пэрытын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pɐrǝ'tǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пэ- + -ры + [т] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пэрытын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пэрытын
щымыӀэныгъэ:	пэрымытын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрытын	упэрытын	пэрытын	дыпэрытын	фыпэрытын	пэрытын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытын	упэрымытын	пэрымытын	дыпэрымытын	фыпэрымытын	пэрымытын(хэ)

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пэрыт!	фыпэрыт!
щымыӀэныгъэ:	упэрымыт!	фыпэрымыт!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрырет	упэрырет	пэрырет	дыпэрырет	фыпэрырет	пэрырет(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпэрыремыт	упэрыремыт	пэрыремыт	дыпэрыремыт	фыпэрыремыт	пэрыремыт(хэ)

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытщ	упэрытщ	пэрытщ	дыпэрытщ	фыпэрытщ	пэрыт(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыткъым	упэрыткъым	пэрыткъым	дыпэрыткъым	фыпэрыткъым	пэрыт(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытт	упэрытт	пэрытт	дыпэрытт	фыпэрытт	пэрыт(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыттэкъым	упэрыттэкъым	пэрыттэкъым	дыпэрыттэкъым	фыпэрыттэкъым	пэрыт(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытащ	упэрытащ	пэрытащ	дыпэрытащ	фыпэрытащ	пэрыта(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытакъым	упэрытакъым	пэрытакъым	дыпэрытакъым	фыпэрытакъым	пэрыта(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытат	упэрытат	пэрытат	дыпэрытат	фыпэрытат	пэрыта(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытатэкъым	упэрытатэкъым	пэрытатэкъым	дыпэрытатэкъым	фыпэрытатэкъым	пэрыта(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъащ	упэрытыгъащ	пэрытыгъащ	дыпэрытыгъащ	фыпэрытыгъащ	пэрытыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъакъым	упэрытыгъакъым	пэрытыгъакъым	дыпэрытыгъакъым	фыпэрытыгъакъым	пэрытыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъат	упэрытыгъат	пэрытыгъат	дыпэрытыгъат	фыпэрытыгъат	пэрытыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъатэкъым	упэрытыгъатэкъым	пэрытыгъатэкъым	дыпэрытыгъатэкъым	фыпэрытыгъатэкъым	пэрытыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпэрытщ	упэрытщ	пэрытщ	дыпэрытщ	фыпэрытщ	пэрыт(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыткъым	упэрыткъым	пэрыткъым	дыпэрыткъым	фыпэрыткъым	пэрыт(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпэрытт	упэрытт	пэрытт	дыпэрытт	фыпэрытт	пэрыт(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыттэкъым	упэрыттэкъым	пэрыттэкъым	дыпэрыттэкъым	фыпэрыттэкъым	пэрыт(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынщ	упэрытынщ	пэрытынщ	дыпэрытынщ	фыпэрытынщ	пэрытын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытынкъым	упэрытынкъым	пэрытынкъым	дыпэрытынкъым	фыпэрытынкъым	пэрытын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынущ	упэрытынущ	пэрытынущ	дыпэрытынущ	фыпэрытЫнущ	пэрытэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытынукъым	упэрытынукъым	пэрытынукъым	дыпэрытынукъым	фыпэрытынукъым	пэрытэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыт	упэрыт	пэрыт	дыпэрыт	фыпэрыт	пэрыт(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыткъэ	упэрыткъэ	пэрыткъэ	дыпэрыткъэ	фыпэрыткъэ	пэрыт(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытт	упэрытт	пэрытт	дыпэрытт	фыпэрытт	пэрыт(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыттэкъэ	упэрыттэкъэ	пэрыттэкъэ	дыпэрыттэкъэ	фыпэрыттэкъэ	пэрыт(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыта	упэрыта	пэрыта	дыпэрыта	фыпэрыта	пэрыта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытакъэ	упэрытакъэ	пэрытакъэ	дыпэрытакъэ	фыпэрытакъэ	пэрыта(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытат	упэрытат	пэрытат	дыпэрытат	фыпэрытат	пэрыта(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытатэкъэ	упэрытатэкъэ	пэрытатэкъэ	дыпэрытатэкъэ	фыпэрытатэкъэ	пэрыта(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъа	упэрытыгъа	пэрытыгъа	дыпэрытыгъа	фыпэрытыгъа	пэрытыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъакъэ	упэрытыгъакъэ	пэрытыгъакъэ	дыпэрытыгъакъэ	фыпэрытыгъакъэ	пэрытыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъат	упэрытыгъат	пэрытыгъат	дыпэрытыгъат	фыпэрытыгъат	пэрытыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъатэкъэ	упэрытыгъатэкъэ	пэрытыгъатэкъэ	дыпэрытыгъатэкъэ	фыпэрытыгъатэкъэ	пэрытыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпэрыт	упэрыт	пэрыт	дыпэрыт	фыпэрыт	пэрыт(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыткъэ	упэрыткъэ	пэрыткъэ	дыпэрыткъэ	фыпэрыткъэ	пэрыт(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпэрытт	упэрытт	пэрытт	дыпэрытт	фыпэрытт	пэрыт(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыттэкъэ	упэрыттэкъэ	пэрыттэкъэ	дыпэрыттэкъэ	фыпэрыттэкъэ	пэрыт(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытын	упэрытын	пэрытын	дыпэрытын	фыпэрытын	пэрытын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытынкъэ	упэрытынкъэ	пэрытынкъэ	дыпэрытынкъэ	фыпэрытынкъэ	пэрытын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыну	упэрытыну	пэрытыну	дыпэрытыну	фыпэрытыну	пэрытыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытынукъэ	упэрытынукъэ	пэрытынукъэ	дыпэрытынукъэ	фыпэрытынукъэ	пэрытыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытмэ	упэрытмэ	пэрытмэ	дыпэрытмэ	фыпэрытмэ	пэрыт(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытмэ	упэрымытмэ	пэрымытмэ	дыпэрымытмэ	фыпэрымытмэ	пэрымыт(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытамэ	упэрытамэ	пэрытамэ	дыпэрытамэ	фыпэрытамэ	пэрыта(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытамэ	упэрымытамэ	пэрымытамэ	дыпэрымытамэ	фыпэрымытамэ	пэрымыта(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъамэ	упэрытыгъамэ	пэрытыгъамэ	дыпэрытыгъамэ	фыпэрытыгъамэ	пэрытыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытыгъамэ	упэрымытыгъамэ	пэрымытыгъамэ	дыпэрымытыгъамэ	фыпэрымытыгъамэ	пэрымытыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынмэ	упэрытынмэ	пэрытынмэ	дыпэрытынмэ	фыпэрытынмэ	пэрытын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынмэ	упэрымытынмэ	пэрымытынмэ	дыпэрымытынмэ	фыпэрымытынмэ	пэрымытын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынумэ	упэрытынумэ	пэрытынумэ	дыпэрытынумэ	фыпэрытынумэ	пэрытыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынумэ	упэрымытынумэ	пэрымытынумэ	дыпэрымытынумэ	фыпэрымытынумэ	пэрымытыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыттэмэ	упэрыттэмэ	пэрыттэмэ	дыпэрыттэмэ	фыпэрыттэмэ	пэрыт(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыттэмэ	упэрымыттэмэ	пэрымыттэмэ	дыпэрымыттэмэ	фыпэрымыттэмэ	пэрымыт(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытатэмэ	упэрытатэмэ	пэрытатэмэ	дыпэрытатэмэ	фыпэрытатэмэ	пэрыта(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытатэмэ	упэрымытатэмэ	пэрымытатэмэ	дыпэрымытатэмэ	фыпэрымытатэмэ	пэрымыта(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъатэмэ	упэрытыгъатэмэ	пэрытыгъатэмэ	дыпэрытыгъатэмэ	фыпэрытыгъатэмэ	пэрытыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытыгъатэмэ	упэрымытыгъатэмэ	пэрымытыгъатэмэ	дыпэрымытыгъатэмэ	фыпэрымытыгъатэмэ	пэрымытыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынтэмэ	упэрытынтэмэ	пэрытынтэмэ	дыпэрытынтэмэ	фыпэрытынтэмэ	пэрытын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынтэмэ	упэрымытынтэмэ	пэрымытынтэмэ	дыпэрымытынтэмэ	фыпэрымытынтэмэ	пэрымытын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынутэмэ	упэрытынутэмэ	пэрытынутэмэ	дыпэрытынутэмэ	фыпэрытынутэмэ	пэрытыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынутэмэ	упэрымытынутэмэ	пэрымытынутэмэ	дыпэрымытынутэмэ	фыпэрымытынутэмэ	пэрымытыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынт	упэрытынт	пэрытынт	дыпэрытынт	фыпэрытынт	пэрытын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытынтэкъым	упэрытынтэкъым	пэрытынтэкъым	дыпэрытынтэкъым	фыпэрытынтэкъым	пэрытын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынут	упэрытынут	пэрытынут	дыпэрытынут	фыпэрытынут	пэрытыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытынутэкъым	упэрытынутэкъым	пэрытынутэкъым	дыпэрытынутэкъым	фыпэрытынутэкъым	пэрытыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытми	упэрытми	пэрытми	дыпэрытми	фыпэрытми	пэрыт(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытми	упэрымытми	пэрымытми	дыпэрымытми	фыпэрымытми	пэрымыт(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытами	упэрытами	пэрытами	дыпэрытами	фыпэрытами	пэрыта(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытами	упэрымытами	пэрымытами	дыпэрымытами	фыпэрымытами	пэрымыта(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъами	упэрытыгъами	пэрытыгъами	дыпэрытыгъами	фыпэрытыгъами	пэрытыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытыгъами	упэрымытыгъами	пэрымытыгъами	дыпэрымытыгъами	фыпэрымытыгъами	пэрымытыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынми	упэрытынми	пэрытынми	дыпэрытынми	фыпэрытынми	пэрытын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынми	упэрымытынми	пэрымытынми	дыпэрымытынми	фыпэрымытынми	пэрымытын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынуми	упэрытынуми	пэрытынуми	дыпэрытынуми	фыпэрытынуми	пэрытыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынуми	упэрымытынуми	пэрымытынуми	дыпэрымытынуми	фыпэрымытынуми	пэрымытыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыттэми	упэрыттэми	пэрыттэми	дыпэрыттэми	фыпэрыттэми	пэрыт(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыттэми	упэрымыттэми	пэрымыттэми	дыпэрымыттэми	фыпэрымыттэми	пэрымыт(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытатэми	упэрытатэми	пэрытатэми	дыпэрытатэми	фыпэрытатэми	пэрыта(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытатэми	упэрымытатэми	пэрымытатэми	дыпэрымытатэми	фыпэрымытатэми	пэрымыта(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъатэми	упэрытыгъатэми	пэрытыгъатэми	дыпэрытыгъатэми	фыпэрытыгъатэми	пэрытыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытыгъатэми	упэрымытыгъатэми	пэрымытыгъатэми	дыпэрымытыгъатэми	фыпэрымытыгъатэми	пэрымытыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынтэми	упэрытынтэми	пэрытынтэми	дыпэрытынтэми	фыпэрытынтэми	пэрытын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынтэми	упэрымытынтэми	пэрымытынтэми	дыпэрымытынтэми	фыпэрымытынтэми	пэрымытын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынутэми	упэрытынутэми	пэрытынутэми	дыпэрытынутэми	фыпэрытынутэми	пэрытыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынутэми	упэрымытынутэми	пэрымытынутэми	дыпэрымытынутэми	фыпэрымытынутэми	пэрымытыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрытаи	упэрытаи	пэрытаи	дыпэрытаи	фыпэрытаи	пэрытаи
щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытаи	упэрымытаи	пэрымытаи	дыпэрымытаи	фыпэрымытаи	пэрымытаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрытащэрэт	упэрытащэрэт	пэрытащэрэт	дыпэрытащэрэт	фыпэрытащэрэт	пэрыта(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытащэрэт	упэрымытащэрэт	пэрымытащэрэт	дыпэрымытащэрэт	фыпэрымытащэрэт	пэрымыта(хэ)щэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнщ	упэрытагъэнщ	пэрытагъэнщ	дыпэрытагъэнщ	фыпэрытагъэнщ	пэрытагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнкъым	упэрытагъэнкъым	пэрытагъэнкъым	дыпэрытагъэнкъым	фыпэрытагъэнкъым	пэрытагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнт	упэрытагъэнт	пэрытагъэнт	дыпэрытагъэнт	фыпэрытагъэнт	пэрытагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнтэкъым	упэрытагъэнтэкъым	пэрытагъэнтэкъым	дыпэрытагъэнтэкъым	фыпэрытагъэнтэкъым	пэрытагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэн	упэрытагъэн	пэрытагъэн	дыпэрытагъэн	фыпэрытагъэн	пэрытагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнкъэ	упэрытагъэнкъэ	пэрытагъэнкъэ	дыпэрытагъэнкъэ	фыпэрытагъэнкъэ	пэрытагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнт	упэрытагъэнт	пэрытагъэнт	дыпэрытагъэнт	фыпэрытагъэнт	пэрытагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнтэкъэ	упэрытагъэнтэкъэ	пэрытагъэнтэкъэ	дыпэрытагъэнтэкъэ	фыпэрытагъэнтэкъэ	пэрытагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнущ	упэрытагъэнущ	пэрытагъэнущ	дыпэрытагъэнущ	фыпэрытагъэнущ	пэрытагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнукъым	упэрытагъэнукъым	пэрытагъэнукъым	дыпэрытагъэнукъым	фыпэрытагъэнукъым	пэрытагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнут	упэрытагъэнут	пэрытагъэнут	дыпэрытагъэнут	фыпэрытагъэнут	пэрытагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнутэкъым	упэрытагъэнутэкъым	пэрытагъэнутэкъым	дыпэрытагъэнутэкъым	фыпэрытагъэнутэкъым	пэрытагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэну	упэрытагъэну	пэрытагъэну	дыпэрытагъэну	фыпэрытагъэну	пэрытагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнукъэ	упэрытагъэнукъэ	пэрытагъэнукъэ	дыпэрытагъэнукъэ	фыпэрытагъэнукъэ	пэрытагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнут	упэрытагъэнут	пэрытагъэнут	дыпэрытагъэнут	фыпэрытагъэнут	пэрытагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнутэкъэ	упэрытагъэнутэкъэ	пэрытагъэнутэкъэ	дыпэрытагъэнутэкъэ	фыпэрытагъэнутэкъэ	пэрытагъэну(хэ)тэкъэ

Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрыт
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымыт
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрыта
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымыта
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрытыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымытыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрытын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымытын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрытыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымытыну

Зылэжь (субъектнэ) причастие	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыт	упэрыт	пэрыт	дыпэрыт	фыпэрыт	пэрыт(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыт	упэрымыт	пэрымыт	дыпэрымыт	фыпэрымыт	пэрымыт(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыта	упэрыта	пэрыта	дыпэрыта	фыпэрыта	пэрыта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыта	упэрымыта	пэрымыта	дыпэрымыта	фыпэрымыта	пэрымыта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрытыгъа	упэрытыгъа	пэрытыгъа	дыпэрытыгъа	фыпэрытыгъа	пэрытыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымытыгъа	упэрымытыгъа	пэрымытыгъа	дыпэрымытыгъа	фыпэрымытыгъа	пэрымытыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрытын	упэрытын	пэрытын	дыпэрытын	фыпэрытын	пэрытын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымытын	упэрымытын	пэрымытын	дыпэрымытын	фыпэрымытын	пэрымытын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрытыну	упэрытыну	пэрытыну	дыпэрытыну	фыпэрытыну	пэрытыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымытыну	упэрымытыну	пэрымытыну	дыпэрымытыну	фыпэрымытыну	пэрымытыну(хэ)

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрыт	узэрыпэрыт	зэрыпэрыт	дызэрыпэрыт	фызэрыпэрыт	зэрыпэрыт(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымыт	узэрыпэрымыт	зэрыпэрымыт	дызэрыпэрымыт	фызэрыпэрымыт	зэрыпэрымыт(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрыта	узэрыпэрыта	зэрыпэрыта	дызэрыпэрыта	фызэрыпэрыта	зэрыпэрыта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымыта	узэрыпэрымыта	зэрыпэрымыта	дызэрыпэрымыта	фызэрыпэрымыта	зэрыпэрымыта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрытыгъа	узэрыпэрытыгъа	зэрыпэрытыгъа	дызэрыпэрытыгъа	фызэрыпэрытыгъа	зэрыпэрытыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымытыгъа	узэрыпэрымытыгъа	зэрыпэрымытыгъа	дызэрыпэрымытыгъа	фызэрыпэрымытыгъа	зэрыпэрымытыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрытын	узэрыпэрытын	зэрыпэрытын	дызэрыпэрытын	фызэрыпэрытын	зэрыпэрытын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымытын	узэрыпэрымытын	зэрыпэрымытын	дызэрыпэрымытын	фызэрыпэрымытын	зэрыпэрымытын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрытыну	узэрыпэрытыну	зэрыпэрытыну	дызэрыпэрытыну	фызэрыпэрытыну	зэрыпэрытыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымытыну	узэрыпэрымытыну	зэрыпэрымытыну	дызэрыпэрымытыну	фызэрыпэрымытыну	зэрыпэрымытыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрыт	ущыпэрыт	щыпэрыт	дыщыпэрыт	фыщыпэрыт	щыпэрыт(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымыт	ущыпэрымыт	щыпэрымыт	дыщыпэрымыт	фыщыпэрымыт	щыпэрымыт(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрыта	ущыпэрыта	щыпэрыта	дыщыпэрыта	фыщыпэрыта	щыпэрыта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымыта	ущыпэрымыта	щыпэрымыта	дыщыпэрымыта	фыщыпэрымыта	щыпэрымыта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрытыгъа	ущыпэрытыгъа	щыпэрытыгъа	дыщыпэрытыгъа	фыщыпэрытыгъа	щыпэрытыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымытыгъа	ущыпэрымытыгъа	щыпэрымытыгъа	дыщыпэрымытыгъа	фыщыпэрымытыгъа	щыпэрымытыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрытын	ущыпэрытын	щыпэрытын	дыщыпэрытын	фыщыпэрытын	щыпэрытын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымытын	ущыпэрымытын	щыпэрымытын	дыщыпэрымытын	фыщыпэрымытын	щыпэрымытын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрытыну	ущыпэрытыну	щыпэрытыну	дыщыпэрытыну	фыщыпэрытыну	щыпэрытыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымытыну	ущыпэрымытыну	щыпэрымытыну	дыщыпэрымытыну	фыщыпэрымытыну	щыпэрымытыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрыт	уздэпэрыт	здэпэрыт	дыздэпэрыт	фыздэпэрыт	здэпэрыт(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымыт	уздэпэрымыт	здэпэрымыт	дыздэпэрымыт	фыздэпэрымыт	здэпэрымыт(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрыта	уздэпэрыта	здэпэрыта	дыздэпэрыта	фыздэпэрыта	здэпэрыта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымыта	уздэпэрымыта	здэпэрымыта	дыздэпэрымыта	фыздэпэрымыта	здэпэрымыта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрытыгъа	уздэпэрытыгъа	здэпэрытыгъа	дыздэпэрытыгъа	фыздэпэрытыгъа	здэпэрытыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымытыгъа	уздэпэрымытыгъа	здэпэрымытыгъа	дыздэпэрымытыгъа	фыздэпэрымытыгъа	здэпэрымытыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрытын	уздэпэрытын	здэпэрытын	дыздэпэрытын	фыздэпэрытын	здэпэрытын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымытын	уздэпэрымытын	здэпэрымытын	дыздэпэрымытын	фыздэпэрымытын	здэпэрымытын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрытыну	уздэпэрытыну	здэпэрытыну	дыздэпэрытыну	фыздэпэрытыну	здэпэрытыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымытыну	уздэпэрымытыну	здэпэрымытыну	дыздэпэрымытыну	фыздэпэрымытыну	здэпэрымытыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрыт	ущӀэпэрыт	щӀэпэрыт	дыщӀэпэрыт	фыщӀэпэрыт	щӀэпэрыт(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымыт	ущӀэпэрымыт	щӀэпэрымыт	дыщӀэпэрымыт	фыщӀэпэрымыт	щӀэпэрымыт(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрыта	ущӀэпэрыта	щӀэпэрыта	дыщӀэпэрыта	фыщӀэпэрыта	щӀэпэрыта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымыта	ущӀэпэрымыта	щӀэпэрымыта	дыщӀэпэрымыта	фыщӀэпэрымыта	щӀэпэрымыта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрытыгъа	ущӀэпэрытыгъа	щӀэпэрытыгъа	дыщӀэпэрытыгъа	фыщӀэпэрытыгъа	щӀэпэрытыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымытыгъа	ущӀэпэрымытыгъа	щӀэпэрымытыгъа	дыщӀэпэрымытыгъа	фыщӀэпэрымытыгъа	щӀэпэрымытыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрытын	ущӀэпэрытын	щӀэпэрытын	дыщӀэпэрытын	фыщӀэпэрытын	щӀэпэрытын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымытын	ущӀэпэрымытын	щӀэпэрымытын	дыщӀэпэрымытын	фыщӀэпэрымытын	щӀэпэрымытын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрытыну	ущӀэпэрытыну	щӀэпэрытыну	дыщӀэпэрытыну	фыщӀэпэрытыну	щӀэпэрытыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымытыну	ущӀэпэрымытыну	щӀэпэрымытыну	дыщӀэпэрымытыну	фыщӀэпэрымытыну	щӀыпэрымытыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыту	упэрыту	пэрыту	дыпэрыту	фыпэрыту	пэрыт(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыту	упэрымыту	пэрымыту	дыпэрымыту	фыпэрымыту	пэрымыт(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрытауэ	упэрытауэ	пэрытауэ	дыпэрытауэ	фыпэрытауэ	пэрытауэ / пэрытахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымытауэ	упэрымытауэ	пэрымытауэ	дыпэрымытауэ	фыпэрымытауэ	пэрымытауэ / пэрымытахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпэрытурэ	упэрытурэ	пэрытурэ	дыпэрытурэ	фыпэрытурэ	пэрыт(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпэрымытурэ	упэрымытурэ	пэрымытурэ	дыпэрымытурэ	фыпэрымытурэ	пэрымыт(хэ)урэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[т]	[т]ыр	--	[т]хэр
Эргативнэ:	[т]	[т]ым	--	[т]хэм
Послеложнэ:	[т]кӀэ	[т]ымкӀэ	[т]хэкӀэ	[т]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[т]у	[т]ырауэ	[т]хэу	[т]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[т]а	[т]ар	--	[т]ахэр
Эргативнэ:	[т]а	[т]ам	--	[т]ахэм
Послеложнэ:	[т]акӀэ	[т]амкӀэ	[т]ахэкӀэ	[т]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[т]ауэ	[т]арауэ	[т]ахэу	[т]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[т]ын	[т]ыныр	--	[т]ынхэр
Эргативнэ:	[т]ын	[т]ыным	--	[т]ынхэм
Послеложнэ:	[т]ынкӀэ	[т]ынымкӀэ	[т]ынхэкӀэ	[т]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[т]ыну	[т]ынырауэ	[т]ынхэу	[т]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[т]ыну	[т]ынур	--	[т]ынухэр
Эргативнэ:	[т]ыну	[т]ынум	--	[т]ынухэм
Послеложнэ:	[т]ынукӀэ	[т]ынумкӀэ	[т]ынухэкӀэ	[т]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[т]ынууэ	[т]ынурауэ	[т]ынухэу	[т]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. (Жьэгум) пэрыгъэувауэ щытын, (мафӀэм) щхьэщытын.
2. Гъэхъун, кӀэлъыплъын.
3. ӀэнатӀэ, лэжьыгъэ гуэр бгъэдэтын.

ЩАПХЪЭХЭР

• - Уанэш ухуеймэ, жэщищ-махуищкӀэ си шыбз гуартэм упэрытынщ, - жиӀащ нэжьгъущӀыдзэм. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 56
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Ӏилэ шым, Ӏэзид мэлым пэрытхэщ.	Ила пасет лодадей, а Эзид - овец.	Ila tends horses and Azid tends sheep.
Ӏэмин Ӏэщым пэрытщ.	Амин пасёт скот.	Amin tends livestock.
		нап. 88
Шыхъуэр шым пэрытщ.	Табунщик смотрит за лошадьми.	A horse herder looks after horses.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• МафӀэм лъэгъуп пэрытщ.
• Лэжьыгъэ пэрытын.
• ӀэнатӀэ гугъу пэрытын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пэрытын: 1. stand over (a fire) 2. tend, look after, herd (livestock) 3. perform some kind of activity
• МафӀэм лъэгъуп пэрытщ: the brass pot is standing over the fire.
• Лэжьыгъэ пэрытын: to perform a job, do work
• ӀэнатӀэ гугъу пэрытын: have a difficult job or position

УРЫСЫБЗЭ

• пэрытын: 1. стоять (над огнём) 2. пасти (скот) 3. заниматься какой-л. деятельностью
• МафӀэм лъэгъуп пэрытщ: медный котел стоит над огнем.
• Лэжьыгъэ пэрытын: заниматься работой
• ӀэнатӀэ гугъу пэрытын: заниматься трудной деятельностью

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pɐrǝ'tǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пэ- + -ры + [т] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пэрытын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пэрытын
щымыӀэныгъэ:	пэрымытын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрытын	упэрытын	пэрытын	дыпэрытын	фыпэрытын	пэрытын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытын	упэрымытын	пэрымытын	дыпэрымытын	фыпэрымытын	пэрымытын(хэ)

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пэрыт!	фыпэрыт!
щымыӀэныгъэ:	упэрымыт!	фыпэрымыт!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрырет	упэрырет	пэрырет	дыпэрырет	фыпэрырет	пэрырет(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпэрыремыт	упэрыремыт	пэрыремыт	дыпэрыремыт	фыпэрыремыт	пэрыремыт(хэ)

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытщ	упэрытщ	пэрытщ	дыпэрытщ	фыпэрытщ	пэрыт(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыткъым	упэрыткъым	пэрыткъым	дыпэрыткъым	фыпэрыткъым	пэрыт(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытт	упэрытт	пэрытт	дыпэрытт	фыпэрытт	пэрыт(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыттэкъым	упэрыттэкъым	пэрыттэкъым	дыпэрыттэкъым	фыпэрыттэкъым	пэрыт(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытащ	упэрытащ	пэрытащ	дыпэрытащ	фыпэрытащ	пэрыта(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытакъым	упэрытакъым	пэрытакъым	дыпэрытакъым	фыпэрытакъым	пэрыта(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытат	упэрытат	пэрытат	дыпэрытат	фыпэрытат	пэрыта(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытатэкъым	упэрытатэкъым	пэрытатэкъым	дыпэрытатэкъым	фыпэрытатэкъым	пэрыта(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъащ	упэрытыгъащ	пэрытыгъащ	дыпэрытыгъащ	фыпэрытыгъащ	пэрытыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъакъым	упэрытыгъакъым	пэрытыгъакъым	дыпэрытыгъакъым	фыпэрытыгъакъым	пэрытыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъат	упэрытыгъат	пэрытыгъат	дыпэрытыгъат	фыпэрытыгъат	пэрытыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъатэкъым	упэрытыгъатэкъым	пэрытыгъатэкъым	дыпэрытыгъатэкъым	фыпэрытыгъатэкъым	пэрытыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпэрытщ	упэрытщ	пэрытщ	дыпэрытщ	фыпэрытщ	пэрыт(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыткъым	упэрыткъым	пэрыткъым	дыпэрыткъым	фыпэрыткъым	пэрыт(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпэрытт	упэрытт	пэрытт	дыпэрытт	фыпэрытт	пэрыт(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыттэкъым	упэрыттэкъым	пэрыттэкъым	дыпэрыттэкъым	фыпэрыттэкъым	пэрыт(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынщ	упэрытынщ	пэрытынщ	дыпэрытынщ	фыпэрытынщ	пэрытын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытынкъым	упэрытынкъым	пэрытынкъым	дыпэрытынкъым	фыпэрытынкъым	пэрытын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынущ	упэрытынущ	пэрытынущ	дыпэрытынущ	фыпэрытЫнущ	пэрытэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытынукъым	упэрытынукъым	пэрытынукъым	дыпэрытынукъым	фыпэрытынукъым	пэрытэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыт	упэрыт	пэрыт	дыпэрыт	фыпэрыт	пэрыт(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыткъэ	упэрыткъэ	пэрыткъэ	дыпэрыткъэ	фыпэрыткъэ	пэрыт(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытт	упэрытт	пэрытт	дыпэрытт	фыпэрытт	пэрыт(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыттэкъэ	упэрыттэкъэ	пэрыттэкъэ	дыпэрыттэкъэ	фыпэрыттэкъэ	пэрыт(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыта	упэрыта	пэрыта	дыпэрыта	фыпэрыта	пэрыта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытакъэ	упэрытакъэ	пэрытакъэ	дыпэрытакъэ	фыпэрытакъэ	пэрыта(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытат	упэрытат	пэрытат	дыпэрытат	фыпэрытат	пэрыта(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытатэкъэ	упэрытатэкъэ	пэрытатэкъэ	дыпэрытатэкъэ	фыпэрытатэкъэ	пэрыта(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъа	упэрытыгъа	пэрытыгъа	дыпэрытыгъа	фыпэрытыгъа	пэрытыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъакъэ	упэрытыгъакъэ	пэрытыгъакъэ	дыпэрытыгъакъэ	фыпэрытыгъакъэ	пэрытыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъат	упэрытыгъат	пэрытыгъат	дыпэрытыгъат	фыпэрытыгъат	пэрытыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъатэкъэ	упэрытыгъатэкъэ	пэрытыгъатэкъэ	дыпэрытыгъатэкъэ	фыпэрытыгъатэкъэ	пэрытыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпэрыт	упэрыт	пэрыт	дыпэрыт	фыпэрыт	пэрыт(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыткъэ	упэрыткъэ	пэрыткъэ	дыпэрыткъэ	фыпэрыткъэ	пэрыт(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпэрытт	упэрытт	пэрытт	дыпэрытт	фыпэрытт	пэрыт(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыттэкъэ	упэрыттэкъэ	пэрыттэкъэ	дыпэрыттэкъэ	фыпэрыттэкъэ	пэрыт(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытын	упэрытын	пэрытын	дыпэрытын	фыпэрытын	пэрытын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытынкъэ	упэрытынкъэ	пэрытынкъэ	дыпэрытынкъэ	фыпэрытынкъэ	пэрытын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыну	упэрытыну	пэрытыну	дыпэрытыну	фыпэрытыну	пэрытыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытынукъэ	упэрытынукъэ	пэрытынукъэ	дыпэрытынукъэ	фыпэрытынукъэ	пэрытыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытмэ	упэрытмэ	пэрытмэ	дыпэрытмэ	фыпэрытмэ	пэрыт(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытмэ	упэрымытмэ	пэрымытмэ	дыпэрымытмэ	фыпэрымытмэ	пэрымыт(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытамэ	упэрытамэ	пэрытамэ	дыпэрытамэ	фыпэрытамэ	пэрыта(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытамэ	упэрымытамэ	пэрымытамэ	дыпэрымытамэ	фыпэрымытамэ	пэрымыта(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъамэ	упэрытыгъамэ	пэрытыгъамэ	дыпэрытыгъамэ	фыпэрытыгъамэ	пэрытыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытыгъамэ	упэрымытыгъамэ	пэрымытыгъамэ	дыпэрымытыгъамэ	фыпэрымытыгъамэ	пэрымытыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынмэ	упэрытынмэ	пэрытынмэ	дыпэрытынмэ	фыпэрытынмэ	пэрытын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынмэ	упэрымытынмэ	пэрымытынмэ	дыпэрымытынмэ	фыпэрымытынмэ	пэрымытын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынумэ	упэрытынумэ	пэрытынумэ	дыпэрытынумэ	фыпэрытынумэ	пэрытыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынумэ	упэрымытынумэ	пэрымытынумэ	дыпэрымытынумэ	фыпэрымытынумэ	пэрымытыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыттэмэ	упэрыттэмэ	пэрыттэмэ	дыпэрыттэмэ	фыпэрыттэмэ	пэрыт(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыттэмэ	упэрымыттэмэ	пэрымыттэмэ	дыпэрымыттэмэ	фыпэрымыттэмэ	пэрымыт(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытатэмэ	упэрытатэмэ	пэрытатэмэ	дыпэрытатэмэ	фыпэрытатэмэ	пэрыта(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытатэмэ	упэрымытатэмэ	пэрымытатэмэ	дыпэрымытатэмэ	фыпэрымытатэмэ	пэрымыта(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъатэмэ	упэрытыгъатэмэ	пэрытыгъатэмэ	дыпэрытыгъатэмэ	фыпэрытыгъатэмэ	пэрытыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытыгъатэмэ	упэрымытыгъатэмэ	пэрымытыгъатэмэ	дыпэрымытыгъатэмэ	фыпэрымытыгъатэмэ	пэрымытыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынтэмэ	упэрытынтэмэ	пэрытынтэмэ	дыпэрытынтэмэ	фыпэрытынтэмэ	пэрытын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынтэмэ	упэрымытынтэмэ	пэрымытынтэмэ	дыпэрымытынтэмэ	фыпэрымытынтэмэ	пэрымытын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынутэмэ	упэрытынутэмэ	пэрытынутэмэ	дыпэрытынутэмэ	фыпэрытынутэмэ	пэрытыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынутэмэ	упэрымытынутэмэ	пэрымытынутэмэ	дыпэрымытынутэмэ	фыпэрымытынутэмэ	пэрымытыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынт	упэрытынт	пэрытынт	дыпэрытынт	фыпэрытынт	пэрытын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытынтэкъым	упэрытынтэкъым	пэрытынтэкъым	дыпэрытынтэкъым	фыпэрытынтэкъым	пэрытын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынут	упэрытынут	пэрытынут	дыпэрытынут	фыпэрытынут	пэрытыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрытынутэкъым	упэрытынутэкъым	пэрытынутэкъым	дыпэрытынутэкъым	фыпэрытынутэкъым	пэрытыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытми	упэрытми	пэрытми	дыпэрытми	фыпэрытми	пэрыт(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытми	упэрымытми	пэрымытми	дыпэрымытми	фыпэрымытми	пэрымыт(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытами	упэрытами	пэрытами	дыпэрытами	фыпэрытами	пэрыта(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытами	упэрымытами	пэрымытами	дыпэрымытами	фыпэрымытами	пэрымыта(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъами	упэрытыгъами	пэрытыгъами	дыпэрытыгъами	фыпэрытыгъами	пэрытыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытыгъами	упэрымытыгъами	пэрымытыгъами	дыпэрымытыгъами	фыпэрымытыгъами	пэрымытыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынми	упэрытынми	пэрытынми	дыпэрытынми	фыпэрытынми	пэрытын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынми	упэрымытынми	пэрымытынми	дыпэрымытынми	фыпэрымытынми	пэрымытын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынуми	упэрытынуми	пэрытынуми	дыпэрытынуми	фыпэрытынуми	пэрытыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынуми	упэрымытынуми	пэрымытынуми	дыпэрымытынуми	фыпэрымытынуми	пэрымытыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыттэми	упэрыттэми	пэрыттэми	дыпэрыттэми	фыпэрыттэми	пэрыт(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыттэми	упэрымыттэми	пэрымыттэми	дыпэрымыттэми	фыпэрымыттэми	пэрымыт(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрытатэми	упэрытатэми	пэрытатэми	дыпэрытатэми	фыпэрытатэми	пэрыта(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытатэми	упэрымытатэми	пэрымытатэми	дыпэрымытатэми	фыпэрымытатэми	пэрымыта(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэрытыгъатэми	упэрытыгъатэми	пэрытыгъатэми	дыпэрытыгъатэми	фыпэрытыгъатэми	пэрытыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытыгъатэми	упэрымытыгъатэми	пэрымытыгъатэми	дыпэрымытыгъатэми	фыпэрымытыгъатэми	пэрымытыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынтэми	упэрытынтэми	пэрытынтэми	дыпэрытынтэми	фыпэрытынтэми	пэрытын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынтэми	упэрымытынтэми	пэрымытынтэми	дыпэрымытынтэми	фыпэрымытынтэми	пэрымытын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрытынутэми	упэрытынутэми	пэрытынутэми	дыпэрытынутэми	фыпэрытынутэми	пэрытыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытынутэми	упэрымытынутэми	пэрымытынутэми	дыпэрымытынутэми	фыпэрымытынутэми	пэрымытыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрытаи	упэрытаи	пэрытаи	дыпэрытаи	фыпэрытаи	пэрытаи
щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытаи	упэрымытаи	пэрымытаи	дыпэрымытаи	фыпэрымытаи	пэрымытаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрытащэрэт	упэрытащэрэт	пэрытащэрэт	дыпэрытащэрэт	фыпэрытащэрэт	пэрыта(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпэрымытащэрэт	упэрымытащэрэт	пэрымытащэрэт	дыпэрымытащэрэт	фыпэрымытащэрэт	пэрымыта(хэ)щэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнщ	упэрытагъэнщ	пэрытагъэнщ	дыпэрытагъэнщ	фыпэрытагъэнщ	пэрытагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнкъым	упэрытагъэнкъым	пэрытагъэнкъым	дыпэрытагъэнкъым	фыпэрытагъэнкъым	пэрытагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнт	упэрытагъэнт	пэрытагъэнт	дыпэрытагъэнт	фыпэрытагъэнт	пэрытагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнтэкъым	упэрытагъэнтэкъым	пэрытагъэнтэкъым	дыпэрытагъэнтэкъым	фыпэрытагъэнтэкъым	пэрытагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэн	упэрытагъэн	пэрытагъэн	дыпэрытагъэн	фыпэрытагъэн	пэрытагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнкъэ	упэрытагъэнкъэ	пэрытагъэнкъэ	дыпэрытагъэнкъэ	фыпэрытагъэнкъэ	пэрытагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнт	упэрытагъэнт	пэрытагъэнт	дыпэрытагъэнт	фыпэрытагъэнт	пэрытагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнтэкъэ	упэрытагъэнтэкъэ	пэрытагъэнтэкъэ	дыпэрытагъэнтэкъэ	фыпэрытагъэнтэкъэ	пэрытагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнущ	упэрытагъэнущ	пэрытагъэнущ	дыпэрытагъэнущ	фыпэрытагъэнущ	пэрытагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнукъым	упэрытагъэнукъым	пэрытагъэнукъым	дыпэрытагъэнукъым	фыпэрытагъэнукъым	пэрытагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнут	упэрытагъэнут	пэрытагъэнут	дыпэрытагъэнут	фыпэрытагъэнут	пэрытагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнутэкъым	упэрытагъэнутэкъым	пэрытагъэнутэкъым	дыпэрытагъэнутэкъым	фыпэрытагъэнутэкъым	пэрытагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэну	упэрытагъэну	пэрытагъэну	дыпэрытагъэну	фыпэрытагъэну	пэрытагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнукъэ	упэрытагъэнукъэ	пэрытагъэнукъэ	дыпэрытагъэнукъэ	фыпэрытагъэнукъэ	пэрытагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнут	упэрытагъэнут	пэрытагъэнут	дыпэрытагъэнут	фыпэрытагъэнут	пэрытагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрытагъэнутэкъэ	упэрытагъэнутэкъэ	пэрытагъэнутэкъэ	дыпэрытагъэнутэкъэ	фыпэрытагъэнутэкъэ	пэрытагъэну(хэ)тэкъэ

Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрыт
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымыт
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрыта
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымыта
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрытыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымытыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрытын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымытын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыпэрытыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зыпэрымытыну

Зылэжь (субъектнэ) причастие	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыт	упэрыт	пэрыт	дыпэрыт	фыпэрыт	пэрыт(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыт	упэрымыт	пэрымыт	дыпэрымыт	фыпэрымыт	пэрымыт(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыта	упэрыта	пэрыта	дыпэрыта	фыпэрыта	пэрыта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыта	упэрымыта	пэрымыта	дыпэрымыта	фыпэрымыта	пэрымыта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрытыгъа	упэрытыгъа	пэрытыгъа	дыпэрытыгъа	фыпэрытыгъа	пэрытыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымытыгъа	упэрымытыгъа	пэрымытыгъа	дыпэрымытыгъа	фыпэрымытыгъа	пэрымытыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрытын	упэрытын	пэрытын	дыпэрытын	фыпэрытын	пэрытын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымытын	упэрымытын	пэрымытын	дыпэрымытын	фыпэрымытын	пэрымытын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрытыну	упэрытыну	пэрытыну	дыпэрытыну	фыпэрытыну	пэрытыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымытыну	упэрымытыну	пэрымытыну	дыпэрымытыну	фыпэрымытыну	пэрымытыну(хэ)

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрыт	узэрыпэрыт	зэрыпэрыт	дызэрыпэрыт	фызэрыпэрыт	зэрыпэрыт(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымыт	узэрыпэрымыт	зэрыпэрымыт	дызэрыпэрымыт	фызэрыпэрымыт	зэрыпэрымыт(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрыта	узэрыпэрыта	зэрыпэрыта	дызэрыпэрыта	фызэрыпэрыта	зэрыпэрыта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымыта	узэрыпэрымыта	зэрыпэрымыта	дызэрыпэрымыта	фызэрыпэрымыта	зэрыпэрымыта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрытыгъа	узэрыпэрытыгъа	зэрыпэрытыгъа	дызэрыпэрытыгъа	фызэрыпэрытыгъа	зэрыпэрытыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымытыгъа	узэрыпэрымытыгъа	зэрыпэрымытыгъа	дызэрыпэрымытыгъа	фызэрыпэрымытыгъа	зэрыпэрымытыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрытын	узэрыпэрытын	зэрыпэрытын	дызэрыпэрытын	фызэрыпэрытын	зэрыпэрытын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымытын	узэрыпэрымытын	зэрыпэрымытын	дызэрыпэрымытын	фызэрыпэрымытын	зэрыпэрымытын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрытыну	узэрыпэрытыну	зэрыпэрытыну	дызэрыпэрытыну	фызэрыпэрытыну	зэрыпэрытыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымытыну	узэрыпэрымытыну	зэрыпэрымытыну	дызэрыпэрымытыну	фызэрыпэрымытыну	зэрыпэрымытыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрыт	ущыпэрыт	щыпэрыт	дыщыпэрыт	фыщыпэрыт	щыпэрыт(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымыт	ущыпэрымыт	щыпэрымыт	дыщыпэрымыт	фыщыпэрымыт	щыпэрымыт(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрыта	ущыпэрыта	щыпэрыта	дыщыпэрыта	фыщыпэрыта	щыпэрыта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымыта	ущыпэрымыта	щыпэрымыта	дыщыпэрымыта	фыщыпэрымыта	щыпэрымыта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрытыгъа	ущыпэрытыгъа	щыпэрытыгъа	дыщыпэрытыгъа	фыщыпэрытыгъа	щыпэрытыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымытыгъа	ущыпэрымытыгъа	щыпэрымытыгъа	дыщыпэрымытыгъа	фыщыпэрымытыгъа	щыпэрымытыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрытын	ущыпэрытын	щыпэрытын	дыщыпэрытын	фыщыпэрытын	щыпэрытын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымытын	ущыпэрымытын	щыпэрымытын	дыщыпэрымытын	фыщыпэрымытын	щыпэрымытын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрытыну	ущыпэрытыну	щыпэрытыну	дыщыпэрытыну	фыщыпэрытыну	щыпэрытыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымытыну	ущыпэрымытыну	щыпэрымытыну	дыщыпэрымытыну	фыщыпэрымытыну	щыпэрымытыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрыт	уздэпэрыт	здэпэрыт	дыздэпэрыт	фыздэпэрыт	здэпэрыт(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымыт	уздэпэрымыт	здэпэрымыт	дыздэпэрымыт	фыздэпэрымыт	здэпэрымыт(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрыта	уздэпэрыта	здэпэрыта	дыздэпэрыта	фыздэпэрыта	здэпэрыта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымыта	уздэпэрымыта	здэпэрымыта	дыздэпэрымыта	фыздэпэрымыта	здэпэрымыта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрытыгъа	уздэпэрытыгъа	здэпэрытыгъа	дыздэпэрытыгъа	фыздэпэрытыгъа	здэпэрытыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымытыгъа	уздэпэрымытыгъа	здэпэрымытыгъа	дыздэпэрымытыгъа	фыздэпэрымытыгъа	здэпэрымытыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрытын	уздэпэрытын	здэпэрытын	дыздэпэрытын	фыздэпэрытын	здэпэрытын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымытын	уздэпэрымытын	здэпэрымытын	дыздэпэрымытын	фыздэпэрымытын	здэпэрымытын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэрытыну	уздэпэрытыну	здэпэрытыну	дыздэпэрытыну	фыздэпэрытыну	здэпэрытыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэпэрымытыну	уздэпэрымытыну	здэпэрымытыну	дыздэпэрымытыну	фыздэпэрымытыну	здэпэрымытыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрыт	ущӀэпэрыт	щӀэпэрыт	дыщӀэпэрыт	фыщӀэпэрыт	щӀэпэрыт(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымыт	ущӀэпэрымыт	щӀэпэрымыт	дыщӀэпэрымыт	фыщӀэпэрымыт	щӀэпэрымыт(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрыта	ущӀэпэрыта	щӀэпэрыта	дыщӀэпэрыта	фыщӀэпэрыта	щӀэпэрыта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымыта	ущӀэпэрымыта	щӀэпэрымыта	дыщӀэпэрымыта	фыщӀэпэрымыта	щӀэпэрымыта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрытыгъа	ущӀэпэрытыгъа	щӀэпэрытыгъа	дыщӀэпэрытыгъа	фыщӀэпэрытыгъа	щӀэпэрытыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымытыгъа	ущӀэпэрымытыгъа	щӀэпэрымытыгъа	дыщӀэпэрымытыгъа	фыщӀэпэрымытыгъа	щӀэпэрымытыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрытын	ущӀэпэрытын	щӀэпэрытын	дыщӀэпэрытын	фыщӀэпэрытын	щӀэпэрытын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымытын	ущӀэпэрымытын	щӀэпэрымытын	дыщӀэпэрымытын	фыщӀэпэрымытын	щӀэпэрымытын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэрытыну	ущӀэпэрытыну	щӀэпэрытыну	дыщӀэпэрытыну	фыщӀэпэрытыну	щӀэпэрытыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэпэрымытыну	ущӀэпэрымытыну	щӀэпэрымытыну	дыщӀэпэрымытыну	фыщӀэпэрымытыну	щӀыпэрымытыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыту	упэрыту	пэрыту	дыпэрыту	фыпэрыту	пэрыт(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыту	упэрымыту	пэрымыту	дыпэрымыту	фыпэрымыту	пэрымыт(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрытауэ	упэрытауэ	пэрытауэ	дыпэрытауэ	фыпэрытауэ	пэрытауэ / пэрытахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымытауэ	упэрымытауэ	пэрымытауэ	дыпэрымытауэ	фыпэрымытауэ	пэрымытауэ / пэрымытахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпэрытурэ	упэрытурэ	пэрытурэ	дыпэрытурэ	фыпэрытурэ	пэрыт(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпэрымытурэ	упэрымытурэ	пэрымытурэ	дыпэрымытурэ	фыпэрымытурэ	пэрымыт(хэ)урэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[т]	[т]ыр	--	[т]хэр
Эргативнэ:	[т]	[т]ым	--	[т]хэм
Послеложнэ:	[т]кӀэ	[т]ымкӀэ	[т]хэкӀэ	[т]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[т]у	[т]ырауэ	[т]хэу	[т]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[т]а	[т]ар	--	[т]ахэр
Эргативнэ:	[т]а	[т]ам	--	[т]ахэм
Послеложнэ:	[т]акӀэ	[т]амкӀэ	[т]ахэкӀэ	[т]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[т]ауэ	[т]арауэ	[т]ахэу	[т]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[т]ын	[т]ыныр	--	[т]ынхэр
Эргативнэ:	[т]ын	[т]ыным	--	[т]ынхэм
Послеложнэ:	[т]ынкӀэ	[т]ынымкӀэ	[т]ынхэкӀэ	[т]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[т]ыну	[т]ынырауэ	[т]ынхэу	[т]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[т]ыну	[т]ынур	--	[т]ынухэр
Эргативнэ:	[т]ыну	[т]ынум	--	[т]ынухэм
Послеложнэ:	[т]ынукӀэ	[т]ынумкӀэ	[т]ынухэкӀэ	[т]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[т]ынууэ	[т]ынурауэ	[т]ынухэу	[т]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Пэшэн, ипэ итын.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• ЩӀалэр пэрытщ.
• Районыр пэрытщ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пэрытын: be a member of the avant-garde, be a leader
• ЩӀалэр пэрытщ: a young leader
• Районыр пэрытщ: be a member of the regional avant-garde

УРЫСЫБЗЭ

• пэрытын: быть передовым
• ЩӀалэр пэрытщ: молодой передовик
• Районыр пэрытщ: быть передовиком в районе.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын