пэрысын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pɐrǝˈsǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пэ- + ры- + [с] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пэрысын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пэрысын
щымыӀэныгъэ:	пэрымысын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрысын	упэрысын	пэрысын	дыпэрысын	фыпэрысын	пэрысын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысын	упэрымысын	пэрымысын	дыпэрымысын	фыпэрымысын	пэрымысын(хэ)

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пэрыс!	фыпэрыс!
щымыӀэныгъэ:	упэрымыс!	фыпэрымыс!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрырес	упэрырес	пэрырес	дыпэрырес	фыпэрырес	пэрырес(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпэрыремыс	упэрыремыс	пэрыремыс	дыпэрыремыс	фыпэрыремыс	пэрыремыс(хэ)

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысщ	упэрысщ	пэрысщ	дыпэрысщ	фыпэрысщ	пэрыс(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыскъым	упэрыскъым	пэрыскъым	дыпэрыскъым	фыпэрыскъым	пэрыс(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыст	упэрыст	пэрыст	дыпэрыст	фыпэрыст	пэрыс(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыстэкъым	упэрыстэкъым	пэрыстэкъым	дыпэрыстэкъым	фыпэрыстэкъым	пэрыс(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрысащ	упэрысащ	пэрысащ	дыпэрысащ	фыпэрысащ	пэрыса(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысакъым	упэрысакъым	пэрысакъым	дыпэрысакъым	фыпэрысакъым	пэрыса(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрысат	упэрысат	пэрысат	дыпэрысат	фыпэрысат	пэрыса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысатэкъым	упэрысатэкъым	пэрысатэкъым	дыпэрысатэкъым	фыпэрысатэкъым	пэрыса(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысыгъащ	упэрысыгъащ	пэрысыгъащ	дыпэрысыгъащ	фыпэрысыгъащ	пэрысыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысыгъакъым	упэрысыгъакъым	пэрысыгъакъым	дыпэрысыгъакъым	фыпэрысыгъакъым	пэрысыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысыгъат	упэрысыгъат	пэрысыгъат	дыпэрысыгъат	фыпэрысыгъат	пэрысыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысыгъатэкъым	упэрысыгъатэкъым	пэрысыгъатэкъым	дыпэрысыгъатэкъым	фыпэрысыгъатэкъым	пэрысыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпэрысщ	упэрысщ	пэрысщ	дыпэрысщ	фыпэрысщ	пэрыс(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыскъым	упэрыскъым	пэрыскъым	дыпэрыскъым	фыпэрыскъым	пэрыс(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпэрыст	упэрыст	пэрыст	дыпэрыст	фыпэрыст	пэрыс(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыстэкъым	упэрыстэкъым	пэрыстэкъым	дыпэрыстэкъым	фыпэрыстэкъым	пэрыс(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысынщ	упэрысынщ	пэрысынщ	дыпэрысынщ	фыпэрысынщ	пэрысын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысынкъым	упэрысынкъым	пэрысынкъым	дыпэрысынкъым	фыпэрысынкъым	пэрысын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысынущ	упэрысынущ	пэрысынущ	дыпэрысынущ	фыпэрысЫнущ	пэрысэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысынукъым	упэрысынукъым	пэрысынукъым	дыпэрысынукъым	фыпэрысынукъым	пэрысэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыс	упэрыс	пэрыс	дыпэрыс	фыпэрыс	пэрыс(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыскъэ	упэрыскъэ	пэрыскъэ	дыпэрыскъэ	фыпэрыскъэ	пэрыс(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыст	упэрыст	пэрыст	дыпэрыст	фыпэрыст	пэрыс(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыстэкъэ	упэрыстэкъэ	пэрыстэкъэ	дыпэрыстэкъэ	фыпэрыстэкъэ	пэрыс(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыса	упэрыса	пэрыса	дыпэрыса	фыпэрыса	пэрыса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысакъэ	упэрысакъэ	пэрысакъэ	дыпэрысакъэ	фыпэрысакъэ	пэрыса(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрысат	упэрысат	пэрысат	дыпэрысат	фыпэрысат	пэрыса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысатэкъэ	упэрысатэкъэ	пэрысатэкъэ	дыпэрысатэкъэ	фыпэрысатэкъэ	пэрыса(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысыгъа	упэрысыгъа	пэрысыгъа	дыпэрысыгъа	фыпэрысыгъа	пэрысыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысыгъакъэ	упэрысыгъакъэ	пэрысыгъакъэ	дыпэрысыгъакъэ	фыпэрысыгъакъэ	пэрысыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысыгъат	упэрысыгъат	пэрысыгъат	дыпэрысыгъат	фыпэрысыгъат	пэрысыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысыгъатэкъэ	упэрысыгъатэкъэ	пэрысыгъатэкъэ	дыпэрысыгъатэкъэ	фыпэрысыгъатэкъэ	пэрысыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпэрыс	упэрыс	пэрыс	дыпэрыс	фыпэрыс	пэрыс(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыскъэ	упэрыскъэ	пэрыскъэ	дыпэрыскъэ	фыпэрыскъэ	пэрыс(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпэрыст	упэрыст	пэрыст	дыпэрыст	фыпэрыст	пэрыс(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыстэкъэ	упэрыстэкъэ	пэрыстэкъэ	дыпэрыстэкъэ	фыпэрыстэкъэ	пэрыс(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысын	упэрысын	пэрысын	дыпэрысын	фыпэрысын	пэрысын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысынкъэ	упэрысынкъэ	пэрысынкъэ	дыпэрысынкъэ	фыпэрысынкъэ	пэрысын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысыну	упэрысыну	пэрысыну	дыпэрысыну	фыпэрысыну	пэрысыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысынукъэ	упэрысынукъэ	пэрысынукъэ	дыпэрысынукъэ	фыпэрысынукъэ	пэрысыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысмэ	упэрысмэ	пэрысмэ	дыпэрысмэ	фыпэрысмэ	пэрыс(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысмэ	упэрымысмэ	пэрымысмэ	дыпэрымысмэ	фыпэрымысмэ	пэрымыс(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрысамэ	упэрысамэ	пэрысамэ	дыпэрысамэ	фыпэрысамэ	пэрыса(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысамэ	упэрымысамэ	пэрымысамэ	дыпэрымысамэ	фыпэрымысамэ	пэрымыса(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрысыгъамэ	упэрысыгъамэ	пэрысыгъамэ	дыпэрысыгъамэ	фыпэрысыгъамэ	пэрысыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысыгъамэ	упэрымысыгъамэ	пэрымысыгъамэ	дыпэрымысыгъамэ	фыпэрымысыгъамэ	пэрымысыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысынмэ	упэрысынмэ	пэрысынмэ	дыпэрысынмэ	фыпэрысынмэ	пэрысын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысынмэ	упэрымысынмэ	пэрымысынмэ	дыпэрымысынмэ	фыпэрымысынмэ	пэрымысын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысынумэ	упэрысынумэ	пэрысынумэ	дыпэрысынумэ	фыпэрысынумэ	пэрысыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысынумэ	упэрымысынумэ	пэрымысынумэ	дыпэрымысынумэ	фыпэрымысынумэ	пэрымысыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыстэмэ	упэрыстэмэ	пэрыстэмэ	дыпэрыстэмэ	фыпэрыстэмэ	пэрыс(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыстэмэ	упэрымыстэмэ	пэрымыстэмэ	дыпэрымыстэмэ	фыпэрымыстэмэ	пэрымыс(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрысатэмэ	упэрысатэмэ	пэрысатэмэ	дыпэрысатэмэ	фыпэрысатэмэ	пэрыса(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысатэмэ	упэрымысатэмэ	пэрымысатэмэ	дыпэрымысатэмэ	фыпэрымысатэмэ	пэрымыса(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрысыгъатэмэ	упэрысыгъатэмэ	пэрысыгъатэмэ	дыпэрысыгъатэмэ	фыпэрысыгъатэмэ	пэрысыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысыгъатэмэ	упэрымысыгъатэмэ	пэрымысыгъатэмэ	дыпэрымысыгъатэмэ	фыпэрымысыгъатэмэ	пэрымысыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысынтэмэ	упэрысынтэмэ	пэрысынтэмэ	дыпэрысынтэмэ	фыпэрысынтэмэ	пэрысын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысынтэмэ	упэрымысынтэмэ	пэрымысынтэмэ	дыпэрымысынтэмэ	фыпэрымысынтэмэ	пэрымысын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысынутэмэ	упэрысынутэмэ	пэрысынутэмэ	дыпэрысынутэмэ	фыпэрысынутэмэ	пэрысыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысынутэмэ	упэрымысынутэмэ	пэрымысынутэмэ	дыпэрымысынутэмэ	фыпэрымысынутэмэ	пэрымысыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысынт	упэрысынт	пэрысынт	дыпэрысынт	фыпэрысынт	пэрысын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысынтэкъым	упэрысынтэкъым	пэрысынтэкъым	дыпэрысынтэкъым	фыпэрысынтэкъым	пэрысын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысынут	упэрысынут	пэрысынут	дыпэрысынут	фыпэрысынут	пэрысыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрысынутэкъым	упэрысынутэкъым	пэрысынутэкъым	дыпэрысынутэкъым	фыпэрысынутэкъым	пэрысыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысми	упэрысми	пэрысми	дыпэрысми	фыпэрысми	пэрыс(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысми	упэрымысми	пэрымысми	дыпэрымысми	фыпэрымысми	пэрымыс(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрысами	упэрысами	пэрысами	дыпэрысами	фыпэрысами	пэрыса(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысами	упэрымысами	пэрымысами	дыпэрымысами	фыпэрымысами	пэрымыса(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэрысыгъами	упэрысыгъами	пэрысыгъами	дыпэрысыгъами	фыпэрысыгъами	пэрысыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысыгъами	упэрымысыгъами	пэрымысыгъами	дыпэрымысыгъами	фыпэрымысыгъами	пэрымысыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысынми	упэрысынми	пэрысынми	дыпэрысынми	фыпэрысынми	пэрысын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысынми	упэрымысынми	пэрымысынми	дыпэрымысынми	фыпэрымысынми	пэрымысын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысынуми	упэрысынуми	пэрысынуми	дыпэрысынуми	фыпэрысынуми	пэрысыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысынуми	упэрымысынуми	пэрымысынуми	дыпэрымысынуми	фыпэрымысынуми	пэрымысыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыстэми	упэрыстэми	пэрыстэми	дыпэрыстэми	фыпэрыстэми	пэрыс(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыстэми	упэрымыстэми	пэрымыстэми	дыпэрымыстэми	фыпэрымыстэми	пэрымыс(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрысатэми	упэрысатэми	пэрысатэми	дыпэрысатэми	фыпэрысатэми	пэрыса(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысатэми	упэрымысатэми	пэрымысатэми	дыпэрымысатэми	фыпэрымысатэми	пэрымыса(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэрысыгъатэми	упэрысыгъатэми	пэрысыгъатэми	дыпэрысыгъатэми	фыпэрысыгъатэми	пэрысыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысыгъатэми	упэрымысыгъатэми	пэрымысыгъатэми	дыпэрымысыгъатэми	фыпэрымысыгъатэми	пэрымысыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысынтэми	упэрысынтэми	пэрысынтэми	дыпэрысынтэми	фыпэрысынтэми	пэрысын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысынтэми	упэрымысынтэми	пэрымысынтэми	дыпэрымысынтэми	фыпэрымысынтэми	пэрымысын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрысынутэми	упэрысынутэми	пэрысынутэми	дыпэрысынутэми	фыпэрысынутэми	пэрысыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысынутэми	упэрымысынутэми	пэрымысынутэми	дыпэрымысынутэми	фыпэрымысынутэми	пэрымысыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрысаи	упэрысаи	пэрысаи	дыпэрысаи	фыпэрысаи	пэрысаи
щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысаи	упэрымысаи	пэрымысаи	дыпэрымысаи	фыпэрымысаи	пэрымысаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрысащэрэт	упэрысащэрэт	пэрысащэрэт	дыпэрысащэрэт	фыпэрысащэрэт	пэрыса(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпэрымысащэрэт	упэрымысащэрэт	пэрымысащэрэт	дыпэрымысащэрэт	фыпэрымысащэрэт	пэрымыса(хэ)щэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнщ	упэрысагъэнщ	пэрысагъэнщ	дыпэрысагъэнщ	фыпэрысагъэнщ	пэрысагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнкъым	упэрысагъэнкъым	пэрысагъэнкъым	дыпэрысагъэнкъым	фыпэрысагъэнкъым	пэрысагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнт	упэрысагъэнт	пэрысагъэнт	дыпэрысагъэнт	фыпэрысагъэнт	пэрысагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнтэкъым	упэрысагъэнтэкъым	пэрысагъэнтэкъым	дыпэрысагъэнтэкъым	фыпэрысагъэнтэкъым	пэрысагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэн	упэрысагъэн	пэрысагъэн	дыпэрысагъэн	фыпэрысагъэн	пэрысагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнкъэ	упэрысагъэнкъэ	пэрысагъэнкъэ	дыпэрысагъэнкъэ	фыпэрысагъэнкъэ	пэрысагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнт	упэрысагъэнт	пэрысагъэнт	дыпэрысагъэнт	фыпэрысагъэнт	пэрысагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнтэкъэ	упэрысагъэнтэкъэ	пэрысагъэнтэкъэ	дыпэрысагъэнтэкъэ	фыпэрысагъэнтэкъэ	пэрысагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнущ	упэрысагъэнущ	пэрысагъэнущ	дыпэрысагъэнущ	фыпэрысагъэнущ	пэрысагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнукъым	упэрысагъэнукъым	пэрысагъэнукъым	дыпэрысагъэнукъым	фыпэрысагъэнукъым	пэрысагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнут	упэрысагъэнут	пэрысагъэнут	дыпэрысагъэнут	фыпэрысагъэнут	пэрысагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнутэкъым	упэрысагъэнутэкъым	пэрысагъэнутэкъым	дыпэрысагъэнутэкъым	фыпэрысагъэнутэкъым	пэрысагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэну	упэрысагъэну	пэрысагъэну	дыпэрысагъэну	фыпэрысагъэну	пэрысагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнукъэ	упэрысагъэнукъэ	пэрысагъэнукъэ	дыпэрысагъэнукъэ	фыпэрысагъэнукъэ	пэрысагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнут	упэрысагъэнут	пэрысагъэнут	дыпэрысагъэнут	фыпэрысагъэнут	пэрысагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрысагъэнутэкъэ	упэрысагъэнутэкъэ	пэрысагъэнутэкъэ	дыпэрысагъэнутэкъэ	фыпэрысагъэнутэкъэ	пэрысагъэну(хэ)тэкъэ

Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрыс
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымыс
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрыса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрысыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымысыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрысын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымысын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрысыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымысыну

Зылэжь (субъектнэ) причастие	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыс	упэрыс	пэрыс	дыпэрыс	фыпэрыс	пэрыс(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыс	упэрымыс	пэрымыс	дыпэрымыс	фыпэрымыс	пэрымыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыса	упэрыса	пэрыса	дыпэрыса	фыпэрыса	пэрыса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыса	упэрымыса	пэрымыса	дыпэрымыса	фыпэрымыса	пэрымыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрысыгъа	упэрысыгъа	пэрысыгъа	дыпэрысыгъа	фыпэрысыгъа	пэрысыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымысыгъа	упэрымысыгъа	пэрымысыгъа	дыпэрымысыгъа	фыпэрымысыгъа	пэрымысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрысын	упэрысын	пэрысын	дыпэрысын	фыпэрысын	пэрысын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымысын	упэрымысын	пэрымысын	дыпэрымысын	фыпэрымысын	пэрымысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрысыну	упэрысыну	пэрысыну	дыпэрысыну	фыпэрысыну	пэрысыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымысыну	упэрымысыну	пэрымысыну	дыпэрымысыну	фыпэрымысыну	пэрымысыну(хэ)

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрыс	узэрыпэрыс	зэрыпэрыс	дызэрыпэрыс	фызэрыпэрыс	зэрыпэрыс(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымыс	узэрыпэрымыс	зэрыпэрымыс	дызэрыпэрымыс	фызэрыпэрымыс	зэрыпэрымыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрыса	узэрыпэрыса	зэрыпэрыса	дызэрыпэрыса	фызэрыпэрыса	зэрыпэрыса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымыса	узэрыпэрымыса	зэрыпэрымыса	дызэрыпэрымыса	фызэрыпэрымыса	зэрыпэрымыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрысыгъа	узэрыпэрысыгъа	зэрыпэрысыгъа	дызэрыпэрысыгъа	фызэрыпэрысыгъа	зэрыпэрысыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымысыгъа	узэрыпэрымысыгъа	зэрыпэрымысыгъа	дызэрыпэрымысыгъа	фызэрыпэрымысыгъа	зэрыпэрымысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрысын	узэрыпэрысын	зэрыпэрысын	дызэрыпэрысын	фызэрыпэрысын	зэрыпэрысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымысын	узэрыпэрымысын	зэрыпэрымысын	дызэрыпэрымысын	фызэрыпэрымысын	зэрыпэрымысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрысыну	узэрыпэрысыну	зэрыпэрысыну	дызэрыпэрысыну	фызэрыпэрысыну	зэрыпэрысыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымысыну	узэрыпэрымысыну	зэрыпэрымысыну	дызэрыпэрымысыну	фызэрыпэрымысыну	зэрыпэрымысыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрыс	ущыпэрыс	щыпэрыс	дыщыпэрыс	фыщыпэрыс	щыпэрыс(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымыс	ущыпэрымыс	щыпэрымыс	дыщыпэрымыс	фыщыпэрымыс	щыпэрымыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрыса	ущыпэрыса	щыпэрыса	дыщыпэрыса	фыщыпэрыса	щыпэрыса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымыса	ущыпэрымыса	щыпэрымыса	дыщыпэрымыса	фыщыпэрымыса	щыпэрымыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрысыгъа	ущыпэрысыгъа	щыпэрысыгъа	дыщыпэрысыгъа	фыщыпэрысыгъа	щыпэрысыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымысыгъа	ущыпэрымысыгъа	щыпэрымысыгъа	дыщыпэрымысыгъа	фыщыпэрымысыгъа	щыпэрымысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрысын	ущыпэрысын	щыпэрысын	дыщыпэрысын	фыщыпэрысын	щыпэрысын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымысын	ущыпэрымысын	щыпэрымысын	дыщыпэрымысын	фыщыпэрымысын	щыпэрымысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрысыну	ущыпэрысыну	щыпэрысыну	дыщыпэрысыну	фыщыпэрысыну	щыпэрысыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымысыну	ущыпэрымысыну	щыпэрымысыну	дыщыпэрымысыну	фыщыпэрымысыну	щыпэрымысыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрыс	уздэпэрыс	здэпэрыс	дыздэпэрыс	фыздэпэрыс	здэпэрыс(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымыс	уздэпэрымыс	здэпэрымыс	дыздэпэрымыс	фыздэпэрымыс	здэпэрымыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрыса	уздэпэрыса	здэпэрыса	дыздэпэрыса	фыздэпэрыса	здэпэрыса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымыса	уздэпэрымыса	здэпэрымыса	дыздэпэрымыса	фыздэпэрымыса	здэпэрымыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрысыгъа	уздэпэрысыгъа	здэпэрысыгъа	дыздэпэрысыгъа	фыздэпэрысыгъа	здэпэрысыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымысыгъа	уздэпэрымысыгъа	здэпэрымысыгъа	дыздэпэрымысыгъа	фыздэпэрымысыгъа	здэпэрымысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрысын	уздэпэрысын	здэпэрысын	дыздэпэрысын	фыздэпэрысын	здэпэрысын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымысын	уздэпэрымысын	здэпэрымысын	дыздэпэрымысын	фыздэпэрымысын	здэпэрымысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрысыну	уздэпэрысыну	здэпэрысыну	дыздэпэрысыну	фыздэпэрысыну	здэпэрысыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымысыну	уздэпэрымысыну	здэпэрымысыну	дыздэпэрымысыну	фыздэпэрымысыну	здэпэрымысыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрыс	ущӀэпэрыс	щӀэпэрыс	дыщӀэпэрыс	фыщӀэпэрыс	щӀэпэрыс(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымыс	ущӀэпэрымыс	щӀэпэрымыс	дыщӀэпэрымыс	фыщӀэпэрымыс	щӀэпэрымыс(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрыса	ущӀэпэрыса	щӀэпэрыса	дыщӀэпэрыса	фыщӀэпэрыса	щӀэпэрыса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымыса	ущӀэпэрымыса	щӀэпэрымыса	дыщӀэпэрымыса	фыщӀэпэрымыса	щӀэпэрымыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрысыгъа	ущӀэпэрысыгъа	щӀэпэрысыгъа	дыщӀэпэрысыгъа	фыщӀэпэрысыгъа	щӀэпэрысыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымысыгъа	ущӀэпэрымысыгъа	щӀэпэрымысыгъа	дыщӀэпэрымысыгъа	фыщӀэпэрымысыгъа	щӀэпэрымысыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрысын	ущӀэпэрысын	щӀэпэрысын	дыщӀэпэрысын	фыщӀэпэрысын	щӀэпэрысын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымысын	ущӀэпэрымысын	щӀэпэрымысын	дыщӀэпэрымысын	фыщӀэпэрымысын	щӀэпэрымысын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрысыну	ущӀэпэрысыну	щӀэпэрысыну	дыщӀэпэрысыну	фыщӀэпэрысыну	щӀэпэрысыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымысыну	ущӀэпэрымысыну	щӀэпэрымысыну	дыщӀэпэрымысыну	фыщӀэпэрымысыну	щӀыпэрымысыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрысу	упэрысу	пэрысу	дыпэрысу	фыпэрысу	пэрыс(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымысу	упэрымысу	пэрымысу	дыпэрымысу	фыпэрымысу	пэрымыс(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрысауэ	упэрысауэ	пэрысауэ	дыпэрысауэ	фыпэрысауэ	пэрысауэ / пэрысахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымысауэ	упэрымысауэ	пэрымысауэ	дыпэрымысауэ	фыпэрымысауэ	пэрымысауэ / пэрымысахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпэрысурэ	упэрысурэ	пэрысурэ	дыпэрысурэ	фыпэрысурэ	пэрыс(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпэрымысурэ	упэрымысурэ	пэрымысурэ	дыпэрымысурэ	фыпэрымысурэ	пэрымыс(хэ)урэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[с]	[с]ыр	--	[с]хэр
Эргативнэ:	[с]	[с]ым	--	[с]хэм
Послеложнэ:	[с]кӀэ	[с]ымкӀэ	[с]хэкӀэ	[с]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[с]у	[с]ырауэ	[с]хэу	[с]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[с]а	[с]ар	--	[с]ахэр
Эргативнэ:	[с]а	[с]ам	--	[с]ахэм
Послеложнэ:	[с]акӀэ	[с]амкӀэ	[с]ахэкӀэ	[с]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[с]ауэ	[с]арауэ	[с]ахэу	[с]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[с]ын	[с]ыныр	--	[с]ынхэр
Эргативнэ:	[с]ын	[с]ыным	--	[с]ынхэм
Послеложнэ:	[с]ынкӀэ	[с]ынымкӀэ	[с]ынхэкӀэ	[с]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[с]ыну	[с]ынырауэ	[с]ынхэу	[с]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[с]ыну	[с]ынур	--	[с]ынухэр
Эргативнэ:	[с]ыну	[с]ынум	--	[с]ынухэм
Послеложнэ:	[с]ынукӀэ	[с]ынумкӀэ	[с]ынухэкӀэ	[с]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[с]ынууэ	[с]ынурауэ	[с]ынухэу	[с]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыгуэрым ипэм Ӏусын, бгъэдэсын.

ЩАПХЪЭХЭР

• Шорэ жьэгум пэрыст, дзасэ иӀыгъыу, дзасэмкӀэ яжьэр зэӀищӀэу, езыри нэщхъейуэ. Шортэн Аскэрбий

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Ӏэнэм пэрысын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пэрысын: sit at, beside, near or by sth, in front of sth
• Ӏэнэм пэрысын: sit at the table

УРЫСЫБЗЭ

• пэрысын: сидеть у чего-л., перед чем-л.
• Ӏэнэм пэрысын: сидеть у стола

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын