пщӏэхэкӏын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pʹɕʹɐxɐ'tʹʂǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пщӏэ- + хэ- + [кӏ] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пщӏэхэкӏын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пщӏэхэкӏын
щымыӀэныгъэ:	пщӏэхэмыкӏын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏын	упщӏэхэкӏын	пщӏэхэкӏын	дыпщӏэхэкӏын	фыпщӏэхэкӏын	пщӏэхэкӏын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏын	упщӏэхэмыкӏын	пщӏэхэмыкӏын	дыпщӏэхэмыкӏын	фыпщӏэхэмыкӏын	пщӏэхэмыкӏын(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пщӏэхэкӏ!	фыпщӏэхэкӏ!
щымыӀэныгъэ:	упщӏэхэмыкӏ!	фыпщӏэхэмыкӏ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхрекӏ	упщӏэхрекӏ	пщӏэхрекӏ	дыпщӏэхрекӏ	фыпщӏэхрекӏ	пщӏэхрекӏ
щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхремыкӏ	упщӏэхремыкӏ	пщӏэхремыкӏ	дыпщӏэхремыкӏ	фыпщӏэхремыкӏ	пщӏэхремыкӏ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхокӏ(ыр)	упщӏэхокӏ(ыр)	пщӏэхокӏ(ыр)	дыпщӏэхокӏ(ыр)	фыпщӏэхокӏ(ыр)	пщӏэхокӏ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыркъым	упщӏэхэкӏыркъым	пщӏэхэкӏыркъым	дыпщӏэхэкӏыркъым	фыпщӏэхэкӏыркъым	пщӏэхэкӏы(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏ(ыр)т	упщӏэхэкӏ(ыр)т	пщӏэхэкӏ(ыр)т	дыпщӏэхэкӏ(ыр)т	фыпщӏэхэкӏ(ыр)т	пщӏэхэкӏ(ыр)т / пщӏэхэкӏхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏ(ыр)тэкъым	упщӏэхэкӏ(ыр)тэкъым	пщӏэхэкӏ(ыр)тэкъым	дыпщӏэхэкӏ(ыр)тэкъым	фыпщӏэхэкӏ(ыр)тэкъым	пщӏэхэкӏ(ыр)тэкъым / пщӏэхэкӏхэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏащ	упщӏэхэкӏащ	пщӏэхэкӏащ	дыпщӏэхэкӏащ	фыпщӏэхэкӏащ	пщӏэхэкӏа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏакъым	упщӏэхэкӏакъым	пщӏэхэкӏакъым	дыпщӏэхэкӏакъым	фыпщӏэхэкӏакъым	пщӏэхэкӏа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏат	упщӏэхэкӏат	пщӏэхэкӏат	дыпщӏэхэкӏат	фыпщӏэхэкӏат	пщӏэхэкӏа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏатэкъым	упщӏэхэкӏатэкъым	пщӏэхэкӏатэкъым	дыпщӏэхэкӏатэкъым	фыпщӏэхэкӏатэкъым	пщӏэхэкӏа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыгъащ	упщӏэхэкӏыгъащ	пщӏэхэкӏыгъащ	дыпщӏэхэкӏыгъащ	фыпщӏэхэкӏыгъащ	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыгъакъым	упщӏэхэкӏыгъакъым	пщӏэхэкӏыгъакъым	дыпщӏэхэкӏыгъакъым	фыпщӏэхэкӏыгъакъым	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыгъат	упщӏэхэкӏыгъат	пщӏэхэкӏыгъат	дыпщӏэхэкӏыгъат	фыпщӏэхэкӏыгъат	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыгъатэкъым	упщӏэхэкӏыгъатэкъым	пщӏэхэкӏыгъатэкъым	дыпщӏэхэкӏыгъатэкъым	фыпщӏэхэкӏыгъатэкъым	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏщ	упщӏэхэкӏщ	пщӏэхэкӏщ	дыпщӏэхэкӏщ	фыпщӏэхэкӏщ	пщӏэхэкӏ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏкъым	упщӏэхэкӏкъым	пщӏэхэкӏкъым	дыпщӏэхэкӏкъым	фыпщӏэхэкӏкъым	пщӏэхэкӏ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏт	упщӏэхэкӏт	пщӏэхэкӏт	дыпщӏэхэкӏт	фыпщӏэхэкӏт	пщӏэхэкӏ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏтэкъым	упщӏэхэкӏтэкъым	пщӏэхэкӏтэкъым	дыпщӏэхэкӏтэкъым	фыпщӏэхэкӏтэкъым	пщӏэхэкӏ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынщ	упщӏэхэкӏынщ	пщӏэхэкӏынщ	дыпщӏэхэкӏынщ	фыпщӏэхэкӏынщ	пщӏэхэкӏын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынкъым	упщӏэхэкӏынкъым	пщӏэхэкӏынкъым	дыпщӏэхэкӏынкъым	фыпщӏэхэкӏынкъым	пщӏэхэкӏын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынущ	упщӏэхэкӏынущ	пщӏэхэкӏынущ	дыпщӏэхэкӏынущ	фыпщӏэхэкӏынущ	пщӏэхэкӏыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынукъым	упщӏэхэкӏынукъым	пщӏэхэкӏынукъым	дыпщӏэхэкӏынукъым	фыпщӏэхэкӏынукъым	пщӏэхэкӏыну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏрэ	упщӏэхэкӏрэ	пщӏэхэкӏрэ	дыпщӏэхэкӏрэ	фыпщӏэхэкӏрэ	пщӏэхэкӏ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыркъэ	упщӏэхэкӏыркъэ	пщӏэхэкӏыркъэ	дыпщӏэхэкӏыркъэ	фыпщӏэхэкӏыркъэ	пщӏэхэкӏыркъэ / пщӏэхэкӏхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏ(ыр)т	упщӏэхэкӏ(ыр)т	пщӏэхэкӏ(ыр)т	дыпщӏэхэкӏ(ыр)т	фыпщӏэхэкӏ(ыр)т	пщӏэхэкӏ(ыр)т / пщӏэхэкӏхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏ(ыр)тэкъэ	упщӏэхэкӏ(ыр)тэкъэ	пщӏэхэкӏ(ыр)тэкъэ	дыпщӏэхэкӏ(ыр)тэкъэ	фыпщӏэхэкӏ(ыр)тэкъэ	пщӏэхэкӏ(ыр)тэкъэ / пщӏэхэкӏхэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏа	упщӏэхэкӏа	пщӏэхэкӏа	дыпщӏэхэкӏа	фыпщӏэхэкӏа	пщӏэхэкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏакъэ	упщӏэхэкӏакъэ	пщӏэхэкӏакъэ	дыпщӏэхэкӏакъэ	фыпщӏэхэкӏакъэ	пщӏэхэкӏа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏат	упщӏэхэкӏат	пщӏэхэкӏат	дыпщӏэхэкӏат	фыпщӏэхэкӏат	пщӏэхэкӏа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏатэкъэ	упщӏэхэкӏатэкъэ	пщӏэхэкӏатэкъэ	дыпщӏэхэкӏатэкъэ	фыпщӏэхэкӏатэкъэ	пщӏэхэкӏа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыгъа	упщӏэхэкӏыгъа	пщӏэхэкӏыгъа	дыпщӏэхэкӏыгъа	фыпщӏэхэкӏыгъа	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыгъакъэ	упщӏэхэкӏыгъакъэ	пщӏэхэкӏыгъакъэ	дыпщӏэхэкӏыгъакъэ	фыпщӏэхэкӏыгъакъэ	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыгъат	упщӏэхэкӏыгъат	пщӏэхэкӏыгъат	дыпщӏэхэкӏыгъат	фыпщӏэхэкӏыгъат	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыгъатэкъэ	упщӏэхэкӏыгъатэкъэ	пщӏэхэкӏыгъатэкъэ	дыпщӏэхэкӏыгъатэкъэ	фыпщӏэхэкӏыгъатэкъэ	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏ	упщӏэхэкӏ	пщӏэхэкӏ	дыпщӏэхэкӏ	фыпщӏэхэкӏ	пщӏэхэкӏ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏкъэ	упщӏэхэкӏкъэ	пщӏэхэкӏкъэ	дыпщӏэхэкӏкъэ	фыпщӏэхэкӏкъэ	пщӏэхэкӏ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏт	упщӏэхэкӏт	пщӏэхэкӏт	дыпщӏэхэкӏт	фыпщӏэхэкӏт	пщӏэхэкӏ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏтэкъэ	упщӏэхэкӏтэкъэ	пщӏэхэкӏтэкъэ	дыпщӏэхэкӏтэкъэ	фыпщӏэхэкӏтэкъэ	пщӏэхэкӏ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏын	упщӏэхэкӏын	пщӏэхэкӏын	дыпщӏэхэкӏын	фыпщӏэхэкӏын	пщӏэхэкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынкъэ	упщӏэхэкӏынкъэ	пщӏэхэкӏынкъэ	дыпщӏэхэкӏынкъэ	фыпщӏэхэкӏынкъэ	пщӏэхэкӏын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыну	упщӏэхэкӏыну	пщӏэхэкӏыну	дыпщӏэхэкӏыну	фыпщӏэхэкӏыну	пщӏэхэкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынукъэ	упщӏэхэкӏынукъэ	пщӏэхэкӏынукъэ	дыпщӏэхэкӏынукъэ	фыпщӏэхэкӏынукъэ	пщӏэхэкӏыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏмэ	упщӏэхэкӏмэ	пщӏэхэкӏмэ	дыпщӏэхэкӏмэ	фыпщӏэхэкӏмэ	пщӏэхэкӏ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏмэ	упщӏэхэмыкӏмэ	пщӏэхэмыкӏмэ	дыпщӏэхэмыкӏмэ	фыпщӏэхэмыкӏмэ	пщӏэхэмыкӏ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏамэ	упщӏэхэкӏамэ	пщӏэхэкӏамэ	дыпщӏэхэкӏамэ	фыпщӏэхэкӏамэ	пщӏэхэкӏа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏамэ	упщӏэхэмыкӏамэ	пщӏэхэмыкӏамэ	дыпщӏэхэмыкӏамэ	фыпщӏэхэмыкӏамэ	пщӏэхэмыкӏа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыгъамэ	упщӏэхэкӏыгъамэ	пщӏэхэкӏыгъамэ	дыпщӏэхэкӏыгъамэ	фыпщӏэхэкӏыгъамэ	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏыгъамэ	упщӏэхэмыкӏыгъамэ	пщӏэхэмыкӏыгъамэ	дыпщӏэхэмыкӏыгъамэ	фыпщӏэхэмыкӏыгъамэ	пщӏэхэмыкӏыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынмэ	упщӏэхэкӏынмэ	пщӏэхэкӏынмэ	дыпщӏэхэкӏынмэ	фыпщӏэхэкӏынмэ	пщӏэхэкӏын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏынмэ	упщӏэхэмыкӏынмэ	пщӏэхэмыкӏынмэ	дыпщӏэхэмыкӏынмэ	фыпщӏэхэмыкӏынмэ	пщӏэхэмыкӏын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынумэ	упщӏэхэкӏынумэ	пщӏэхэкӏынумэ	дыпщӏэхэкӏынумэ	фыпщӏэхэкӏынумэ	пщӏэхэкӏыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏынумэ	упщӏэхэмыкӏынумэ	пщӏэхэмыкӏынумэ	дыпщӏэхэмыкӏынумэ	фыпщӏэхэмыкӏынумэ	пщӏэхэмыкӏыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏтэмэ	упщӏэхэкӏтэмэ	пщӏэхэкӏтэмэ	дыпщӏэхэкӏтэмэ	фыпщӏэхэкӏтэмэ	пщӏэхэкӏ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏтэмэ	упщӏэхэмыкӏтэмэ	пщӏэхэмыкӏтэмэ	дыпщӏэхэмыкӏтэмэ	фыпщӏэхэмыкӏтэмэ	пщӏэхэмыкӏ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏатэмэ	упщӏэхэкӏатэмэ	пщӏэхэкӏатэмэ	дыпщӏэхэкӏатэмэ	фыпщӏэхэкӏатэмэ	пщӏэхэкӏа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏатэмэ	упщӏэхэмыкӏатэмэ	пщӏэхэмыкӏатэмэ	дыпщӏэхэмыкӏатэмэ	фыпщӏэхэмыкӏатэмэ	пщӏэхэмыкӏа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыгъатэмэ	упщӏэхэкӏыгъатэмэ	пщӏэхэкӏыгъатэмэ	дыпщӏэхэкӏыгъатэмэ	фыпщӏэхэкӏыгъатэмэ	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏыгъатэмэ	упщӏэхэмыкӏыгъатэмэ	пщӏэхэмыкӏыгъатэмэ	дыпщӏэхэмыкӏыгъатэмэ	фыпщӏэхэмыкӏыгъатэмэ	пщӏэхэмыкӏыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынтэмэ	упщӏэхэкӏынтэмэ	пщӏэхэкӏынтэмэ	дыпщӏэхэкӏынтэмэ	фыпщӏэхэкӏынтэмэ	пщӏэхэкӏын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏынтэмэ	упщӏэхэмыкӏынтэмэ	пщӏэхэмыкӏынтэмэ	дыпщӏэхэмыкӏынтэмэ	фыпщӏэхэмыкӏынтэмэ	пщӏэхэмыкӏын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынутэмэ	упщӏэхэкӏынутэмэ	пщӏэхэкӏынутэмэ	дыпщӏэхэкӏынутэмэ	фыпщӏэхэкӏынутэмэ	пщӏэхэкӏыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏынутэмэ	упщӏэхэмыкӏынутэмэ	пщӏэхэмыкӏынутэмэ	дыпщӏэхэмыкӏынутэмэ	фыпщӏэхэмыкӏынутэмэ	пщӏэхэмыкӏыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынт	упщӏэхэкӏынт	пщӏэхэкӏынт	дыпщӏэхэкӏынт	фыпщӏэхэкӏынт	пщӏэхэкӏын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынтэкъым	упщӏэхэкӏынтэкъым	пщӏэхэкӏынтэкъым	дыпщӏэхэкӏынтэкъым	фыпщӏэхэкӏынтэкъым	пщӏэхэкӏын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынут	упщӏэхэкӏынут	пщӏэхэкӏынут	дыпщӏэхэкӏынут	фыпщӏэхэкӏынут	пщӏэхэкӏыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынутэкъым	упщӏэхэкӏынутэкъым	пщӏэхэкӏынутэкъым	дыпщӏэхэкӏынутэкъым	фыпщӏэхэкӏынутэкъым	пщӏэхэкӏыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏми	упщӏэхэкӏми	пщӏэхэкӏми	дыпщӏэхэкӏми	фыпщӏэхэкӏми	пщӏэхэкӏ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏми	упщӏэхэмыкӏми	пщӏэхэмыкӏми	дыпщӏэхэмыкӏми	фыпщӏэхэмыкӏми	пщӏэхэмыкӏ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏами	упщӏэхэкӏами	пщӏэхэкӏами	дыпщӏэхэкӏами	фыпщӏэхэкӏами	пщӏэхэкӏа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏами	упщӏэхэмыкӏами	пщӏэхэмыкӏами	дыпщӏэхэмыкӏами	фыпщӏэхэмыкӏами	пщӏэхэмыкӏа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыгъами	упщӏэхэкӏыгъами	пщӏэхэкӏыгъами	дыпщӏэхэкӏыгъами	фыпщӏэхэкӏыгъами	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏыгъами	упщӏэхэмыкӏыгъами	пщӏэхэмыкӏыгъами	дыпщӏэхэмыкӏыгъами	фыпщӏэхэмыкӏыгъами	пщӏэхэмыкӏыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынми	упщӏэхэкӏынми	пщӏэхэкӏынми	дыпщӏэхэкӏынми	фыпщӏэхэкӏынми	пщӏэхэкӏын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏынми	упщӏэхэмыкӏынми	пщӏэхэмыкӏынми	дыпщӏэхэмыкӏынми	фыпщӏэхэмыкӏынми	пщӏэхэмыкӏын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынуми	упщӏэхэкӏынуми	пщӏэхэкӏынуми	дыпщӏэхэкӏынуми	фыпщӏэхэкӏынуми	пщӏэхэкӏыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏынуми	упщӏэхэмыкӏынуми	пщӏэхэмыкӏынуми	дыпщӏэхэмыкӏынуми	фыпщӏэхэмыкӏынуми	пщӏэхэмыкӏыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏтэми	упщӏэхэкӏтэми	пщӏэхэкӏтэми	дыпщӏэхэкӏтэми	фыпщӏэхэкӏтэми	пщӏэхэкӏ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏтэми	упщӏэхэмыкӏтэми	пщӏэхэмыкӏтэми	дыпщӏэхэмыкӏтэми	фыпщӏэхэмыкӏтэми	пщӏэхэмыкӏ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏатэми	упщӏэхэкӏатэми	пщӏэхэкӏатэми	дыпщӏэхэкӏатэми	фыпщӏэхэкӏатэми	пщӏэхэкӏа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏатэми	упщӏэхэмыкӏатэми	пщӏэхэмыкӏатэми	дыпщӏэхэмыкӏатэми	фыпщӏэхэмыкӏатэми	пщӏэхэмыкӏа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏыгъатэми	упщӏэхэкӏыгъатэми	пщӏэхэкӏыгъатэми	дыпщӏэхэкӏыгъатэми	фыпщӏэхэкӏыгъатэми	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏыгъатэми	упщӏэхэмыкӏыгъатэми	пщӏэхэмыкӏыгъатэми	дыпщӏэхэмыкӏыгъатэми	фыпщӏэхэмыкӏыгъатэми	пщӏэхэмыкӏыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынтэми	упщӏэхэкӏынтэми	пщӏэхэкӏынтэми	дыпщӏэхэкӏынтэми	фыпщӏэхэкӏынтэми	пщӏэхэкӏын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏынтэми	упщӏэхэмыкӏынтэми	пщӏэхэмыкӏынтэми	дыпщӏэхэмыкӏынтэми	фыпщӏэхэмыкӏынтэми	пщӏэхэмыкӏын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏынутэми	упщӏэхэкӏынутэми	пщӏэхэкӏынутэми	дыпщӏэхэкӏынутэми	фыпщӏэхэкӏынутэми	пщӏэхэкӏыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏынутэми	упщӏэхэмыкӏынутэми	пщӏэхэмыкӏынутэми	дыпщӏэхэмыкӏынутэми	фыпщӏэхэмыкӏынутэми	пщӏэхэмыкӏыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏаи	упщӏэхэкӏаи	пщӏэхэкӏаи	дыпщӏэхэкӏаи	фыпщӏэхэкӏаи	пщӏэхэкӏаи
щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏакъыми	упщӏэхэкӏакъыми	пщӏэхэкӏакъыми	дыпщӏэхэкӏакъыми	фыпщӏэхэкӏакъыми	пщӏэхэкӏакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏащэрэт	упщӏэхэкӏащэрэт	пщӏэхэкӏащэрэт	дыпщӏэхэкӏащэрэт	фыпщӏэхэкӏащэрэт	пщӏэхэкӏащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыкӏащэрэт	упщӏэхэмыкӏащэрэт	пщӏэхэмыкӏащэрэт	дыпщӏэхэмыкӏащэрэт	фыпщӏэхэмыкӏащэрэт	пщӏэхэмыкӏащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнщ	упщӏэхэкӏагъэнщ	пщӏэхэкӏагъэнщ	дыпщӏэхэкӏагъэнщ	фыпщӏэхэкӏагъэнщ	пщӏэхэкӏагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнкъым	упщӏэхэкӏагъэнкъым	пщӏэхэкӏагъэнкъым	дыпщӏэхэкӏагъэнкъым	фыпщӏэхэкӏагъэнкъым	пщӏэхэкӏагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнт	упщӏэхэкӏагъэнт	пщӏэхэкӏагъэнт	дыпщӏэхэкӏагъэнт	фыпщӏэхэкӏагъэнт	пщӏэхэкӏагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнтэкъым	упщӏэхэкӏагъэнтэкъым	пщӏэхэкӏагъэнтэкъым	дыпщӏэхэкӏагъэнтэкъым	фыпщӏэхэкӏагъэнтэкъым	пщӏэхэкӏагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэн	упщӏэхэкӏагъэн	пщӏэхэкӏагъэн	дыпщӏэхэкӏагъэн	фыпщӏэхэкӏагъэн	пщӏэхэкӏагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнкъэ	упщӏэхэкӏагъэнкъэ	пщӏэхэкӏагъэнкъэ	дыпщӏэхэкӏагъэнкъэ	фыпщӏэхэкӏагъэнкъэ	пщӏэхэкӏагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнт	упщӏэхэкӏагъэнт	пщӏэхэкӏагъэнт	дыпщӏэхэкӏагъэнт	фыпщӏэхэкӏагъэнт	пщӏэхэкӏагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнтэкъэ	упщӏэхэкӏагъэнтэкъэ	пщӏэхэкӏагъэнтэкъэ	дыпщӏэхэкӏагъэнтэкъэ	фыпщӏэхэкӏагъэнтэкъэ	пщӏэхэкӏагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнкӏ	упщӏэхэкӏагъэнкӏ	пщӏэхэкӏагъэнкӏ	дыпщӏэхэкӏагъэнкӏ	фыпщӏэхэкӏагъэнкӏ	пщӏэхэкӏагъэнкӏ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнукъым	упщӏэхэкӏагъэнукъым	пщӏэхэкӏагъэнукъым	дыпщӏэхэкӏагъэнукъым	фыпщӏэхэкӏагъэнукъым	пщӏэхэкӏагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнут	упщӏэхэкӏагъэнут	пщӏэхэкӏагъэнут	дыпщӏэхэкӏагъэнут	фыпщӏэхэкӏагъэнут	пщӏэхэкӏагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнутэкъым	упщӏэхэкӏагъэнутэкъым	пщӏэхэкӏагъэнутэкъым	дыпщӏэхэкӏагъэнутэкъым	фыпщӏэхэкӏагъэнутэкъым	пщӏэхэкӏагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэну	упщӏэхэкӏагъэну	пщӏэхэкӏагъэну	дыпщӏэхэкӏагъэну	фыпщӏэхэкӏагъэну	пщӏэхэкӏагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнукъэ	упщӏэхэкӏагъэнукъэ	пщӏэхэкӏагъэнукъэ	дыпщӏэхэкӏагъэнукъэ	фыпщӏэхэкӏагъэнукъэ	пщӏэхэкӏагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнут	упщӏэхэкӏагъэнут	пщӏэхэкӏагъэнут	дыпщӏэхэкӏагъэнут	фыпщӏэхэкӏагъэнут	пщӏэхэкӏагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэкӏагъэнутэкъэ	упщӏэхэкӏагъэнутэкъэ	пщӏэхэкӏагъэнутэкъэ	дыпщӏэхэкӏагъэнутэкъэ	фыпщӏэхэкӏагъэнутэкъэ	пщӏэхэкӏагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэкӏ	упщӏэхэкӏ	пщӏэхэкӏ	дыпщӏэхэкӏ	фыпщӏэхэкӏ	пщӏэхэкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыкӏ	упщӏэхэмыкӏ	пщӏэхэмыкӏ	дыпщӏэхэмыкӏ	фыпщӏэхэмыкӏ	пщӏэхэмыкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэкӏа	упщӏэхэкӏа	пщӏэхэкӏа	дыпщӏэхэкӏа	фыпщӏэхэкӏа	пщӏэхэкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыкӏа	упщӏэхэмыкӏа	пщӏэхэмыкӏа	дыпщӏэхэмыкӏа	фыпщӏэхэмыкӏа	пщӏэхэмыкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэкӏыгъа	упщӏэхэкӏыгъа	пщӏэхэкӏыгъа	дыпщӏэхэкӏыгъа	фыпщӏэхэкӏыгъа	пщӏэхэкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыкӏыгъа	упщӏэхэмыкӏыгъа	пщӏэхэмыкӏыгъа	дыпщӏэхэмыкӏыгъа	фыпщӏэхэмыкӏыгъа	пщӏэхэмыкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэкӏын	упщӏэхэкӏын	пщӏэхэкӏын	дыпщӏэхэкӏын	фыпщӏэхэкӏын	пщӏэхэкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыкӏын	упщӏэхэмыкӏын	пщӏэхэмыкӏын	дыпщӏэхэмыкӏын	фыпщӏэхэмыкӏын	пщӏэхэмыкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэкӏыну	упщӏэхэкӏыну	пщӏэхэкӏыну	дыпщӏэхэкӏыну	фыпщӏэхэкӏыну	пщӏэхэкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыкӏыну	упщӏэхэмыкӏыну	пщӏэхэмыкӏыну	дыпщӏэхэмыкӏыну	фыпщӏэхэмыкӏыну	пщӏэхэмыкӏыну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэкӏ	узэрыпщӏэхэкӏ	зэрыпщӏэхэкӏ	дызэрыпщӏэхэкӏ	фызэрыпщӏэхэкӏ	зэрыпщӏэхэкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыкӏ	узэрыпщӏэхэмыкӏ	зэрыпщӏэхэмыкӏ	дызэрыпщӏэхэмыкӏ	фызэрыпщӏэхэмыкӏ	зэрыпщӏэхэмыкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэкӏа	узэрыпщӏэхэкӏа	зэрыпщӏэхэкӏа	дызэрыпщӏэхэкӏа	фызэрыпщӏэхэкӏа	зэрыпщӏэхэкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыкӏа	узэрыпщӏэхэмыкӏа	зэрыпщӏэхэмыкӏа	дызэрыпщӏэхэмыкӏа	фызэрыпщӏэхэмыкӏа	зэрыпщӏэхэмыкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэкӏыгъа	узэрыпщӏэхэкӏыгъа	зэрыпщӏэхэкӏыгъа	дызэрыпщӏэхэкӏыгъа	фызэрыпщӏэхэкӏыгъа	зэрыпщӏэхэкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыкӏыгъа	узэрыпщӏэхэмыкӏыгъа	зэрыпщӏэхэмыкӏыгъа	дызэрыпщӏэхэмыкӏыгъа	фызэрыпщӏэхэмыкӏыгъа	зэрыпщӏэхэмыкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэкӏын	узэрыпщӏэхэкӏын	зэрыпщӏэхэкӏын	дызэрыпщӏэхэкӏын	фызэрыпщӏэхэкӏын	зэрыпщӏэхэкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыкӏын	узэрыпщӏэхэмыкӏын	зэрыпщӏэхэмыкӏын	дызэрыпщӏэхэмыкӏын	фызэрыпщӏэхэмыкӏын	зэрыпщӏэхэмыкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэкӏыну	узэрыпщӏэхэкӏыну	зэрыпщӏэхэкӏыну	дызэрыпщӏэхэкӏыну	фызэрыпщӏэхэкӏыну	зэрыпщӏэхэкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыкӏыну	узэрыпщӏэхэмыкӏыну	зэрыпщӏэхэмыкӏыну	дызэрыпщӏэхэмыкӏыну	фызэрыпщӏэхэмыкӏыну	зэрыпщӏэхэмыкӏыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэкӏ	ущыпщӏэхэкӏ	щыпщӏэхэкӏ	дыщыпщӏэхэкӏ	фыщыпщӏэхэкӏ	щыпщӏэхэкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыкӏ	ущыпщӏэхэмыкӏ	щыпщӏэхэмыкӏ	дыщыпщӏэхэмыкӏ	фыщыпщӏэхэмыкӏ	щыпщӏэхэмыкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэкӏа	ущыпщӏэхэкӏа	щыпщӏэхэкӏа	дыщыпщӏэхэкӏа	фыщыпщӏэхэкӏа	щыпщӏэхэкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыкӏа	ущипщӏэхэмыкӏа	щыпщӏэхэмыкӏа	дыщыпщӏэхэмыкӏа	фыщыпщӏэхэмыкӏа	щыпщӏэхэмыкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэкӏыгъа	ущыпщӏэхэкӏыгъа	щыпщӏэхэкӏыгъа	дыщыпщӏэхэкӏыгъа	фыщыпщӏэхэкӏыгъа	щыпщӏэхэкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыкӏыгъа	ущыпщӏэхэмыкӏыгъа	щыпщӏэхэмыкӏыгъа	дыщыпщӏэхэмыкӏыгъа	фыщыпщӏэхэмыкӏыгъа	щыпщӏэхэмыкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэкӏын	ущыпщӏэхэкӏын	щыпщӏэхэкӏын	дыщыпщӏэхэкӏын	фыщыпщӏэхэкӏын	щыпщӏэхэкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыкӏын	ущыпщӏэхэкӏын	щыпщӏэхэмыкӏын	дыщыпщӏэхэмыкӏын	фыщыпщӏэхэмыкӏын	щыпщӏэхэмыкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэкӏыну	ущыпщӏэхэкӏыну	щыпщӏэхэкӏыну	дыщыпщӏэхэкӏыну	фыщыпщӏэхэкӏыну	щыпщӏэхэкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыкӏыну	ущыпщӏэхэмыкӏыну	щыпщӏэхэмыкӏыну	дыщыпщӏэхэмыкӏыну	фыщыпщӏэхэмыкӏыну	щыпщӏэхэмыкӏыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэкӏ	уздыпщӏэхэкӏ	здыпщӏэхэкӏ	дыздыпщӏэхэкӏ	фыздыпщӏэхэкӏ	здыпщӏэхэкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыкӏ	уздыпщӏэхэмыкӏ	здыпщӏэхэмыкӏ	дыздыпщӏэхэмыкӏ	фыздыпщӏэхэмыкӏ	здыпщӏэхэмыкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэкӏа	уздыпщӏэхэкӏа	здыпщӏэхэкӏа	дыздыпщӏэхэкӏа	фыздыпщӏэхэкӏа	здыпщӏэхэкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыкӏа	уздыпщӏэхэмыкӏа	здыпщӏэхэмыкӏа	дыздыпщӏэхэмыкӏа	фыздыпщӏэхэмыкӏа	здыпщӏэхэмыкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэкӏыгъа	уздыпщӏэхэкӏыгъа	здыпщӏэхэкӏыгъа	дыздыпщӏэхэкӏыгъа	фыздыпщӏэхэкӏыгъа	здыпщӏэхэкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыкӏыгъа	уздыпщӏэхэмыкӏыгъа	здыпщӏэхэмыкӏыгъа	дыздыпщӏэхэмыкӏыгъа	фыздыпщӏэхэмыкӏыгъа	здыпщӏэхэмыкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэкӏын	уздыпщӏэхэкӏын	здыпщӏэхэкӏын	дыздыпщӏэхэкӏын	фыздыпщӏэхэкӏын	здыпщӏэхэкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыкӏын	уздыпщӏэхэмыкӏын	здыпщӏэхэмыкӏын	дыздыпщӏэхэмыкӏын	фыздыпщӏэхэмыкӏын	здыпщӏэхэмыкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэкӏыну	уздыпщӏэхэкӏыну	здыпщӏэхэкӏыну	дыздыпщӏэхэкӏыну	фыздыпщӏэхэкӏыну	здыпщӏэхэкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыкӏыну	уздыпщӏэхэмыкӏыну	здыпщӏэхэмыкӏыну	дыздыпщӏэхэмыкӏыну	фыздыпщӏэхэмыкӏыну	здыпщӏэхэмыкӏыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэкӏ	ущӀыпщӏэхэкӏ	щӀыпщӏэхэкӏ	дыщӀыпщӏэхэкӏ	фыщӀыпщӏэхэкӏ	щӀыпщӏэхэкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыкӏ	ущӀыпщӏэхэмыкӏ	щӀыпщӏэхэмыкӏ	дыщӀыпщӏэхэмыкӏ	фыщӀыпщӏэхэмыкӏ	щӀыпщӏэхэмыкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэкӏа	ущӀыпщӏэхэкӏӀэкӏа	щӀыпщӏэхэкӏа	дыщӀыпщӏэхэкӏа	фыщӀыпщӏэхэкӏа	щӀыпщӏэхэкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыкӏа	ущӀыпщӏэхэмыкӏа	щӀыпщӏэхэмыкӏа	дыщӀыпщӏэхэмыкӏа	фыщӀыпщӏэхэмыкӏа	щӀыпщӏэхэмыкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэкӏыгъа	ущӀыпщӏэхэкӏыгъа	щӀыпщӏэхэкӏыгъа	дыщӀыпщӏэхэкӏыгъа	фыщӀыпщӏэхэкӏыгъа	щӀыпщӏэхэкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыкӏыгъа	ущӀыпщӏэхэмыкӏыгъа	щӀыпщӏэхэмыкӏыгъа	дыщӀыпщӏэхэмыкӏыгъа	фыщӀыпщӏэхэмыкӏыгъа	щӀыпщӏэхэмыкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэкӏын	ущӀыпщӏэхэкӏын	щӀыпщӏэхэкӏын	дыщӀыпщӏэхэкӏын	фыщӀыпщӏэхэкӏын	щӀыпщӏэхэкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыкӏын	ущӀыпщӏэхэмыкӏын	щӀыпщӏэхэмыкӏын	дыщӀыпщӏэхэмыкӏын	фыщӀыпщӏэхэмыкӏын	щӀыпщӏэхэмыкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэкӏыну	ущӀыпщӏэхэкӏыну	щӀыпщӏэхэкӏыну	дыщӀыпщӏэхэкӏыну	фыщӀыпщӏэхэкӏыну	щӀыпщӏэхэкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыкӏыну	ущӀыпщӏэхэмыкӏыну	щӀыпщӏэхэмыкӏыну	дыщӀыпщӏэхэмыкӏыну	фыщӀыпщӏэхэмыкӏыну	щӀыпщӏэхэмыкӏыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэкӏыу	упщӏэхэкӏыу	пщӏэхэкӏыу	дыпщӏэхэкӏыу	фыпщӏэхэкӏыу	пщӏэхэкӏ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыкӏыу	упщӏэхэмыкӏыу	пщӏэхэмыкӏыу	дыпщӏэхэмыкӏыу	фыпщӏэхэмыкӏыу	пщӏэхэмыкӏ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэкӏауэ	упщӏэхэкӏауэ	пщӏэхэкӏауэ	дыпщӏэхэкӏауэ	фыпщӏэхэкӏауэ	пщӏэхэкӏауэ / пщӏэхэкӏахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыкӏауэ	упщӏэхэмыкӏауэ	пщӏэхэмыкӏауэ	дыпщӏэхэмыкӏауэ	фыпщӏэхэмыкӏауэ	пщӏэхэмыкӏауэ / пщӏэхэмыкӏахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэкӏыурэ	упщӏэхэкӏыурэ	пщӏэхэкӏыурэ	дыпщӏэхэкӏыурэ	фыпщӏэхэкӏыурэ	пщӏэхэкӏ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыкӏыурэ	упщӏэхэмыкӏыурэ	пщӏэхэмыкӏыурэ	дыпщӏэхэмыкӏыурэ	фыпщӏэхэмыкӏыурэ	пщӏэхэмыкӏ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыппщӏэхокӏ	сыпщӏэхокӏ	--	сыфпщӏэхокӏ	сапщӏэхокӏ
уэ	успщӏэхокӏ	--	упщӏэхокӏ	утпщӏэхокӏ	--	уапщӏэхокӏ
ар	спщӏэхокӏ	ппщӏэхокӏ	пщӏэхокӏ	тпщӏэхокӏ	фпщӏэхокӏ	япщӏэхокӏ
дэ	--	дыппщӏэхокӏ	дыпщӏэхокӏ	--	дыфпщӏэхокӏ	дапщӏэхокӏ
фэ	фыспщӏэхокӏ	--	фыпщӏэхокӏ	фытпщӏэхокӏ	--	фапщӏэхокӏ
ахэр	спщӏэхокӏ(хэ)	ппщӏэхокӏ(хэ)	пщӏэхокӏ(хэ)	тпщӏэхокӏ(хэ)	фпщӏэхокӏ(хэ)	япщӏэхокӏ(хэ)

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[кӏ]	[кӏ]ыр	--	[кӏ]хэр
Эргативнэ:	[кӏ]	[кӏ]ым	--	[кӏ]хэм
Послеложнэ:	[кӏ]кӀэ	[кӏ]ымкӀэ	[кӏ]хэкӀэ	[кӏ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[кӏ]ыу	[кӏ]ырауэ	[кӏ]хэу	[кӏ]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[кӏ]а	[кӏ]ар	--	[кӏ]ахэр
Эргативнэ:	[кӏ]а	[кӏ]ам	--	[кӏ]ахэм
Послеложнэ:	[кӏ]акӀэ	[кӏ]амкӀэ	[кӏ]ахэкӀэ	[кӏ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[кӏ]ауэ	[кӏ]арауэ	[кӏ]ахэу	[кӏ]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[кӏ]ын	[кӏ]ыныр	--	[кӏ]ынхэр
Эргативнэ:	[кӏ]ын	[кӏ]ыным	--	[кӏ]ынхэм
Послеложнэ:	[кӏ]ынкӀэ	[кӏ]ынымкӀэ	[кӏ]ынхэкӀэ	[кӏ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[кӏ]ыну	[кӏ]ынырауэ	[кӏ]ынхэу	[кӏ]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[кӏ]ыну	[кӏ]ынур	--	[кӏ]ынухэр
Эргативнэ:	[кӏ]ыну	[кӏ]ынум	--	[кӏ]ынухэм
Послеложнэ:	[кӏ]ынукӀэ	[кӏ]ынумкӀэ	[кӏ]ынухэкӀэ	[кӏ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[кӏ]ынууэ	[кӏ]ынурауэ	[кӏ]ынухэу	[кӏ]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыгуэр уи пщэм дэкӀын, Ӏуэхугъуэ гуэр пщхьэщыкӀын.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Экзаменхэр пщӀэхэкӀын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пщӏэхэкӏын: get rid of sth, free yourself of some burden
• Экзаменхэр пщӀэхэкӀын: free yourself from exams

УРЫСЫБЗЭ

• пщӏэхэкӏын: избавиться от чего-л., освободиться от какого-л. бремени
• Экзаменхэр пщӀэхэкӀын: освободиться от экзаменов

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын