьэн	узэрыпкърыхьэн	зэрыпкърыхьэн	дызэрыпкърыхьэн	фызэрыпкърыхьэн	зэрыпкърыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпкърымыхьэн	узэрыпкърымыхьэн	зэрыпкърымыхьэн	дызэрыпкърымыхьэн	фызэрыпкърымыхьэн	зэрыпкърымыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпкърыхьэну	узэрыпкърыхьэну	зэрыпкърыхьэну	дызэрыпкърыхьэну	фызэрыпкърыхьэну	зэрыпкърыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпкърымыхьэну	узэрыпкърымыхьэну	зэрыпкърымыхьэну	дызэрыпкърымыхьэну	фызэрыпкърымыхьэну	зэрыпкърымыхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпкърыхьэ	ущыпкърыхьэ	щыпкърыхьэ	дыщыпкърыхьэ	фыщыпкърыхьэ	щыпкърыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпкърымыхьэ	ущыпкърымыхьэ	щыпкърымыхьэ	дыщыпкърымыхьэ	фыщыпкърымыхьэ	щыпкърымыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпкърыхьа	ущыпкърыхьа	щыпкърыхьа	дыщыпкърыхьа	фыщыпкърыхьа	щыпкърыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпкърымыхьа	ущыпкърымыхьа	щыпкърымыхьа	дыщыпкърымыхьа	фыщыпкърымыхьа	щыпкърымыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпкърыхьэгъа	ущыпкърыхьэгъа	щыпкърыхьэгъа	дыщыпкърыхьэгъа	фыщыпкърыхьэгъа	щыпкърыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпкърымыхьэгъа	ущыпкърымыхьэгъа	щыпкърымыхьэгъа	дыщыпкърымыхьэгъа	фыщыпкърымыхьэгъа	щыпкърымыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпкърыхьэн	ущыпкърыхьэн	щыпкърыхьэн	дыщыпкърыхьэн	фыщыпкърыхьэн	щыпкърыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпкърымыхьэн	ущыпкърымыхьэн	щыпкърымыхьэн	дыщыпкърымыхьэн	фыщыпкърымыхьэн	щыпкърымыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпкърыхьэну	ущыпкърыхьэну	щыпкърыхьэну	дыщыпкърыхьэну	фыщыпкърыхьэну	щыпкърыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпкърымыхьэну	ущыпкърымыхьэну	щыпкърымыхьэну	дыщыпкърымыхьэну	фыщыпкърымыхьэну	щыпкърымыхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпкърыхьэ	уздыпкърыхьэ	здыпкърыхьэ	дыздыпкърыхьэ	фыздыпкърыхьэ	здыпкърыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпкърымыхьэ	уздыпкърымыхьэ	здыпкърымыхьэ	дыздыпкърымыхьэ	фыздыпкърымыхьэ	здыпкърымыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпкърыхьа	уздыпкърыхьа	здыпкърыхьа	дыздыпкърыхьа	фыздыпкърыхьа	здыпкърыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпкърымыхьа	уздыпкърымыхьа	здыпкърымыхьа	дыздыпкърымыхьа	фыздыпкърымыхьа	здыпкърымыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпкърыхьэгъа	уздыпкърыхьэгъа	здыпкърыхьэгъа	дыздыпкърыхьэгъа	фыздыпкърыхьэгъа	здыпкърыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпкърымыхьэгъа	уздыпкърымыхьэгъа	здыпкърымыхьэгъа	дыздыпкърымыхьэгъа	фыздыпкърымыхьэгъа	здыпкърымыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпкърыхьэн	уздыпкърыхьэн	здыпкърыхьэн	дыздыпкърыхьэн	фыздыпкърыхьэн	здыпкърыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпкърымыхьэн	уздыпкърымыхьэн	здыпкърымыхьэн	дыздыпкърымыхьэн	фыздыпкърымыхьэн	здыпкърымыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпкърыхьэну	уздыпкърыхьэну	здыпкърыхьэну	дыздыпкърыхьэну	фыздыпкърыхьэну	здыпкърыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпкърымыхьэну	уздыпкърымыхьэну	здыпкърымыхьэну	дыздыпкърымыхьэну	фыздыпкърымыхьэну	здыпкърымыхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпкърыхьэ	ущӀыпкърыхьэ	щӀыпкърыхьэ	дыщӀыпкърыхьэ	фыщӀыпкърыхьэ	щӀыпкърыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпкърымыхьэ	ущӀыпкърымыхьэ	щӀыпкърымыхьэ	дыщӀыпкърымыхьэ	фыщӀыпкърымыхьэ	щӀыпкърымыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпкърыхьа	ущӀыпкърыхьа	щӀыпкърыхьа	дыщӀыпкърыхьа	фыщӀыпкърыхьа	щӀыпкърыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпкърымыхьа	ущӀыпкърымыхьа	щӀыпкърымыхьа	дыщӀыпкърымыхьа	фыщӀыпкърымыхьа	щӀыпкърымыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпкърыхьэгъа	ущӀыпкърыхьэгъа	щӀыпкърыхьэгъа	дыщӀыпкърыхьэгъа	фыщӀыпкърыхьэгъа	щӀыпкърыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпкърымыхьэгъа	ущӀыпкърымыхьэгъа	щӀыпкърымыхьэгъа	дыщӀыпкърымыхьэгъа	фыщӀыпкърымыхьэгъа	щӀыпкърымыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпкърыхьэн	ущӀыпкърыхьэн	щӀыпкърыхьэн	дыщӀыпкърыхьэн	фыщӀыпкърыхьэн	щӀыпкърыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпкърымыхьэн	ущӀыпкърымыхьэн	щӀыпкърымыхьэн	дыщӀыпкърымыхьэн	фыщӀыпкърымыхьэн	щӀыпкърымыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпкърыхьэну	ущӀыпкърыхьэну	щӀыпкърыхьэну	дыщӀыпкърыхьэну	фыщӀыпкърыхьэну	щӀыпкърыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпкърымыхьэну	ущӀыпкърымыхьэну	щӀыпкърымыхьэну	дыщӀыпкърымыхьэну	фыщӀыпкърымыхьэну	щӀыпкърымыхьэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпкърыхьэу	упкърыхьэу	пкърыхьэу	дыпкърыхьэу	фыпкърыхьэу	пкърыхьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпкърымыхьэу	упкърымыхьэу	пкърымыхьэу	дыпкърымыхьэу	фыпкърымыхьэу	пкърымыхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпкърыхьауэ	упкърыхьауэ	пкърыхьауэ	дыпкърыхьауэ	фыпкърыхьауэ	пкърыхьауэ / пкърыхьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпкърымыхьауэ	упкърымыхьауэ	пкърымыхьауэ	дыпкърымыхьауэ	фыпкърымыхьауэ	пкърымыхьауэ(хэ) / пкърымыхьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпкърыхьэурэ	упкърыхьэурэ	пкърыхьэурэ	дыпкърыхьэурэ	фыпкърыхьэурэ	пкърыхьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпкърымыхьэурэ	упкърымыхьэурэ	пкърымыхьэурэ	дыпкърымыхьэурэ	фыпкърымыхьэурэ	пкърымыхьэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыппкърохьэ	сыпкърохьэ	--	сыфпкърохьэ	сапкърохьэ(хэ)
уэ	успкърохьэ	--	упкърохьэ	утпкърохьэ	--	уапкърохьэ(хэ)
ар	спкърохьэ	ппкърохьэ	пкърохьэ	тпкърохьэ	фпкърохьэ	япкърохьэ(хэ)
дэ	--	дыппкърохьэ	дыпкърохьэ	--	дыфпкърохьэ	дапкърохьэ(хэ)
фэ	фыспкърохьэ	--	фыпкърохьэ	фытпкърохьэ	--	фапкърохьэ(хэ)
ахэр	спкърохьэ	ппкърохьэ	пкърохьэ	тпкърохьэ	фпкърохьэ	япкърохьэ(хэ)

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыппкърыхьэрэ	сыпкърыхьэрэ	--	сыфпкърыхьэрэ	сапкърыхьэ(хэ)рэ
уэ	успкърыхьэрэ	--	упкърыхьэрэ	утпкърыхьэрэ	--	уапкърыхьэ(хэ)рэ
ар	спкърыхьэрэ	ппкърыхьэрэ	пкърыхьэрэ	тпкърыхьэрэ	фпкърыхьэрэ	япкърыхьэ(хэ)рэ
дэ	--	дыппкърыхьэрэ	дыпкърыхьэрэ	--	дыфпкърыхьэрэ	дапкърыхьэ(хэ)рэ
фэ	фыспкърыхьэрэ	--	фыпкърыхьэрэ	фытдпкърыхьэрэ	--	фапкърыхьэ(хэ)рэ
ахэр	спкърыхьэрэ	ппкърыхьэрэ	пкърыхьэрэ	тпкърыхьэрэ	фпкърыхьэрэ	япкърыхьэ(хэ)рэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[хь]э	[хь]эр	--	[хь]эхэр
Эргативнэ:	[хь]э	[хь]эм	--	[хь]эхэм
Послеложнэ:	[хь]экӀэ	[хь]эмкӀэ	[хь]эхэкӀэ	[хь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[хь]эуэ	[хь]эрауэ	[хь]эхэу	[хь]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[хь]а	[хь]ар	--	[хь]ахэр
Эргативнэ:	[хь]а	[хь]ам	--	[хь]ахэм
Послеложнэ:	[хь]акӀэ	[хь]амкӀэ	[хь]ахэкӀэ	[хь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[хь]ауэ	[хь]арауэ	[хь]ахэу	[хь]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[хь]эн	[хь]эныр	--	[хь]энхэр
Эргативнэ:	[хь]эн	[хь]эным	--	[хь]энхэм
Послеложнэ:	[хь]энкӀэ	[хь]энымкӀэ	[хь]энхэкӀэ	[хь]энхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[хь]эну	[хь]энырауэ	[хь]энхэу	[хь]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[хь]эну	[хь]энур	--	[хь]энухэр
Эргативнэ:	[хь]эну	[хь]энум	--	[хь]энухэм
Послеложнэ:	[хь]энукӀэ	[хь]энумкӀэ	[хь]энухэкӀэ	[хь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[хь]энууэ	[хь]энурауэ	[хь]энухэу	[хь]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыгуэрым хыхьэн, и кум нэсу кӀуэцӀыхьэн.
2. Зыгуэрым хыхьэн, кӀуэцӀрыкӀын.
3. ГукӀэ зыхэщӀэн, гум хыхьэн.

ЩАПХЪЭХЭР

• Природэм и дахагъэмрэ и лъэщагъымрэ нэхъ куууэ япкърохьэ икӀи нэхъыфӀу къагуроӀуэ цӀыху къызэрыгуэкӀхэм, псалъэрэ тхылъымпӀэкӀэ къэзыӀуэтэж дэ нэхърэ. Къэбэрдей, альманах

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Узыр Ӏэпкълъэпкъым пкърыхьэн.
• Псыр пкърыхьэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пкърыхьэн: 1. penetrate, enter (into the body - about an illness); get sick; fall ill 2. penetrate, pass, flow (about water) 3. understand, feel sth deeply.
• Узыр Ӏэпкълъэпкъым пкърыхьэн: the illness entered his body.
• Псыр пкърыхьэн: the water penetrated.

УРЫСЫБЗЭ

• пкърыхьэн: 1. проникнуть (в организм - о болезни) 2. проникнуть, пройти (о воде) 3. понять, глубоко прочувствовать что-л.
• Узыр Ӏэпкълъэпкъым пкърыхьэн: болезнь проник (в организм)
• Псыр пкърыхьэн: пода проникла.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын