пщӏэхэхун

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pʹɕʹɐxɐ'xʷǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пщӏэ- + хэ- + [ху] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пщӏэхэхун"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пщӏэхэхун
щымыӀэныгъэ:	пщӏэхэмыхун

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхун	упщӏэхэхун	пщӏэхэхун	дыпщӏэхэхун	фыпщӏэхэхун	пщӏэхэхун(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхун	упщӏэхэмыхун	пщӏэхэмыхун	дыпщӏэхэмыхун	фыпщӏэхэмыхун	пщӏэхэмыхун(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пщӏэхэху!	фыпщӏэхэху!
щымыӀэныгъэ:	упщӏэхэмыху!	фыпщӏэхэмыху!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхреху	упщӏэхреху	пщӏэхреху	дыпщӏэхреху	фыпщӏэхреху	пщӏэхреху
щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхремыху	упщӏэхремыху	пщӏэхремыху	дыпщӏэхремыху	фыпщӏэхремыху	пщӏэхремыху

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхоху(р)	упщӏэхоху(р)	пщӏэхоху(р)	дыпщӏэхоху(р)	фыпщӏэхоху(р)	пщӏэхоху(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуркъым	упщӏэхэхуркъым	пщӏэхэхуркъым	дыпщӏэхэхуркъым	фыпщӏэхэхуркъым	пщӏэхэху(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхурт	упщӏэхэхурт	пщӏэхэхурт	дыпщӏэхэхурт	фыпщӏэхэхурт	пщӏэхэхурт / пщӏэхэхухэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуртэкъым	упщӏэхэхуртэкъым	пщӏэхэхуртэкъым	дыпщӏэхэхуртэкъым	фыпщӏэхэхуртэкъым	пщӏэхэхуртэкъым / пщӏэхэхухэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуащ	упщӏэхэхуащ	пщӏэхэхуащ	дыпщӏэхэхуащ	фыпщӏэхэхуащ	пщӏэхэхуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуакъым	упщӏэхэхуакъым	пщӏэхэхуакъым	дыпщӏэхэхуакъым	фыпщӏэхэхуакъым	пщӏэхэхуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуат	упщӏэхэхуат	пщӏэхэхуат	дыпщӏэхэхуат	фыпщӏэхэхуат	пщӏэхэхуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуатэкъым	упщӏэхэхуатэкъым	пщӏэхэхуатэкъым	дыпщӏэхэхуатэкъым	фыпщӏэхэхуатэкъым	пщӏэхэхуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхугъащ	упщӏэхэхугъащ	пщӏэхэхугъащ	дыпщӏэхэхугъащ	фыпщӏэхэхугъащ	пщӏэхэхугъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхугъакъым	упщӏэхэхугъакъым	пщӏэхэхугъакъым	дыпщӏэхэхугъакъым	фыпщӏэхэхугъакъым	пщӏэхэхугъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхугъат	упщӏэхэхугъат	пщӏэхэхугъат	дыпщӏэхэхугъат	фыпщӏэхэхугъат	пщӏэхэхугъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхугъатэкъым	упщӏэхэхугъатэкъым	пщӏэхэхугъатэкъым	дыпщӏэхэхугъатэкъым	фыпщӏэхэхугъатэкъым	пщӏэхэхугъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхущ	упщӏэхэхущ	пщӏэхэхущ	дыпщӏэхэхущ	фыпщӏэхэхущ	пщӏэхэху(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхукъым	упщӏэхэхукъым	пщӏэхэхукъым	дыпщӏэхэхукъым	фыпщӏэхэхукъым	пщӏэхэху(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхут	упщӏэхэхут	пщӏэхэхут	дыпщӏэхэхут	фыпщӏэхэхут	пщӏэхэху(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхутэкъым	упщӏэхэхутэкъым	пщӏэхэхутэкъым	дыпщӏэхэхутэкъым	фыпщӏэхэхутэкъым	пщӏэхэху(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунщ	упщӏэхэхунщ	пщӏэхэхунщ	дыпщӏэхэхунщ	фыпщӏэхэхунщ	пщӏэхэхун(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхункъым	упщӏэхэхункъым	пщӏэхэхункъым	дыпщӏэхэхункъым	фыпщӏэхэхункъым	пщӏэхэхун(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунущ	упщӏэхэхунущ	пщӏэхэхунущ	дыпщӏэхэхунущ	фыпщӏэхэхунущ	пщӏэхэхуну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунукъым	упщӏэхэхунукъым	пщӏэхэхунукъым	дыпщӏэхэхунукъым	фыпщӏэхэхунукъым	пщӏэхэхуну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхурэ	упщӏэхэхурэ	пщӏэхэхурэ	дыпщӏэхэхурэ	фыпщӏэхэхурэ	пщӏэхэху(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуркъэ	упщӏэхэхуркъэ	пщӏэхэхуркъэ	дыпщӏэхэхуркъэ	фыпщӏэхэхуркъэ	пщӏэхэхуркъэ / пщӏэхэхухэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхурт	упщӏэхэхурт	пщӏэхэхурт	дыпщӏэхэхурт	фыпщӏэхэхурт	пщӏэхэхурт / пщӏэхэхухэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуртэкъэ	упщӏэхэхуртэкъэ	пщӏэхэхуртэкъэ	дыпщӏэхэхуртэкъэ	фыпщӏэхэхуртэкъэ	пщӏэхэхуртэкъэ / пщӏэхэхухэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуа	упщӏэхэхуа	пщӏэхэхуа	дыпщӏэхэхуа	фыпщӏэхэхуа	пщӏэхэхуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуакъэ	упщӏэхэхуакъэ	пщӏэхэхуакъэ	дыпщӏэхэхуакъэ	фыпщӏэхэхуакъэ	пщӏэхэхуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуат	упщӏэхэхуат	пщӏэхэхуат	дыпщӏэхэхуат	фыпщӏэхэхуат	пщӏэхэхуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуатэкъэ	упщӏэхэхуатэкъэ	пщӏэхэхуатэкъэ	дыпщӏэхэхуатэкъэ	фыпщӏэхэхуатэкъэ	пщӏэхэхуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхугъа	упщӏэхэхугъа	пщӏэхэхугъа	дыпщӏэхэхугъа	фыпщӏэхэхугъа	пщӏэхэхугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхугъакъэ	упщӏэхэхугъакъэ	пщӏэхэхугъакъэ	дыпщӏэхэхугъакъэ	фыпщӏэхэхугъакъэ	пщӏэхэхугъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхугъат	упщӏэхэхугъат	пщӏэхэхугъат	дыпщӏэхэхугъат	фыпщӏэхэхугъат	пщӏэхэхугъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхугъатэкъэ	упщӏэхэхугъатэкъэ	пщӏэхэхугъатэкъэ	дыпщӏэхэхугъатэкъэ	фыпщӏэхэхугъатэкъэ	пщӏэхэхугъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэху	упщӏэхэху	пщӏэхэху	дыпщӏэхэху	фыпщӏэхэху	пщӏэхэху(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхукъэ	упщӏэхэхукъэ	пщӏэхэхукъэ	дыпщӏэхэхукъэ	фыпщӏэхэхукъэ	пщӏэхэху(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхут	упщӏэхэхут	пщӏэхэхут	дыпщӏэхэхут	фыпщӏэхэхут	пщӏэхэху(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхутэкъэ	упщӏэхэхутэкъэ	пщӏэхэхутэкъэ	дыпщӏэхэхутэкъэ	фыпщӏэхэхутэкъэ	пщӏэхэху(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхун	упщӏэхэхун	пщӏэхэхун	дыпщӏэхэхун	фыпщӏэхэхун	пщӏэхэхун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхункъэ	упщӏэхэхункъэ	пщӏэхэхункъэ	дыпщӏэхэхункъэ	фыпщӏэхэхункъэ	пщӏэхэхун(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуну	упщӏэхэхуну	пщӏэхэхуну	дыпщӏэхэхуну	фыпщӏэхэхуну	пщӏэхэхуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунукъэ	упщӏэхэхунукъэ	пщӏэхэхунукъэ	дыпщӏэхэхунукъэ	фыпщӏэхэхунукъэ	пщӏэхэхуну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхумэ	упщӏэхэхумэ	пщӏэхэхумэ	дыпщӏэхэхумэ	фыпщӏэхэхумэ	пщӏэхэху(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхумэ	упщӏэхэмыхумэ	пщӏэхэмыхумэ	дыпщӏэхэмыхумэ	фыпщӏэхэмыхумэ	пщӏэхэмыху(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуамэ	упщӏэхэхуамэ	пщӏэхэхуамэ	дыпщӏэхэхуамэ	фыпщӏэхэхуамэ	пщӏэхэхуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхуамэ	упщӏэхэмыхуамэ	пщӏэхэмыхуамэ	дыпщӏэхэмыхуамэ	фыпщӏэхэмыхуамэ	пщӏэхэмыхуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхугъамэ	упщӏэхэхугъамэ	пщӏэхэхугъамэ	дыпщӏэхэхугъамэ	фыпщӏэхэхугъамэ	пщӏэхэхугъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхугъамэ	упщӏэхэмыхугъамэ	пщӏэхэмыхугъамэ	дыпщӏэхэмыхугъамэ	фыпщӏэхэмыхугъамэ	пщӏэхэмыхугъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунмэ	упщӏэхэхунмэ	пщӏэхэхунмэ	дыпщӏэхэхунмэ	фыпщӏэхэхунмэ	пщӏэхэхун(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхунмэ	упщӏэхэмыхунмэ	пщӏэхэмыхунмэ	дыпщӏэхэмыхунмэ	фыпщӏэхэмыхунмэ	пщӏэхэмыхун(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунумэ	упщӏэхэхунумэ	пщӏэхэхунумэ	дыпщӏэхэхунумэ	фыпщӏэхэхунумэ	пщӏэхэхуну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхунумэ	упщӏэхэмыхунумэ	пщӏэхэмыхунумэ	дыпщӏэхэмыхунумэ	фыпщӏэхэмыхунумэ	пщӏэхэмыхуну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхутэмэ	упщӏэхэхутэмэ	пщӏэхэхутэмэ	дыпщӏэхэхутэмэ	фыпщӏэхэхутэмэ	пщӏэхэху(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхутэмэ	упщӏэхэмыхутэмэ	пщӏэхэмыхутэмэ	дыпщӏэхэмыхутэмэ	фыпщӏэхэмыхутэмэ	пщӏэхэмыху(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуатэмэ	упщӏэхэхуатэмэ	пщӏэхэхуатэмэ	дыпщӏэхэхуатэмэ	фыпщӏэхэхуатэмэ	пщӏэхэхуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхуатэмэ	упщӏэхэмыхуатэмэ	пщӏэхэмыхуатэмэ	дыпщӏэхэмыхуатэмэ	фыпщӏэхэмыхуатэмэ	пщӏэхэмыхуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхугъатэмэ	упщӏэхэхугъатэмэ	пщӏэхэхугъатэмэ	дыпщӏэхэхугъатэмэ	фыпщӏэхэхугъатэмэ	пщӏэхэхугъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхугъатэмэ	упщӏэхэмыхугъатэмэ	пщӏэхэмыхугъатэмэ	дыпщӏэхэмыхугъатэмэ	фыпщӏэхэмыхугъатэмэ	пщӏэхэмыхугъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунтэмэ	упщӏэхэхунтэмэ	пщӏэхэхунтэмэ	дыпщӏэхэхунтэмэ	фыпщӏэхэхунтэмэ	пщӏэхэхун(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхунтэмэ	упщӏэхэмыхунтэмэ	пщӏэхэмыхунтэмэ	дыпщӏэхэмыхунтэмэ	фыпщӏэхэмыхунтэмэ	пщӏэхэмыхун(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунутэмэ	упщӏэхэхунутэмэ	пщӏэхэхунутэмэ	дыпщӏэхэхунутэмэ	фыпщӏэхэхунутэмэ	пщӏэхэхуну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхунутэмэ	упщӏэхэмыхунутэмэ	пщӏэхэмыхунутэмэ	дыпщӏэхэмыхунутэмэ	фыпщӏэхэмыхунутэмэ	пщӏэхэмыхуну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунт	упщӏэхэхунт	пщӏэхэхунт	дыпщӏэхэхунт	фыпщӏэхэхунт	пщӏэхэхун(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунтэкъым	упщӏэхэхунтэкъым	пщӏэхэхунтэкъым	дыпщӏэхэхунтэкъым	фыпщӏэхэхунтэкъым	пщӏэхэхун(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунут	упщӏэхэхунут	пщӏэхэхунут	дыпщӏэхэхунут	фыпщӏэхэхунут	пщӏэхэхуну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунутэкъым	упщӏэхэхунутэкъым	пщӏэхэхунутэкъым	дыпщӏэхэхунутэкъым	фыпщӏэхэхунутэкъым	пщӏэхэхуну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуми	упщӏэхэхуми	пщӏэхэхуми	дыпщӏэхэхуми	фыпщӏэхэхуми	пщӏэхэху(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхуми	упщӏэхэмыхуми	пщӏэхэмыхуми	дыпщӏэхэмыхуми	фыпщӏэхэмыхуми	пщӏэхэмыху(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуами	упщӏэхэхуами	пщӏэхэхуами	дыпщӏэхэхуами	фыпщӏэхэхуами	пщӏэхэхуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхуами	упщӏэхэмыхуами	пщӏэхэмыхуами	дыпщӏэхэмыхуами	фыпщӏэхэмыхуами	пщӏэхэмыхуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхугъами	упщӏэхэхугъами	пщӏэхэхугъами	дыпщӏэхэхугъами	фыпщӏэхэхугъами	пщӏэхэхугъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхугъами	упщӏэхэмыхугъами	пщӏэхэмыхугъами	дыпщӏэхэмыхугъами	фыпщӏэхэмыхугъами	пщӏэхэмыхугъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунми	упщӏэхэхунми	пщӏэхэхунми	дыпщӏэхэхунми	фыпщӏэхэхунми	пщӏэхэхун(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхунми	упщӏэхэмыхунми	пщӏэхэмыхунми	дыпщӏэхэмыхунми	фыпщӏэхэмыхунми	пщӏэхэмыхун(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунуми	упщӏэхэхунуми	пщӏэхэхунуми	дыпщӏэхэхунуми	фыпщӏэхэхунуми	пщӏэхэхуну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхунуми	упщӏэхэмыхунуми	пщӏэхэмыхунуми	дыпщӏэхэмыхунуми	фыпщӏэхэмыхунуми	пщӏэхэмыхуну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхутэми	упщӏэхэхутэми	пщӏэхэхутэми	дыпщӏэхэхутэми	фыпщӏэхэхутэми	пщӏэхэху(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхутэми	упщӏэхэмыхутэми	пщӏэхэмыхутэми	дыпщӏэхэмыхутэми	фыпщӏэхэмыхутэми	пщӏэхэмыху(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуатэми	упщӏэхэхуатэми	пщӏэхэхуатэми	дыпщӏэхэхуатэми	фыпщӏэхэхуатэми	пщӏэхэхуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхуатэми	упщӏэхэмыхуатэми	пщӏэхэмыхуатэми	дыпщӏэхэмыхуатэми	фыпщӏэхэмыхуатэми	пщӏэхэмыхуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхугъатэми	упщӏэхэхугъатэми	пщӏэхэхугъатэми	дыпщӏэхэхугъатэми	фыпщӏэхэхугъатэми	пщӏэхэхугъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхугъатэми	упщӏэхэмыхугъатэми	пщӏэхэмыхугъатэми	дыпщӏэхэмыхугъатэми	фыпщӏэхэмыхугъатэми	пщӏэхэмыхугъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунтэми	упщӏэхэхунтэми	пщӏэхэхунтэми	дыпщӏэхэхунтэми	фыпщӏэхэхунтэми	пщӏэхэхун(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхунтэми	упщӏэхэмыхунтэми	пщӏэхэмыхунтэми	дыпщӏэхэмыхунтэми	фыпщӏэхэмыхунтэми	пщӏэхэмыхун(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхунутэми	упщӏэхэхунутэми	пщӏэхэхунутэми	дыпщӏэхэхунутэми	фыпщӏэхэхунутэми	пщӏэхэхуну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхунутэми	упщӏэхэмыхунутэми	пщӏэхэмыхунутэми	дыпщӏэхэмыхунутэми	фыпщӏэхэмыхунутэми	пщӏэхэмыхуну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуаи	упщӏэхэхуаи	пщӏэхэхуаи	дыпщӏэхэхуаи	фыпщӏэхэхуаи	пщӏэхэхуаи
щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуакъыми	упщӏэхэхуакъыми	пщӏэхэхуакъыми	дыпщӏэхэхуакъыми	фыпщӏэхэхуакъыми	пщӏэхэхуакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуащэрэт	упщӏэхэхуащэрэт	пщӏэхэхуащэрэт	дыпщӏэхэхуащэрэт	фыпщӏэхэхуащэрэт	пщӏэхэхуащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыхуащэрэт	упщӏэхэмыхуащэрэт	пщӏэхэмыхуащэрэт	дыпщӏэхэмыхуащэрэт	фыпщӏэхэмыхуащэрэт	пщӏэхэмыхуащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнщ	упщӏэхэхуагъэнщ	пщӏэхэхуагъэнщ	дыпщӏэхэхуагъэнщ	фыпщӏэхэхуагъэнщ	пщӏэхэхуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнкъым	упщӏэхэхуагъэнкъым	пщӏэхэхуагъэнкъым	дыпщӏэхэхуагъэнкъым	фыпщӏэхэхуагъэнкъым	пщӏэхэхуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнт	упщӏэхэхуагъэнт	пщӏэхэхуагъэнт	дыпщӏэхэхуагъэнт	фыпщӏэхэхуагъэнт	пщӏэхэхуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнтэкъым	упщӏэхэхуагъэнтэкъым	пщӏэхэхуагъэнтэкъым	дыпщӏэхэхуагъэнтэкъым	фыпщӏэхэхуагъэнтэкъым	пщӏэхэхуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэн	упщӏэхэхуагъэн	пщӏэхэхуагъэн	дыпщӏэхэхуагъэн	фыпщӏэхэхуагъэн	пщӏэхэхуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнкъэ	упщӏэхэхуагъэнкъэ	пщӏэхэхуагъэнкъэ	дыпщӏэхэхуагъэнкъэ	фыпщӏэхэхуагъэнкъэ	пщӏэхэхуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнт	упщӏэхэхуагъэнт	пщӏэхэхуагъэнт	дыпщӏэхэхуагъэнт	фыпщӏэхэхуагъэнт	пщӏэхэхуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнтэкъэ	упщӏэхэхуагъэнтэкъэ	пщӏэхэхуагъэнтэкъэ	дыпщӏэхэхуагъэнтэкъэ	фыпщӏэхэхуагъэнтэкъэ	пщӏэхэхуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнху	упщӏэхэхуагъэнху	пщӏэхэхуагъэнху	дыпщӏэхэхуагъэнху	фыпщӏэхэхуагъэнху	пщӏэхэхуагъэнху
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнукъым	упщӏэхэхуагъэнукъым	пщӏэхэхуагъэнукъым	дыпщӏэхэхуагъэнукъым	фыпщӏэхэхуагъэнукъым	пщӏэхэхуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнут	упщӏэхэхуагъэнут	пщӏэхэхуагъэнут	дыпщӏэхэхуагъэнут	фыпщӏэхэхуагъэнут	пщӏэхэхуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнутэкъым	упщӏэхэхуагъэнутэкъым	пщӏэхэхуагъэнутэкъым	дыпщӏэхэхуагъэнутэкъым	фыпщӏэхэхуагъэнутэкъым	пщӏэхэхуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэну	упщӏэхэхуагъэну	пщӏэхэхуагъэну	дыпщӏэхэхуагъэну	фыпщӏэхэхуагъэну	пщӏэхэхуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнукъэ	упщӏэхэхуагъэнукъэ	пщӏэхэхуагъэнукъэ	дыпщӏэхэхуагъэнукъэ	фыпщӏэхэхуагъэнукъэ	пщӏэхэхуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнут	упщӏэхэхуагъэнут	пщӏэхэхуагъэнут	дыпщӏэхэхуагъэнут	фыпщӏэхэхуагъэнут	пщӏэхэхуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэхуагъэнутэкъэ	упщӏэхэхуагъэнутэкъэ	пщӏэхэхуагъэнутэкъэ	дыпщӏэхэхуагъэнутэкъэ	фыпщӏэхэхуагъэнутэкъэ	пщӏэхэхуагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэху	упщӏэхэху	пщӏэхэху	дыпщӏэхэху	фыпщӏэхэху	пщӏэхэху(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыху	упщӏэхэмыху	пщӏэхэмыху	дыпщӏэхэмыху	фыпщӏэхэмыху	пщӏэхэмыху(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэхуа	упщӏэхэхуа	пщӏэхэхуа	дыпщӏэхэхуа	фыпщӏэхэхуа	пщӏэхэхуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыхуа	упщӏэхэмыхуа	пщӏэхэмыхуа	дыпщӏэхэмыхуа	фыпщӏэхэмыхуа	пщӏэхэмыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэхугъа	упщӏэхэхугъа	пщӏэхэхугъа	дыпщӏэхэхугъа	фыпщӏэхэхугъа	пщӏэхэхугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыхугъа	упщӏэхэмыхугъа	пщӏэхэмыхугъа	дыпщӏэхэмыхугъа	фыпщӏэхэмыхугъа	пщӏэхэмыхугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэхун	упщӏэхэхун	пщӏэхэхун	дыпщӏэхэхун	фыпщӏэхэхун	пщӏэхэхун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыхун	упщӏэхэмыхун	пщӏэхэмыхун	дыпщӏэхэмыхун	фыпщӏэхэмыхун	пщӏэхэмыхун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэхуну	упщӏэхэхуну	пщӏэхэхуну	дыпщӏэхэхуну	фыпщӏэхэхуну	пщӏэхэхуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыхуну	упщӏэхэмыхуну	пщӏэхэмыхуну	дыпщӏэхэмыхуну	фыпщӏэхэмыхуну	пщӏэхэмыхуну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэху	узэрыпщӏэхэху	зэрыпщӏэхэху	дызэрыпщӏэхэху	фызэрыпщӏэхэху	зэрыпщӏэхэху(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыху	узэрыпщӏэхэмыху	зэрыпщӏэхэмыху	дызэрыпщӏэхэмыху	фызэрыпщӏэхэмыху	зэрыпщӏэхэмыху(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэхуа	узэрыпщӏэхэхуа	зэрыпщӏэхэхуа	дызэрыпщӏэхэхуа	фызэрыпщӏэхэхуа	зэрыпщӏэхэхуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыхуа	узэрыпщӏэхэмыхуа	зэрыпщӏэхэмыхуа	дызэрыпщӏэхэмыхуа	фызэрыпщӏэхэмыхуа	зэрыпщӏэхэмыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэхугъа	узэрыпщӏэхэхугъа	зэрыпщӏэхэхугъа	дызэрыпщӏэхэхугъа	фызэрыпщӏэхэхугъа	зэрыпщӏэхэхугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыхугъа	узэрыпщӏэхэмыхугъа	зэрыпщӏэхэмыхугъа	дызэрыпщӏэхэмыхугъа	фызэрыпщӏэхэмыхугъа	зэрыпщӏэхэмыхугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэхун	узэрыпщӏэхэхун	зэрыпщӏэхэхун	дызэрыпщӏэхэхун	фызэрыпщӏэхэхун	зэрыпщӏэхэхун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыхун	узэрыпщӏэхэмыхун	зэрыпщӏэхэмыхун	дызэрыпщӏэхэмыхун	фызэрыпщӏэхэмыхун	зэрыпщӏэхэмыхун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэхуну	узэрыпщӏэхэхуну	зэрыпщӏэхэхуну	дызэрыпщӏэхэхуну	фызэрыпщӏэхэхуну	зэрыпщӏэхэхуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыхуну	узэрыпщӏэхэмыхуну	зэрыпщӏэхэмыхуну	дызэрыпщӏэхэмыхуну	фызэрыпщӏэхэмыхуну	зэрыпщӏэхэмыхуну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэху	ущыпщӏэхэху	щыпщӏэхэху	дыщыпщӏэхэху	фыщыпщӏэхэху	щыпщӏэхэху(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыху	ущыпщӏэхэмыху	щыпщӏэхэмыху	дыщыпщӏэхэмыху	фыщыпщӏэхэмыху	щыпщӏэхэмыху(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэхуа	ущыпщӏэхэхуа	щыпщӏэхэхуа	дыщыпщӏэхэхуа	фыщыпщӏэхэхуа	щыпщӏэхэхуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыхуа	ущипщӏэхэмыхуа	щыпщӏэхэмыхуа	дыщыпщӏэхэмыхуа	фыщыпщӏэхэмыхуа	щыпщӏэхэмыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэхугъа	ущыпщӏэхэхугъа	щыпщӏэхэхугъа	дыщыпщӏэхэхугъа	фыщыпщӏэхэхугъа	щыпщӏэхэхугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыхугъа	ущыпщӏэхэмыхугъа	щыпщӏэхэмыхугъа	дыщыпщӏэхэмыхугъа	фыщыпщӏэхэмыхугъа	щыпщӏэхэмыхугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэхун	ущыпщӏэхэхун	щыпщӏэхэхун	дыщыпщӏэхэхун	фыщыпщӏэхэхун	щыпщӏэхэхун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыхун	ущыпщӏэхэхун	щыпщӏэхэмыхун	дыщыпщӏэхэмыхун	фыщыпщӏэхэмыхун	щыпщӏэхэмыхун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэхуну	ущыпщӏэхэхуну	щыпщӏэхэхуну	дыщыпщӏэхэхуну	фыщыпщӏэхэхуну	щыпщӏэхэхуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыхуну	ущыпщӏэхэмыхуну	щыпщӏэхэмыхуну	дыщыпщӏэхэмыхуну	фыщыпщӏэхэмыхуну	щыпщӏэхэмыхуну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэху	уздыпщӏэхэху	здыпщӏэхэху	дыздыпщӏэхэху	фыздыпщӏэхэху	здыпщӏэхэху(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыху	уздыпщӏэхэмыху	здыпщӏэхэмыху	дыздыпщӏэхэмыху	фыздыпщӏэхэмыху	здыпщӏэхэмыху(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэхуа	уздыпщӏэхэхуа	здыпщӏэхэхуа	дыздыпщӏэхэхуа	фыздыпщӏэхэхуа	здыпщӏэхэхуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыхуа	уздыпщӏэхэмыхуа	здыпщӏэхэмыхуа	дыздыпщӏэхэмыхуа	фыздыпщӏэхэмыхуа	здыпщӏэхэмыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэхугъа	уздыпщӏэхэхугъа	здыпщӏэхэхугъа	дыздыпщӏэхэхугъа	фыздыпщӏэхэхугъа	здыпщӏэхэхугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыхугъа	уздыпщӏэхэмыхугъа	здыпщӏэхэмыхугъа	дыздыпщӏэхэмыхугъа	фыздыпщӏэхэмыхугъа	здыпщӏэхэмыхугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэхун	уздыпщӏэхэхун	здыпщӏэхэхун	дыздыпщӏэхэхун	фыздыпщӏэхэхун	здыпщӏэхэхун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыхун	уздыпщӏэхэмыхун	здыпщӏэхэмыхун	дыздыпщӏэхэмыхун	фыздыпщӏэхэмыхун	здыпщӏэхэмыхун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэхуну	уздыпщӏэхэхуну	здыпщӏэхэхуну	дыздыпщӏэхэхуну	фыздыпщӏэхэхуну	здыпщӏэхэхуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыхуну	уздыпщӏэхэмыхуну	здыпщӏэхэмыхуну	дыздыпщӏэхэмыхуну	фыздыпщӏэхэмыхуну	здыпщӏэхэмыхуну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэху	ущӀыпщӏэхэху	щӀыпщӏэхэху	дыщӀыпщӏэхэху	фыщӀыпщӏэхэху	щӀыпщӏэхэху(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыху	ущӀыпщӏэхэмыху	щӀыпщӏэхэмыху	дыщӀыпщӏэхэмыху	фыщӀыпщӏэхэмыху	щӀыпщӏэхэмыху(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэхуа	ущӀыпщӏэхэхуӀэхуа	щӀыпщӏэхэхуа	дыщӀыпщӏэхэхуа	фыщӀыпщӏэхэхуа	щӀыпщӏэхэхуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыхуа	ущӀыпщӏэхэмыхуа	щӀыпщӏэхэмыхуа	дыщӀыпщӏэхэмыхуа	фыщӀыпщӏэхэмыхуа	щӀыпщӏэхэмыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэхугъа	ущӀыпщӏэхэхугъа	щӀыпщӏэхэхугъа	дыщӀыпщӏэхэхугъа	фыщӀыпщӏэхэхугъа	щӀыпщӏэхэхугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыхугъа	ущӀыпщӏэхэмыхугъа	щӀыпщӏэхэмыхугъа	дыщӀыпщӏэхэмыхугъа	фыщӀыпщӏэхэмыхугъа	щӀыпщӏэхэмыхугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэхун	ущӀыпщӏэхэхун	щӀыпщӏэхэхун	дыщӀыпщӏэхэхун	фыщӀыпщӏэхэхун	щӀыпщӏэхэхун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыхун	ущӀыпщӏэхэмыхун	щӀыпщӏэхэмыхун	дыщӀыпщӏэхэмыхун	фыщӀыпщӏэхэмыхун	щӀыпщӏэхэмыхун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэхуну	ущӀыпщӏэхэхуну	щӀыпщӏэхэхуну	дыщӀыпщӏэхэхуну	фыщӀыпщӏэхэхуну	щӀыпщӏэхэхуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыхуну	ущӀыпщӏэхэмыхуну	щӀыпщӏэхэмыхуну	дыщӀыпщӏэхэмыхуну	фыщӀыпщӏэхэмыхуну	щӀыпщӏэхэмыхуну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэхуу	упщӏэхэхуу	пщӏэхэхуу	дыпщӏэхэхуу	фыпщӏэхэхуу	пщӏэхэху(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыхуу	упщӏэхэмыхуу	пщӏэхэмыхуу	дыпщӏэхэмыхуу	фыпщӏэхэмыхуу	пщӏэхэмыху(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэхуауэ	упщӏэхэхуауэ	пщӏэхэхуауэ	дыпщӏэхэхуауэ	фыпщӏэхэхуауэ	пщӏэхэхуауэ / пщӏэхэхуахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыхуауэ	упщӏэхэмыхуауэ	пщӏэхэмыхуауэ	дыпщӏэхэмыхуауэ	фыпщӏэхэмыхуауэ	пщӏэхэмыхуауэ / пщӏэхэмыхуахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэхуурэ	упщӏэхэхуурэ	пщӏэхэхуурэ	дыпщӏэхэхуурэ	фыпщӏэхэхуурэ	пщӏэхэху(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыхуурэ	упщӏэхэмыхуурэ	пщӏэхэмыхуурэ	дыпщӏэхэмыхуурэ	фыпщӏэхэмыхуурэ	пщӏэхэмыху(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыппщӏэхоху	сыпщӏэхоху	--	сыфпщӏэхоху	сапщӏэхоху
уэ	успщӏэхоху	--	упщӏэхоху	утпщӏэхоху	--	уапщӏэхоху
ар	спщӏэхоху	ппщӏэхоху	пщӏэхоху	тпщӏэхоху	фпщӏэхоху	япщӏэхоху
дэ	--	дыппщӏэхоху	дыпщӏэхоху	--	дыфпщӏэхоху	дапщӏэхоху
фэ	фыспщӏэхоху	--	фыпщӏэхоху	фытпщӏэхоху	--	фапщӏэхоху
ахэр	спщӏэхоху(хэ)	ппщӏэхоху(хэ)	пщӏэхоху(хэ)	тпщӏэхоху(хэ)	фпщӏэхоху(хэ)	япщӏэхоху(хэ)

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ху]	[ху]р	--	[ху]хэр
Эргативнэ:	[ху]	[ху]м	--	[ху]хэм
Послеложнэ:	[ху]кӀэ	[ху]мкӀэ	[ху]хэкӀэ	[ху]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ху]у	[ху]рауэ	[ху]хэу	[ху]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ху]а	[ху]ар	--	[ху]ахэр
Эргативнэ:	[ху]а	[ху]ам	--	[ху]ахэм
Послеложнэ:	[ху]акӀэ	[ху]амкӀэ	[ху]ахэкӀэ	[ху]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ху]ауэ	[ху]арауэ	[ху]ахэу	[ху]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ху]н	[ху]нр	--	[ху]нхэр
Эргативнэ:	[ху]н	[ху]ным	--	[ху]нхэм
Послеложнэ:	[ху]нкӀэ	[ху]нымкӀэ	[ху]нхэкӀэ	[ху]нхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[ху]ну	[ху]нр ауэ	[ху]нхэу	[ху]нхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ху]ну	[ху]нур	--	[ху]нухэр
Эргативнэ:	[ху]ну	[ху]нум	--	[ху]нухэм
Послеложнэ:	[ху]нукӀэ	[ху]нумкӀэ	[ху]нухэкӀэ	[ху]нухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ху]нууэ	[ху]нурауэ	[ху]нухэу	[ху]нухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Пщэм дэлъ, дамэ с. ху. фӀэлъ гуэр дэхун, фӀэхун.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Шхуэр пщӀэхэхун.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пщӏэхэхун: fall down off the neck
• Шхуэр пщӀэхэхун: the bridle fell down off the (horse's) neck.

УРЫСЫБЗЭ

• пщӏэхэхун: спадать, падать с шеи
• Шхуэр пщӀэхэхун: уздечка упала с шеи.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын