плъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [pɬǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[плъ] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ[зэгъэзэхуэжын]

Глагол лъэмыӏэс "плъын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	плъын
щымыӀэныгъэ:	мыплъын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыплъын	уплъын	плъын	дыплъын	фыплъын	плъын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сымыплъын	умыплъын	мыплъын	дымыплъын	фымыплъын	мыплъын(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	плъ!	фыплъ!
щымыӀэныгъэ:	умыплъ!	фымыплъ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	среплъ	уреплъ	иреплъ	дреплъ	фреплъ	иреплъ
щымыӀэныгъэ:	сремыплъ	уремыплъ	иремыплъ	дремыплъ	фремыплъ	иремыплъ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	соплъ(ыр)	уоплъ(ыр)	мэплъ(ыр)	доплъ(ыр)	фоплъ(ыр)	мэплъ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыплъыркъым	уплъыркъым	плъыркъым	дыплъыркъым	фыплъыркъым	плъы(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыплъ(ыр)т	уплъ(ыр)т	плъ(ыр)т	дыплъ(ыр)т	фыплъ(ыр)т	плъ(ыр)т / плъхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыплъ(ыр)тэкъым	уплъ(ыр)тэкъым	плъ(ыр)тэкъым	дыплъ(ыр)тэкъым	фыплъ(ыр)тэкъым	плъ(ыр)тэкъым / плъхэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыплъащ	уплъащ	плъащ	дыплъащ	фыплъащ	плъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыплъакъым	уплъакъым	плъакъым	дыплъакъым	фыплъакъым	плъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыплъат	уплъат	плъат	дыплъат	фыплъат	плъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыплъатэкъым	уплъатэкъым	плъатэкъым	дыплъатэкъым	фыплъатэкъым	плъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъыгъащ	уплъыгъащ	плъыгъащ	дыплъыгъащ	фыплъыгъащ	плъыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыплъыгъакъым	уплъыгъакъым	плъыгъакъым	дыплъыгъакъым	фыплъыгъакъым	плъыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъыгъат	уплъыгъат	плъыгъат	дыплъыгъат	фыплъыгъат	плъыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыплъыгъатэкъым	уплъыгъатэкъым	плъыгъатэкъым	дыплъыгъатэкъым	фыплъыгъатэкъым	плъыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыплъщ	уплъщ	плъщ	дыплъщ	фыплъщ	плъ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыплъкъым	уплъкъым	плъкъым	дыплъкъым	фыплъкъым	плъ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыплът	уплът	плът	дыплът	фыплът	плъ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыплътэкъым	уплътэкъым	плътэкъым	дыплътэкъым	фыплътэкъым	плъ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъынщ	уплъынщ	плъынщ	дыплъынщ	фыплъынщ	плъын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыплъынкъым	уплъынкъым	плъынкъым	дыплъынкъым	фыплъынкъым	плъын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъынущ	уплъынуш	плъынущ	дыплъынущ	фыплъынущ	плъыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыплъынукъым	уплъынукъым	плъынукъым	дыплъынукъым	фыплъынукъым	плъыну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыплърэ	уплърэ	плърэ	дыплърэ	фыплърэ	плъ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыплъыркъэ	уплъыркъэ	плъыркъэ	дыплъыркъэ	фыплъыркъэ	плъыркъэ / плъхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыплъ(ыр)т	уплъ(ыр)т	плъ(ыр)т	дыплъ(ыр)т	фыплъ(ыр)т	плъ(ыр)т / плъхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыплъ(ыр)тэкъэ	уплъ(ыр)тэкъэ	плъ(ыр)тэкъэ	дыплъ(ыр)тэкъэ	фыплъ(ыр)тэкъэ	плъ(ыр)тэкъэ / плъхэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыплъа	уплъа	плъа	дыплъа	фыплъа	плъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыплъакъэ	уплъакъэ	плъакъэ	дыплъакъэ	фыплъакъэ	плъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыплъат	уплъат	плъат	дыплъат	фыплъат	плъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыплъатэкъэ	уплъатэкъэ	плъатэкъэ	дыплъатэкъэ	фыплъатэкъэ	плъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъыгъа	уплъыгъа	плъыгъа	дыплъыгъа	фыплъыгъа	плъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыплъыгъакъэ	уплъыгъакъэ	плъыгъакъэ	дыплъыгъакъэ	фыплъыгъакъэ	плъыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъыгъат	уплъыгъат	плъыгъат	дыплъыгъат	фыплъыгъат	плъыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыплъыгъатэкъэ	уплъыгъатэкъэ	плъыгъатэкъэ	дыплъыгъатэкъэ	фыплъыгъатэкъэ	плъыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыплъ	уплъ	плъ	дыплъ	фыплъ	плъ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыплъкъэ	уплъкъэ	плъкъэ	дыплъкъэ	фыплъкъэ	плъ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыплът	уплът	плът	дыплът	фыплът	плъ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыплътэкъэ	уплътэкъэ	плътэкъэ	дыплътэкъэ	фыплътэкъэ	плъ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъын	уплъын	плъын	дыплъын	фыплъын	плъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыплъынкъэ	уплъынкъэ	плъынкъэ	дыплъынкъэ	фыплъынкъэ	плъын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъыну	уплъыну	плъыну	дыплъыну	фыплъыну	плъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыплъынукъэ	уплъынукъэ	плъынукъэ	дыплъынукъэ	фыплъынукъэ	плъыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъмэ	уплъмэ	плъмэ	дыплъмэ	фыплъмэ	плъ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыплъмэ	умыплъмэ	мыплъмэ	дымыплъмэ	фымыплъмэ	мыплъ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыплъамэ	уплъамэ	плъамэ	дыплъамэ	фыплъамэ	плъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыплъамэ	умыплъамэ	мыплъамэ	дымыплъамэ	фымыплъамэ	мыплъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыплъыгъамэ	уплъыгъамэ	плъыгъамэ	дыплъыгъамэ	фыплъыгъамэ	плъыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыплъыгъамэ	умыплъыгъамэ	мыплъыгъамэ	дымыплъыгъамэ	фымыплъыгъамэ	мыплъыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъынмэ	уплъынмэ	плъынмэ	дыплъынмэ	фыплъынмэ	плъын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыплъынмэ	умыплъынмэ	мыплъынмэ	дымыплъынмэ	фымыплъынмэ	мыплъын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъынумэ	уплъынумэ	плъынумэ	дыплъынумэ	фыплъынумэ	плъыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыплъынумэ	умыплъынумэ	мыплъынумэ	дымыплъынумэ	фымыплъынумэ	мыплъыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыплътэмэ	уплътэмэ	плътэмэ	дыплътэмэ	фыплътэмэ	плъ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыплътэмэ	умыплътэмэ	мыплътэмэ	дымыплътэмэ	фымыплътэмэ	мыплъ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыплъатэмэ	уплъатэмэ	плъатэмэ	дыплъатэмэ	фыплъатэмэ	плъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыплъатэмэ	умыплъатэмэ	мыплъатэмэ	дымыплъатэмэ	фымыплъатэмэ	мыплъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыплъыгъатэмэ	уплъыгъатэмэ	плъыгъатэмэ	дыплъыгъатэмэ	фыплъыгъатэмэ	плъыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыплъыгъатэмэ	умыплъыгъатэмэ	мыплъыгъатэмэ	дымыплъыгъатэмэ	фымыплъыгъатэмэ	мыплъыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъынтэмэ	уплъынтэмэ	плъынтэмэ	дыплъынтэмэ	фыплъынтэмэ	плъын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыплъынтэмэ	умыплъынтэмэ	мыплъынтэмэ	дымыплъынтэмэ	фымыплъынтэмэ	мыплъын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъынутэмэ	уплъынутэмэ	плъынутэмэ	дыплъынутэмэ	фыплъынутэмэ	плъыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыплъынутэмэ	умыплъынутэмэ	мыплъынутэмэ	дымыплъынутэмэ	фымыплъынутэмэ	мыплъыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъынт	уплъынт	плъынт	дыплъынт	фыплъынт	плъын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыплъынтэкъым	уплъынтэкъым	плъынтэкъым	дыплъынтэкъым	фыплъынтэкъым	плъын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъынут	уплъынут	плъынут	дыплъынут	фыплъынут	плъыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыплъынутэкъым	уплъынутэкъым	плъынутэкъым	дыплъынутэкъым	фыплъынутэкъым	плъыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъми	уплъми	плъми	дыплъми	фыплъми	плъ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыплъми	умыплъми	мыплъми	дымыплъми	фымыплъми	мыплъ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыплъами	уплъами	плъами	дыплъами	фыплъами	плъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыплъами	умыплъами	мыплъами	дымыплъами	фымыплъами	мыплъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыплъыгъами	уплъыгъами	плъыгъами	дыплъыгъами	фыплъыгъами	плъыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыплъыгъами	умыплъыгъами	мыплъыгъами	дымыплъыгъами	фымыплъыгъами	мыплъыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъынми	уплъынми	плъынми	дыплъынми	фыплъынми	плъын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыплъынми	умыплъынми	мыплъынми	дымыплъынми	фымыплъынми	мыплъын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъынуми	уплъынуми	плъынуми	дыплъынуми	фыплъынуми	плъыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыплъынуми	умыплъынуми	мыплъынуми	дымыплъынуми	фымыплъынуми	мыплъыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыплътэми	уплътэми	плътэми	дыплътэми	фыплътэми	плъ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыплътэми	умыплътэми	мыплътэми	дымыплътэми	фымыплътэми	мыплъ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыплъатэми	уплъатэми	плъатэми	дыплъатэми	фыплъатэми	плъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыплъатэми	умыплъатэми	мыплъатэми	дымыплъатэми	фымыплъатэми	мыплъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыплъыгъатэми	уплъыгъатэми	плъыгъатэми	дыплъыгъатэми	фыплъыгъатэми	плъыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыплъыгъатэми	умыплъыгъатэми	мыплъыгъатэми	дымыплъыгъатэми	фымыплъыгъатэми	мыплъыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъынтэми	уплъынтэми	плъынтэми	дыплъынтэми	фыплъынтэми	плъын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыплъынтэми	умыплъынтэми	мыплъынтэми	дымыплъынтэми	фымыплъынтэми	мыплъын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыплъынутэми	уплъынутэми	плъынутэми	дыплъынутэми	фыплъынутэми	плъыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыплъынутэми	умыплъынутэми	мыплъынутэми	дымыплъынутэми	фымыплъынутэми	мыплъыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыплъаи	уплъаи	плъаи	дыплъаи	фыплъаи	плъаи
щымыӀэныгъэ:	сымыплъаи	умыплъаи	мыплъаи	дымыплъаи	фымыплъаи	мыплъаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыплъащэрэт	уплъащэрэт	плъащэрэт	дыплъащэрэт	фыплъащэрэт	плъащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сымыплъащэрэт	умыплъащэрэт	мыплъащэрэт	дымыплъащэрэт	фымыплъащэрэт	мыплъащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыплъагъэнщ	уплъагъэнщ	плъагъэнщ	дыплъагъэнщ	фыплъагъэнщ	плъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыплъагъэнкъым	уплъагъэнкъым	плъагъэнкъым	дыплъагъэнкъым	фыплъагъэнкъым	плъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыплъагъэнт	уплъагъэнт	плъагъэнт	дыплъагъэнт	фыплъагъэнт	плъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыплъагъэнтэкъым	уплъагъэнтэкъым	плъагъэнтэкъым	дыплъагъэнтэкъым	фыплъагъэнтэкъым	плъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыплъагъэн	уплъагъэн	плъагъэн	дыплъагъэн	фыплъагъэн	плъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыплъагъэнкъэ	уплъагъэнкъэ	плъагъэнкъэ	дыплъагъэнкъэ	фыплъагъэнкъэ	плъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыплъагъэнт	уплъагъэнт	плъагъэнт	дыплъагъэнт	фыплъагъэнт	плъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыплъагъэнтэкъэ	уплъагъэнтэкъэ	плъагъэнтэкъэ	дыплъагъэнтэкъэ	фыплъагъэнтэкъэ	плъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыплъагъэнплъ	уплъагъэнплъ	плъагъэнплъ	дыплъагъэнплъ	фыплъагъэнплъ	плъагъэнплъ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыплъагъэнукъым	уплъагъэнукъым	плъагъэнукъым	дыплъагъэнукъым	фыплъагъэнукъым	плъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыплъагъэнут	уплъагъэнут	плъагъэнут	дыплъагъэнут	фыплъагъэнут	плъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыплъагъэнутэкъым	уплъагъэнутэкъым	плъагъэнутэкъым	дыплъагъэнутэкъым	фыплъагъэнутэкъым	плъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыплъагъэну	уплъагъэну	плъагъэну	дыплъагъэну	фыплъагъэну	плъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыплъагъэнукъэ	уплъагъэнукъэ	плъагъэнукъэ	дыплъагъэнукъэ	фыплъагъэнукъэ	плъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыплъагъэнут	уплъагъэнут	плъагъэнут	дыплъагъэнут	фыплъагъэнут	плъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыплъагъэнутэкъэ	уплъагъэнутэкъэ	плъагъэнутэкъэ	дыплъагъэнутэкъэ	фыплъагъэнутэкъэ	плъагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыплъ	уплъ	плъ	дыплъ	фыплъ	плъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыплъ	умыплъ	мыплъ	дымыплъ	фымыплъ	мыплъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыплъа	уплъа	плъа	дыплъа	фыплъа	плъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыплъа	умыплъа	мыплъа	дымыплъа	фымыплъа	мыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыплъыгъа	уплъыгъа	плъыгъа	дыплъыгъа	фыплъыгъа	плъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыплъыгъа	умыплъыгъа	мыплъыгъа	дымыплъыгъа	фымыплъыгъа	мыплъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыплъын	уплъын	плъын	дыплъын	фыплъын	плъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыплъын	умыплъын	мыплъын	дымыплъын	фымыплъын	мыплъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыплъыну	уплъыну	плъыну	дыплъыну	фыплъыну	плъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыплъыну	умыплъыну	мыплъыну	дымыплъыну	фымыплъыну	мыплъыну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыплъ	узэрыплъ	зэрыплъ	дызэрыплъ	фызэрыплъ	зэрыплъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыплъ	узэрымыплъ	зэрымыплъ	дызэрымыплъ	фызэрымыплъ	мызэрыплъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыплъа	узэрыплъа	зэрыплъа	дызэрыплъа	фызэрыплъа	зэрыплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыплъа	узэрымыплъа	зэрымыплъа	дызэрымыплъа	фызэрымыплъа	зэрымыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыплъыгъа	узэрыплъыгъа	зэрыплъыгъа	дызэрыплъыгъа	фызэрыплъыгъа	зэрыплъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыплъыгъа	узэрымыплъыгъа	зэрымыплъыгъа	дызэрымыплъыгъа	фызэрымыплъыгъа	зэрымыплъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыплъын	узэрыплъын	зэрыплъын	дызэрыплъын	фызэрыплъын	зэрыплъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыплъын	узэрымыплъын	зэрымыплъын	дызэрымыплъын	фызэрымыплъын	зэрымыплъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыплъыну	узэрыплъыну	зэрыплъыну	дызэрыплъыну	фызэрыплъыну	зэрыплъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыплъыну	узэрымыплъыну	зэрымыплъыну	дызэрымыплъыну	фызэрымыплъыну	зэрымыплъыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыплъ	плъыплъ	щыплъ	дыщыплъ	фыщыплъ	щыплъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыплъ	плъымыплъ	щымыплъ	дыщымыплъ	фыщымыплъ	щымыплъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыплъа	плъыплъа	щыплъа	дыщыплъа	фыщыплъа	щыплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыплъа	плъымыплъа	щымыплъа	дыщымыплъа	фыщымыплъа	щымыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыплъыгъа	плъыплъыгъа	щыплъыгъа	дыщыплъыгъа	фыщыплъыгъа	щыплъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыплъыгъа	плъымыплъыгъа	щымыплъыгъа	дыщымыплъыгъа	фыщымыплъыгъа	щымыплъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыплъын	плъыплъын	щыплъын	дыщыплъын	фыщыплъын	щыплъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыплъын	плъымыплъын	щымыплъын	дыщымыплъын	фыщымыплъын	щымыплъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыплъыну	плъыплъыну	щыплъыну	дыщыплъыну	фыщыплъыну	щыплъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыплъыну	плъымыплъыну	щымыплъыну	дыщымыплъыну	фыщымыплъыну	щымыплъыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздэплъ	уздэплъ	здэплъ	дыздэплъ	фыздэплъ	здэплъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыплъ	уздэмыплъ	здэмыплъ	дыздэмыплъ	фыздэмыплъ	здэмыплъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэплъа	уздэплъа	здэплъа	дыздэплъа	фыздэплъа	здэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыплъа	уздэмыплъа	здэмыплъа	дыздэмыплъа	фыздэмыплъа	здэмыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэплъыгъа	уздэплъыгъа	здэплъыгъа	дыздэплъыгъа	фыздэплъыгъа	здэплъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыплъыгъа	уздэмыплъыгъа	здэмыплъыгъа	дыздэмыплъыгъа	фыздэмыплъыгъа	здэмыплъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэплъын	уздэплъын	здэплъын	дыздэплъын	фыздэплъын	здэплъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыплъын	уздэмыплъын	здэмыплъын	дыздэмыплъын	фыздэмыплъын	здэмыплъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэплъыну	уздэплъыну	здэплъыну	дыздэплъыну	фыздэплъыну	здэплъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыплъыну	уздэмыплъыну	здэмыплъыну	дыздэмыплъыну	фыздэмыплъыну	здэмыплъыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэплъ	плъӀэплъ	щӀэплъ	дыщӀэплъ	фыщӀэплъ	щӀэплъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыплъ	плъӀэмыплъ	щӀэмыплъ	дыщӀэмыплъ	фыщӀэмыплъ	щӀэмыплъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэплъа	плъӀэплъа	щӀэплъа	дыщӀэплъа	фыщӀэплъа	щӀэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыплъа	плъӀэмыплъа	щӀэмыплъа	дыщӀэмыплъа	фыщӀэмыплъа	щӀэмыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэплъыгъа	плъӀэплъыгъа	щӀэплъыгъа	дыщӀэплъыгъа	фыщӀэплъыгъа	щӀэплъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыплъыгъа	плъӀэмыплъыгъа	щӀэмыплъыгъа	дыщӀэмыплъыгъа	фыщӀэмыплъыгъа	щӀэмыплъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэплъын	плъӀэплъын	щӀэплъын	дыщӀэплъын	фыщӀэплъын	щӀэплъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыплъын	плъӀэмыплъын	щӀэмыплъын	дыщӀэмыплъын	фыщӀэмыплъын	щӀэмыплъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэплъыну	плъӀэплъыну	щӀэплъыну	дыщӀэплъыну	фыщӀэплъыну	щӀэплъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыплъыну	плъӀэмыплъыну	щӀэмыплъыну	дыщӀэмыплъыну	фыщӀэмыплъыну	щӀэмыплъыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыплъу	уплъу	плъу	дыплъу	фыплъу	плъ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыплъу	умыплъу	мыплъу	дымыплъу	фымыплъу	мыплъ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыплъауэ	уплъауэ	плъауэ	дыплъауэ	фыплъауэ	плъауэ / плъахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыплъауэ	умыплъауэ	мыплъауэ	дымыплъауэ	фымыплъауэ	мыплъауэ / мыплъахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыплъурэ	уплъурэ	плъурэ	дыплъурэ	фыплъурэ	плъ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сымыплъурэ	умыплъурэ	мыплъурэ	дымыплъурэ	фымыплъурэ	мыплъ(хэ)урэ

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[плъ]	[плъ]ыр	--	[плъ]хэр
Эргативнэ:	[плъ]	[плъ]ым	--	[плъ]хэм
Послеложнэ:	[плъ]кӀэ	[плъ]ымкӀэ	[плъ]хэкӀэ	[плъ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[плъ]у	[плъ]ырауэ	[плъ]хэу	[плъ]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[плъ]а	[плъ]ар	--	[плъ]ахэр
Эргативнэ:	[плъ]а	[плъ]ам	--	[плъ]ахэм
Послеложнэ:	[плъ]акӀэ	[плъ]амкӀэ	[плъ]ахэкӀэ	[плъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[плъ]ауэ	[плъ]арауэ	[плъ]ахэу	[плъ]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[плъ]ын	[плъ]ыныр	--	[плъ]ынхэр
Эргативнэ:	[плъ]ын	[плъ]ыным	--	[плъ]ынхэм
Послеложнэ:	[плъ]ынкӀэ	[плъ]ынымкӀэ	[плъ]ынхэкӀэ	[плъ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[плъ]ыну	[плъ]ынырауэ	[плъ]ынхэу	[плъ]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[плъ]ыну	[плъ]ынур	--	[плъ]ынухэр
Эргативнэ:	[плъ]ыну	[плъ]ынум	--	[плъ]ынухэм
Послеложнэ:	[плъ]ынукӀэ	[плъ]ынумкӀэ	[плъ]ынухэкӀэ	[плъ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[плъ]ынууэ	[плъ]ынурауэ	[плъ]ынухэу	[плъ]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

Плъыжь хъуху мафӀэм пэрылъын, температурэшхуэ игъуэтын (гъущӀхэкӀым).
Губжьыныгъэм къыхэкӀыу къызэщӀэнэн, къэлыбын.

ЩАПХЪЭХЭР

Нарт Псэбыдэр Чынт Гуэрэгуэнэгум зэрихьэу, дыгъэр апхуэдизкӀэ жьэражьэу хъуати, мывэхэр плъырти зэгуэудхэрт, щӀыр къачэрт.. Нартхэр

Арти, иныжьхэр зэщӀоплъэ, нартхэр плъыну хъэзырти, уий, нартхэми батэкъутэр ягъэш! Нартхэр

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

плъын: 1. heat up, get red hot 2. flush with anger, rage

УРЫСЫБЗЭ

плъын: 1. накалиться, раскалиться 2. побагроветь от гнева, ярости

псалъафэ зэпыщӀахэр

Гур плъын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ:
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: seething with anger.
     Урысыбзэ: кипеть от гнева.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын