пхъэнкӏэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pχɐ'ntʹʂɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• [пхъэнкӀ] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пхъэнкӏэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пхъэнкӀэн
щымыӀэныгъэ:	мыпхъэнкӀэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэн	упхъэнкӀэн	пхъэнкӀэн	дыпхъэнкӀэн	фыпхъэнкӀэн	пхъэнкӀэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэн	умыпхъэнкӀэн	мыпхъэнкӀэн	дымыпхъэнкӀэн	фымыпхъэнкӀэн	мыпхъэнкӀэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пхъанкӀэ!	фыпхъанкӀэ!
щымыӀэныгъэ:	умыпхъанкӀэ!	фымыпхъанкӀэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	срепхъанкӀэ	урепхъанкӀэ	ирепхъанкӀэ	дрепхъанкӀэ	фрепхъанкӀэ	ирепхъанкӀэ
щымыӀэныгъэ:	сремыпхъанкӀэ	уремыпхъанкӀэ	иремыпхъанкӀэ	дремыпхъанкӀэ	фремыпхъанкӀэ	иремыпхъанкӀэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сопхъанкӀэ(р)	уопхъанкӀэ(р)	мэпхъанкӀэ(р)	допхъанкӀэ(р)	фопхъанкӀэ(р)	мэпхъанкӀэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэркъым	упхъанкӀэркъым	пхъанкӀэркъым	дыпхъанкӀэркъым	фыпхъанкӀэркъым	пхъанкӀэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэ(р)т	упхъанкӀэ(р)т	пхъанкӀэ(р)т	дыпхъанкӀэ(р)т	фыпхъанкӀэ(р)т	пхъанкӀэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэ(р)тэкъым	упхъанкӀэ(р)тэкъым	пхъанкӀэ(р)тэкъым	дыпхъанкӀэ(р)тэкъым	фыпхъанкӀэ(р)тэкъым	пхъанкӀэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀащ	упхъэнкӀащ	пхъэнкӀащ	дыпхъэнкӀащ	фыпхъэнкӀащ	пхъэнкӀа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀакъым	упхъэнкӀакъым	пхъэнкӀакъым	дыпхъэнкӀакъым	фыпхъэнкӀакъым	пхъэнкӀа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀат	упхъэнкӀат	пхъэнкӀат	дыпхъэнкӀат	фыпхъэнкӀат	пхъэнкӀа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀатэкъым	упхъэнкӀатэкъым	пхъэнкӀатэкъым	дыпхъэнкӀатэкъым	фыпхъэнкӀатэкъым	пхъэнкӀа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэгъащ	упхъэнкӀэгъащ	пхъэнкӀэгъащ	дыпхъэнкӀэгъащ	фыпхъэнкӀэгъащ	пхъэнкӀэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэгъакъым	упхъэнкӀэгъакъым	пхъэнкӀэгъакъым	дыпхъэнкӀэгъакъым	фыпхъэнкӀэгъакъым	пхъэнкӀэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэгъат	упхъэнкӀэгъат	пхъэнкӀэгъат	дыпхъэнкӀэгъат	фыпхъэнкӀэгъат	пхъэнкӀэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэгъатэкъым	упхъэнкӀэгъатэкъым	пхъэнкӀэгъатэкъым	дыпхъэнкӀэгъатэкъым	фыпхъэнкӀэгъатэкъым	пхъэнкӀэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэщ	упхъанкӀэщ	пхъанкӀэщ	дыпхъанкӀэщ	фыпхъанкӀэщ	пхъанкӀэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэкъым	упхъанкӀэкъым	пхъанкӀэкъым	дыпхъанкӀэкъым	фыпхъанкӀэкъым	пхъанкӀэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэт	упхъанкӀэт	пхъанкӀэт	дыпхъанкӀэт	фыпхъанкӀэт	пхъанкӀэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэтэкъым	упхъанкӀэтэкъым	пхъанкӀэтэкъым	дыпхъанкӀэтэкъым	фыпхъанкӀэтэкъым	пхъанкӀэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнщ	упхъэнкӀэнщ	пхъэнкӀэнщ	дыпхъэнкӀэнщ	фыпхъэнкӀэнщ	пхъэнкӀэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнкъым	упхъэнкӀэнкъым	пхъэнкӀэнкъым	дыпхъэнкӀэнкъым	фыпхъэнкӀэнкъым	пхъэнкӀэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнущ	упхъэнкӀэнущ	пхъэнкӀэнущ	дыпхъэнкӀэнущ	фыпхъэнкӀэнущ	пхъэнкӀэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнукъым	упхъэнкӀэнукъым	пхъэнкӀэнукъым	дыпхъэнкӀэнукъым	фыпхъэнкӀэнукъым	пхъэнкӀэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэрэ	упхъанкӀэрэ	пхъанкӀэрэ	дыпхъанкӀэрэ	фыпхъанкӀэрэ	пхъанкӀэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэркъэ	упхъанкӀэркъэ	пхъанкӀэркъэ	дыпхъанкӀэркъэ	фыпхъанкӀэркъэ	пхъанкӀэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэ(р)т	упхъанкӀэ(р)т	пхъанкӀэ(р)т	дыпхъанкӀэ(р)т	фыпхъанкӀэ(р)т	пхъанкӀэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэ(р)тэкъэ	упхъанкӀэ(р)тэкъэ	пхъанкӀэ(р)тэкъэ	дыпхъанкӀэ(р)тэкъэ	фыпхъанкӀэ(р)тэкъэ	пхъанкӀэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀа	упхъэнкӀа	пхъэнкӀа	дыпхъэнкӀа	фыпхъэнкӀа	пхъэнкӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀакъэ	упхъэнкӀакъэ	пхъэнкӀакъэ	дыпхъэнкӀакъэ	фыпхъэнкӀакъэ	пхъэнкӀа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀат	упхъэнкӀат	пхъэнкӀат	дыпхъэнкӀат	фыпхъэнкӀат	пхъэнкӀа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀатэкъэ	упхъэнкӀатэкъэ	пхъэнкӀатэкъэ	дыпхъэнкӀатэкъэ	фыпхъэнкӀатэкъэ	пхъэнкӀа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэгъа	упхъэнкӀэгъа	пхъэнкӀэгъа	дыпхъэнкӀэгъа	фыпхъэнкӀэгъа	пхъэнкӀэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэгъакъэ	упхъэнкӀэгъакъэ	пхъэнкӀэгъакъэ	дыпхъэнкӀэгъакъэ	фыпхъэнкӀэгъакъэ	пхъэнкӀэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэгъат	упхъэнкӀэгъат	пхъэнкӀэгъат	дыпхъэнкӀэгъат	фыпхъэнкӀэгъат	пхъэнкӀэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэгъатэкъэ	упхъэнкӀэгъатэкъэ	пхъэнкӀэгъатэкъэ	дыпхъэнкӀэгъатэкъэ	фыпхъэнкӀэгъатэкъэ	пхъэнкӀэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэ	упхъанкӀэ	пхъанкӀэ	дыпхъанкӀэ	фыпхъанкӀэ	пхъанкӀэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэкъэ	упхъанкӀэкъэ	пхъанкӀэкъэ	дыпхъанкӀэкъэ	фыпхъанкӀэкъэ	пхъанкӀэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэт	упхъанкӀэт	пхъанкӀэт	дыпхъанкӀэт	фыпхъанкӀэт	пхъанкӀэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэтэкъэ	упхъанкӀэтэкъэ	пхъанкӀэтэкъэ	дыпхъанкӀэтэкъэ	фыпхъанкӀэтэкъэ	пхъанкӀэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэн	упхъэнкӀэн	пхъэнкӀэн	дыпхъэнкӀэн	фыпхъэнкӀэн	пхъэнкӀэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнкъэ	упхъэнкӀэнкъэ	пхъэнкӀэнкъэ	дыпхъэнкӀэнкъэ	фыпхъэнкӀэнкъэ	пхъэнкӀэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэну	упхъэнкӀэну	пхъэнкӀэну	дыпхъэнкӀэну	фыпхъэнкӀэну	пхъэнкӀэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнукъэ	упхъэнкӀэнукъэ	пхъэнкӀэнукъэ	дыпхъэнкӀэнукъэ	фыпхъэнкӀэнукъэ	пхъэнкӀэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэмэ	упхъанкӀэмэ	пхъанкӀэмэ	дыпхъанкӀэмэ	фыпхъанкӀэмэ	пхъанкӀэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъанкӀэмэ	умыпхъанкӀэмэ	мыпхъанкӀэмэ	дымыпхъанкӀэмэ	фымыпхъанкӀэмэ	мыпхъанкӀэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀамэ	упхъэнкӀамэ	пхъэнкӀамэ	дыпхъэнкӀамэ	фыпхъэнкӀамэ	пхъэнкӀа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀамэ	умыпхъэнкӀамэ	мыпхъэнкӀамэ	дымыпхъэнкӀамэ	фымыпхъэнкӀамэ	мыпхъэнкӀа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэгъамэ	упхъэнкӀэгъамэ	пхъэнкӀэгъамэ	дыпхъэнкӀэгъамэ	фыпхъэнкӀэгъамэ	пхъэнкӀэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэгъамэ	умыпхъэнкӀэгъамэ	мыпхъэнкӀэгъамэ	дымыпхъэнкӀэгъамэ	фымыпхъэнкӀэгъамэ	мыпхъэнкӀэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнмэ	упхъэнкӀэнмэ	пхъэнкӀэнмэ	дыпхъэнкӀэнмэ	фыпхъэнкӀэнмэ	пхъэнкӀэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэнмэ	умыпхъэнкӀэнмэ	мыпхъэнкӀэнмэ	дымыпхъэнкӀэнмэ	фымыпхъэнкӀэнмэ	мыпхъэнкӀэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнумэ	упхъэнкӀэнумэ	пхъэнкӀэнумэ	дыпхъэнкӀэнумэ	фыпхъэнкӀэнумэ	пхъэнкӀэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэнумэ	умыпхъэнкӀэнумэ	мыпхъэнкӀэнумэ	дымыпхъэнкӀэнумэ	фымыпхъэнкӀэнумэ	мыпхъэнкӀэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэтэмэ	упхъанкӀэтэмэ	пхъанкӀэтэмэ	дыпхъанкӀэтэмэ	фыпхъанкӀэтэмэ	пхъанкӀэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъанкӀэтэмэ	умыпхъанкӀэтэмэ	мыпхъанкӀэтэмэ	дымыпхъанкӀэтэмэ	фымыпхъанкӀэтэмэ	мыпхъанкӀэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀатэмэ	упхъэнкӀатэмэ	пхъэнкӀатэмэ	дыпхъэнкӀатэмэ	фыпхъэнкӀатэмэ	пхъэнкӀа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀатэмэ	умыпхъэнкӀатэмэ	мыпхъэнкӀатэмэ	дымыпхъэнкӀатэмэ	фымыпхъэнкӀатэмэ	мыпхъэнкӀа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэгъатэмэ	упхъэнкӀэгъатэмэ	пхъэнкӀэгъатэмэ	дыпхъэнкӀэгъатэмэ	фыпхъэнкӀэгъатэмэ	пхъэнкӀэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэгъатэмэ	умыпхъэнкӀэгъатэмэ	мыпхъэнкӀэгъатэмэ	дымыпхъэнкӀэгъатэмэ	фымыпхъэнкӀэгъатэмэ	мыпхъэнкӀэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнтэмэ	упхъэнкӀэнтэмэ	пхъэнкӀэнтэмэ	дыпхъэнкӀэнтэмэ	фыпхъэнкӀэнтэмэ	пхъэнкӀэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэнтэмэ	умыпхъэнкӀэнтэмэ	мыпхъэнкӀэнтэмэ	дымыпхъэнкӀэнтэмэ	фымыпхъэнкӀэнтэмэ	мыпхъэнкӀэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнутэмэ	упхъэнкӀэнутэмэ	пхъэнкӀэнутэмэ	дыпхъэнкӀэнутэмэ	фыпхъэнкӀэнутэмэ	пхъэнкӀэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэнутэмэ	умыпхъэнкӀэнутэмэ	мыпхъэнкӀэнутэмэ	дымыпхъэнкӀэнутэмэ	фымыпхъэнкӀэнутэмэ	мыпхъэнкӀэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнт	упхъэнкӀэнт	пхъэнкӀэнт	дыпхъэнкӀэнт	фыпхъэнкӀэнт	пхъэнкӀэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнтэкъым	упхъэнкӀэнтэкъым	пхъэнкӀэнтэкъым	дыпхъэнкӀэнтэкъым	фыпхъэнкӀэнтэкъым	пхъэнкӀэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнут	упхъэнкӀэнут	пхъэнкӀэнут	дыпхъэнкӀэнут	фыпхъэнкӀэнут	пхъэнкӀэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнутэкъым	упхъэнкӀэнутэкъым	пхъэнкӀэнутэкъым	дыпхъэнкӀэнутэкъым	фыпхъэнкӀэнутэкъым	пхъэнкӀэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэми	упхъанкӀэми	пхъанкӀэми	дыпхъанкӀэми	фыпхъанкӀэми	пхъанкӀэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъанкӀэми	умыпхъанкӀэми	мыпхъанкӀэми	дымыпхъанкӀэми	фымыпхъанкӀэми	мыпхъанкӀэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀами	упхъэнкӀами	пхъэнкӀами	дыпхъэнкӀами	фыпхъэнкӀами	пхъэнкӀа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀами	умыпхъэнкӀами	мыпхъэнкӀами	дымыпхъэнкӀами	фымыпхъэнкӀами	мыпхъэнкӀа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэгъами	упхъэнкӀэгъами	пхъэнкӀэгъами	дыпхъэнкӀэгъами	фыпхъэнкӀэгъами	пхъэнкӀэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэгъами	умыпхъэнкӀэгъами	мыпхъэнкӀэгъами	дымыпхъэнкӀэгъами	фымыпхъэнкӀэгъами	мыпхъэнкӀэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнми	упхъэнкӀэнми	пхъэнкӀэнми	дыпхъэнкӀэнми	фыпхъэнкӀэнми	пхъэнкӀэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэнми	умыпхъэнкӀэнми	мыпхъэнкӀэнми	дымыпхъэнкӀэнми	фымыпхъэнкӀэнми	мыпхъэнкӀэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнуми	упхъэнкӀэнуми	пхъэнкӀэнуми	дыпхъэнкӀэнуми	фыпхъэнкӀэнуми	пхъэнкӀэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэнуми	умыпхъэнкӀэнуми	мыпхъэнкӀэнуми	дымыпхъэнкӀэнуми	фымыпхъэнкӀэнуми	мыпхъэнкӀэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъанкӀэтэми	упхъанкӀэтэми	пхъанкӀэтэми	дыпхъанкӀэтэми	фыпхъанкӀэтэми	пхъанкӀэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъанкӀэтэми	умыпхъанкӀэтэми	мыпхъанкӀэтэми	дымыпхъанкӀэтэми	фымыпхъанкӀэтэми	мыпхъанкӀэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀатэми	упхъэнкӀатэми	пхъэнкӀатэми	дыпхъэнкӀатэми	фыпхъэнкӀатэми	пхъэнкӀа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀатэми	умыпхъэнкӀатэми	мыпхъэнкӀатэми	дымыпхъэнкӀатэми	фымыпхъэнкӀатэми	мыпхъэнкӀа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэгъатэми	упхъэнкӀэгъатэми	пхъэнкӀэгъатэми	дыпхъэнкӀэгъатэми	фыпхъэнкӀэгъатэми	пхъэнкӀэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэгъатэми	умыпхъэнкӀэгъатэми	мыпхъэнкӀэгъатэми	дымыпхъэнкӀэгъатэми	фымыпхъэнкӀэгъатэми	мыпхъэнкӀэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнтэми	упхъэнкӀэнтэми	пхъэнкӀэнтэми	дыпхъэнкӀэнтэми	фыпхъэнкӀэнтэми	пхъэнкӀэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэнтэми	умыпхъэнкӀэнтэми	мыпхъэнкӀэнтэми	дымыпхъэнкӀэнтэми	фымыпхъэнкӀэнтэми	мыпхъэнкӀэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀэнутэми	упхъэнкӀэнутэми	пхъэнкӀэнутэми	дыпхъэнкӀэнутэми	фыпхъэнкӀэнутэми	пхъэнкӀэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀэнутэми	умыпхъэнкӀэнутэми	мыпхъэнкӀэнутэми	дымыпхъэнкӀэнутэми	фымыпхъэнкӀэнутэми	мыпхъэнкӀэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъпхъэнкӀэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀаи	упхъэнкӀаи	пхъэнкӀаи	дыпхъэнкӀаи	фыпхъэнкӀаи	пхъэнкӀаи
щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀакъыми	упхъэнкӀакъыми	пхъэнкӀакъыми	дыпхъэнкӀакъыми	фыпхъэнкӀакъыми	пхъэнкӀакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀащэрэт	упхъэнкӀащэрэт	пхъэнкӀащэрэт	дыпхъэнкӀащэрэт	фыпхъэнкӀащэрэт	пхъэнкӀащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сымыпхъэнкӀащэрэт	умыпхъэнкӀащэрэт	мыпхъэнкӀащэрэт	дымыпхъэнкӀащэрэт	фымыпхъэнкӀащэрэт	мыпхъэнкӀащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнщ	упхъэнкӀагъэнщ	пхъэнкӀагъэнщ	дыпхъэнкӀагъэнщ	фыпхъэнкӀагъэнщ	пхъэнкӀагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнкъым	упхъэнкӀагъэнкъым	пхъэнкӀагъэнкъым	дыпхъэнкӀагъэнкъым	фыпхъэнкӀагъэнкъым	пхъэнкӀагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнт	упхъэнкӀагъэнт	пхъэнкӀагъэнт	дыпхъэнкӀагъэнт	фыпхъэнкӀагъэнт	пхъэнкӀагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнтэкъым	упхъэнкӀагъэнтэкъым	пхъэнкӀагъэнтэкъым	дыпхъэнкӀагъэнтэкъым	фыпхъэнкӀагъэнтэкъым	пхъэнкӀагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэн	упхъэнкӀагъэн	пхъэнкӀагъэн	дыпхъэнкӀагъэн	фыпхъэнкӀагъэн	пхъэнкӀагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнкъэ	упхъэнкӀагъэнкъэ	пхъэнкӀагъэнкъэ	дыпхъэнкӀагъэнкъэ	фыпхъэнкӀагъэнкъэ	пхъэнкӀагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнт	упхъэнкӀагъэнт	пхъэнкӀагъэнт	дыпхъэнкӀагъэнт	фыпхъэнкӀагъэнт	пхъэнкӀагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнтэкъэ	упхъэнкӀагъэнтэкъэ	пхъэнкӀагъэнтэкъэ	дыпхъэнкӀагъэнтэкъэ	фыпхъэнкӀагъэнтэкъэ	пхъэнкӀагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнущ	упхъэнкӀагъэнущ	пхъэнкӀагъэнущ	дыпхъэнкӀагъэнущ	фыпхъэнкӀагъэнущ	пхъэнкӀагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнукъым	упхъэнкӀагъэнукъым	пхъэнкӀагъэнукъым	дыпхъэнкӀагъэнукъым	фыпхъэнкӀагъэнукъым	пхъэнкӀагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнут	упхъэнкӀагъэнут	пхъэнкӀагъэнут	дыпхъэнкӀагъэнут	фыпхъэнкӀагъэнут	пхъэнкӀагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнутэкъым	упхъэнкӀагъэнутэкъым	пхъэнкӀагъэнутэкъым	дыпхъэнкӀагъэнутэкъым	фыпхъэнкӀагъэнутэкъым	пхъэнкӀагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэну	упхъэнкӀагъэну	пхъэнкӀагъэну	дыпхъэнкӀагъэну	фыпхъэнкӀагъэну	пхъэнкӀагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнукъэ	упхъэнкӀагъэнукъэ	пхъэнкӀагъэнукъэ	дыпхъэнкӀагъэнукъэ	фыпхъэнкӀагъэнукъэ	пхъэнкӀагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнут	упхъэнкӀагъэнут	пхъэнкӀагъэнут	дыпхъэнкӀагъэнут	фыпхъэнкӀагъэнут	пхъэнкӀагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпхъэнкӀагъэнутэкъэ	упхъэнкӀагъэнутэкъэ	пхъэнкӀагъэнутэкъэ	дыпхъэнкӀагъэнутэкъэ	фыпхъэнкӀагъэнутэкъэ	пхъэнкӀагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпхъанкӀэ	упхъанкӀэ	пхъанкӀэ	дыпхъанкӀэ	фыпхъанкӀэ	пхъанкӀэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпхъанкӀэ	умыпхъанкӀэ	мыпхъанкӀэ	дымыпхъанкӀэ	фымыпхъанкӀэ	мыпхъанкӀэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпхъэнкӀа	упхъэнкӀа	пхъэнкӀа	дыпхъэнкӀа	фыпхъэнкӀа	пхъэнкӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпхъэнкӀа	умыпхъэнкӀа	мыпхъэнкӀа	дымыпхъэнкӀа	фымыпхъэнкӀа	мыпхъэнкӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпхъэнкӀэгъа	упхъэнкӀэгъа	пхъэнкӀэгъа	дыпхъэнкӀэгъа	фыпхъэнкӀэгъа	пхъэнкӀэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпхъэнкӀэгъа	умыпхъэнкӀэгъа	мыпхъэнкӀэгъа	дымыпхъэнкӀэгъа	фымыпхъэнкӀэгъа	мыпхъэнкӀэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпхъэнкӀэн	упхъэнкӀэн	пхъэнкӀэн	дыпхъэнкӀэн	фыпхъэнкӀэн	пхъэнкӀэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпхъэнкӀэн	умыпхъэнкӀэн	мыпхъэнкӀэн	дымыпхъэнкӀэн	фымыпхъэнкӀэн	мыпхъэнкӀэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпхъэнкӀэну	упхъэнкӀэну	пхъэнкӀэну	дыпхъэнкӀэну	фыпхъэнкӀэну	пхъэнкӀэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпхъэнкӀэну	умыпхъэнкӀэну	мыпхъэнкӀэну	дымыпхъэнкӀэну	фымыпхъэнкӀэну	мыпхъэнкӀэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпхъанкӀэ	узэрыпхъанкӀэ	зэрыпхъанкӀэ	дызэрыпхъанкӀэ	фызэрыпхъанкӀэ	зэрыпхъанкӀэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыпхъанкӀэ	узэрымыпхъанкӀэ	зэрымыпхъанкӀэ	дызэрымыпхъанкӀэ	фызэрымыпхъанкӀэ	мызэрыпхъанкӀэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпхъэнкӀа	узэрыпхъэнкӀа	зэрыпхъэнкӀа	дызэрыпхъэнкӀа	фызэрыпхъэнкӀа	зэрыпхъэнкӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыпхъэнкӀа	узэрымыпхъэнкӀа	зэрымыпхъэнкӀа	дызэрымыпхъэнкӀа	фызэрымыпхъэнкӀа	зэрымыпхъэнкӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпхъэнкӀэгъа	узэрыпхъэнкӀэгъа	зэрыпхъэнкӀэгъа	дызэрыпхъэнкӀэгъа	фызэрыпхъэнкӀэгъа	зэрыпхъэнкӀэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыпхъэнкӀэгъа	узэрымыпхъэнкӀэгъа	зэрымыпхъэнкӀэгъа	дызэрымыпхъэнкӀэгъа	фызэрымыпхъэнкӀэгъа	зэрымыпхъэнкӀэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпхъэнкӀэн	узэрыпхъэнкӀэн	зэрыпхъэнкӀэн	дызэрыпхъэнкӀэн	фызэрыпхъэнкӀэн	зэрыпхъэнкӀэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыпхъэнкӀэн	узэрымыпхъэнкӀэн	зэрымыпхъэнкӀэн	дызэрымыпхъэнкӀэн	фызэрымыпхъэнкӀэн	зэрымыпхъэнкӀэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпхъэнкӀэну	узэрыпхъэнкӀэну	зэрыпхъэнкӀэну	дызэрыпхъэнкӀэну	фызэрыпхъэнкӀэну	зэрыпхъэнкӀэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыпхъэнкӀэну	узэрымыпхъэнкӀэну	зэрымыпхъэнкӀэну	дызэрымыпхъэнкӀэну	фызэрымыпхъэнкӀэну	зэрымыпхъэнкӀэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпхъанкӀэ	ущыпхъанкӀэ	щыпхъанкӀэ	дыщыпхъанкӀэ	фыщыпхъанкӀэ	щыпхъанкӀэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыпхъанкӀэ	ущымыпхъанкӀэ	щымыпхъанкӀэ	дыщымыпхъанкӀэ	фыщымыпхъанкӀэ	щымыпхъанкӀэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпхъэнкӀа	ущыпхъэнкӀа	щыпхъэнкӀа	дыщыпхъэнкӀа	фыщыпхъэнкӀа	щыпхъэнкӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыпхъэнкӀа	ущымыпхъэнкӀа	щымыпхъэнкӀа	дыщымыпхъэнкӀа	фыщымыпхъэнкӀа	щымыпхъэнкӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпхъэнкӀэгъа	ущыпхъэнкӀэгъа	щыпхъэнкӀэгъа	дыщыпхъэнкӀэгъа	фыщыпхъэнкӀэгъа	щыпхъэнкӀэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыпхъэнкӀэгъа	ущымыпхъэнкӀэгъа	щымыпхъэнкӀэгъа	дыщымыпхъэнкӀэгъа	фыщымыпхъэнкӀэгъа	щымыпхъэнкӀэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпхъэнкӀэн	ущыпхъэнкӀэн	щыпхъэнкӀэн	дыщыпхъэнкӀэн	фыщыпхъэнкӀэн	щыпхъэнкӀэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыпхъэнкӀэн	ущымыпхъэнкӀэн	щымыпхъэнкӀэн	дыщымыпхъэнкӀэн	фыщымыпхъэнкӀэн	щымыпхъэнкӀэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпхъэнкӀэну	ущыпхъэнкӀэну	щыпхъэнкӀэну	дыщыпхъэнкӀэну	фыщыпхъэнкӀэну	щыпхъэнкӀэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыпхъэнкӀэну	ущымыпхъэнкӀэну	щымыпхъэнкӀэну	дыщымыпхъэнкӀэну	фыщымыпхъэнкӀэну	щымыпхъэнкӀэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпхъанкӀэ	уздэпхъанкӀэ	здэпхъанкӀэ	дыздэпхъанкӀэ	фыздэпхъанкӀэ	здэпхъанкӀэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыпхъанкӀэ	уздэмыпхъанкӀэ	здэмыпхъанкӀэ	дыздэмыпхъанкӀэ	фыздэмыпхъанкӀэ	здэмыпхъанкӀэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпхъэнкӀа	уздэпхъэнкӀа	здэпхъэнкӀа	дыздэпхъэнкӀа	фыздэпхъэнкӀа	здэпхъэнкӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыпхъэнкӀа	уздэмыпхъэнкӀа	здэмыпхъэнкӀа	дыздэмыпхъэнкӀа	фыздэмыпхъэнкӀа	здэмыпхъэнкӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпхъэнкӀэгъа	уздэпхъэнкӀэгъа	здэпхъэнкӀэгъа	дыздэпхъэнкӀэгъа	фыздэпхъэнкӀэгъа	здэпхъэнкӀэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыпхъэнкӀэгъа	уздэмыпхъэнкӀэгъа	здэмыпхъэнкӀэгъа	дыздэмыпхъэнкӀэгъа	фыздэмыпхъэнкӀэгъа	здэмыпхъэнкӀэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпхъэнкӀэн	уздэпхъэнкӀэн	здэпхъэнкӀэн	дыздэпхъэнкӀэн	фыздэпхъэнкӀэн	здэпхъэнкӀэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыпхъэнкӀэн	уздэмыпхъэнкӀэн	здэмыпхъэнкӀэн	дыздэмыпхъэнкӀэн	фыздэмыпхъэнкӀэн	здэмыпхъэнкӀэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпхъэнкӀэну	уздэпхъэнкӀэну	здэпхъэнкӀэну	дыздэпхъэнкӀэну	фыздэпхъэнкӀэну	здэпхъэнкӀэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыпхъэнкӀэну	уздэмыпхъэнкӀэну	здэмыпхъэнкӀэну	дыздэмыпхъэнкӀэну	фыздэмыпхъэнкӀэну	здэмыпхъэнкӀэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпхъанкӀэ	ущӀэпхъанкӀэ	щӀэпхъанкӀэ	дыщӀэпхъанкӀэ	фыщӀэпхъанкӀэ	щӀэпхъанкӀэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыпхъанкӀэ	ущӀэмыпхъанкӀэ	щӀэмыпхъанкӀэ	дыщӀэмыпхъанкӀэ	фыщӀэмыпхъанкӀэ	щӀэмыпхъанкӀэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпхъэнкӀа	ущӀэпхъэнкӀа	щӀэпхъэнкӀа	дыщӀэпхъэнкӀа	фыщӀэпхъэнкӀа	щӀэпхъэнкӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыпхъэнкӀа	ущӀэмыпхъэнкӀа	щӀэмыпхъэнкӀа	дыщӀэмыпхъэнкӀа	фыщӀэмыпхъэнкӀа	щӀэмыпхъэнкӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпхъэнкӀэгъа	ущӀэпхъэнкӀэгъа	щӀэпхъэнкӀэгъа	дыщӀэпхъэнкӀэгъа	фыщӀэпхъэнкӀэгъа	щӀэпхъэнкӀэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыпхъэнкӀэгъа	ущӀэмыпхъэнкӀэгъа	щӀэмыпхъэнкӀэгъа	дыщӀэмыпхъэнкӀэгъа	фыщӀэмыпхъэнкӀэгъа	щӀэмыпхъэнкӀэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпхъэнкӀэн	ущӀэпхъэнкӀэн	щӀэпхъэнкӀэн	дыщӀэпхъэнкӀэн	фыщӀэпхъэнкӀэн	щӀэпхъэнкӀэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыпхъэнкӀэн	ущӀэмыпхъэнкӀэн	щӀэмыпхъэнкӀэн	дыщӀэмыпхъэнкӀэн	фыщӀэмыпхъэнкӀэн	щӀэмыпхъэнкӀэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпхъэнкӀэну	ущӀэпхъэнкӀэну	щӀэпхъэнкӀэну	дыщӀэпхъэнкӀэну	фыщӀэпхъэнкӀэну	щӀэпхъэнкӀэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыпхъэнкӀэну	ущӀэмыпхъэнкӀэну	щӀэмыпхъэнкӀэну	дыщӀэмыпхъэнкӀэну	фыщӀэмыпхъэнкӀэну	щӀэмыпхъэнкӀэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпхъанкӀэу	упхъанкӀэу	пхъанкӀэу	дыпхъанкӀэу	фыпхъанкӀэу	пхъанкӀэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпхъанкӀэу	умыпхъанкӀэу	мыпхъанкӀэу	дымыпхъанкӀэу	фымыпхъанкӀэу	мыпхъанкӀэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпхъэнкӀауэ	упхъэнкӀауэ	пхъэнкӀауэ	дыпхъэнкӀауэ	фыпхъэнкӀауэ	пхъэнкӀауэ / пхъэнкӀа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпхъэнкӀауэ	умыпхъэнкӀауэ	мыпхъэнкӀауэ	дымыпхъэнкӀауэ	фымыпхъэнкӀауэ	мыпхъэнкӀауэ(хэ) / мыпхъэнкӀа(хэ)у
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпхъанкӀэурэ	упхъанкӀэурэ	пхъанкӀэурэ	дыпхъанкӀэурэ	фыпхъанкӀэурэ	пхъанкӀэ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сымыпхъанкӀэурэ	умыпхъанкӀэурэ	мыпхъанкӀэурэ	дымыпхъанкӀэурэ	фымыпхъанкӀэурэ	мыпхъанкӀэ(хэ)урэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пхъанкӀ]э	[пхъанкӀ]эр	--	[пхъанкӀ]эхэр
Эргативнэ:	[пхъанкӀ]э	[пхъанкӀ]эм	--	[пхъанкӀ]эхэм
Послеложнэ:	[пхъанкӀ]экӀэ	[пхъанкӀ]эмкӀэ	[пхъанкӀ]эхэкӀэ	[пхъанкӀ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[пхъанкӀ]эуэ	[пхъанкӀ]эрауэ	[пхъанкӀ]эхэу	[пхъанкӀ]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пхъэнкӀ]а	[пхъэнкӀ]ар	--	[пхъэнкӀ]ахэр
Эргативнэ:	[пхъэнкӀ]а	[пхъэнкӀ]ам	--	[пхъэнкӀ]ахэм
Послеложнэ:	[пхъэнкӀ]акӀэ	[пхъэнкӀ]амкӀэ	[пхъэнкӀ]ахэкӀэ	[пхъэнкӀ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[пхъэнкӀ]ауэ	[пхъэнкӀ]арауэ	[пхъэнкӀ]ахэу	[пхъэнкӀ]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пхъэнкӀ]эн	[пхъэнкӀ]эныр	--	[пхъэнкӀ]энхэр
Эргативнэ:	[пхъэнкӀ]эн	[пхъэнкӀ]эным	--	[пхъэнкӀ]энхэм
Послеложнэ:	[пхъэнкӀ]энкӀэ	[пхъэнкӀ]энымкӀэ	[пхъэнкӀ]энхэкӀэ	[пхъэнкӀ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[пхъэнкӀ]эну	[пхъэнкӀ]энырауэ	[пхъэнкӀ]энхэу	[пхъэнкӀ]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пхъэнкӀ]эну	[пхъэнкӀ]энур	--	[пхъэнкӀ]энухэр
Эргативнэ:	[пхъэнкӀ]эну	[пхъэнкӀ]энум	--	[пхъэнкӀ]энухэм
Послеложнэ:	[пхъэнкӀ]энукӀэ	[пхъэнкӀ]энумкӀэ	[пхъэнкӀ]энухэкӀэ	[пхъэнкӀ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[пхъэнкӀ]энууэ	[пхъэнкӀ]энурауэ	[пхъэнкӀ]энухэу	[пхъэнкӀ]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. ЖыхапхъэкӀэ птхъуурэ пхъэнкӀий зэхуэтхъусын, жыхапхъэкӀэ зыгуэр гъэкъэбзэн.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Фызыр мэпхъанкӀэ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пхъэнкӏэн: be busy sweeping
• Фызыр мэпхъанкӀэ: the woman is busy sweeping.

УРЫСЫБЗЭ

• пхъэнкӏэн: подметать, мести
• Фызыр мэпхъанкӀэ: женщина подметает.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын