пхыӏукӏын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pxǝʔʷǝ'tʹʂǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пхы- + [ӏу] + -кӏ + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пхыӏукӏын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пхыӏукӏын
щымыӀэныгъэ:	пхымыӏукӏын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏын	упхыӏукӏын	пхыӏукӏын	дыпхыӏукӏын	фыпхыӏукӏын	пхыӏукӏын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏын	упхымыӏукӏын	пхымыӏукӏын	дыпхымыӏукӏын	фыпхымыӏукӏын	пхымыӏукӏын(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пхыӏукӏ!	фыпхыӏукӏ!
щымыӀэныгъэ:	упхымыӏукӏ!	фыпхымыӏукӏ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпхреӏукӏ	упхреӏукӏ	пхреӏукӏ	дыпхреӏукӏ	фыпхреӏукӏ	пхреӏукӏ
щымыӀэныгъэ:	сыпхремыӏукӏ	упхремыӏукӏ	пхремыӏукӏ	дыпхремыӏукӏ	фыпхремыӏукӏ	пхремыӏукӏ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхоӏукӏ(ыр)	упхоӏукӏ(ыр)	пхоӏукӏ(ыр)	дыпхоӏукӏ(ыр)	фыпхоӏукӏ(ыр)	пхоӏукӏ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыркъым	упхыӏукӏыркъым	пхыӏукӏыркъым	дыпхыӏукӏыркъым	фыпхыӏукӏыркъым	пхыӏукӏ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏ(ыр)т	упхыӏукӏ(ыр)т	пхыӏукӏ(ыр)т	дыпхыӏукӏ(ыр)т	фыпхыӏукӏ(ыр)т	пхыӏукӏ(ыр)т / пхыӏукӏхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏ(ыр)тэкъым	упхыӏукӏ(ыр)тэкъым	пхыӏукӏ(ыр)тэкъым	дыпхыӏукӏ(ыр)тэкъым	фыпхыӏукӏ(ыр)тэкъым	пхыӏукӏ(ыр)тэкъым / пхыӏукӏхэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏащ	упхыӏукӏащ	пхыӏукӏащ	дыпхыӏукӏащ	фыпхыӏукӏащ	пхыӏукӏа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏакъым	упхыӏукӏакъым	пхыӏукӏакъым	дыпхыӏукӏакъым	фыпхыӏукӏакъым	пхыӏукӏа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏат	упхыӏукӏат	пхыӏукӏат	дыпхыӏукӏат	фыпхыӏукӏат	пхыӏукӏа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏатэкъым	упхыӏукӏатэкъым	пхыӏукӏатэкъым	дыпхыӏукӏатэкъым	фыпхыӏукӏатэкъым	пхыӏукӏа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыгъащ	упхыӏукӏыгъащ	пхыӏукӏыгъащ	дыпхыӏукӏыгъащ	фыпхыӏукӏыгъащ	пхыӏукӏыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыгъакъым	упхыӏукӏыгъакъым	пхыӏукӏыгъакъым	дыпхыӏукӏыгъакъым	фыпхыӏукӏыгъакъым	пхыӏукӏыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыгъат	упхыӏукӏыгъат	пхыӏукӏыгъат	дыпхыӏукӏыгъат	фыпхыӏукӏыгъат	пхыӏукӏыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыгъатэкъым	упхыӏукӏыгъатэкъым	пхыӏукӏыгъатэкъым	дыпхыӏукӏыгъатэкъым	фыпхыӏукӏыгъатэкъым	пхыӏукӏыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏщ	упхыӏукӏщ	пхыӏукӏщ	дыпхыӏукӏщ	фыпхыӏукӏщ	пхыӏукӏ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏкъым	упхыӏукӏкъым	пхыӏукӏкъым	дыпхыӏукӏкъым	фыпхыӏукӏкъым	пхыӏукӏ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏт	упхыӏукӏт	пхыӏукӏт	дыпхыӏукӏт	фыпхыӏукӏт	пхыӏукӏ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏтэкъым	упхыӏукӏтэкъым	пхыӏукӏтэкъым	дыпхыӏукӏтэкъым	фыпхыӏукӏтэкъым	пхыӏукӏ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынщ	упхыӏукӏынщ	пхыӏукӏынщ	дыпхыӏукӏынщ	фыпхыӏукӏынщ	пхыӏукӏын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынкъым	упхыӏукӏынкъым	пхыӏукӏынкъым	дыпхыӏукӏынкъым	фыпхыӏукӏынкъым	пхыӏукӏын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынущ	упхыӏукӏынущ	пхыӏукӏынущ	дыпхыӏукӏынущ	фыпхыӏукӏынущ	пхыӏукӏыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынукъым	упхыӏукӏынукъым	пхыӏукӏынукъым	дыпхыӏукӏынукъым	фыпхыӏукӏынукъым	пхыӏукӏыну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏрэ	упхыӏукӏрэ	пхыӏукӏрэ	дыпхыӏукӏрэ	фыпхыӏукӏрэ	пхыӏукӏ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыркъэ	упхыӏукӏыркъэ	пхыӏукӏыркъэ	дыпхыӏукӏыркъэ	фыпхыӏукӏыркъэ	пхыӏукӏыркъэ / пхыӏукӏхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏ(ыр)т	упхыӏукӏ(ыр)т	пхыӏукӏ(ыр)т	дыпхыӏукӏ(ыр)т	фыпхыӏукӏ(ыр)т	пхыӏукӏ(ыр)т / пхыӏукӏхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏ(ыр)тэкъэ	упхыӏукӏ(ыр)тэкъэ	пхыӏукӏ(ыр)тэкъэ	дыпхыӏукӏ(ыр)тэкъэ	фыпхыӏукӏ(ыр)тэкъэ	пхыӏукӏ(ыр)тэкъэ / пхыӏукӏхэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏа	упхыӏукӏа	пхыӏукӏа	дыпхыӏукӏа	фыпхыӏукӏа	пхыӏукӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏакъэ	упхыӏукӏакъэ	пхыӏукӏакъэ	дыпхыӏукӏакъэ	фыпхыӏукӏакъэ	пхыӏукӏа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏат	упхыӏукӏат	пхыӏукӏат	дыпхыӏукӏат	фыпхыӏукӏат	пхыӏукӏа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏатэкъэ	упхыӏукӏатэкъэ	пхыӏукӏатэкъэ	дыпхыӏукӏатэкъэ	фыпхыӏукӏатэкъэ	пхыӏукӏа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыгъа	упхыӏукӏыгъа	пхыӏукӏыгъа	дыпхыӏукӏыгъа	фыпхыӏукӏыгъа	пхыӏукӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыгъакъэ	упхыӏукӏыгъакъэ	пхыӏукӏыгъакъэ	дыпхыӏукӏыгъакъэ	фыпхыӏукӏыгъакъэ	пхыӏукӏыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыгъат	упхыӏукӏыгъат	пхыӏукӏыгъат	дыпхыӏукӏыгъат	фыпхыӏукӏыгъат	пхыӏукӏыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыгъатэкъэ	упхыӏукӏыгъатэкъэ	пхыӏукӏыгъатэкъэ	дыпхыӏукӏыгъатэкъэ	фыпхыӏукӏыгъатэкъэ	пхыӏукӏыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏ	упхыӏукӏ	пхыӏукӏ	дыпхыӏукӏ	фыпхыӏукӏ	пхыӏукӏ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏкъэ	упхыӏукӏкъэ	пхыӏукӏкъэ	дыпхыӏукӏкъэ	фыпхыӏукӏкъэ	пхыӏукӏ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏт	упхыӏукӏт	пхыӏукӏт	дыпхыӏукӏт	фыпхыӏукӏт	пхыӏукӏ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏтэкъэ	упхыӏукӏтэкъэ	пхыӏукӏтэкъэ	дыпхыӏукӏтэкъэ	фыпхыӏукӏтэкъэ	пхыӏукӏ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏын	упхыӏукӏын	пхыӏукӏын	дыпхыӏукӏын	фыпхыӏукӏын	пхыӏукӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынкъэ	упхыӏукӏынкъэ	пхыӏукӏынкъэ	дыпхыӏукӏынкъэ	фыпхыӏукӏынкъэ	пхыӏукӏын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыну	упхыӏукӏыну	пхыӏукӏыну	дыпхыӏукӏыну	фыпхыӏукӏыну	пхыӏукӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынукъэ	упхыӏукӏынукъэ	пхыӏукӏынукъэ	дыпхыӏукӏынукъэ	фыпхыӏукӏынукъэ	пхыӏукӏыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏмэ	упхыӏукӏмэ	пхыӏукӏмэ	дыпхыӏукӏмэ	фыпхыӏукӏмэ	пхыӏукӏ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏмэ	упхымыӏукӏмэ	пхымыӏукӏмэ	дыпхымыӏукӏмэ	фыпхымыӏукӏмэ	пхымыӏукӏ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏамэ	упхыӏукӏамэ	пхыӏукӏамэ	дыпхыӏукӏамэ	фыпхыӏукӏамэ	пхыӏукӏа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏамэ	упхымыӏукӏамэ	пхымыӏукӏамэ	дыпхымыӏукӏамэ	фыпхымыӏукӏамэ	пхымыӏукӏа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыгъамэ	упхыӏукӏыгъамэ	пхыӏукӏыгъамэ	дыпхыӏукӏыгъамэ	фыпхыӏукӏыгъамэ	пхыӏукӏыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏыгъамэ	упхымыӏукӏыгъамэ	пхымыӏукӏыгъамэ	дыпхымыӏукӏыгъамэ	фыпхымыӏукӏыгъамэ	пхымыӏукӏыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынмэ	упхыӏукӏынмэ	пхыӏукӏынмэ	дыпхыӏукӏынмэ	фыпхыӏукӏынмэ	пхыӏукӏын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏынмэ	упхымыӏукӏынмэ	пхымыӏукӏынмэ	дыпхымыӏукӏынмэ	фыпхымыӏукӏынмэ	пхымыӏукӏын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынумэ	упхыӏукӏынумэ	пхыӏукӏынумэ	дыпхыӏукӏынумэ	фыпхыӏукӏынумэ	пхыӏукӏыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏынумэ	упхымыӏукӏынумэ	пхымыӏукӏынумэ	дыпхымыӏукӏынумэ	фыпхымыӏукӏынумэ	пхымыӏукӏыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏтэмэ	упхыӏукӏтэмэ	пхыӏукӏтэмэ	дыпхыӏукӏтэмэ	фыпхыӏукӏтэмэ	пхыӏукӏ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏтэмэ	упхымыӏукӏтэмэ	пхымыӏукӏтэмэ	дыпхымыӏукӏтэмэ	фыпхымыӏукӏтэмэ	пхымыӏукӏ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏатэмэ	упхыӏукӏатэмэ	пхыӏукӏатэмэ	дыпхыӏукӏатэмэ	фыпхыӏукӏатэмэ	пхыӏукӏа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏатэмэ	упхымыӏукӏатэмэ	пхымыӏукӏатэмэ	дыпхымыӏукӏатэмэ	фыпхымыӏукӏатэмэ	пхымыӏукӏа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыгъатэмэ	упхыӏукӏыгъатэмэ	пхыӏукӏыгъатэмэ	дыпхыӏукӏыгъатэмэ	фыпхыӏукӏыгъатэмэ	пхыӏукӏыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏыгъатэмэ	упхымыӏукӏыгъатэмэ	пхымыӏукӏыгъатэмэ	дыпхымыӏукӏыгъатэмэ	фыпхымыӏукӏыгъатэмэ	пхымыӏукӏыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынтэмэ	упхыӏукӏынтэмэ	пхыӏукӏынтэмэ	дыпхыӏукӏынтэмэ	фыпхыӏукӏынтэмэ	пхыӏукӏын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏынтэмэ	упхымыӏукӏынтэмэ	пхымыӏукӏынтэмэ	дыпхымыӏукӏынтэмэ	фыпхымыӏукӏынтэмэ	пхымыӏукӏын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынутэмэ	упхыӏукӏынутэмэ	пхыӏукӏынутэмэ	дыпхыӏукӏынутэмэ	фыпхыӏукӏынутэмэ	пхыӏукӏыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏынутэмэ	упхымыӏукӏынутэмэ	пхымыӏукӏынутэмэ	дыпхымыӏукӏынутэмэ	фыпхымыӏукӏынутэмэ	пхымыӏукӏыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынт	упхыӏукӏынт	пхыӏукӏынт	дыпхыӏукӏынт	фыпхыӏукӏынт	пхыӏукӏын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынтэкъым	упхыӏукӏынтэкъым	пхыӏукӏынтэкъым	дыпхыӏукӏынтэкъым	фыпхыӏукӏынтэкъым	пхыӏукӏын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынут	упхыӏукӏынут	пхыӏукӏынут	дыпхыӏукӏынут	фыпхыӏукӏынут	пхыӏукӏыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынутэкъым	упхыӏукӏынутэкъым	пхыӏукӏынутэкъым	дыпхыӏукӏынутэкъым	фыпхыӏукӏынутэкъым	пхыӏукӏыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏми	упхыӏукӏми	пхыӏукӏми	дыпхыӏукӏми	фыпхыӏукӏми	пхыӏукӏ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏми	упхымыӏукӏми	пхымыӏукӏми	дыпхымыӏукӏми	фыпхымыӏукӏми	пхымыӏукӏ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏами	упхыӏукӏами	пхыӏукӏами	дыпхыӏукӏами	фыпхыӏукӏами	пхыӏукӏа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏами	упхымыӏукӏами	пхымыӏукӏами	дыпхымыӏукӏами	фыпхымыӏукӏами	пхымыӏукӏа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыгъами	упхыӏукӏыгъами	пхыӏукӏыгъами	дыпхыӏукӏыгъами	фыпхыӏукӏыгъами	пхыӏукӏыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏыгъами	упхымыӏукӏыгъами	пхымыӏукӏыгъами	дыпхымыӏукӏыгъами	фыпхымыӏукӏыгъами	пхымыӏукӏыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынми	упхыӏукӏынми	пхыӏукӏынми	дыпхыӏукӏынми	фыпхыӏукӏынми	пхыӏукӏын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏынми	упхымыӏукӏынми	пхымыӏукӏынми	дыпхымыӏукӏынми	фыпхымыӏукӏынми	пхымыӏукӏын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынуми	упхыӏукӏынуми	пхыӏукӏынуми	дыпхыӏукӏынуми	фыпхыӏукӏынуми	пхыӏукӏыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏынуми	упхымыӏукӏынуми	пхымыӏукӏынуми	дыпхымыӏукӏынуми	фыпхымыӏукӏынуми	пхымыӏукӏыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏтэми	упхыӏукӏтэми	пхыӏукӏтэми	дыпхыӏукӏтэми	фыпхыӏукӏтэми	пхыӏукӏ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏтэми	упхымыӏукӏтэми	пхымыӏукӏтэми	дыпхымыӏукӏтэми	фыпхымыӏукӏтэми	пхымыӏукӏ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏатэми	упхыӏукӏатэми	пхыӏукӏатэми	дыпхыӏукӏатэми	фыпхыӏукӏатэми	пхыӏукӏа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏатэми	упхымыӏукӏатэми	пхымыӏукӏатэми	дыпхымыӏукӏатэми	фыпхымыӏукӏатэми	пхымыӏукӏа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏыгъатэми	упхыӏукӏыгъатэми	пхыӏукӏыгъатэми	дыпхыӏукӏыгъатэми	фыпхыӏукӏыгъатэми	пхыӏукӏыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏыгъатэми	упхымыӏукӏыгъатэми	пхымыӏукӏыгъатэми	дыпхымыӏукӏыгъатэми	фыпхымыӏукӏыгъатэми	пхымыӏукӏыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынтэми	упхыӏукӏынтэми	пхыӏукӏынтэми	дыпхыӏукӏынтэми	фыпхыӏукӏынтэми	пхыӏукӏын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏынтэми	упхымыӏукӏынтэми	пхымыӏукӏынтэми	дыпхымыӏукӏынтэми	фыпхымыӏукӏынтэми	пхымыӏукӏын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏынутэми	упхыӏукӏынутэми	пхыӏукӏынутэми	дыпхыӏукӏынутэми	фыпхыӏукӏынутэми	пхыӏукӏыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏынутэми	упхымыӏукӏынутэми	пхымыӏукӏынутэми	дыпхымыӏукӏынутэми	фыпхымыӏукӏынутэми	пхымыӏукӏыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏаи	упхыӏукӏаи	пхыӏукӏаи	дыпхыӏукӏаи	фыпхыӏукӏаи	пхыӏукӏаи
щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏакъыми	упхыӏукӏакъыми	пхыӏукӏакъыми	дыпхыӏукӏакъыми	фыпхыӏукӏакъыми	пхыӏукӏакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏащэрэт	упхыӏукӏащэрэт	пхыӏукӏащэрэт	дыпхыӏукӏащэрэт	фыпхыӏукӏащэрэт	пхыӏукӏащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпхымыӏукӏащэрэт	упхымыӏукӏащэрэт	пхымыӏукӏащэрэт	дыпхымыӏукӏащэрэт	фыпхымыӏукӏащэрэт	пхымыӏукӏащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнщ	упхыӏукӏагъэнщ	пхыӏукӏагъэнщ	дыпхыӏукӏагъэнщ	фыпхыӏукӏагъэнщ	пхыӏукӏагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнкъым	упхыӏукӏагъэнкъым	пхыӏукӏагъэнкъым	дыпхыӏукӏагъэнкъым	фыпхыӏукӏагъэнкъым	пхыӏукӏагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнт	упхыӏукӏагъэнт	пхыӏукӏагъэнт	дыпхыӏукӏагъэнт	фыпхыӏукӏагъэнт	пхыӏукӏагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнтэкъым	упхыӏукӏагъэнтэкъым	пхыӏукӏагъэнтэкъым	дыпхыӏукӏагъэнтэкъым	фыпхыӏукӏагъэнтэкъым	пхыӏукӏагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэн	упхыӏукӏагъэн	пхыӏукӏагъэн	дыпхыӏукӏагъэн	фыпхыӏукӏагъэн	пхыӏукӏагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнкъэ	упхыӏукӏагъэнкъэ	пхыӏукӏагъэнкъэ	дыпхыӏукӏагъэнкъэ	фыпхыӏукӏагъэнкъэ	пхыӏукӏагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнт	упхыӏукӏагъэнт	пхыӏукӏагъэнт	дыпхыӏукӏагъэнт	фыпхыӏукӏагъэнт	пхыӏукӏагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнтэкъэ	упхыӏукӏагъэнтэкъэ	пхыӏукӏагъэнтэкъэ	дыпхыӏукӏагъэнтэкъэ	фыпхыӏукӏагъэнтэкъэ	пхыӏукӏагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнӏукӏ	упхыӏукӏагъэнӏукӏ	пхыӏукӏагъэнӏукӏ	дыпхыӏукӏагъэнӏукӏ	фыпхыӏукӏагъэнӏукӏ	пхыӏукӏагъэнӏукӏ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнукъым	упхыӏукӏагъэнукъым	пхыӏукӏагъэнукъым	дыпхыӏукӏагъэнукъым	фыпхыӏукӏагъэнукъым	пхыӏукӏагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнут	упхыӏукӏагъэнут	пхыӏукӏагъэнут	дыпхыӏукӏагъэнут	фыпхыӏукӏагъэнут	пхыӏукӏагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнутэкъым	упхыӏукӏагъэнутэкъым	пхыӏукӏагъэнутэкъым	дыпхыӏукӏагъэнутэкъым	фыпхыӏукӏагъэнутэкъым	пхыӏукӏагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэну	упхыӏукӏагъэну	пхыӏукӏагъэну	дыпхыӏукӏагъэну	фыпхыӏукӏагъэну	пхыӏукӏагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнукъэ	упхыӏукӏагъэнукъэ	пхыӏукӏагъэнукъэ	дыпхыӏукӏагъэнукъэ	фыпхыӏукӏагъэнукъэ	пхыӏукӏагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнут	упхыӏукӏагъэнут	пхыӏукӏагъэнут	дыпхыӏукӏагъэнут	фыпхыӏукӏагъэнут	пхыӏукӏагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпхыӏукӏагъэнутэкъэ	упхыӏукӏагъэнутэкъэ	пхыӏукӏагъэнутэкъэ	дыпхыӏукӏагъэнутэкъэ	фыпхыӏукӏагъэнутэкъэ	пхыӏукӏагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпхыӏукӏ	упхыӏукӏ	пхыӏукӏ	дыпхыӏукӏ	фыпхыӏукӏ	пхыӏукӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпхымыӏукӏ	упхымыӏукӏ	пхымыӏукӏ	дыпхымыӏукӏ	фыпхымыӏукӏ	пхымыӏукӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпхыӏукӏа	упхыӏукӏа	пхыӏукӏа	дыпхыӏукӏа	фыпхыӏукӏа	пхыӏукӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпхымыӏукӏа	упхымыӏукӏа	пхымыӏукӏа	дыпхымыӏукӏа	фыпхымыӏукӏа	пхымыӏукӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпхыӏукӏыгъа	упхыӏукӏыгъа	пхыӏукӏыгъа	дыпхыӏукӏыгъа	фыпхыӏукӏыгъа	пхыӏукӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпхымыӏукӏыгъа	упхымыӏукӏыгъа	пхымыӏукӏыгъа	дыпхымыӏукӏыгъа	фыпхымыӏукӏыгъа	пхымыӏукӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпхыӏукӏын	упхыӏукӏын	пхыӏукӏын	дыпхыӏукӏын	фыпхыӏукӏын	пхыӏукӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпхымыӏукӏын	упхымыӏукӏын	пхымыӏукӏын	дыпхымыӏукӏын	фыпхымыӏукӏын	пхымыӏукӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпхыӏукӏыну	упхыӏукӏыну	пхыӏукӏыну	дыпхыӏукӏыну	фыпхыӏукӏыну	пхыӏукӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпхымыӏукӏыну	упхымыӏукӏыну	пхымыӏукӏыну	дыпхымыӏукӏыну	фыпхымыӏукӏыну	пхымыӏукӏыну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъупх зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпхыӏукӏ	узэрыпхыӏукӏ	зэрыпхыӏукӏ	дызэрыпхыӏукӏ	фызэрыпхыӏукӏ	зэрыпхыӏукӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпхымыӏукӏ	узэрыпхымыӏукӏ	зэрыпхымыӏукӏ	дызэрыпхымыӏукӏ	фызэрыпхымыӏукӏ	зэрыпхымыӏукӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпхыӏукӏа	узэрыпхыӏукӏа	зэрыпхыӏукӏа	дызэрыпхыӏукӏа	фызэрыпхыӏукӏа	зэрыпхыӏукӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпхымыӏукӏа	узэрыпхымыӏукӏа	зэрыпхымыӏукӏа	дызэрыпхымыӏукӏа	фызэрыпхымыӏукӏа	зэрыпхымыӏукӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпхыӏукӏыгъа	узэрыпхыӏукӏыгъа	зэрыпхыӏукӏыгъа	дызэрыпхыӏукӏыгъа	фызэрыпхыӏукӏыгъа	зэрыпхыӏукӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпхымыӏукӏыгъа	узэрыпхымыӏукӏыгъа	зэрыпхымыӏукӏыгъа	дызэрыпхымыӏукӏыгъа	фызэрыпхымыӏукӏыгъа	зэрыпхымыӏукӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпхыӏукӏын	узэрыпхыӏукӏын	зэрыпхыӏукӏын	дызэрыпхыӏукӏын	фызэрыпхыӏукӏын	зэрыпхыӏукӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпхымыӏукӏын	узэрыпхымыӏукӏын	зэрыпхымыӏукӏын	дызэрыпхымыӏукӏын	фызэрыпхымыӏукӏын	зэрыпхымыӏукӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпхыӏукӏыну	узэрыпхыӏукӏыну	зэрыпхыӏукӏыну	дызэрыпхыӏукӏыну	фызэрыпхыӏукӏыну	зэрыпхыӏукӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпхымыӏукӏыну	узэрыпхымыӏукӏыну	зэрыпхымыӏукӏыну	дызэрыпхымыӏукӏыну	фызэрыпхымыӏукӏыну	зэрыпхымыӏукӏыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпхыӏукӏ	ущыпхыӏукӏ	щыпхыӏукӏ	дыщыпхыӏукӏ	фыщыпхыӏукӏ	щыпхыӏукӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпхымыӏукӏ	ущыпхымыӏукӏ	щыпхымыӏукӏ	дыщыпхымыӏукӏ	фыщыпхымыӏукӏ	щыпхымыӏукӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпхыӏукӏа	ущыпхыӏукӏа	ущыпхыӏукӏа	дыщыпхыӏукӏа	фыщыпхыӏукӏа	щыпхыӏукӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпхымыӏукӏа	фыщипхымыӏукӏа	щыпхымыӏукӏа	дыщыпхымыӏукӏа	фыщыпхымыӏукӏа	щыпхымыӏукӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпхыӏукӏыгъа	ущыпхыӏукӏыгъа	щыпхыӏукӏыгъа	дыщыпхыӏукӏыгъа	фыщыпхыӏукӏыгъа	щыпхыӏукӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпхымыӏукӏыгъа	ущыпхымыӏукӏыгъа	щыпхымыӏукӏыгъа	дыщыпхымыӏукӏыгъа	фыщыпхымыӏукӏыгъа	щыпхымыӏукӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпхыӏукӏын	ущыпхыӏукӏын	щыпхыӏукӏын	дыщыпхыӏукӏын	фыщыпхыӏукӏын	щыпхыӏукӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпхымыӏукӏын	ущыпхыӏукӏын	щыпхымыӏукӏын	дыщыпхымыӏукӏын	фыщыпхымыӏукӏын	щыпхымыӏукӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпхыӏукӏыну	ущыпхыӏукӏыну	щыпхыӏукӏыну	дыщыпхыӏукӏыну	фыщыпхыӏукӏыну	щыпхыӏукӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпхымыӏукӏыну	ущыпхымыӏукӏыну	щыпхымыӏукӏыну	дыщыпхымыӏукӏыну	фыщыпхымыӏукӏыну	щыпхымыӏукӏыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпхыӏукӏ	уздыпхыӏукӏ	здыпхыӏукӏ	дыздыпхыӏукӏ	фыздыпхыӏукӏ	здыпхыӏукӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпхымыӏукӏ	уздыпхымыӏукӏ	здыпхымыӏукӏ	дыздыпхымыӏукӏ	фыздыпхымыӏукӏ	здыпхымыӏукӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпхыӏукӏа	уздыпхыӏукӏа	здыпхыӏукӏа	дыздыпхыӏукӏа	фыздыпхыӏукӏа	здыпхыӏукӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпхымыӏукӏа	уздыпхымыӏукӏа	здыпхымыӏукӏа	дыздыпхымыӏукӏа	фыздыпхымыӏукӏа	здыпхымыӏукӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпхыӏукӏыгъа	уздыпхыӏукӏыгъа	здыпхыӏукӏыгъа	дыздыпхыӏукӏыгъа	фыздыпхыӏукӏыгъа	здыпхыӏукӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпхымыӏукӏыгъа	уздыпхымыӏукӏыгъа	здыпхымыӏукӏыгъа	дыздыпхымыӏукӏыгъа	фыздыпхымыӏукӏыгъа	здыпхымыӏукӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпхыӏукӏын	уздыпхыӏукӏын	здыпхыӏукӏын	дыздыпхыӏукӏын	фыздыпхыӏукӏын	здыпхыӏукӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпхымыӏукӏын	уздыпхымыӏукӏын	здыпхымыӏукӏын	дыздыпхымыӏукӏын	фыздыпхымыӏукӏын	здыпхымыӏукӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпхыӏукӏыну	уздыпхыӏукӏыну	здыпхыӏукӏыну	дыздыпхыӏукӏыну	фыздыпхыӏукӏыну	здыпхыӏукӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпхымыӏукӏыну	уздыпхымыӏукӏыну	здыпхымыӏукӏыну	дыздыпхымыӏукӏыну	фыздыпхымыӏукӏыну	здыпхымыӏукӏыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпхыӏукӏ	ущӀыпхыӏукӏ	щӀыпхыӏукӏ	дыщӀыпхыӏукӏ	фыщӀыпхыӏукӏ	щӀыпхыӏукӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпхымыӏукӏ	ущӀыпхымыӏукӏ	щӀыпхымыӏукӏ	дыщӀыпхымыӏукӏ	фыщӀыпхымыӏукӏ	щӀыпхымыӏукӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпхыӏукӏа	ущӀыпхыӏукӏӀеӏукӏа	щӀыпхыӏукӏа	дыщӀыпхыӏукӏа	фыщӀыпхыӏукӏа	щӀыпхыӏукӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпхымыӏукӏа	ущӀыпхымыӏукӏа	щӀыпхымыӏукӏа	дыщӀыпхымыӏукӏа	фыщӀыпхымыӏукӏа	щӀыпхымыӏукӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпхыӏукӏыгъа	ущӀыпхыӏукӏыгъа	щӀыпхыӏукӏыгъа	дыщӀыпхыӏукӏыгъа	фыщӀыпхыӏукӏыгъа	щӀыпхыӏукӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпхымыӏукӏыгъа	ущӀыпхымыӏукӏыгъа	щӀыпхымыӏукӏыгъа	дыщӀыпхымыӏукӏыгъа	фыщӀыпхымыӏукӏыгъа	щӀыпхымыӏукӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпхыӏукӏын	ущӀыпхыӏукӏын	щӀыпхыӏукӏын	дыщӀыпхыӏукӏын	фыщӀыпхыӏукӏын	щӀыпхыӏукӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпхымыӏукӏын	ущӀыпхымыӏукӏын	щӀыпхымыӏукӏын	дыщӀыпхымыӏукӏын	фыщӀыпхымыӏукӏын	щӀыпхымыӏукӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпхыӏукӏыну	ущӀыпхыӏукӏыну	щӀыпхыӏукӏыну	дыщӀыпхыӏукӏыну	фыщӀыпхыӏукӏыну	щӀыпхыӏукӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпхымыӏукӏыну	ущӀыпхымыӏукӏыну	щӀыпхымыӏукӏыну	дыщӀыпхымыӏукӏыну	фыщӀыпхымыӏукӏыну	щӀыпхымыӏукӏыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпхыӏукӏыу	упхыӏукӏыу	пхыӏукӏыу	дыпхыӏукӏыу	фыпхыӏукӏыу	пхыӏукӏыу / пхыӏукӏхэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпхымыӏукӏыу	упхымыӏукӏыу	пхымыӏукӏыу	дыпхымыӏукӏыу	фыпхымыӏукӏыу	пхымыӏукӏыу / пхыӏукӏхэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпхыӏукӏауэ	упхыӏукӏауэ	пхыӏукӏауэ	дыпхыӏукӏауэ	фыпхыӏукӏауэ	пхыӏукӏауэ / пхыӏукӏахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпхымыӏукӏауэ	упхымыӏукӏауэ	пхымыӏукӏауэ	дыпхымыӏукӏауэ	фыпхымыӏукӏауэ	пхымыӏукӏауэ / пхымыӏукӏахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпхыӏукӏыурэ	упхыӏукӏыурэ	пхыӏукӏыурэ	дыпхыӏукӏыурэ	фыпхыӏукӏыурэ	пхыӏукӏыурэ / пхыӏукӏхэурэ пхыӏукӏ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпхымыӏукӏыурэ	упхымыӏукӏыурэ	пхымыӏукӏыурэ	дыпхымыӏукӏыурэ	фыпхымыӏукӏыурэ	пхымыӏукӏыурэ / пхымыӏукӏхэурэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыппхоӏукӏ	сыпхоӏукӏ	--	сыфпхоӏукӏ	сапхоӏукӏ(хэ)
уэ	успхоӏукӏ	--	упхоӏукӏ	утпхоӏукӏ	--	уапхоӏукӏ(хэ)
ар	спхоӏукӏ	ппхоӏукӏ	пхоӏукӏ	тпхоӏукӏ	фпхоӏукӏ	япхоӏукӏ(хэ)
дэ	--	дыппхоӏукӏ	дыпхоӏукӏ	--	дыфпхоӏукӏ	дапхоӏукӏ(хэ)
фэ	фыспхоӏукӏ	--	фыпхоӏукӏ	фытпхоӏукӏ	--	фапхоӏукӏ(хэ)
ахэр	спхоӏукӏ	ппхоӏукӏ	пхоӏукӏ	тпхоӏукӏ	фпхоӏукӏ	япхоӏукӏ(хэ)

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыппхы[ӏукӏрэ]	сыпхы[ӏукӏрэ]	--	сыфпхы[ӏукӏрэ]	сапхы[ӏукӏ(хэ)рэ]
уэ	успхы[ӏукӏрэ]	--	упхы[ӏукӏрэ]	утпхы[ӏукӏрэ]	--	уапхы[ӏукӏ(хэ)рэ]
ар	спхы[ӏукӏрэ]	ппхы[ӏукӏрэ]	пхы[ӏукӏрэ]	тпхы[ӏукӏрэ]	фпхы[ӏукӏрэ]	япхы[ӏукӏ(хэ)рэ]
дэ	--	дыппхы[ӏукӏрэ]	дыпхы[ӏукӏрэ]	--	дыфпхы[ӏукӏрэ]	дапхы[ӏукӏ(хэ)рэ]
фэ	фыспхы[ӏукӏрэ]	--	фыпъэпхы[ӏукӏрэ]	фытпхы[ӏукӏрэ]	--	фапхы[ӏукӏ(хэ)рэ]
ахэр	спхы[ӏукӏрэ]	ппхы[ӏукӏрэ]	пхы[ӏукӏрэ]	тпхы[ӏукӏрэ]	фпхы[ӏукӏрэ]	япхы[ӏукӏ(хэ)рэ]

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ӏукӏ]	[ӏукӏ]ыр	--	[ӏукӏ]хэр
Эргативнэ:	[ӏукӏ]	[ӏукӏ]ым	--	[ӏукӏ]хэм
Послеложнэ:	[ӏукӏ]кӀэ	[ӏукӏ]ымкӀэ	[ӏукӏ]хэкӀэ	[ӏукӏ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ӏукӏ]ыу	[ӏукӏ]ырауэ	[ӏукӏ]хэу	[ӏукӏ]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ӏукӏ]а	[ӏукӏ]ар	--	[ӏукӏ]ахэр
Эргативнэ:	[ӏукӏ]а	[ӏукӏ]ам	--	[ӏукӏ]ахэм
Послеложнэ:	[ӏукӏ]акӀэ	[ӏукӏ]амкӀэ	[ӏукӏ]ахэкӀэ	[ӏукӏ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ӏукӏ]ауэ	[ӏукӏ]арауэ	[ӏукӏ]ахэу	[ӏукӏ]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ӏукӏ]ын	[ӏукӏ]ыныр	--	[ӏукӏ]ынхэр
Эргативнэ:	[ӏукӏ]ын	[ӏукӏ]ыным	--	[ӏукӏ]ынхэм
Послеложнэ:	[ӏукӏ]ынкӀэ	[ӏукӏ]ынымкӀэ	[ӏукӏ]ынхэкӀэ	[ӏукӏ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[ӏукӏ]ыну	[ӏукӏ]ынырауэ	[ӏукӏ]ынхэу	[ӏукӏ]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ӏукӏ]ыну	[ӏукӏ]ынур	--	[ӏукӏ]ынухэр
Эргативнэ:	[ӏукӏ]ыну	[ӏукӏ]ынум	--	[ӏукӏ]ынухэм
Послеложнэ:	[ӏукӏ]ынукӀэ	[ӏукӏ]ынумкӀэ	[ӏукӏ]ынухэкӀэ	[ӏукӏ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ӏукӏ]ынууэ	[ӏукӏ]ынурауэ	[ӏукӏ]ынухэу	[ӏукӏ]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыгуэрым кӀуэцӀрыкӀыу зэхэпхын.

ЩАПХЪЭХЭР

• Блын пӀащӀэм пхыӀукӀырт ди макъыр. Къэбэрдей, альманах

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пхыӏукӏын: sound, resound, be heard through sth (about a voice)

УРЫСЫБЗЭ

• пхыӏукӏын: раздаваться, слышаться через, сквозь что-л. (о голосе)

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын