пхрыхын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pxrǝˈxǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пхры- + [х] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "пхрыхын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пхрыхын
щымыӀэныгъэ:	пхрымыхын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	пхрысхын	пхрыпхын	пхрихын	пхрытхын	пхрыфхын	пхрахын
щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхын	пхрумыхын	пхримыхын	пхрыдмыхын	пхрывмыхын	пхрамыхын

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пхрых!	пхрыфх!
щымыӀэныгъэ:	пхрумых!	пхрывмых!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	сыпхрырех	упхрырех	пхрырех	дыпхрырех	фыпхрырех	пхрырех
щымыӀэныгъэ:	сыпхрыремых	упхрыремых	пхрыремых	дыпхрыремых	фыпхрыремых	пхрыремых

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	пхрызох(ыр)	пхрыбох(ыр)	пхрех(ыр)	пхрыдох(ыр)	пхрывох(ыр)	пхрах(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрысхыркъым	пхрыпхыркъым	пхрихыркъым	пхрытхыркъым	пхрыфхыркъым	пхрахыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	пхрысхырт	пхрыпхырт	пхрихырт	пхрытхырт	пхрыфхырт	пхрахырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрысхыртэкъым	пхрыпхыртэкъым	пхрихыртэкъым	пхрытхыртэкъым	пхрыфхыртэкъым	пхрахыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	пхрысхащ	пхрыпхащ	пхрихащ	пхрытхащ	пхрыфхащ	пхрахащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрысхакъым	пхрыпхакъым	пхрихакъым	пхрытхакъым	пхрыфхакъым	пхрахакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	пхрысхат	пхрыпхат	пхрихат	пхрытхат	пхрыфхат	пхрахат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрысхатэкъым	пхрыпхатэкъым	пхрихатэкъым	пхрытхатэкъым	пхрыфхатэкъым	пхрахатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхыгъащ	пхрыпхыгъащ	пхрихыгъащ	пхрытхыгъащ	пхрыфхыгъащ	пхрахыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрысхыгъакъым	пхрыпхыгъакъым	пхрихыгъакъым	пхрытхыгъакъым	пхрыфхыгъакъым	пхрахыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхыгъат	пхрыпхыгъат	пхрихыгъат	пхрытхыгъат	пхрыфхыгъат	пхрахыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрысхыгъатэкъым	пхрыпхыгъатэкъым	пхрихыгъатэкъым	пхрытхыгъатэкъым	пхрыфхыгъатэкъым	пхрахыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	пхрысхщ	пхрыпхщ	пхрихщ	пхрытхщ	пхрыфхщ	пхрахщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	пхрысхкъым	пхрыпхкъым	пхрихкъым	пхрытхкъым	пхрыфхкъым	пхрахкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	пхрысхт	пхрыпхт	пхрихт	пхрытхт	пхрыфхт	пхрахт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	пхрысхтэкъым	пхрыпхтэкъым	пхрихтэкъым	пхрытхтэкъым	пхрыфхтэкъым	пхрахтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхынщ	пхрыпхынщ	пхрихынщ	пхрытхынщ	пхрыфхынщ	пхрахынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрысхынкъым	пхрыпхынкъым	пхрихынкъым	пхрытхынкъым	пхрыфхынкъым	пхрахынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхынущ	пхрыпхынущ	пхрихынущ	пхрытхынущ	пхрыфхынущ	пхрахынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрысхынукъым	пхрыпхынукъым	пхрихынукъым	пхрытхынукъым	пхрыфхынукъым	пхрахынукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхрэ	пхрыпхрэ	пхрихрэ	пхрытхрэ	пхрыфхрэ	пхрахрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрысхыркъэ	пхрыпхыркъэ	пхрихыркъэ	пхрытхыркъэ	пхрыфхыркъэ	пхрахыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	пхрысхырт	пхрыпхырт	пхрихырт	пхрытхырт	пхрыфхырт	пхрахырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрысхыртэкъэ	пхрыпхыртэкъэ	пхрихыртэкъэ	пхрытхыртэкъэ	пхрыфхыртэкъэ	пхрахыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	пхрысха	пхрыпха	пхриха	пхрытха	пхрыфха	пхраха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрысхакъэ	пхрыпхакъэ	пхрихакъэ	пхрытхакъэ	пхрыфхакъэ	пхрахакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	пхрысхат	пхрыпхат	пхрихат	пхрытхат	пхрыфхат	пхрахат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрысхатэкъэ	пхрыпхатэкъэ	пхрихатэкъэ	пхрытхатэкъэ	пхрыфхатэкъэ	пхрахатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхыгъа	пхрыпхыгъа	пхрихыгъа	пхрытхыгъа	пхрыфхыгъа	пхрахыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	пхрысхыгъакъэ	пхрыпхыгъакъэ	пхрихыгъакъэ	пхрытхыгъакъэ	пхрыфхыгъакъэ	пхрахыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхыгъат	пхрыпхыгъат	пхрихыгъат	пхрытхыгъат	пхрыфхыгъат	пхрахыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрысхыгъатэкъэ	пхрыпхыгъатэкъэ	пхрихыгъатэкъэ	пхрытхыгъатэкъэ	пхрыфхыгъатэкъэ	пхрахыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	пхрысх	пхрыпх	пхрих	пхрытх	пхрыфх	пхрах
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	пхрысхкъэ	пхрыпхкъэ	пхрихкъэ	пхрытхкъэ	пхрыфхкъэ	пхрахкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	пхрысхт	пхрыпхт	пхрихт	пхрытхт	пхрыфхт	пхрахт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	пхрысхтэкъэ	пхрыпхтэкъэ	пхрихтэкъэ	пхрытхтэкъэ	пхрыфхтэкъэ	пхрахтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхын	пхрыпхын	пхрихын	пхрытхын	пхрыфхын	пхрахын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрысхынкъэ	пхрыпхынкъэ	пхрихынкъэ	пхрытхынкъэ	пхрыфхынкъэ	пхрахынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхыну	пхрыпхыну	пхрихыну	пхрытхыну	пхрыфхыну	пхрахыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрысхынукъэ	пхрыпхынукъэ	пхрихынукъэ	пхрытхынукъэ	пхрыфхынукъэ	пхрахынукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхмэ	пхрыпхмэ	пхрихмэ	пхрытхмэ	пхрыфхмэ	пхрахмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхмэ	пхрумыхмэ	пхримыхмэ	пхрыдмыхмэ	пхрывмыхмэ	пхрамыхмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	пхрысхамэ	пхрыпхамэ	пхрихамэ	пхрытхамэ	пхрыфхамэ	пхрахамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхамэ	пхрумыхамэ	пхримыхамэ	пхрыдмыхамэ	пхрывмыхамэ	пхрамыхамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	пхрысхыгъамэ	пхрыпхыгъамэ	пхрихыгъамэ	пхрытхыгъамэ	пхрыфхыгъамэ	пхрахыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхыгъамэ	пхрумыхыгъамэ	пхримыхыгъамэ	пхрыдмыхыгъамэ	пхрывмыхыгъамэ	пхрамыхыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхынмэ	пхрыпхынмэ	пхрихынмэ	пхрытхынмэ	пхрыфхынмэ	пхрахынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхынмэ	пхрумыхынмэ	пхримыхынмэ	пхрыдмыхынмэ	пхрывмыхынмэ	пхрамыхынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхынумэ	пхрыпхынумэ	пхрихынумэ	пхрытхынумэ	пхрыфхынумэ	пхрахынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхынумэ	пхрумыхынумэ	пхримыхынумэ	пхрыдмыхынумэ	пхрывмыхынумэ	пхрамыхынумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхтэмэ	пхрыпхтэмэ	пхрихтэмэ	пхрытхтэмэ	пхрыфхтэмэ	пхрахтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхтэмэ	пхрумыхтэмэ	пхримыхтэмэ	пхрыдмыхтэмэ	пхрывмыхтэмэ	пхрамыхтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	пхрысхатэмэ	пхрыпхатэмэ	пхрихатэмэ	пхрытхатэмэ	пхрыфхатэмэ	пхрахатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхатэмэ	пхрумыхатэмэ	пхримыхатэмэ	пхрыдмыхатэмэ	пхрывмыхатэмэ	пхрамыхатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	пхрысхыгъатэмэ	пхрыпхыгъатэмэ	пхрихыгъатэмэ	пхрытхыгъатэмэ	пхрыфхыгъатэмэ	пхрахыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхыгъатэмэ	пхрумыхыгъатэмэ	пхримыхыгъатэмэ	пхрыдмыхыгъатэмэ	пхрывмыхыгъатэмэ	пхрамыхыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхынтэмэ	пхрыпхынтэмэ	пхрихынтэмэ	пхрытхынтэмэ	пхрыфхынтэмэ	пхрахынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхынтэмэ	пхрумыхынтэмэ	пхримыхынтэмэ	пхрыдмыхынтэмэ	пхрывмыхынтэмэ	пхрамыхынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхынутэмэ	пхрыпхынутэмэ	пхрихынутэмэ	пхрытхынутэмэ	пхрыфхынутэмэ	пхрахынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхынутэмэ	пхрумыхынутэмэ	пхримыхынутэмэ	пхрыдмыхынутэмэ	пхрывмыхынутэмэ	пхрамыхынутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхынт	пхрыпхынт	пхрихынт	пхрытхынт	пхрыфхынт	пхрахынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрысхынтэкъым	пхрыпхынтэкъым	пхрихынтэкъым	пхрытхынтэкъым	пхрыфхынтэкъым	пхрахынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхынут	пхрыпхынут	пхрихынут	пхрытхынут	пхрыфхынут	пхрахынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрысхынутэкъым	пхрыпхынутэкъым	пхрихынутэкъым	пхрытхынутэкъым	пхрыфхынутэкъым	пхрахынутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхми	пхрыпхми	пхрихми	пхрытхми	пхрыфхми	пхрахми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхми	пхрумыхми	пхримыхми	пхрыдмыхми	пхрывмыхми	пхрамыхми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	пхрысхами	пхрыпхами	пхрихами	пхрытхами	пхрыфхами	пхрахами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхами	пхрумыхами	пхримыхами	пхрыдмыхами	пхрывмыхами	пхрамыхами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	пхрысхыгъами	пхрыпхыгъами	пхрихыгъами	пхрытхыгъами	пхрыфхыгъами	пхрахыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхыгъами	пхрумыхыгъами	пхримыхыгъами	пхрыдмыхыгъами	пхрывмыхыгъами	пхрамыхыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхынми	пхрыпхынми	пхрихынми	пхрытхынми	пхрыфхынми	пхрахынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхынми	пхрумыхынми	пхримыхынми	пхрыдмыхынми	пхрывмыхынми	пхрамыхынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхынуми	пхрыпхынуми	пхрихынуми	пхрытхынуми	пхрыфхынуми	пхрахынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхынуми	пхрумыхынуми	пхримыхынуми	пхрыдмыхынуми	пхрывмыхынуми	пхрамыхынуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхтэми	пхрыпхтэми	пхрихтэми	пхрытхтэми	пхрыфхтэми	пхрахтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхтэми	пхрумыхтэми	пхримыхтэми	пхрыдмыхтэми	пхрывмыхтэми	пхрамыхтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	пхрысхатэми	пхрыпхатэми	пхрихатэми	пхрытхатэми	пхрыфхатэми	пхрахатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхатэми	пхрумыхатэми	пхримыхатэми	пхрыдмыхатэми	пхрывмыхатэми	пхрамыхатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	пхрысхыгъатэми	пхрыпхыгъатэми	пхрихыгъатэми	пхрытхыгъатэми	пхрыфхыгъатэми	пхрахыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхыгъатэми	пхрумыхыгъатэми	пхримыхыгъатэми	пхрыдмыхыгъатэми	пхрывмыхыгъатэми	пхрамыхыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхынтэми	пхрыпхынтэми	пхрихынтэми	пхрытхынтэми	пхрыфхынтэми	пхрахынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхынтэми	пхрумыхынтэми	пхримыхынтэми	пхрыдмыхынтэми	пхрывмыхынтэми	пхрамыхынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пхрысхынутэми	пхрыпхынутэми	пхрихынутэми	пхрытхынутэми	пхрыфхэнутэми	пхрахэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхынутэми	пхрумыхынутэми	пхримыхынутэми	пхрыдмыхынутэми	пхрывмыхынутэми	пхрамыхынутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	пхрысхаи	пхрыпхаи	пхрихаи	пхрытхаи	пхрыфхаи	пхрахаи
щымыӀэныгъэ:	пхрысхакъыми	пхрыпхакъыми	пхрихакъыми	пхрытхакъыми	пхрыфхакъыми	пхрахакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	пхрысхащэрэт	пхрыпхащэрэт	пхрихащэрэт	пхрытхащэрэт	пхрыфхащэрэт	пхрахащэрэт
щымыӀэныгъэ:	пхрызмыхащэрэт	пхрумыхащэрэт	пхримыхащэрэт	пхрыдмыхащэрэт	пхрывмыхащэрэт	пхрамыхащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнщ	пхрыпхагъэнщ	пхрихагъэнщ	пхрытхагъэнщ	пхрыфхагъэнщ	пхрахагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнкъым	пхрыпхагъэнкъым	пхрихагъэнкъым	пхрытхагъэнкъым	пхрыфхагъэнкъым	пхрахагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнт	пхрыпхагъэнт	пхрихагъэнт	пхрытхагъэнт	пхрыфхагъэнт	пхрахагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнтэкъым	пхрыпхагъэнтэкъым	пхрихагъэнтэкъым	пхрытхагъэнтэкъым	пхрыфхагъэнтэкъым	пхрахагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	пхрысхагъэн	пхрыпхагъэн	пхрихагъэн	пхрытхагъэн	пхрыфхагъэн	пхрахагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнкъэ	пхрыпхагъэнкъэ	пхрихагъэнкъэ	пхрытхагъэнкъэ	пхрыфхагъэнкъэ	пхрахагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнт	пхрыпхагъэнт	пхрихагъэнт	пхрытхагъэнт	пхрыфхагъэнт	пхрахагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнтэкъэ	пхрыпхагъэнтэкъэ	пхрихагъэнтэкъэ	пхрытхагъэнтэкъэ	пхрыфхагъэнтэкъэ	пхрахагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнущ	пхрыпхагъэнущ	пхрихагъэнущ	пхрытхагъэнущ	пхрыфхагъэнущ	пхрахагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнукъым	пхрыпхагъэнукъым	пхрихагъэнукъым	пхрытхагъэнукъым	пхрыфхагъэнукъым	пхрахагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнут	пхрыпхагъэнут	пхрихагъэнут	пхрытхагъэнут	пхрыфхагъэнут	пхрахагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнутэкъым	пхрыпхагъэнутэкъым	пхрихагъэнутэкъым	пхрытхагъэнутэкъым	пхрыфхагъэнутэкъым	пхрахагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	пхрысхагъэну	пхрыпхагъэну	пхрихагъэну	пхрытхагъэну	пхрыфхагъэну	пхрахагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнукъэ	пхрыпхагъэнукъэ	пхрихагъэнукъэ	пхрытхагъэнукъэ	пхрыфхагъэнукъэ	пхрахагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнут	пхрыпхагъэнут	пхрихагъэнут	пхрытхагъэнут	пхрыфхагъэнут	пхрахагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	пхрысхагъэнутэкъэ	пхрыпхагъэнутэкъэ	пхрихагъэнутэкъэ	пхрытхагъэнутэкъэ	пхрыфхагъэнутэкъэ	пхрахагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	пхрызых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	пхрызымых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пхрызыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пхрызымыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пхрызыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пхрызымыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	пхрызыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	пхрызымыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	пхрызыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	пхрызымыхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	пхрысх	пхрыпх	пхрих	пхрытх	пхрыфх	пхрах
ит зэман - щымыӀэныгъэ	пхрызмых	пхрумых	пхримых	пхрыдмых	пхрывмых	пхрамых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пхрысха	пхрыпха	пхриха	пхрытха	пхрыфха	пхраха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пхрызмыха	пхрумыха	пхримыха	пхрыдмыха	пхрывмыха	пхрамыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пхрысхыгъа	пхрыпхыгъа	пхрихыгъа	пхрытхыгъа	пхрыфхыгъа	пхрахыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пхрызмыхыгъа	пхрумыхыгъа	пхримыхыгъа	пхрыдмыхыгъа	пхрывмыхыгъа	пхрамыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	пхрысхын	пхрыпхын	пхрихын	пхрытхын	пхрыфхын	пхрахын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	пхрызмыхын	пхрумыхын	пхримыхын	пхрыдмыхын	пхрывмыхын	пхрамыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	пхрысхыну	пхрыпхыну	пхрихыну	пхрытхыну	пхрыфхыну	пхрахыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	пхрызмыхыну	пхрумыхыну	пхримыхыну	пхрыдмыхыну	пхрывмыхыну	пхрамыхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	пхрых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	пхрымых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пхрыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пхрымыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пхрыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пхрымыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	пхрыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	пхрымыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	пхрыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	пхрымыхыну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъупхр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэрыпхрысх	зэрыпхрыпх	зэрыпхрих	зэрыпхрытх	зэрыпхрыфх	зэрыпхрах
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыпхрызмых	зэрыпхрумых	зэрыпхримых	зэрыпхрыдмых	зэрыпхрывмых	зэрыпхрамых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрыпхрысха	зэрыпхрыпха	зэрыпхриха	зэрыпхрытха	зэрыпхрыфха	зэрыпхраха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыпхрызмыха	зэрыпхрумыха	зэрыпхримыха	зэрыпхрыдмыха	зэрыпхрывмыха	зэрамыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрыпхрысхыгъа	зэрыпхрыпхыгъа	зэрыпхрихыгъа	зэрыпхрытхыгъа	зэрыпхрыфхыгъа	зэрыпхрахыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыпхрызмыхыгъа	зэрыпхрумыхыгъа	зэрыпхримыхыгъа	зэрыпхрыдмыхыгъа	зэрыпхрывмыхыгъа	зэрыпхрамыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрыпхрысхын	зэрыпхрыпхын	зэрыпхрихын	зэрыпхрытхын	зэрыпхрыфхын	зэрыпхрахын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыпхрызмыхын	зэрыпхрумыхын	зэрыпхримыхын	зэрыпхрыдмыхын	зэрыпхрывмыхын	зэрыпхрамыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрыпхрысхыну	зэрыпхрыпхыну	зэрыпхрихыну	зэрыпхрытхыну	зэрыпхрыфхыну	зэрыпхрахыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыпхрызмыхыну	зэрыпхрумыхыну	зэрыпхримыхыну	зэрыпхрыдмыхыну	зэрыпхрывмыхыну	зэрыпхрамыхыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щыпхрысх	щыпхрыпх	щыпхрих	щыпхрытх	щыпхрыфх	щыпхрах
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щыпхрызмых	щыпхрумых	щыпхримых	щыпхрыдмых	щыпхрывмых	щыпхрамых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щыпхрысха	щыпхрыпха	щыпхриха	щыпхрытха	щыпхрыфха	щыпхраха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щыпхрызмыха	щыпхрумыха	щыпхримыха	щыпхрыдмыха	щыпхрывмыха	щыпхрамыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щыпхрысхыгъа	щыпхрыпхыгъа	щыпхрихыгъа	щыпхрытхыгъа	щыпхрыфхыгъа	щыпхрахыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щыпхрызмыхыгъа	щыпхрумыхыгъа	щыпхримыхыгъа	щыпхрыдмыхыгъа	щыпхрывмыхыгъа	щыпхрамыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щыпхрысхын	щыпхрыпхын	щыпхрихын	щыпхрытхын	щыпхрыфхын	щыпхрахын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щыпхрызмыхын	щыпхрумыхын	щыпхримыхын	щыпхрыдмыхын	щыпхрывмыхын	щыпхрамыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щыпхрысхыну	щыпхрыпхыну	щыпхрихыну	щыпхрытхыну	щыпхрыфхыну	щыпхрахыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щыпхрызмыхыну	щыпхрумыхыну	щыпхримыхыну	щыпхрыдмыхыну	щыпхрывмыхыну	щыпхрамыхыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	здыпхрысх	здыпхрыпх	здыпхрих	здыпхрытх	здыпхрыфх	здыпхрах
ит зэман - щымыӀэныгъэ	здыпхрызмых	здыпхрумых	здыпхримых	здыпхрыдмых	здыпхрывмых	здыпхрамых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здыпхрысха	здыпхрыпха	здыпхриха	здыпхрытха	здыпхрыфха	здыпхраха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здыпхрызмыха	здыпхрумыха	здыпхримыха	здыпхрыдмыха	здыпхрывмыха	здыпхрамыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здыпхрысхыгъа	здыпхрыпхыгъа	здыпхрихыгъа	здыпхрытхыгъа	здыпхрыфхыгъа	здыпхрахыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здыбъэдэзмыхыгъа	здыпхрумыхыгъа	здыпхримыхыгъа	здыпхрыдмыхыгъа	здыпхрывмыхыгъа	здыпхрамыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здыпхрысхын	здыпхрыпхын	здыпхрихын	здыпхрытхын	здыпхрыфхын	здыпхрахын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здыпхрызмыхын	здыпхрумыхын	здыпхримыхын	здыпхрыдмыхын	здыпхрывмыхын	здыпхрамыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здыпхрысхыну	здыпхрыпхыну	здыпхрихыну	здыпхрытхыну	здыпхрыфхыну	здыпхрахыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здыгъэдэзмыхыну	здыпхрумыхыну	здыпхримыхыну	здыпхрыдмыхыну	здыпхрывмыхыну	здыпхрамыхыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щӀыпхрысх	щӀыпхрыпх	щӀыпхрих	щӀыпхрытх	щӀыпхрыфх	щӀыпхрах
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыпхрызмых	щӀыпхрумых	щӀыпхримых	щӀыпхрыдмых	щӀыпхрывмых	щӀыпхрамых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀыпхрысха	щӀыпхрыпха	щӀыпхриха	щӀыпхрытха	щӀыпхрыфха	щӀпхраха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыпхрызмыха	щӀыпхрумыха	щӀыпхримыха	щӀыпхрыдмыха	щӀыпхрывмыха	щӀыпхрамыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀыпхрысхыгъа	щӀэпхрыпхыгъа	щӀыпхрихыгъа	щӀэпхрытхыгъа	щӀэпхрыфхыгъа	щӀыпхрахыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыпхрызмыхыгъа	щӀыпхрумыхыгъа	щӀыпхримыхыгъа	щӀыпхрыдмыхыгъа	щӀыпхрывмыхыгъа	щӀыпхрамыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀыпхрысхын	щӀыпхрыпхын	щӀыпхрихын	щӀыпхрытхын	щӀыпхрыфхын	щӀыпхрахын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыпхрызмыхын	щӀыпхрумыхын	щӀыпхримыхын	щӀыпхрыдмыхын	щӀыпхрывмыхын	щӀыпхрамыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀыпхрысхыну	щӀыпхрыпхыну	щӀыпхрихыну	щӀыпхрытхыну	щӀыпхрыфхыну	щӀыпхрахэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыпхрызмыхыну	щӀыпхрумыхыну	щӀыпхримыхыну	щӀыпхрыдмыхыну	щӀыпхрывмыхыну	щӀыпхрамыхыну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	пхрысхыу	пхрыпхыу	пхрихыу	пхрытхыу	пхрыфхыу	пхрахыу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	пхрызмыхыу	пхрумыхыу	пхримыхыу	пхрыдмыхыу	пхрывмыхыу	пхрамыхыу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пхрысхауэ	пхрыпхауэ	пхрихауэ	пхрытхауэ	пхрыфхауэ	пхрахауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пхрызмыхауэ	пхрумыхауэ	пхримыхауэ	пхрыдмыхауэ	пхрывмыхауэ	пхрамыхауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	пхрысхыурэ	пхрыпхыурэ	пхрихыурэ	пхрытхыурэ	пхрыфхыурэ	пхрахыурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	пхрызмыхыурэ	пхрумыхыурэ	пхримыхыурэ	пхрыдмыхыурэ	пхрывмыхыурэ	пхрамыхыурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	ппхрызох	пхрызох	--	фпхрызох	япхрызох
уэ	спхрыбох	--	пхрыбох	тпхрыбох	--	япхрыбох
абы	спхрех	ппхрех	пхрех	тпхрех	фпхрех	япхрех
дэ	--	ппхрыдох	пхрыдох	--	фпхрыдох	япхрыдох
фэ	спхрывох	--	пхрывох	тпхрывох	--	япхрывох
абыхэм	спхрах(хэ)	ппхрах(хэ)	пхрах(хэ)	тпхрах(хэ)	фпхрах(хэ)	япхрах(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	ппхрыс[хрэ]	пхрыс[хрэ]	--	фпхрыс[хрэ]	япхрыс[х(хэ)рэ]
уэ	спхрып[хрэ]	--	пхрып[хрэ]	тпхрып[хрэ]	--	япхрып[х(хэ)рэ]
абы	спхри[хрэ]	ппхри[хрэ]	пхри[хрэ]	тпхри[хрэ]	фпхри[хрэ]	япхри[х(хэ)рэ]
дэ	--	ппхрыт[хрэ]	пхрыт[хрэ]	--	фпхрыт[хрэ]	япхрыт[х(хэ)рэ]
фэ	спхрыф[хрэ]	--	пхрыф[хрэ]	тпхрыф[хрэ]	--	япхрыф[х(хэ)рэ]
абыхэм	спхра[хрэ]	ппхра[хрэ]	пхра[хрэ]	тпхра[хрэ]	фпхра[хрэ]	япхра[х(хэ)рэ]

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[х]	[х]ыр	--	[х]хэр
Эргативнэ:	[х]	[х]ым	--	[х]хэм
Послеложнэ:	[х]кӀэ	[х]ымкӀэ	[х]хэкӀэ	[х]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[х]ыу	[х]ырауэ	[х]хэу	[х]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[х]а	[х]ар	--	[х]ахэр
Эргативнэ:	[х]а	[х]ам	--	[х]ахэм
Послеложнэ:	[х]акӀэ	[х]амкӀэ	[х]ахэкӀэ	[х]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[х]ауэ	[х]арауэ	[х]ахэу	[х]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[х]ын	[х]ыныр	--	[х]ынхэр
Эргативнэ:	[х]ын	[х]ыным	--	[х]ынхэм
Послеложнэ:	[х]ынкӀэ	[х]ынымкӀэ	[х]ынхэкӀэ	[х]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[х]ыну	[х]ынырауэ	[х]ынхэу	[х]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[х]ыну	[х]ынур	--	[х]ынухэр
Эргативнэ:	[х]ыну	[х]ынум	--	[х]ынухэм
Послеложнэ:	[х]ынукӀэ	[х]ынумкӀэ	[х]ынухэкӀэ	[х]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[х]ынууэ	[х]ынурауэ	[х]ынухэу	[х]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. ЗэпхыкӀыу угъуэнын, кӀуэцӀрыхын, пхыхын.
2. Пхьыуэрэ зыгуэрым кӀуэцӀрыкӀын, пхыхын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пхрыхын: 1. punch, break, or make a hole in sth. 2. take or carry sb or sth through sth.

УРЫСЫБЗЭ

• пхрыхын: 1. пробить, проломить, продырявить что-л. 2. пронести кого-что-л. через, сквозь что-л.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын