пщӏэхэщэтэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [pʹɕʹɐxɐɕɐ'tɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

пщӏэ- + хэ- + [щэт] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ[зэгъэзэхуэжын]

Глагол лъэмыӏэс "пщӏэхэщэтэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пщӏэхэщэтэн
щымыӀэныгъэ:	пщӏэхэмыщэтэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэн	упщӏэхэщэтэн	пщӏэхэщэтэн	дыпщӏэхэщэтэн	фыпщӏэхэщэтэн	пщӏэхэщэтэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэн	упщӏэхэмыщэтэн	пщӏэхэмыщэтэн	дыпщӏэхэмыщэтэн	фыпщӏэхэмыщэтэн	пщӏэхэмыщэтэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пщӏэхэщатэ!	фыпщӏэхэщатэ!
щымыӀэныгъэ:	упщӏэхэмыщатэ!	фыпщӏэхэмыщатэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхрещатэ	упщӏэхрещатэ	пщӏэхрещатэ	дыпщӏэхрещатэ	фыпщӏэхрещатэ	пщӏэхрещатэ
щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхремыщатэ	упщӏэхремыщатэ	пщӏэхремыщатэ	дыпщӏэхремыщатэ	фыпщӏэхремыщатэ	пщӏэхремыщатэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхощатэ(р)	упщӏэхощатэ(р)	пщӏэхощатэ(р)	дыпщӏэхощатэ(р)	фыпщӏэхощатэ(р)	пщӏэхощатэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэркъым	упщӏэхэщатэркъым	пщӏэхэщатэркъым	дыпщӏэхэщатэркъым	фыпщӏэхэщатэркъым	пщӏэхэщатэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэрт	упщӏэхэщатэрт	пщӏэхэщатэрт	дыпщӏэхэщатэрт	фыпщӏэхэщатэрт	пщӏэхэщатэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэртэкъым	упщӏэхэщатэртэкъым	пщӏэхэщатэртэкъым	дыпщӏэхэщатэртэкъым	фыпщӏэхэщатэртэкъым	пщӏэхэщатэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтащ	упщӏэхэщэтащ	пщӏэхэщэтащ	дыпщӏэхэщэтащ	фыпщӏэхэщэтащ	пщӏэхэщэта(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтакъым	упщӏэхэщэтакъым	пщӏэхэщэтакъым	дыпщӏэхэщэтакъым	фыпщӏэхэщэтакъым	пщӏэхэщэта(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтат	упщӏэхэщэтат	пщӏэхэщэтат	дыпщӏэхэщэтат	фыпщӏэхэщэтат	пщӏэхэщэта(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтатэкъым	упщӏэхэщэтатэкъым	пщӏэхэщэтатэкъым	дыпщӏэхэщэтатэкъым	фыпщӏэхэщэтатэкъым	пщӏэхэщэта(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэгъащ	упщӏэхэщэтэгъащ	пщӏэхэщэтэгъащ	дыпщӏэхэщэтэгъащ	фыпщӏэхэщэтэгъащ	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэгъакъым	упщӏэхэщэтэгъакъым	пщӏэхэщэтэгъакъым	дыпщӏэхэщэтэгъакъым	фыпщӏэхэщэтэгъакъым	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэгъат	упщӏэхэщэтэгъат	пщӏэхэщэтэгъат	дыпщӏэхэщэтэгъат	фыпщӏэхэщэтэгъат	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэгъатэкъым	упщӏэхэщэтэгъатэкъым	пщӏэхэщэтэгъатэкъым	дыпщӏэхэщэтэгъатэкъым	фыпщӏэхэщэтэгъатэкъым	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэщ	упщӏэхэщатэщ	пщӏэхэщатэщ	дыпщӏэхэщатэщ	фыпщӏэхэщатэщ	пщӏэхэщатэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэкъым	упщӏэхэщатэкъым	пщӏэхэщатэкъым	дыпщӏэхэщатэкъым	фыпщӏэхэщатэкъым	пщӏэхэщатэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэт	упщӏэхэщатэт	пщӏэхэщатэт	дыпщӏэхэщатэт	фыпщӏэхэщатэт	пщӏэхэщатэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэтэкъым	упщӏэхэщатэтэкъым	пщӏэхэщатэтэкъым	дыпщӏэхэщатэтэкъым	фыпщӏэхэщатэтэкъым	пщӏэхэщатэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнщ	упщӏэхэщэтэнщ	пщӏэхэщэтэнщ	дыпщӏэхэщэтэнщ	фыпщӏэхэщэтэнщ	пщӏэхэщэтэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнкъым	упщӏэхэщэтэнкъым	пщӏэхэщэтэнкъым	дыпщӏэхэщэтэнкъым	фыпщӏэхэщэтэнкъым	пщӏэхэщэтэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнущ	упщӏэхэщэтэнущ	пщӏэхэщэтэнущ	дыпщӏэхэщэтэнущ	фыпщӏэхэщэтэнущ	пщӏэхэщэтэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнукъым	упщӏэхэщэтэнукъым	пщӏэхэщэтэнукъым	дыпщӏэхэщэтэнукъым	фыпщӏэхэщэтэнукъым	пщӏэхэщэтэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэрэ	упщӏэхэщатэрэ	пщӏэхэщатэрэ	дыпщӏэхэщатэрэ	фыпщӏэхэщатэрэ	пщӏэхэщатэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэркъэ	упщӏэхэщатэркъэ	пщӏэхэщатэркъэ	дыпщӏэхэщатэркъэ	фыпщӏэхэщатэркъэ	пщӏэхэщатэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэрт	упщӏэхэщатэрт	пщӏэхэщатэрт	дыпщӏэхэщатэрт	фыпщӏэхэщатэрт	пщӏэхэщатэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэртэкъэ	упщӏэхэщатэртэкъэ	пщӏэхэщатэртэкъэ	дыпщӏэхэщатэртэкъэ	фыпщӏэхэщатэртэкъэ	пщӏэхэщатэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэта	упщӏэхэщэта	пщӏэхэщэта	дыпщӏэхэщэта	фыпщӏэхэщэта	пщӏэхэщэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтакъэ	упщӏэхэщэтакъэ	пщӏэхэщэтакъэ	дыпщӏэхэщэтакъэ	фыпщӏэхэщэтакъэ	пщӏэхэщэта(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтат	упщӏэхэщэтат	пщӏэхэщэтат	дыпщӏэхэщэтат	фыпщӏэхэщэтат	пщӏэхэщэта(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтатэкъэ	упщӏэхэщэтатэкъэ	пщӏэхэщэтатэкъэ	дыпщӏэхэщэтатэкъэ	фыпщӏэхэщэтатэкъэ	пщӏэхэщэта(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэгъа	упщӏэхэщэтэгъа	пщӏэхэщэтэгъа	дыпщӏэхэщэтэгъа	фыпщӏэхэщэтэгъа	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэгъакъэ	упщӏэхэщэтэгъакъэ	пщӏэхэщэтэгъакъэ	дыпщӏэхэщэтэгъакъэ	фыпщӏэхэщэтэгъакъэ	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэгъат	упщӏэхэщэтэгъат	пщӏэхэщэтэгъат	дыпщӏэхэщэтэгъат	фыпщӏэхэщэтэгъат	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэгъатэкъэ	упщӏэхэщэтэгъатэкъэ	пщӏэхэщэтэгъатэкъэ	дыпщӏэхэщэтэгъатэкъэ	фыпщӏэхэщэтэгъатэкъэ	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэ	упщӏэхэщатэ	пщӏэхэщатэ	дыпщӏэхэщатэ	фыпщӏэхэщатэ	пщӏэхэщатэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэкъэ	упщӏэхэщатэкъэ	пщӏэхэщатэкъэ	дыпщӏэхэщатэкъэ	фыпщӏэхэщатэкъэ	пщӏэхэщатэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэт	упщӏэхэщатэт	пщӏэхэщатэт	дыпщӏэхэщатэт	фыпщӏэхэщатэт	пщӏэхэщатэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэтэкъэ	упщӏэхэщатэтэкъэ	пщӏэхэщатэтэкъэ	дыпщӏэхэщатэтэкъэ	фыпщӏэхэщатэтэкъэ	пщӏэхэщатэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэн	упщӏэхэщэтэн	пщӏэхэщэтэн	дыпщӏэхэщэтэн	фыпщӏэхэщэтэн	пщӏэхэщэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнкъэ	упщӏэхэщэтэнкъэ	пщӏэхэщэтэнкъэ	дыпщӏэхэщэтэнкъэ	фыпщӏэхэщэтэнкъэ	пщӏэхэщэтэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэну	упщӏэхэщэтэну	пщӏэхэщэтэну	дыпщӏэхэщэтэну	фыпщӏэхэщэтэну	пщӏэхэщэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнукъэ	упщӏэхэщэтэнукъэ	пщӏэхэщэтэнукъэ	дыпщӏэхэщэтэнукъэ	фыпщӏэхэщэтэнукъэ	пщӏэхэщэтэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэмэ	упщӏэхэщатэмэ	пщӏэхэщатэмэ	дыпщӏэхэщатэмэ	фыпщӏэхэщатэмэ	пщӏэхэщатэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщатэмэ	упщӏэхэмыщатэмэ	пщӏэхэмыщатэмэ	дыпщӏэхэмыщатэмэ	фыпщӏэхэмыщатэмэ	пщӏэхэмыщатэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтамэ	упщӏэхэщэтамэ	пщӏэхэщэтамэ	дыпщӏэхэщэтамэ	фыпщӏэхэщэтамэ	пщӏэхэщэта(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтамэ	упщӏэхэмыщэтамэ	пщӏэхэмыщэтамэ	дыпщӏэхэмыщэтамэ	фыпщӏэхэмыщэтамэ	мыщэта(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэгъамэ	упщӏэхэщэтэгъамэ	пщӏэхэщэтэгъамэ	дыпщӏэхэщэтэгъамэ	фыпщӏэхэщэтэгъамэ	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэгъамэ	упщӏэхэмыщэтэгъамэ	пщӏэхэмыщэтэгъамэ	дыпщӏэхэмыщэтэгъамэ	фыпщӏэхэмыщэтэгъамэ	пщӏэхэмыщэтэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнмэ	упщӏэхэщэтэнмэ	пщӏэхэщэтэнмэ	дыпщӏэхэщэтэнмэ	фыпщӏэхэщэтэнмэ	пщӏэхэщэтэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэнмэ	упщӏэхэмыщэтэнмэ	пщӏэхэмыщэтэнмэ	дыпщӏэхэмыщэтэнмэ	фыпщӏэхэмыщэтэнмэ	пщӏэхэмыщэтэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнумэ	упщӏэхэщэтэнумэ	пщӏэхэщэтэнумэ	дыпщӏэхэщэтэнумэ	фыпщӏэхэщэтэнумэ	пщӏэхэщэтэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэнумэ	упщӏэхэмыщэтэнумэ	пщӏэхэмыщэтэнумэ	дыпщӏэхэмыщэтэнумэ	фыпщӏэхэмыщэтэнумэ	пщӏэхэмыщэтэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэтэмэ	упщӏэхэщатэтэмэ	пщӏэхэщатэтэмэ	дыпщӏэхэщатэтэмэ	фыпщӏэхэщатэтэмэ	пщӏэхэщатэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщатэтэмэ	упщӏэхэмыщатэтэмэ	пщӏэхэмыщатэтэмэ	дыпщӏэхэмыщатэтэмэ	фыпщӏэхэмыщатэтэмэ	пщӏэхэмыщатэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтатэмэ	упщӏэхэщэтатэмэ	пщӏэхэщэтатэмэ	дыпщӏэхэщэтатэмэ	фыпщӏэхэщэтатэмэ	пщӏэхэщэта(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтатэмэ	упщӏэхэмыщэтатэмэ	пщӏэхэмыщэтатэмэ	дыпщӏэхэмыщэтатэмэ	фыпщӏэхэмыщэтатэмэ	пщӏэхэмыщэта(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэгъатэмэ	упщӏэхэщэтэгъатэмэ	пщӏэхэщэтэгъатэмэ	дыпщӏэхэщэтэгъатэмэ	фыпщӏэхэщэтэгъатэмэ	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэгъатэмэ	упщӏэхэмыщэтэгъатэмэ	пщӏэхэмыщэтэгъатэмэ	дыпщӏэхэмыщэтэгъатэмэ	фыпщӏэхэмыщэтэгъатэмэ	пщӏэхэмыщэтэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнтэмэ	упщӏэхэщэтэнтэмэ	пщӏэхэщэтэнтэмэ	дыпщӏэхэщэтэнтэмэ	фыпщӏэхэщэтэнтэмэ	пщӏэхэщэтэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэнтэмэ	упщӏэхэмыщэтэнтэмэ	пщӏэхэмыщэтэнтэмэ	дыпщӏэхэмыщэтэнтэмэ	фыпщӏэхэмыщэтэнтэмэ	пщӏэхэмыщэтэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнутэмэ	упщӏэхэщэтэнутэмэ	пщӏэхэщэтэнутэмэ	дыпщӏэхэщэтэнутэмэ	фыпщӏэхэщэтэнутэмэ	пщӏэхэщэтэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэнутэмэ	упщӏэхэмыщэтэнутэмэ	пщӏэхэмыщэтэнутэмэ	дыпщӏэхэмыщэтэнутэмэ	фыпщӏэхэмыщэтэнутэмэ	пщӏэхэмыщэтэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнт	упщӏэхэщэтэнт	пщӏэхэщэтэнт	дыпщӏэхэщэтэнт	фыпщӏэхэщэтэнт	пщӏэхэщэтэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнтэкъым	упщӏэхэщэтэнтэкъым	пщӏэхэщэтэнтэкъым	дыпщӏэхэщэтэнтэкъым	фыпщӏэхэщэтэнтэкъым	пщӏэхэщэтэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнут	упщӏэхэщэтэнут	пщӏэхэщэтэнут	дыпщӏэхэщэтэнут	фыпщӏэхэщэтэнут	пщӏэхэщэтэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнутэкъым	упщӏэхэщэтэнутэкъым	пщӏэхэщэтэнутэкъым	дыпщӏэхэщэтэнутэкъым	фыпщӏэхэщэтэнутэкъым	пщӏэхэщэтэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэми	упщӏэхэщатэми	пщӏэхэщатэми	дыпщӏэхэщатэми	фыпщӏэхэщатэми	пщӏэхэщатэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщатэми	упщӏэхэмыщатэми	пщӏэхэмыщатэми	дыпщӏэхэмыщатэми	фыпщӏэхэмыщатэми	пщӏэхэмыщатэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтами	упщӏэхэщэтами	пщӏэхэщэтами	дыпщӏэхэщэтами	фыпщӏэхэщэтами	пщӏэхэщэта(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтами	упщӏэхэмыщэтами	пщӏэхэмыщэтами	дыпщӏэхэмыщэтами	фыпщӏэхэмыщэтами	пщӏэхэмыщэта(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэгъами	упщӏэхэщэтэгъами	пщӏэхэщэтэгъами	дыпщӏэхэщэтэгъами	фыпщӏэхэщэтэгъами	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэгъами	упщӏэхэмыщэтэгъами	пщӏэхэмыщэтэгъами	дыпщӏэхэмыщэтэгъами	фыпщӏэхэмыщэтэгъами	пщӏэхэмыщэтэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнми	упщӏэхэщэтэнми	пщӏэхэщэтэнми	дыпщӏэхэщэтэнми	фыпщӏэхэщэтэнми	пщӏэхэщэтэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэнми	упщӏэхэмыщэтэнми	пщӏэхэмыщэтэнми	дыпщӏэхэмыщэтэнми	фыпщӏэхэмыщэтэнми	пщӏэхэмыщэтэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнуми	упщӏэхэщэтэнуми	пщӏэхэщэтэнуми	дыпщӏэхэщэтэнуми	фыпщӏэхэщэтэнуми	пщӏэхэщэтэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэнуми	упщӏэхэмыщэтэнуми	пщӏэхэмыщэтэнуми	дыпщӏэхэмыщэтэнуми	фыпщӏэхэмыщэтэнуми	пщӏэхэмыщэтэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщатэтэми	упщӏэхэщатэтэми	пщӏэхэщатэтэми	дыпщӏэхэщатэтэми	фыпщӏэхэщатэтэми	пщӏэхэщатэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщатэтэми	упщӏэхэмыщатэтэми	пщӏэхэмыщатэтэми	дыпщӏэхэмыщатэтэми	фыпщӏэхэмыщатэтэми	пщӏэхэмыщатэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтатэми	упщӏэхэщэтатэми	пщӏэхэщэтатэми	дыпщӏэхэщэтатэми	фыпщӏэхэщэтатэми	пщӏэхэщэта(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтатэми	упщӏэхэмыщэтатэми	пщӏэхэмыщэтатэми	дыпщӏэхэмыщэтатэми	фыпщӏэхэмыщэтатэми	пщӏэхэмыщэта(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэгъатэми	упщӏэхэщэтэгъатэми	пщӏэхэщэтэгъатэми	дыпщӏэхэщэтэгъатэми	фыпщӏэхэщэтэгъатэми	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэгъатэми	упщӏэхэмыщэтэгъатэми	пщӏэхэмыщэтэгъатэми	дыпщӏэхэмыщэтэгъатэми	фыпщӏэхэмыщэтэгъатэми	пщӏэхэмыщэтэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнтэми	упщӏэхэщэтэнтэми	пщӏэхэщэтэнтэми	дыпщӏэхэщэтэнтэми	фыпщӏэхэщэтэнтэми	пщӏэхэщэтэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэнтэми	упщӏэхэмыщэтэнтэми	пщӏэхэмыщэтэнтэми	дыпщӏэхэмыщэтэнтэми	фыпщӏэхэмыщэтэнтэми	пщӏэхэмыщэтэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтэнутэми	упщӏэхэщэтэнутэми	пщӏэхэщэтэнутэми	дыпщӏэхэщэтэнутэми	фыпщӏэхэщэтэнутэми	пщӏэхэщэтэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтэнутэми	упщӏэхэмыщэтэнутэми	пщӏэхэмыщэтэнутэми	дыпщӏэхэмыщэтэнутэми	фыпщӏэхэмыщэтэнутэми	пщӏэхэмыщэтэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтаи	упщӏэхэщэтаи	пщӏэхэщэтаи	дыпщӏэхэщэтаи	фыпщӏэхэщэтаи	пщӏэхэщэтаи
щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтакъыми	упщӏэхэщэтакъыми	пщӏэхэщэтакъыми	дыпщӏэхэщэтакъыми	фыпщӏэхэщэтакъыми	пщӏэхэщэтакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтащэрэт	упщӏэхэщэтащэрэт	пщӏэхэщэтащэрэт	дыпщӏэхэщэтащэрэт	фыпщӏэхэщэтащэрэт	пщӏэхэщэтащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэмыщэтащэрэт	упщӏэхэмыщэтащэрэт	пщӏэхэмыщэтащэрэт	дыпщӏэхэмыщэтащэрэт	фыпщӏэхэмыщэтащэрэт	пщӏэхэмыщэтащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнщ	упщӏэхэщэтагъэнщ	пщӏэхэщэтагъэнщ	дыпщӏэхэщэтагъэнщ	фыпщӏэхэщэтагъэнщ	пщӏэхэщэтагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнкъым	упщӏэхэщэтагъэнкъым	пщӏэхэщэтагъэнкъым	дыпщӏэхэщэтагъэнкъым	фыпщӏэхэщэтагъэнкъым	пщӏэхэщэтагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнт	упщӏэхэщэтагъэнт	пщӏэхэщэтагъэнт	дыпщӏэхэщэтагъэнт	фыпщӏэхэщэтагъэнт	пщӏэхэщэтагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнтэкъым	упщӏэхэщэтагъэнтэкъым	пщӏэхэщэтагъэнтэкъым	дыпщӏэхэщэтагъэнтэкъым	фыпщӏэхэщэтагъэнтэкъым	пщӏэхэщэтагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэн	упщӏэхэщэтагъэн	пщӏэхэщэтагъэн	дыпщӏэхэщэтагъэн	фыпщӏэхэщэтагъэн	пщӏэхэщэтагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнкъэ	упщӏэхэщэтагъэнкъэ	пщӏэхэщэтагъэнкъэ	дыпщӏэхэщэтагъэнкъэ	фыпщӏэхэщэтагъэнкъэ	пщӏэхэщэтагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнт	упщӏэхэщэтагъэнт	пщӏэхэщэтагъэнт	дыпщӏэхэщэтагъэнт	фыпщӏэхэщэтагъэнт	пщӏэхэщэтагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнтэкъэ	упщӏэхэщэтагъэнтэкъэ	пщӏэхэщэтагъэнтэкъэ	дыпщӏэхэщэтагъэнтэкъэ	фыпщӏэхэщэтагъэнтэкъэ	пщӏэхэщэтагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнущ	упщӏэхэщэтагъэнущ	пщӏэхэщэтагъэнущ	дыпщӏэхэщэтагъэнущ	фыпщӏэхэщэтагъэнущ	пщӏэхэщэтагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнукъым	упщӏэхэщэтагъэнукъым	пщӏэхэщэтагъэнукъым	дыпщӏэхэщэтагъэнукъым	фыпщӏэхэщэтагъэнукъым	пщӏэхэщэтагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнут	упщӏэхэщэтагъэнут	пщӏэхэщэтагъэнут	дыпщӏэхэщэтагъэнут	фыпщӏэхэщэтагъэнут	пщӏэхэщэтагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнутэкъым	упщӏэхэщэтагъэнутэкъым	пщӏэхэщэтагъэнутэкъым	дыпщӏэхэщэтагъэнутэкъым	фыпщӏэхэщэтагъэнутэкъым	пщӏэхэщэтагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэну	упщӏэхэщэтагъэну	пщӏэхэщэтагъэну	дыпщӏэхэщэтагъэну	фыпщӏэхэщэтагъэну	пщӏэхэщэтагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнукъэ	упщӏэхэщэтагъэнукъэ	пщӏэхэщэтагъэнукъэ	дыпщӏэхэщэтагъэнукъэ	фыпщӏэхэщэтагъэнукъэ	пщӏэхэщэтагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнут	упщӏэхэщэтагъэнут	пщӏэхэщэтагъэнут	дыпщӏэхэщэтагъэнут	фыпщӏэхэщэтагъэнут	пщӏэхэщэтагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпщӏэхэщэтагъэнутэкъэ	упщӏэхэщэтагъэнутэкъэ	пщӏэхэщэтагъэнутэкъэ	дыпщӏэхэщэтагъэнутэкъэ	фыпщӏэхэщэтагъэнутэкъэ	пщӏэхэщэтагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэщатэ	упщӏэхэщатэ	пщӏэхэщатэ	дыпщӏэхэщатэ	фыпщӏэхэщатэ	пщӏэхэщатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыщатэ	упщӏэхэмыщатэ	пщӏэхэмыщатэ	дыпщӏэхэмыщатэ	фыпщӏэхэмыщатэ	пщӏэхэмыщатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэщэта	упщӏэхэщэта	пщӏэхэщэта	дыпщӏэхэщэта	фыпщӏэхэщэта	пщӏэхэщэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыщэта	упщӏэхэмыщэта	пщӏэхэмыщэта	дыпщӏэхэмыщэта	фыпщӏэхэмыщэта	пщӏэхэмыщэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэщэтэгъа	упщӏэхэщэтэгъа	пщӏэхэщэтэгъа	дыпщӏэхэщэтэгъа	фыпщӏэхэщэтэгъа	пщӏэхэщэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыщэтэгъа	упщӏэхэмыщэтэгъа	пщӏэхэмыщэтэгъа	дыпщӏэхэмыщэтэгъа	фыпщӏэхэмыщэтэгъа	пщӏэхэмыщэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэщэтэн	упщӏэхэщэтэн	пщӏэхэщэтэн	дыпщӏэхэщэтэн	фыпщӏэхэщэтэн	пщӏэхэщэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыщэтэн	упщӏэхэмыщэтэн	пщӏэхэмыщэтэн	дыпщӏэхэмыщэтэн	фыпщӏэхэмыщэтэн	пщӏэхэмыщэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэщэтэну	упщӏэхэщэтэну	пщӏэхэщэтэну	дыпщӏэхэщэтэну	фыпщӏэхэщэтэну	пщӏэхэщэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыщэтэну	упщӏэхэмыщэтэну	пщӏэхэмыщэтэну	дыпщӏэхэмыщэтэну	фыпщӏэхэмыщэтэну	пщӏэхэмыщэтэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэщатэ	узэрыпщӏэхэщатэ	зэрыпщӏэхэщатэ	дызэрыпщӏэхэщатэ	фызэрыпщӏэхэщатэ	зэрыпщӏэхэщатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыщатэ	узэрыпщӏэхэмыщатэ	зэрыпщӏэхэмыщатэ	дызэрыпщӏэхэмыщатэ	фызэрыпщӏэхэмыщатэ	зэрыпщӏэхэмыщатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэщэта	узэрыпщӏэхэщэта	зэрыпщӏэхэщэта	дызэрыпщӏэхэщэта	фызэрыпщӏэхэщэта	зэрыпщӏэхэщэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыщэта	узэрыпщӏэхэмыщэта	зэрыпщӏэхэмыщэта	дызэрыпщӏэхэмыщэта	фызэрыпщӏэхэмыщэта	зэрыпщӏэхэмыщэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэщэтэгъа	узэрыпщӏэхэщэтэгъа	зэрыпщӏэхэщэтэгъа	дызэрыпщӏэхэщэтэгъа	фызэрыпщӏэхэщэтэгъа	зэрыпщӏэхэщэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыщэтэгъа	узэрыпщӏэхэмыщэтэгъа	зэрыпщӏэхэмыщэтэгъа	дызэрыпщӏэхэмыщэтэгъа	фызэрыпщӏэхэмыщэтэгъа	зэрыпщӏэхэмыщэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэщэтэн	узэрыпщӏэхэщэтэн	зэрыпщӏэхэщэтэн	дызэрыпщӏэхэщэтэн	фызэрыпщӏэхэщэтэн	зэрыпщӏэхэщэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыщэтэн	узэрыпщӏэхэмыщэтэн	зэрыпщӏэхэмыщэтэн	дызэрыпщӏэхэмыщэтэн	фызэрыпщӏэхэмыщэтэн	зэрыпщӏэхэмыщэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэщэтэну	узэрыпщӏэхэщэтэну	зэрыпщӏэхэщэтэну	дызэрыпщӏэхэщэтэну	фызэрыпщӏэхэщэтэну	зэрыпщӏэхэщэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпщӏэхэмыщэтэну	узэрыпщӏэхэмыщэтэну	зэрыпщӏэхэмыщэтэну	дызэрыпщӏэхэмыщэтэну	фызэрыпщӏэхэмыщэтэну	зэрыпщӏэхэмыщэтэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэщатэ	ущыпщӏэхэщатэ	щыпщӏэхэщатэ	дыщыпщӏэхэщатэ	фыщыпщӏэхэщатэ	щыпщӏэхэщатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыщатэ	ущыпщӏэхэмыщатэ	щыпщӏэхэмыщатэ	дыщыпщӏэхэмыщатэ	фыщыпщӏэхэмыщатэ	щыпщӏэхэмыщатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэщэта	ущыпщӏэхэщэта	щыпщӏэхэщэта	дыщыпщӏэхэщэта	фыщыпщӏэхэщэта	щыпщӏэхэщэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыщэта	ущыпщӏэхэмыщэта	щыпщӏэхэмыщэта	дыщыпщӏэхэмыщэта	фыщыпщӏэхэмыщэта	щыпщӏэхэмыщэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэщэтэгъа	ущыпщӏэхэщэтэгъа	щыпщӏэхэщэтэгъа	дыщыпщӏэхэщэтэгъа	фыщыпщӏэхэщэтэгъа	щыпщӏэхэщэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыщэтэгъа	ущыпщӏэхэмыщэтэгъа	щыпщӏэхэмыщэтэгъа	дыщыпщӏэхэмыщэтэгъа	фыщыпщӏэхэмыщэтэгъа	щыпщӏэхэмыщэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэщэтэн	ущыпщӏэхэщэтэн	щыпщӏэхэщэтэн	дыщыпщӏэхэщэтэн	фыщыпщӏэхэщэтэн	щыпщӏэхэщэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыщэтэн	ущыпщӏэхэмыщэтэн	щыпщӏэхэмыщэтэн	дыщыпщӏэхэмыщэтэн	фыщыпщӏэхэмыщэтэн	щыпщӏэхэмыщэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэщэтэну	ущыпщӏэхэщэтэну	щыпщӏэхэщэтэну	дыщыпщӏэхэщэтэну	фыщыпщӏэхэщэтэну	щыпщӏэхэщэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпщӏэхэмыщэтэну	ущыпщӏэхэмыщэтэну	щыпщӏэхэмыщэтэну	дыщыпщӏэхэмыщэтэну	фыщыпщӏэхэмыщэтэну	щыпщӏэхэмыщэтэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэщатэ	уздыпщӏэхэщатэ	здыпщӏэхэщатэ	дыздыпщӏэхэщатэ	фыздыпщӏэхэщатэ	здыпщӏэхэщатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыщатэ	уздыпщӏэхэмыщатэ	здыпщӏэхэмыщатэ	дыздыпщӏэхэмыщатэ	фыздыпщӏэхэмыщатэ	здыпщӏэхэмыщатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэщэта	уздыпщӏэхэщэта	здыпщӏэхэщэта	дыздыпщӏэхэщэта	фыздыпщӏэхэщэта	здыпщӏэхэщэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыщэта	уздыпщӏэхэмыщэта	здыпщӏэхэмыщэта	дыздыпщӏэхэмыщэта	фыздыпщӏэхэмыщэта	здыпщӏэхэмыщэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэщэтэгъа	уздыпщӏэхэщэтэгъа	здыпщӏэхэщэтэгъа	дыздыпщӏэхэщэтэгъа	фыздыпщӏэхэщэтэгъа	здыпщӏэхэщэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыщэтэгъа	уздыпщӏэхэмыщэтэгъа	здыпщӏэхэмыщэтэгъа	дыздыпщӏэхэмыщэтэгъа	фыздыпщӏэхэмыщэтэгъа	здыпщӏэхэмыщэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэщэтэн	уздыпщӏэхэщэтэн	здыпщӏэхэщэтэн	дыздыпщӏэхэщэтэн	фыздыпщӏэхэщэтэн	здыпщӏэхэщэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыщэтэн	уздыпщӏэхэмыщэтэн	здыпщӏэхэмыщэтэн	дыздыпщӏэхэмыщэтэн	фыздыпщӏэхэмыщэтэн	здыпщӏэхэмыщэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэщэтэну	уздыпщӏэхэщэтэну	здыпщӏэхэщэтэну	дыздыпщӏэхэщэтэну	фыздыпщӏэхэщэтэну	здыпщӏэхэщэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпщӏэхэмыщэтэну	уздыпщӏэхэмыщэтэну	здыпщӏэхэмыщэтэну	дыздыпщӏэхэмыщэтэну	фыздыпщӏэхэмыщэтэну	здыпщӏэхэмыщэтэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэщатэ	ущӀыпщӏэхэщатэ	щӀыпщӏэхэщатэ	дыщӀыпщӏэхэщатэ	фыщӀыпщӏэхэщатэ	щӀыпщӏэхэщатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыщатэ	ущӀыпщӏэхэмыщатэ	щӀыпщӏэхэмыщатэ	дыщӀыпщӏэхэмыщатэ	фыщӀыпщӏэхэмыщатэ	щӀыпщӏэхэмыщатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэщэта	ущӀыпщӏэхэщэта	щӀыпщӏэхэщэта	дыщӀыпщӏэхэщэта	фыщӀыпщӏэхэщэта	щӀыпщӏэхэщэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыщэта	ущӀыпщӏэхэмыщэта	щӀыпщӏэхэмыщэта	дыщӀыпщӏэхэмыщэта	фыщӀыпщӏэхэмыщэта	щӀыпщӏэхэмыщэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэщэтэгъа	ущӀыпщӏэхэщэтэгъа	щӀыпщӏэхэщэтэгъа	дыщӀыпщӏэхэщэтэгъа	фыщӀыпщӏэхэщэтэгъа	щӀыпщӏэхэщэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыщэтэгъа	ущӀыпщӏэхэмыщэтэгъа	щӀыпщӏэхэмыщэтэгъа	дыщӀыпщӏэхэмыщэтэгъа	фыщӀыпщӏэхэмыщэтэгъа	щӀыпщӏэхэмыщэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэщэтэн	ущӀыпщӏэхэщэтэн	щӀыпщӏэхэщэтэн	дыщӀыпщӏэхэщэтэн	фыщӀыпщӏэхэщэтэн	щӀыпщӏэхэщэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыщэтэн	ущӀыпщӏэхэмыщэтэн	щӀыпщӏэхэмыщэтэн	дыщӀыпщӏэхэмыщэтэн	фыщӀыпщӏэхэмыщэтэн	щӀыпщӏэхэмыщэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэщэтэну	ущӀыпщӏэхэщэтэну	щӀыпщӏэхэщэтэну	дыщӀыпщӏэхэщэтэну	фыщӀыпщӏэхэщэтэну	щӀыпщӏэхэщэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпщӏэхэмыщэтэну	ущӀыпщӏэхэмыщэтэну	щӀыпщӏэхэмыщэтэну	дыщӀыпщӏэхэмыщэтэну	фыщӀыпщӏэхэмыщэтэну	щӀыпщӏэхэмыщэтэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэщатэу	упщӏэхэщатэу	пщӏэхэщатэу	дыпщӏэхэщатэу	фыпщӏэхэщатэу	пщӏэхэщатэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыщатэу	упщӏэхэмыщатэу	пщӏэхэмыщатэу	дыпщӏэхэмыщатэу	фыпщӏэхэмыщатэу	пщӏэхэмыщатэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэщэтауэ	упщӏэхэщэтауэ	пщӏэхэщэтауэ	дыпщӏэхэщэтауэ	фыпщӏэхэщэтауэ	пщӏэхэщэтауэ / пщӏэхэщэта(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыщэтауэ	упщӏэхэмыщэтауэ	пщӏэхэмыщэтауэ	дыпщӏэхэмыщэтауэ	фыпщӏэхэмыщэтауэ	пщӏэхэмыщэтауэ(хэ) / пщӏэхэмыщэта(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпщӏэхэщатэурэ	упщӏэхэщатэурэ	пщӏэхэщатэурэ	дыпщӏэхэщатэурэ	фыпщӏэхэщатэурэ	пщӏэхэщатэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпщӏэхэмыщатэурэ	упщӏэхэмыщатэурэ	пщӏэхэмыщатэурэ	дыпщӏэхэмыщатэурэ	фыпщӏэхэмыщатэурэ	пщӏэхэмыщатэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыппщӏэхощатэ	сыпщӏэхощатэ	--	сыфпщӏэхощатэ	сапщӏэхощатэ
уэ	успщӏэхощатэ	--	упщӏэхощатэ	утпщӏэхощатэ	--	уапщӏэхощатэ
ар	спщӏэхощатэ	ппщӏэхощатэ	пщӏэхощатэ	тпщӏэхощатэ	фпщӏэхощатэ	япщӏэхощатэ
дэ	--	дыппщӏэхощатэ	дыпщӏэхощатэ	--	дыфпщӏэхощатэ	дапщӏэхощатэ
фэ	фыспщӏэхощатэ	--	фыпщӏэхощатэ	фытпщӏэхощатэ	--	фапщӏэхощатэ
ахэр	спщӏэхощатэ(хэ)	ппщӏэхощатэ(хэ)	пщӏэхощатэ(хэ)	тпщӏэхощатэ(хэ)	фпщӏэхощатэ(хэ)	япщӏэхощатэ(хэ)

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[щат]э	[щат]эр	--	[щат]эхэр
Эргативнэ:	[щат]э	[щат]эм	--	[щат]эхэм
Послеложнэ:	[щат]экӀэ	[щат]эмкӀэ	[щат]эхэкӀэ	[щат]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[щат]эуэ	[щат]эрауэ	[щат]эхэу	[щат]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[щэт]а	[щэт]ар	--	[щэт]ахэр
Эргативнэ:	[щэт]а	[щэт]ам	--	[щэт]ахэм
Послеложнэ:	[щэт]акӀэ	[щэт]амкӀэ	[щэт]ахэкӀэ	[щэт]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[щэт]ауэ	[щэт]арауэ	[щэт]ахэу	[щэт]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[щэт]эн	[щэт]эныр	--	[щэт]энхэр
Эргативнэ:	[щэт]эн	[щэт]эным	--	[щэт]энхэм
Послеложнэ:	[щэт]энкӀэ	[щэт]энымкӀэ	[щэт]энхэкӀэ	[щэт]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[щэт]эну	[щэт]энырауэ	[щэт]энхэу	[щэт]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[щэт]эну	[щэт]энур	--	[щэт]энухэр
Эргативнэ:	[щэт]эну	[щэт]энум	--	[щэт]энухэм
Послеложнэ:	[щэт]энукӀэ	[щэт]энумкӀэ	[щэт]энухэкӀэ	[щэт]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[щэт]энууэ	[щэт]энурауэ	[щэт]энухэу	[щэт]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

Тыншу фӀэхьэн (пщэм).

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

пщӏэхэщэтэн: be freely and easily put on the neck

УРЫСЫБЗЭ

пщӏэхэщэтэн: свободно, легко надеваться на шею

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын