пэплъэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pɐ'pɬɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пэ- + [плъ] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пэплъэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пэплъэн
щымыӀэныгъэ:	пэмыплъэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэплъэн	упэплъэн	пэплъэн	дыпэплъэн	фыпэплъэн	пэплъэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэн	упэмыплъэн	пэмыплъэн	дыпэмыплъэн	фыпэмыплъэн	пэмыплъэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пэплъэ!	фыпэплъэ!
щымыӀэныгъэ:	упэмыплъэ!	фыпэмыплъэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпреплъэ	упреплъэ	преплъэ	дыпреплъэ	фыпреплъэ	преплъэ
щымыӀэныгъэ:	сыпремыплъэ	упремыплъэ	премыплъэ	дыпремыплъэ	фыпремыплъэ	премыплъэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпоплъэ(р)	упоплъэ(р)	поплъэ(р)	дыпоплъэ(р)	фыпоплъэ(р)	поплъэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэркъым	упэплъэркъым	пэплъэркъым	дыпэплъэркъым	фыпэплъэркъым	пэплъэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэ(р)т	упэплъэ(р)т	пэплъэ(р)т	дыпэплъэ(р)т	фыпэплъэ(р)т	пэплъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэ(р)тэкъым	упэплъэ(р)тэкъым	пэплъэ(р)тэкъым	дыпэплъэ(р)тэкъым	фыпэплъэ(р)тэкъым	пэплъэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэплъащ	упэплъащ	пэплъащ	дыпэплъащ	фыпэплъащ	пэплъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъакъым	упэплъакъым	пэплъакъым	дыпэплъакъым	фыпэплъакъым	пэплъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэплъат	упэплъат	пэплъат	дыпэплъат	фыпэплъат	пэплъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъатэкъым	упэплъатэкъым	пэплъатэкъым	дыпэплъатэкъым	фыпэплъатэкъым	пэплъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэгъащ	упэплъэгъащ	пэплъэгъащ	дыпэплъэгъащ	фыпэплъэгъащ	пэплъэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэгъакъым	упэплъэгъакъым	пэплъэгъакъым	дыпэплъэгъакъым	фыпэплъэгъакъым	пэплъэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэгъат	упэплъэгъат	пэплъэгъат	дыпэплъэгъат	фыпэплъэгъат	пэплъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэгъатэкъым	упэплъэгъатэкъым	пэплъэгъатэкъым	дыпэплъэгъатэкъым	фыпэплъэгъатэкъым	пэплъэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэщ	упэплъэщ	пэплъэщ	дыпэплъэщ	фыпэплъэщ	пэплъэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэкъым	упэплъэкъым	пэплъэкъым	дыпэплъэкъым	фыпэплъэкъым	пэплъэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэт	упэплъэт	пэплъэт	дыпэплъэт	фыпэплъэт	пэплъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэтэкъым	упэплъэтэкъым	пэплъэтэкъым	дыпэплъэтэкъым	фыпэплъэтэкъым	пэплъэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэнщ	упэплъэнщ	пэплъэнщ	дыпэплъэнщ	фыпэплъэнщ	пэплъэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэнкъым	упэплъэнкъым	пэплъэнкъым	дыпэплъэнкъым	фыпэплъэнкъым	пэплъэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэнущ	упэплъэнущ	пэплъэнущ	дыпэплъэнущ	фыпэплъэнущ	пэплъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэнукъым	упэплъэнукъым	пэплъэнукъым	дыпэплъэнукъым	фыпэплъэнукъым	пэплъэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэрэ	упэплъэрэ	пэплъэрэ	дыпэплъэрэ	фыпэплъэрэ	пэплъэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэркъэ	упэплъэркъэ	пэплъэркъэ	дыпэплъэркъэ	фыпэплъэркъэ	пэплъэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэ(р)т	упэплъэ(р)т	пэплъэ(р)т	дыпэплъэ(р)т	фыпэплъэ(р)т	пэплъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэ(р)тэкъэ	упэплъэ(р)тэкъэ	пэплъэ(р)тэкъэ	дыпэплъэ(р)тэкъэ	фыпэплъэ(р)тэкъэ	пэплъэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэплъа	упэплъа	пэплъа	дыпэплъа	фыпэплъа	пэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъакъэ	упэплъакъэ	пэплъакъэ	дыпэплъакъэ	фыпэплъакъэ	пэплъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэплъат	упэплъат	пэплъат	дыпэплъат	фыпэплъат	пэплъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъатэкъэ	упэплъатэкъэ	пэплъатэкъэ	дыпэплъатэкъэ	фыпэплъатэкъэ	пэплъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэгъа	упэплъэгъа	пэплъэгъа	дыпэплъэгъа	фыпэплъэгъа	пэплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэгъакъэ	упэплъэгъакъэ	пэплъэгъакъэ	дыпэплъэгъакъэ	фыпэплъэгъакъэ	пэплъэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэгъат	упэплъэгъат	пэплъэгъат	дыпэплъэгъат	фыпэплъэгъат	пэплъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэгъатэкъэ	упэплъэгъатэкъэ	пэплъэгъатэкъэ	дыпэплъэгъатэкъэ	фыпэплъэгъатэкъэ	пэплъэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэ	упэплъэ	пэплъэ	дыпэплъэ	фыпэплъэ	пэплъэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэкъэ	упэплъэкъэ	пэплъэкъэ	дыпэплъэкъэ	фыпэплъэкъэ	пэплъэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэт	упэплъэт	пэплъэт	дыпэплъэт	фыпэплъэт	пэплъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэтэкъэ	упэплъэтэкъэ	пэплъэтэкъэ	дыпэплъэтэкъэ	фыпэплъэтэкъэ	пэплъэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэн	упэплъэн	пэплъэн	дыпэплъэн	фыпэплъэн	пэплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэнкъэ	упэплъэнкъэ	пэплъэнкъэ	дыпэплъэнкъэ	фыпэплъэнкъэ	пэплъэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэну	упэплъэну	пэплъэну	дыпэплъэну	фыпэплъэну	пэплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэнукъэ	упэплъэнукъэ	пэплъэнукъэ	дыпэплъэнукъэ	фыпэплъэнукъэ	пэплъэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэмэ	упэплъэмэ	пэплъэмэ	дыпэплъэмэ	фыпэплъэмэ	пэплъэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэмэ	упэмыплъэмэ	пэмыплъэмэ	дыпэмыплъэмэ	фыпэмыплъэмэ	пэмыплъэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэплъамэ	упэплъамэ	пэплъамэ	дыпэплъамэ	фыпэплъамэ	пэплъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъамэ	упэмыплъамэ	пэмыплъамэ	дыпэмыплъамэ	фыпэмыплъамэ	мыплъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэплъэгъамэ	упэплъэгъамэ	пэплъэгъамэ	дыпэплъэгъамэ	фыпэплъэгъамэ	пэплъэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэгъамэ	упэмыплъэгъамэ	пэмыплъэгъамэ	дыпэмыплъэгъамэ	фыпэмыплъэгъамэ	пэмыплъэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэнмэ	упэплъэнмэ	пэплъэнмэ	дыпэплъэнмэ	фыпэплъэнмэ	пэплъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэнмэ	упэмыплъэнмэ	пэмыплъэнмэ	дыпэмыплъэнмэ	фыпэмыплъэнмэ	пэмыплъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэнумэ	упэплъэнумэ	пэплъэнумэ	дыпэплъэнумэ	фыпэплъэнумэ	пэплъэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэнумэ	упэмыплъэнумэ	пэмыплъэнумэ	дыпэмыплъэнумэ	фыпэмыплъэнумэ	пэмыплъэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэтэмэ	упэплъэтэмэ	пэплъэтэмэ	дыпэплъэтэмэ	фыпэплъэтэмэ	пэплъэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэтэмэ	упэмыплъэтэмэ	пэмыплъэтэмэ	дыпэмыплъэтэмэ	фыпэмыплъэтэмэ	пэмыплъэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэплъатэмэ	упэплъатэмэ	пэплъатэмэ	дыпэплъатэмэ	фыпэплъатэмэ	пэплъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъатэмэ	упэмыплъатэмэ	пэмыплъатэмэ	дыпэмыплъатэмэ	фыпэмыплъатэмэ	пэмыплъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэплъэгъатэмэ	упэплъэгъатэмэ	пэплъэгъатэмэ	дыпэплъэгъатэмэ	фыпэплъэгъатэмэ	пэплъэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэгъатэмэ	упэмыплъэгъатэмэ	пэмыплъэгъатэмэ	дыпэмыплъэгъатэмэ	фыпэмыплъэгъатэмэ	пэмыплъэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэнтэмэ	упэплъэнтэмэ	пэплъэнтэмэ	дыпэплъэнтэмэ	фыпэплъэнтэмэ	пэплъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэнтэмэ	упэмыплъэнтэмэ	пэмыплъэнтэмэ	дыпэмыплъэнтэмэ	фыпэмыплъэнтэмэ	пэмыплъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэнутэмэ	упэплъэнутэмэ	пэплъэнутэмэ	дыпэплъэнутэмэ	фыпэплъэнутэмэ	пэплъэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэнутэмэ	упэмыплъэнутэмэ	пэмыплъэнутэмэ	дыпэмыплъэнутэмэ	фыпэмыплъэнутэмэ	пэмыплъэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэнт	упэплъэнт	пэплъэнт	дыпэплъэнт	фыпэплъэнт	пэплъэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэнтэкъым	упэплъэнтэкъым	пэплъэнтэкъым	дыпэплъэнтэкъым	фыпэплъэнтэкъым	пэплъэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэнут	упэплъэнут	пэплъэнут	дыпэплъэнут	фыпэплъэнут	пэплъэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэплъэнутэкъым	упэплъэнутэкъым	пэплъэнутэкъым	дыпэплъэнутэкъым	фыпэплъэнутэкъым	пэплъэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэми	упэплъэми	пэплъэми	дыпэплъэми	фыпэплъэми	пэплъэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэми	упэмыплъэми	пэмыплъэми	дыпэмыплъэми	фыпэмыплъэми	пэмыплъэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэплъами	упэплъами	пэплъами	дыпэплъами	фыпэплъами	пэплъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъами	упэмыплъами	пэмыплъами	дыпэмыплъами	фыпэмыплъами	пэмыплъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэплъэгъами	упэплъэгъами	пэплъэгъами	дыпэплъэгъами	фыпэплъэгъами	пэплъэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэгъами	упэмыплъэгъами	пэмыплъэгъами	дыпэмыплъэгъами	фыпэмыплъэгъами	пэмыплъэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэнми	упэплъэнми	пэплъэнми	дыпэплъэнми	фыпэплъэнми	пэплъэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэнми	упэмыплъэнми	пэмыплъэнми	дыпэмыплъэнми	фыпэмыплъэнми	пэмыплъэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэнуми	упэплъэнуми	пэплъэнуми	дыпэплъэнуми	фыпэплъэнуми	пэплъэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэнуми	упэмыплъэнуми	пэмыплъэнуми	дыпэмыплъэнуми	фыпэмыплъэнуми	пэмыплъэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэтэми	упэплъэтэми	пэплъэтэми	дыпэплъэтэми	фыпэплъэтэми	пэплъэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэтэми	упэмыплъэтэми	пэмыплъэтэми	дыпэмыплъэтэми	фыпэмыплъэтэми	пэмыплъэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэплъатэми	упэплъатэми	пэплъатэми	дыпэплъатэми	фыпэплъатэми	пэплъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъатэми	упэмыплъатэми	пэмыплъатэми	дыпэмыплъатэми	фыпэмыплъатэми	пэмыплъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэплъэгъатэми	упэплъэгъатэми	пэплъэгъатэми	дыпэплъэгъатэми	фыпэплъэгъатэми	пэплъэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэгъатэми	упэмыплъэгъатэми	пэмыплъэгъатэми	дыпэмыплъэгъатэми	фыпэмыплъэгъатэми	пэмыплъэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэнтэми	упэплъэнтэми	пэплъэнтэми	дыпэплъэнтэми	фыпэплъэнтэми	пэплъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэнтэми	упэмыплъэнтэми	пэмыплъэнтэми	дыпэмыплъэнтэми	фыпэмыплъэнтэми	пэмыплъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэплъэнутэми	упэплъэнутэми	пэплъэнутэми	дыпэплъэнутэми	фыпэплъэнутэми	пэплъэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъэнутэми	упэмыплъэнутэми	пэмыплъэнутэми	дыпэмыплъэнутэми	фыпэмыплъэнутэми	пэмыплъэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъплъэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэплъаи	упэплъаи	пэплъаи	дыпэплъаи	фыпэплъаи	пэплъаи
щымыӀэныгъэ:	сыпэплъакъыми	упэплъакъыми	пэплъакъыми	дыпэплъакъыми	фыпэплъакъыми	пэплъакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэплъащэрэт	упэплъащэрэт	пэплъащэрэт	дыпэплъащэрэт	фыпэплъащэрэт	пэплъащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпэмыплъащэрэт	упэмыплъащэрэт	пэмыплъащэрэт	дыпэмыплъащэрэт	фыпэмыплъащэрэт	пэмыплъащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнщ	упэплъагъэнщ	пэплъагъэнщ	дыпэплъагъэнщ	фыпэплъагъэнщ	пэплъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнкъым	упэплъагъэнкъым	пэплъагъэнкъым	дыпэплъагъэнкъым	фыпэплъагъэнкъым	пэплъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнт	упэплъагъэнт	пэплъагъэнт	дыпэплъагъэнт	фыпэплъагъэнт	пэплъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнтэкъым	упэплъагъэнтэкъым	пэплъагъэнтэкъым	дыпэплъагъэнтэкъым	фыпэплъагъэнтэкъым	пэплъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэн	упэплъагъэн	пэплъагъэн	дыпэплъагъэн	фыпэплъагъэн	пэплъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнкъэ	упэплъагъэнкъэ	пэплъагъэнкъэ	дыпэплъагъэнкъэ	фыпэплъагъэнкъэ	пэплъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнт	упэплъагъэнт	пэплъагъэнт	дыпэплъагъэнт	фыпэплъагъэнт	пэплъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнтэкъэ	упэплъагъэнтэкъэ	пэплъагъэнтэкъэ	дыпэплъагъэнтэкъэ	фыпэплъагъэнтэкъэ	пэплъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнущ	упэплъагъэнущ	пэплъагъэнущ	дыпэплъагъэнущ	фыпэплъагъэнущ	пэплъагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнукъым	упэплъагъэнукъым	пэплъагъэнукъым	дыпэплъагъэнукъым	фыпэплъагъэнукъым	пэплъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнут	упэплъагъэнут	пэплъагъэнут	дыпэплъагъэнут	фыпэплъагъэнут	пэплъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнутэкъым	упэплъагъэнутэкъым	пэплъагъэнутэкъым	дыпэплъагъэнутэкъым	фыпэплъагъэнутэкъым	пэплъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэну	упэплъагъэну	пэплъагъэну	дыпэплъагъэну	фыпэплъагъэну	пэплъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнукъэ	упэплъагъэнукъэ	пэплъагъэнукъэ	дыпэплъагъэнукъэ	фыпэплъагъэнукъэ	пэплъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнут	упэплъагъэнут	пэплъагъэнут	дыпэплъагъэнут	фыпэплъагъэнут	пэплъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэплъагъэнутэкъэ	упэплъагъэнутэкъэ	пэплъагъэнутэкъэ	дыпэплъагъэнутэкъэ	фыпэплъагъэнутэкъэ	пэплъагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпэплъэ	упэплъэ	пэплъэ	дыпэплъэ	фыпэплъэ	пэплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэмыплъэ	упэмыплъэ	пэмыплъэ	дыпэмыплъэ	фыпэмыплъэ	пэмыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэплъа	упэплъа	пэплъа	дыпэплъа	фыпэплъа	пэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэмыплъа	упэмыплъа	пэмыплъа	дыпэмыплъа	фыпэмыплъа	пэмыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэплъэгъа	упэплъэгъа	пэплъэгъа	дыпэплъэгъа	фыпэплъэгъа	пэплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэмыплъэгъа	упэмыплъэгъа	пэмыплъэгъа	дыпэмыплъэгъа	фыпэмыплъэгъа	пэмыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпэплъэн	упэплъэн	пэплъэн	дыпэплъэн	фыпэплъэн	пэплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэмыплъэн	упэмыплъэн	пэмыплъэн	дыпэмыплъэн	фыпэмыплъэн	пэмыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпэплъэну	упэплъэну	пэплъэну	дыпэплъэну	фыпэплъэну	пэплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэмыплъэну	упэмыплъэну	пэмыплъэну	дыпэмыплъэну	фыпэмыплъэну	пэмыплъэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэплъэ	узэрыпэплъэ	зэрыпэплъэ	дызэрыпэплъэ	фызэрыпэплъэ	зэрыпэплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэмыплъэ	узэрыпэмыплъэ	зэрыпэмыплъэ	дызэрыпэмыплъэ	фызэрыпэмыплъэ	зэрыпэмыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэплъа	узэрыпэплъа	зэрыпэплъа	дызэрыпэплъа	фызэрыпэплъа	зэрыпэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэмыплъа	узэрыпэмыплъа	зэрыпэмыплъа	дызэрыпэмыплъа	фызэрыпэмыплъа	зэрыпэмыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэплъэгъа	узэрыпэплъэгъа	зэрыпэплъэгъа	дызэрыпэплъэгъа	фызэрыпэплъэгъа	зэрыпэплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэмыплъэгъа	узэрыпэмыплъэгъа	зэрыпэмыплъэгъа	дызэрыпэмыплъэгъа	фызэрыпэмыплъэгъа	зэрыпэмыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэплъэн	узэрыпэплъэн	зэрыпэплъэн	дызэрыпэплъэн	фызэрыпэплъэн	зэрыпэплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэмыплъэн	узэрыпэмыплъэн	зэрыпэмыплъэн	дызэрыпэмыплъэн	фызэрыпэмыплъэн	зэрыпэмыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэплъэну	узэрыпэплъэну	зэрыпэплъэну	дызэрыпэплъэну	фызэрыпэплъэну	зэрыпэплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэмыплъэну	узэрыпэмыплъэну	зэрыпэмыплъэну	дызэрыпэмыплъэну	фызэрыпэмыплъэну	зэрыпэмыплъэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэплъэ	ущыпэплъэ	щыпэплъэ	дыщыпэплъэ	фыщыпэплъэ	щыпэплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэмыплъэ	ущыпэмыплъэ	щыпэмыплъэ	дыщыпэмыплъэ	фыщыпэмыплъэ	щыпэмыплъэ(хэ)
блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэплъа	ущыпэплъа	щыпэплъа	дыщыпэплъа	фыщыпэплъа	щыпэплъа(хэ)
блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэмыплъа	ущыпэмыплъа	щыпэмыплъа	дыщыпэмыплъа	фыщыпэмыплъа	щыпэмыплъа(хэ)
блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэплъэгъа	ущыпэплъэгъа	щыпэплъэгъа	дыщыпэплъэгъа	фыщыпэплъэгъа	щыпэплъэгъа(хэ)
блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэмыплъэгъа	ущыпэмыплъэгъа	щыпэмыплъэгъа	дыщыпэмыплъэгъа	фыщыпэмыплъэгъа	щыпэмыплъэгъа(хэ)
къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэплъэн	ущыпэплъэн	щыпэплъэн	дыщыпэплъэн	фыщыпэплъэн	щыпэплъэн(хэ)
къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэмыплъэн	ущыпэмыплъэн	щыпэмыплъэн	дыщыпэмыплъэн	фыщыпэмыплъэн	щыпэмыплъэн(хэ)
къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэплъэну	ущыпэплъэну	щыпэплъэну	дыщыпэплъэну	фыщыпэплъэну	щыпэплъэну(хэ)
къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэмыплъэну	ущыпэмыплъэну	щыпэмыплъэну	дыщыпэмыплъэну	фыщыпэмыплъэну	щыпэмыплъэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыдзыпэплъэ	удзыпэплъэ	дзыпэплъэ	дыдзыпэплъэ	фыдзыпэплъэ	дзыпэплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыдзыпэмыплъэ	удзыпэмыплъэ	дзыпэмыплъэ	дыдзыпэмыплъэ	фыдзыпэмыплъэ	дзыпэмыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыдзыпэплъа	удзыпэплъа	дзыпэплъа	дыдзыпэплъа	фыдзыпэплъа	дзыпэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыдзыпэмыплъа	удзыпэмыплъа	дзыпэмыплъа	дыдзыпэмыплъа	фыдзыпэмыплъа	дзыпэмыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыдзыпэплъэгъа	удзыпэплъэгъа	дзыпэплъэгъа	дыдзыпэплъэгъа	фыдзыпэплъэгъа	дзыпэплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыдзыпэмыплъэгъа	удзыпэмыплъэгъа	дзыпэмыплъэгъа	дыдзыпэмыплъэгъа	фыдзыпэмыплъэгъа	дзыпэмыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыдзыпэплъэн	удзыпэплъэн	дзыпэплъэн	дыдзыпэплъэн	фыдзыпэплъэн	дзыпэплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыдзыпэмыплъэн	удзыпэмыплъэн	дзыпэмыплъэн	дыдзыпэмыплъэн	фыдзыпэмыплъэн	дзыпэмыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыдзыпэплъэну	удзыпэплъэну	дзыпэплъэну	дыдзыпэплъэну	фыдзыпэплъэну	дзыпэплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыдзыпэмыплъэну	удзыпэмыплъэну	дзыпэмыплъэну	дыдзыпэмыплъэну	фыдзыпэмыплъэну	дзыпэмыплъэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпэплъэ	ущӀыпэплъэ	щӀыпэплъэ	дыщӀыпэплъэ	фыщӀыпэплъэ	щӀыпэплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпэмыплъэ	ущӀыпэмыплъэ	щӀыпэмыплъэ	дыщӀыпэмыплъэ	фыщӀыпэмыплъэ	щӀыпэмыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпэплъа	ущӀыпэплъа	щӀыпэплъа	дыщӀыпэплъа	фыщӀыпэплъа	щӀыпэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпэмыплъа	ущӀыпэмыплъа	щӀыпэмыплъа	дыщӀыпэмыплъа	фыщӀыпэмыплъа	щӀыпэмыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпэплъэгъа	ущӀыпэплъэгъа	щӀыпэплъэгъа	дыщӀыпэплъэгъа	фыщӀыпэплъэгъа	щӀыпэплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпэмыплъэгъа	ущӀыпэмыплъэгъа	щӀыпэмыплъэгъа	дыщӀыпэмыплъэгъа	фыщӀыпэмыплъэгъа	щӀыпэмыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпэплъэн	ущӀыпэплъэн	щӀыпэплъэн	дыщӀыпэплъэн	фыщӀыпэплъэн	щӀыпэплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпэмыплъэн	ущӀыпэмыплъэн	щӀыпэмыплъэн	дыщӀыпэмыплъэн	фыщӀыпэмыплъэн	щӀыпэмыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпэплъэну	ущӀыпэплъэну	щӀыпэплъэну	дыщӀыпэплъэну	фыщӀыпэплъэну	щӀыпэплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпэмыплъэну	ущӀыпэмыплъэну	щӀыпэмыплъэну	дыщӀыпэмыплъэну	фыщӀыпэмыплъэну	щӀыпэмыплъэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпэплъэу	упэплъэу	пэплъэу	дыпэплъэу	фыпэплъэу	пэплъэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэмыплъэу	упэмыплъэу	пэмыплъэу	дыпэмыплъэу	фыпэмыплъэу	пэмыплъэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэплъауэ	упэплъауэ	пэплъауэ	дыпэплъауэ	фыпэплъауэ	пэплъауэ / пэплъа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэмыплъауэ	упэмыплъауэ	пэмыплъауэ	дыпэмыплъауэ	фыпэмыплъауэ	пэмыплъауэ(хэ) / пэмыплъа(хэ)у
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпэплъэурэ	упэплъэурэ	пэплъэурэ	дыпэплъэурэ	фыпэплъэурэ	пэплъэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпэмыплъэурэ	упэмыплъэурэ	пэмыплъэурэ	дыпэмыплъэурэ	фыпэмыплъэурэ	пэмыплъэ(хэ)урэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[плъ]э	[плъ]эр	--	[плъ]эхэр
Эргативнэ:	[плъ]э	[плъ]эм	--	[плъ]эхэм
Послеложнэ:	[плъ]экӀэ	[плъ]эмкӀэ	[плъ]эхэкӀэ	[плъ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[плъ]эуэ	[плъ]эрауэ	[плъ]эхэу	[плъ]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[плъ]а	[плъ]ар	--	[плъ]ахэр
Эргативнэ:	[плъ]а	[плъ]ам	--	[плъ]ахэм
Послеложнэ:	[плъ]акӀэ	[плъ]амкӀэ	[плъ]ахэкӀэ	[плъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[плъ]ауэ	[плъ]арауэ	[плъ]ахэу	[плъ]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[плъ]эн	[плъ]эныр	--	[плъ]энхэр
Эргативнэ:	[плъ]эн	[плъ]эным	--	[плъ]энхэм
Послеложнэ:	[плъ]энкӀэ	[плъ]энымкӀэ	[плъ]энхэкӀэ	[плъ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[плъ]эну	[плъ]энырауэ	[плъ]энхэу	[плъ]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[плъ]эну	[плъ]энур	--	[плъ]энухэр
Эргативнэ:	[плъ]эну	[плъ]энум	--	[плъ]энухэм
Послеложнэ:	[плъ]энукӀэ	[плъ]энумкӀэ	[плъ]энухэкӀэ	[плъ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[плъ]энууэ	[плъ]энурауэ	[плъ]энухэу	[плъ]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыгуэрым ежьэн, къыщысынум ежьэу щытын.

ЩАПХЪЭХЭР

• А хъыбарым Дахэлинэ зыкъом щӀауэ поплъэ. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр
• Уэ дыпполъэ нобэ махуэм, къытхуеблагъэ, ди тхъэмадэ. КӀыщокъуэ Алим

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пэплъэн: wait for, expect sb or sth; anticipate sth

УРЫСЫБЗЭ

• пэплъэн: ждать, ожидать кого-что-л.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын