пэрыӏэбэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pɐrǝʔɐˈbɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пэ- + ры- + [ӏэб] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "пэрыӏэбэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пэрыӏэбэн
щымыӀэныгъэ:	пэрымыӏэбэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэн	упэрыӏэбэн	пэрыӏэбэн	дыпэрыӏэбэн	фыпэрыӏэбэн	пэрыӏэбэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэн	упэрымыӏэбэн	пэрымыӏэбэн	дыпэрымыӏэбэн	фыпэрымыӏэбэн	пэрымыӏэбэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пэрыӏэбэ!	фыпэрыӏэбэ!
щымыӀэныгъэ:	упэрымыӏэбэ!	фыпэрымыӏэбэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрыреӏэбэ	упэрыреӏэбэ	пэрыреӏэбэ	дыпэрыреӏэбэ	фыпэрыреӏэбэ	пэрыреӏэбэ
щымыӀэныгъэ:	сыпэрыремыӏэбэ	упэрыремыӏэбэ	пэрыремыӏэбэ	дыпэрыремыӏэбэ	фыпэрыремыӏэбэ	пэрыремыӏэбэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэроӏэбэ(р)	упэроӏэбэ(р)	пэроӏэбэ(р)	дыпэроӏэбэ(р)	фыпэроӏэбэ(р)	пэроӏэбэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэркъым	упэрыӏэбэркъым	пэрыӏэбэркъым	дыпэрыӏэбэркъым	фыпэрыӏэбэркъым	пэрыӏэбэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэ(р)т	упэрыӏэбэ(р)т	пэрыӏэбэ(р)т	дыпэрыӏэбэ(р)т	фыпэрыӏэбэ(р)т	пэрыӏэбэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэ(р)тэкъым	упэрыӏэбэ(р)тэкъым	пэрыӏэбэ(р)тэкъым	дыпэрыӏэбэ(р)тэкъым	фыпэрыӏэбэ(р)тэкъым	пэрыӏэбэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбащ	упэрыӏэбащ	пэрыӏэбащ	дыпэрыӏэбащ	фыпэрыӏэбащ	пэрыӏэба(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбакъым	упэрыӏэбакъым	пэрыӏэбакъым	дыпэрыӏэбакъым	фыпэрыӏэбакъым	пэрыӏэба(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбат	упэрыӏэбат	пэрыӏэбат	дыпэрыӏэбат	фыпэрыӏэбат	пэрыӏэба(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбатэкъым	упэрыӏэбатэкъым	пэрыӏэбатэкъым	дыпэрыӏэбатэкъым	фыпэрыӏэбатэкъым	пэрыӏэба(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэгъащ	упэрыӏэбэгъащ	пэрыӏэбэгъащ	дыпэрыӏэбэгъащ	фыпэрыӏэбэгъащ	пэрыӏэбэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэгъакъым	упэрыӏэбэгъакъым	пэрыӏэбэгъакъым	дыпэрыӏэбэгъакъым	фыпэрыӏэбэгъакъым	пэрыӏэбэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэгъат	упэрыӏэбэгъат	пэрыӏэбэгъат	дыпэрыӏэбэгъат	фыпэрыӏэбэгъат	пэрыӏэбэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэгъатэкъым	упэрыӏэбэгъатэкъым	пэрыӏэбэгъатэкъым	дыпэрыӏэбэгъатэкъым	фыпэрыӏэбэгъатэкъым	пэрыӏэбэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэщ	упэрыӏэбэщ	пэрыӏэбэщ	дыпэрыӏэбэщ	фыпэрыӏэбэщ	пэрыӏэбэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэкъым	упэрыӏэбэкъым	пэрыӏэбэкъым	дыпэрыӏэбэкъым	фыпэрыӏэбэкъым	пэрыӏэбэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэт	упэрыӏэбэт	пэрыӏэбэт	дыпэрыӏэбэт	фыпэрыӏэбэт	пэрыӏэбэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэтэкъым	упэрыӏэбэтэкъым	пэрыӏэбэтэкъым	дыпэрыӏэбэтэкъым	фыпэрыӏэбэтэкъым	пэрыӏэбэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнщ	упэрыӏэбэнщ	пэрыӏэбэнщ	дыпэрыӏэбэнщ	фыпэрыӏэбэнщ	пэрыӏэбэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнкъым	упэрыӏэбэнкъым	пэрыӏэбэнкъым	дыпэрыӏэбэнкъым	фыпэрыӏэбэнкъым	пэрыӏэбэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнущ	упэрыӏэбэнущ	пэрыӏэбэнущ	дыпэрыӏэбэнущ	фыпэрыӏэбэнущ	пэрыӏэбэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнукъым	упэрыӏэбэнукъым	пэрыӏэбэнукъым	дыпэрыӏэбэнукъым	фыпэрыӏэбэнукъым	пэрыӏэбэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэрэ	упэрыӏэбэрэ	пэрыӏэбэрэ	дыпэрыӏэбэрэ	фыпэрыӏэбэрэ	пэрыӏэбэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэркъэ	упэрыӏэбэркъэ	пэрыӏэбэркъэ	дыпэрыӏэбэркъэ	фыпэрыӏэбэркъэ	пэрыӏэбэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэ(р)т	упэрыӏэбэ(р)т	пэрыӏэбэ(р)т	дыпэрыӏэбэ(р)т	фыпэрыӏэбэ(р)т	пэрыӏэбэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэ(р)тэкъэ	упэрыӏэбэ(р)тэкъэ	пэрыӏэбэ(р)тэкъэ	дыпэрыӏэбэ(р)тэкъэ	фыпэрыӏэбэ(р)тэкъэ	пэрыӏэбэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэба	упэрыӏэба	пэрыӏэба	дыпэрыӏэба	фыпэрыӏэба	пэрыӏэба(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбакъэ	упэрыӏэбакъэ	пэрыӏэбакъэ	дыпэрыӏэбакъэ	фыпэрыӏэбакъэ	пэрыӏэба(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбат	упэрыӏэбат	пэрыӏэбат	дыпэрыӏэбат	фыпэрыӏэбат	пэрыӏэба(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбатэкъэ	упэрыӏэбатэкъэ	пэрыӏэбатэкъэ	дыпэрыӏэбатэкъэ	фыпэрыӏэбатэкъэ	пэрыӏэба(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэгъа	упэрыӏэбэгъа	пэрыӏэбэгъа	дыпэрыӏэбэгъа	фыпэрыӏэбэгъа	пэрыӏэбэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэгъакъэ	упэрыӏэбэгъакъэ	пэрыӏэбэгъакъэ	дыпэрыӏэбэгъакъэ	фыпэрыӏэбэгъакъэ	пэрыӏэбэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэгъат	упэрыӏэбэгъат	пэрыӏэбэгъат	дыпэрыӏэбэгъат	фыпэрыӏэбэгъат	пэрыӏэбэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэгъатэкъэ	упэрыӏэбэгъатэкъэ	пэрыӏэбэгъатэкъэ	дыпэрыӏэбэгъатэкъэ	фыпэрыӏэбэгъатэкъэ	пэрыӏэбэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэ	упэрыӏэбэ	пэрыӏэбэ	дыпэрыӏэбэ	фыпэрыӏэбэ	пэрыӏэбэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэкъэ	упэрыӏэбэкъэ	пэрыӏэбэкъэ	дыпэрыӏэбэкъэ	фыпэрыӏэбэкъэ	пэрыӏэбэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэт	упэрыӏэбэт	пэрыӏэбэт	дыпэрыӏэбэт	фыпэрыӏэбэт	пэрыӏэбэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэтэкъэ	упэрыӏэбэтэкъэ	пэрыӏэбэтэкъэ	дыпэрыӏэбэтэкъэ	фыпэрыӏэбэтэкъэ	пэрыӏэбэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэн	упэрыӏэбэн	пэрыӏэбэн	дыпэрыӏэбэн	фыпэрыӏэбэн	пэрыӏэбэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнкъэ	упэрыӏэбэнкъэ	пэрыӏэбэнкъэ	дыпэрыӏэбэнкъэ	фыпэрыӏэбэнкъэ	пэрыӏэбэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэну	упэрыӏэбэну	пэрыӏэбэну	дыпэрыӏэбэну	фыпэрыӏэбэну	пэрыӏэбэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнукъэ	упэрыӏэбэнукъэ	пэрыӏэбэнукъэ	дыпэрыӏэбэнукъэ	фыпэрыӏэбэнукъэ	пэрыӏэбэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэмэ	упэрыӏэбэмэ	пэрыӏэбэмэ	дыпэрыӏэбэмэ	фыпэрыӏэбэмэ	пэрыӏэбэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэмэ	упэрымыӏэбэмэ	пэрымыӏэбэмэ	дыпэрымыӏэбэмэ	фыпэрымыӏэбэмэ	пэрымыӏэбэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбамэ	упэрыӏэбамэ	пэрыӏэбамэ	дыпэрыӏэбамэ	фыпэрыӏэбамэ	пэрыӏэба(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбамэ	упэрымыӏэбамэ	пэрымыӏэбамэ	дыпэрымыӏэбамэ	фыпэрымыӏэбамэ	пэрмыӏэба(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэгъамэ	упэрыӏэбэгъамэ	пэрыӏэбэгъамэ	дыпэрыӏэбэгъамэ	фыпэрыӏэбэгъамэ	пэрыӏэбэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэгъамэ	упэрымыӏэбэгъамэ	пэрымыӏэбэгъамэ	дыпэрымыӏэбэгъамэ	фыпэрымыӏэбэгъамэ	пэрымыӏэбэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнмэ	упэрыӏэбэнмэ	пэрыӏэбэнмэ	дыпэрыӏэбэнмэ	фыпэрыӏэбэнмэ	пэрыӏэбэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэнмэ	упэрымыӏэбэнмэ	пэрымыӏэбэнмэ	дыпэрымыӏэбэнмэ	фыпэрымыӏэбэнмэ	пэрымыӏэбэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнумэ	упэрыӏэбэнумэ	пэрыӏэбэнумэ	дыпэрыӏэбэнумэ	фыпэрыӏэбэнумэ	пэрыӏэбэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэнумэ	упэрымыӏэбэнумэ	пэрымыӏэбэнумэ	дыпэрымыӏэбэнумэ	фыпэрымыӏэбэнумэ	пэрымыӏэбэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэтэмэ	упэрыӏэбэтэмэ	пэрыӏэбэтэмэ	дыпэрыӏэбэтэмэ	фыпэрыӏэбэтэмэ	пэрыӏэбэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэтэмэ	упэрымыӏэбэтэмэ	пэрымыӏэбэтэмэ	дыпэрымыӏэбэтэмэ	фыпэрымыӏэбэтэмэ	пэрымыӏэбэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбатэмэ	упэрыӏэбатэмэ	пэрыӏэбатэмэ	дыпэрыӏэбатэмэ	фыпэрыӏэбатэмэ	пэрыӏэба(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбатэмэ	упэрымыӏэбатэмэ	пэрымыӏэбатэмэ	дыпэрымыӏэбатэмэ	фыпэрымыӏэбатэмэ	пэрымыӏэба(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэгъатэмэ	упэрыӏэбэгъатэмэ	пэрыӏэбэгъатэмэ	дыпэрыӏэбэгъатэмэ	фыпэрыӏэбэгъатэмэ	пэрыӏэбэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэгъатэмэ	упэрымыӏэбэгъатэмэ	пэрымыӏэбэгъатэмэ	дыпэрымыӏэбэгъатэмэ	фыпэрымыӏэбэгъатэмэ	пэрымыӏэбэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнтэмэ	упэрыӏэбэнтэмэ	пэрыӏэбэнтэмэ	дыпэрыӏэбэнтэмэ	фыпэрыӏэбэнтэмэ	пэрыӏэбэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэнтэмэ	упэрымыӏэбэнтэмэ	пэрымыӏэбэнтэмэ	дыпэрымыӏэбэнтэмэ	фыпэрымыӏэбэнтэмэ	пэрымыӏэбэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнутэмэ	упэрыӏэбэнутэмэ	пэрыӏэбэнутэмэ	дыпэрыӏэбэнутэмэ	фыпэрыӏэбэнутэмэ	пэрыӏэбэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэнутэмэ	упэрымыӏэбэнутэмэ	пэрымыӏэбэнутэмэ	дыпэрымыӏэбэнутэмэ	фыпэрымыӏэбэнутэмэ	пэрымыӏэбэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнт	упэрыӏэбэнт	пэрыӏэбэнт	дыпэрыӏэбэнт	фыпэрыӏэбэнт	пэрыӏэбэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнтэкъым	упэрыӏэбэнтэкъым	пэрыӏэбэнтэкъым	дыпэрыӏэбэнтэкъым	фыпэрыӏэбэнтэкъым	пэрыӏэбэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнут	упэрыӏэбэнут	пэрыӏэбэнут	дыпэрыӏэбэнут	фыпэрыӏэбэнут	пэрыӏэбэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнутэкъым	упэрыӏэбэнутэкъым	пэрыӏэбэнутэкъым	дыпэрыӏэбэнутэкъым	фыпэрыӏэбэнутэкъым	пэрыӏэбэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэми	упэрыӏэбэми	пэрыӏэбэми	дыпэрыӏэбэми	фыпэрыӏэбэми	пэрыӏэбэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэми	упэрымыӏэбэми	пэрымыӏэбэми	дыпэрымыӏэбэми	фыпэрымыӏэбэми	пэрымыӏэбэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбами	упэрыӏэбами	пэрыӏэбами	дыпэрыӏэбами	фыпэрыӏэбами	пэрыӏэба(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбами	упэрымыӏэбами	пэрымыӏэбами	дыпэрымыӏэбами	фыпэрымыӏэбами	пэрымыӏэба(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэгъами	упэрыӏэбэгъами	пэрыӏэбэгъами	дыпэрыӏэбэгъами	фыпэрыӏэбэгъами	пэрыӏэбэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэгъами	упэрымыӏэбэгъами	пэрымыӏэбэгъами	дыпэрымыӏэбэгъами	фыпэрымыӏэбэгъами	пэрымыӏэбэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнми	упэрыӏэбэнми	пэрыӏэбэнми	дыпэрыӏэбэнми	фыпэрыӏэбэнми	пэрыӏэбэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэнми	упэрымыӏэбэнми	пэрымыӏэбэнми	дыпэрымыӏэбэнми	фыпэрымыӏэбэнми	пэрымыӏэбэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнуми	упэрыӏэбэнуми	пэрыӏэбэнуми	дыпэрыӏэбэнуми	фыпэрыӏэбэнуми	пэрыӏэбэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэнуми	упэрымыӏэбэнуми	пэрымыӏэбэнуми	дыпэрымыӏэбэнуми	фыпэрымыӏэбэнуми	пэрымыӏэбэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэтэми	упэрыӏэбэтэми	пэрыӏэбэтэми	дыпэрыӏэбэтэми	фыпэрыӏэбэтэми	пэрыӏэбэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэтэми	упэрымыӏэбэтэми	пэрымыӏэбэтэми	дыпэрымыӏэбэтэми	фыпэрымыӏэбэтэми	пэрымыӏэбэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбатэми	упэрыӏэбатэми	пэрыӏэбатэми	дыпэрыӏэбатэми	фыпэрыӏэбатэми	пэрыӏэба(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбатэми	упэрымыӏэбатэми	пэрымыӏэбатэми	дыпэрымыӏэбатэми	фыпэрымыӏэбатэми	пэрымыӏэба(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэгъатэми	упэрыӏэбэгъатэми	пэрыӏэбэгъатэми	дыпэрыӏэбэгъатэми	фыпэрыӏэбэгъатэми	пэрыӏэбэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэгъатэми	упэрымыӏэбэгъатэми	пэрымыӏэбэгъатэми	дыпэрымыӏэбэгъатэми	фыпэрымыӏэбэгъатэми	пэрымыӏэбэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнтэми	упэрыӏэбэнтэми	пэрыӏэбэнтэми	дыпэрыӏэбэнтэми	фыпэрыӏэбэнтэми	пэрыӏэбэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэнтэми	упэрымыӏэбэнтэми	пэрымыӏэбэнтэми	дыпэрымыӏэбэнтэми	фыпэрымыӏэбэнтэми	пэрымыӏэбэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбэнутэми	упэрыӏэбэнутэми	пэрыӏэбэнутэми	дыпэрыӏэбэнутэми	фыпэрыӏэбэнутэми	пэрыӏэбэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбэнутэми	упэрымыӏэбэнутэми	пэрымыӏэбэнутэми	дыпэрымыӏэбэнутэми	фыпэрымыӏэбэнутэми	пэрымыӏэбэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъӏэбэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбаи	упэрыӏэбаи	пэрыӏэбаи	дыпэрыӏэбаи	фыпэрыӏэбаи	пэрыӏэбаи
щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбакъыми	упэрыӏэбакъыми	пэрыӏэбакъыми	дыпэрыӏэбакъыми	фыпэрыӏэбакъыми	пэрыӏэбакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбащэрэт	упэрыӏэбащэрэт	пэрыӏэбащэрэт	дыпэрыӏэбащэрэт	фыпэрыӏэбащэрэт	пэрыӏэбащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыпэрымыӏэбащэрэт	упэрымыӏэбащэрэт	пэрымыӏэбащэрэт	дыпэрымыӏэбащэрэт	фыпэрымыӏэбащэрэт	пэрымыӏэбащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнщ	упэрыӏэбагъэнщ	пэрыӏэбагъэнщ	дыпэрыӏэбагъэнщ	фыпэрыӏэбагъэнщ	пэрыӏэбагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнкъым	упэрыӏэбагъэнкъым	пэрыӏэбагъэнкъым	дыпэрыӏэбагъэнкъым	фыпэрыӏэбагъэнкъым	пэрыӏэбагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнт	упэрыӏэбагъэнт	пэрыӏэбагъэнт	дыпэрыӏэбагъэнт	фыпэрыӏэбагъэнт	пэрыӏэбагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнтэкъым	упэрыӏэбагъэнтэкъым	пэрыӏэбагъэнтэкъым	дыпэрыӏэбагъэнтэкъым	фыпэрыӏэбагъэнтэкъым	пэрыӏэбагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэн	упэрыӏэбагъэн	пэрыӏэбагъэн	дыпэрыӏэбагъэн	фыпэрыӏэбагъэн	пэрыӏэбагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнкъэ	упэрыӏэбагъэнкъэ	пэрыӏэбагъэнкъэ	дыпэрыӏэбагъэнкъэ	фыпэрыӏэбагъэнкъэ	пэрыӏэбагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнт	упэрыӏэбагъэнт	пэрыӏэбагъэнт	дыпэрыӏэбагъэнт	фыпэрыӏэбагъэнт	пэрыӏэбагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнтэкъэ	упэрыӏэбагъэнтэкъэ	пэрыӏэбагъэнтэкъэ	дыпэрыӏэбагъэнтэкъэ	фыпэрыӏэбагъэнтэкъэ	пэрыӏэбагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнущ	упэрыӏэбагъэнущ	пэрыӏэбагъэнущ	дыпэрыӏэбагъэнущ	фыпэрыӏэбагъэнущ	пэрыӏэбагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнукъым	упэрыӏэбагъэнукъым	пэрыӏэбагъэнукъым	дыпэрыӏэбагъэнукъым	фыпэрыӏэбагъэнукъым	пэрыӏэбагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнут	упэрыӏэбагъэнут	пэрыӏэбагъэнут	дыпэрыӏэбагъэнут	фыпэрыӏэбагъэнут	пэрыӏэбагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнутэкъым	упэрыӏэбагъэнутэкъым	пэрыӏэбагъэнутэкъым	дыпэрыӏэбагъэнутэкъым	фыпэрыӏэбагъэнутэкъым	пэрыӏэбагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэну	упэрыӏэбагъэну	пэрыӏэбагъэну	дыпэрыӏэбагъэну	фыпэрыӏэбагъэну	пэрыӏэбагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнукъэ	упэрыӏэбагъэнукъэ	пэрыӏэбагъэнукъэ	дыпэрыӏэбагъэнукъэ	фыпэрыӏэбагъэнукъэ	пэрыӏэбагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнут	упэрыӏэбагъэнут	пэрыӏэбагъэнут	дыпэрыӏэбагъэнут	фыпэрыӏэбагъэнут	пэрыӏэбагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэрыӏэбагъэнутэкъэ	упэрыӏэбагъэнутэкъэ	пэрыӏэбагъэнутэкъэ	дыпэрыӏэбагъэнутэкъэ	фыпэрыӏэбагъэнутэкъэ	пэрыӏэбагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыӏэбэ	упэрыӏэбэ	пэрыӏэбэ	дыпэрыӏэбэ	фыпэрыӏэбэ	пэрыӏэбэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыӏэбэ	упэрымыӏэбэ	пэрымыӏэбэ	дыпэрымыӏэбэ	фыпэрымыӏэбэ	пэрымыӏэбэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыӏэба	упэрыӏэба	пэрыӏэба	дыпэрыӏэба	фыпэрыӏэба	пэрыӏэба(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыӏэба	упэрымыӏэба	пэрымыӏэба	дыпэрымыӏэба	фыпэрымыӏэба	пэрымыӏэба(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыӏэбэгъа	упэрыӏэбэгъа	пэрыӏэбэгъа	дыпэрыӏэбэгъа	фыпэрыӏэбэгъа	пэрыӏэбэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыӏэбэгъа	упэрымыӏэбэгъа	пэрымыӏэбэгъа	дыпэрымыӏэбэгъа	фыпэрымыӏэбэгъа	пэрымыӏэбэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыӏэбэн	упэрыӏэбэн	пэрыӏэбэн	дыпэрыӏэбэн	фыпэрыӏэбэн	пэрыӏэбэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыӏэбэн	упэрымыӏэбэн	пэрымыӏэбэн	дыпэрымыӏэбэн	фыпэрымыӏэбэн	пэрымыӏэбэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыӏэбэну	упэрыӏэбэну	пэрыӏэбэну	дыпэрыӏэбэну	фыпэрыӏэбэну	пэрыӏэбэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыӏэбэну	упэрымыӏэбэну	пэрымыӏэбэну	дыпэрымыӏэбэну	фыпэрымыӏэбэну	пэрымыӏэбэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъупэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрыӏэбэ	узэрыпэрыӏэбэ	зэрыпэрыӏэбэ	дызэрыпэрыӏэбэ	фызэрыпэрыӏэбэ	зэрыпэрыӏэбэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымыӏэбэ	узэрыпэрымыӏэбэ	зэрыпэрымыӏэбэ	дызэрыпэрымыӏэбэ	фызэрыпэрымыӏэбэ	зэрыпэрымыӏэбэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрыӏэба	узэрыпэрыӏэба	зэрыпэрыӏэба	дызэрыпэрыӏэба	фызэрыпэрыӏэба	зэрыпэрыӏэба(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымыӏэба	узэрыпэрымыӏэба	зэрыпэрымыӏэба	дызэрыпэрымыӏэба	фызэрыпэрымыӏэба	зэрыпэрымыӏэба(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрыӏэбэгъа	узэрыпэрыӏэбэгъа	зэрыпэрыӏэбэгъа	дызэрыпэрыӏэбэгъа	фызэрыпэрыӏэбэгъа	зэрыпэрыӏэбэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымыӏэбэгъа	узэрыпэрымыӏэбэгъа	зэрыпэрымыӏэбэгъа	дызэрыпэрымыӏэбэгъа	фызэрыпэрымыӏэбэгъа	зэрыпэрымыӏэбэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрыӏэбэн	узэрыпэрыӏэбэн	зэрыпэрыӏэбэн	дызэрыпэрыӏэбэн	фызэрыпэрыӏэбэн	зэрыпэрыӏэбэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымыӏэбэн	узэрыпэрымыӏэбэн	зэрыпэрымыӏэбэн	дызэрыпэрымыӏэбэн	фызэрыпэрымыӏэбэн	зэрыпэрымыӏэбэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэрыӏэбэну	узэрыпэрыӏэбэну	зэрыпэрыӏэбэну	дызэрыпэрыӏэбэну	фызэрыпэрыӏэбэну	зэрыпэрыӏэбэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыпэрымыӏэбэну	узэрыпэрымыӏэбэну	зэрыпэрымыӏэбэну	дызэрыпэрымыӏэбэну	фызэрыпэрымыӏэбэну	зэрыпэрымыӏэбэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрыӏэбэ	ущыпэрыӏэбэ	щыпэрыӏэбэ	дыщыпэрыӏэбэ	фыщыпэрыӏэбэ	щыпэрыӏэбэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымыӏэбэ	ущыпэрымыӏэбэ	щыпэрымыӏэбэ	дыщыпэрымыӏэбэ	фыщыпэрымыӏэбэ	щыпэрымыӏэбэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрыӏэба	ущыпэрыӏэба	щыпэрыӏэба	дыщыпэрыӏэба	фыщыпэрыӏэба	щыпэрыӏэба(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымыӏэба	ущыпэрымыӏэба	щыпэрымыӏэба	дыщыпэрымыӏэба	фыщыпэрымыӏэба	щыпэрымыӏэба(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрыӏэбэгъа	ущыпэрыӏэбэгъа	щыпэрыӏэбэгъа	дыщыпэрыӏэбэгъа	фыщыпэрыӏэбэгъа	щыпэрыӏэбэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымыӏэбэгъа	ущыпэрымыӏэбэгъа	щыпэрымыӏэбэгъа	дыщыпэрымыӏэбэгъа	фыщыпэрымыӏэбэгъа	щыпэрымыӏэбэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрыӏэбэн	ущыпэрыӏэбэн	щыпэрыӏэбэн	дыщыпэрыӏэбэн	фыщыпэрыӏэбэн	щыпэрыӏэбэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымыӏэбэн	ущыпэрымыӏэбэн	щыпэрымыӏэбэн	дыщыпэрымыӏэбэн	фыщыпэрымыӏэбэн	щыпэрымыӏэбэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэрыӏэбэну	ущыпэрыӏэбэну	щыпэрыӏэбэну	дыщыпэрыӏэбэну	фыщыпэрыӏэбэну	щыпэрыӏэбэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыпэрымыӏэбэну	ущыпэрымыӏэбэну	щыпэрымыӏэбэну	дыщыпэрымыӏэбэну	фыщыпэрымыӏэбэну	щыпэрымыӏэбэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпэрыӏэбэ	уздыпэрыӏэбэ	здыпэрыӏэбэ	дыздыпэрыӏэбэ	фыздыпэрыӏэбэ	здыпэрыӏэбэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпэрымыӏэбэ	уздыпэрымыӏэбэ	здыпэрымыӏэбэ	дыздыпэрымыӏэбэ	фыздыпэрымыӏэбэ	здыпэрымыӏэбэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпэрыӏэба	уздыпэрыӏэба	здыпэрыӏэба	дыздыпэрыӏэба	фыздыпэрыӏэба	здыпэрыӏэба(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпэрымыӏэба	уздыпэрымыӏэба	здыпэрымыӏэба	дыздыпэрымыӏэба	фыздыпэрымыӏэба	здыпэрымыӏэба(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпэрыӏэбэгъа	уздыпэрыӏэбэгъа	здыпэрыӏэбэгъа	дыздыпэрыӏэбэгъа	фыздыпэрыӏэбэгъа	здыпэрыӏэбэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпэрымыӏэбэгъа	уздыпэрымыӏэбэгъа	здыпэрымыӏэбэгъа	дыздыпэрымыӏэбэгъа	фыздыпэрымыӏэбэгъа	здыпэрымыӏэбэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпэрыӏэбэн	уздыпэрыӏэбэн	здыпэрыӏэбэн	дыздыпэрыӏэбэн	фыздыпэрыӏэбэн	здыпэрыӏэбэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпэрымыӏэбэн	уздыпэрымыӏэбэн	здыпэрымыӏэбэн	дыздыпэрымыӏэбэн	фыздыпэрымыӏэбэн	здыпэрымыӏэбэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыпэрыӏэбэну	уздыпэрыӏэбэну	здыпэрыӏэбэну	дыздыпэрыӏэбэну	фыздыпэрыӏэбэну	здыпэрыӏэбэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыпэрымыӏэбэну	уздыпэрымыӏэбэну	здыпэрымыӏэбэну	дыздыпэрымыӏэбэну	фыздыпэрымыӏэбэну	здыпэрымыӏэбэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпэрыӏэбэ	ущӀыпэрыӏэбэ	щӀыпэрыӏэбэ	дыщӀыпэрыӏэбэ	фыщӀыпэрыӏэбэ	щӀыпэрыӏэбэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпэрымыӏэбэ	ущӀыпэрымыӏэбэ	щӀыпэрымыӏэбэ	дыщӀыпэрымыӏэбэ	фыщӀыпэрымыӏэбэ	щӀыпэрымыӏэбэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпэрыӏэба	ущӀыпэрыӏэба	щӀыпэрыӏэба	дыщӀыпэрыӏэба	фыщӀыпэрыӏэба	щӀыпэрыӏэба(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпэрымыӏэба	ущӀыпэрымыӏэба	щӀыпэрымыӏэба	дыщӀыпэрымыӏэба	фыщӀыпэрымыӏэба	щӀыпэрымыӏэба(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпэрыӏэбэгъа	ущӀыпэрыӏэбэгъа	щӀыпэрыӏэбэгъа	дыщӀыпэрыӏэбэгъа	фыщӀыпэрыӏэбэгъа	щӀыпэрыӏэбэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпэрымыӏэбэгъа	ущӀыпэрымыӏэбэгъа	щӀыпэрымыӏэбэгъа	дыщӀыпэрымыӏэбэгъа	фыщӀыпэрымыӏэбэгъа	щӀыпэрымыӏэбэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпэрыӏэбэн	ущӀыпэрыӏэбэн	щӀыпэрыӏэбэн	дыщӀыпэрыӏэбэн	фыщӀыпэрыӏэбэн	щӀыпэрыӏэбэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпэрымыӏэбэн	ущӀыпэрымыӏэбэн	щӀыпэрымыӏэбэн	дыщӀыпэрымыӏэбэн	фыщӀыпэрымыӏэбэн	щӀыпэрымыӏэбэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыпэрыӏэбэну	ущӀыпэрыӏэбэну	щӀыпэрыӏэбэну	дыщӀыпэрыӏэбэну	фыщӀыпэрыӏэбэну	щӀыпэрыӏэбэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыпэрымыӏэбэну	ущӀыпэрымыӏэбэну	щӀыпэрымыӏэбэну	дыщӀыпэрымыӏэбэну	фыщӀыпэрымыӏэбэну	щӀыпэрымыӏэбэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыӏэбэу	упэрыӏэбэу	пэрыӏэбэу	дыпэрыӏэбэу	фыпэрыӏэбэу	пэрыӏэбэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыӏэбэу	упэрымыӏэбэу	пэрымыӏэбэу	дыпэрымыӏэбэу	фыпэрымыӏэбэу	пэрымыӏэбэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэрыӏэбауэ	упэрыӏэбауэ	пэрыӏэбауэ	дыпэрыӏэбауэ	фыпэрыӏэбауэ	пэрыӏэбауэ / пэрыӏэба(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыӏэбауэ	упэрымыӏэбауэ	пэрымыӏэбауэ	дыпэрымыӏэбауэ	фыпэрымыӏэбауэ	пэрымыӏэбауэ(хэ) / пэрымыӏэба(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпэрыӏэбэурэ	упэрыӏэбэурэ	пэрыӏэбэурэ	дыпэрыӏэбэурэ	фыпэрыӏэбэурэ	пэрыӏэбэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыпэрымыӏэбэурэ	упэрымыӏэбэурэ	пэрымыӏэбэурэ	дыпэрымыӏэбэурэ	фыпэрымыӏэбэурэ	пэрымыӏэбэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыппэроӏэбэ	сыпэроӏэбэ	--	сыфпэроӏэбэ	сапэроӏэбэ(хэ)
уэ	успэроӏэбэ	--	упэроӏэбэ	утпэроӏэбэ	--	уапэроӏэбэ(хэ)
ар	спэроӏэбэ	ппэроӏэбэ	пэроӏэбэ	тпэроӏэбэ	фпэроӏэбэ	япэроӏэбэ(хэ)
дэ	--	дыппэроӏэбэ	дыпэроӏэбэ	--	дыфпэроӏэбэ	дапэроӏэбэ(хэ)
фэ	фыспэроӏэбэ	--	фыпэроӏэбэ	фытпэроӏэбэ	--	фапэроӏэбэ(хэ)
ахэр	спэроӏэбэ	ппэроӏэбэ	пэроӏэбэ	тпэроӏэбэ	фпэроӏэбэ	япэроӏэбэ(хэ)

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыппэрыӏэбэрэ	сыпэрыӏэбэрэ	--	сыфпэрыӏэбэрэ	сапэрыӏэбэ(хэ)рэ
уэ	успэрыӏэбэрэ	--	упэрыӏэбэрэ	утпэрыӏэбэрэ	--	уапэрыӏэбэ(хэ)рэ
ар	спэрыӏэбэрэ	ппэрыӏэбэрэ	пэрыӏэбэрэ	тпэрыӏэбэрэ	фпэрыӏэбэрэ	япэрыӏэбэ(хэ)рэ
дэ	--	дыппэрыӏэбэрэ	дыпэрыӏэбэрэ	--	дыфпэрыӏэбэрэ	дапэрыӏэбэ(хэ)рэ
фэ	фыспэрыӏэбэрэ	--	фыпэрыӏэбэрэ	фытдпэрыӏэбэрэ	--	фапэрыӏэбэ(хэ)рэ
ахэр	спэрыӏэбэрэ	ппэрыӏэбэрэ	пэрыӏэбэрэ	тпэрыӏэбэрэ	фпэрыӏэбэрэ	япэрыӏэбэ(хэ)рэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ӏэб]э	[ӏэб]эр	--	[ӏэб]эхэр
Эргативнэ:	[ӏэб]э	[ӏэб]эм	--	[ӏэб]эхэм
Послеложнэ:	[ӏэб]экӀэ	[ӏэб]эмкӀэ	[ӏэб]эхэкӀэ	[ӏэб]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ӏэб]эуэ	[ӏэб]эрауэ	[ӏэб]эхэу	[ӏэб]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ӏэб]а	[ӏэб]ар	--	[ӏэб]ахэр
Эргативнэ:	[ӏэб]а	[ӏэб]ам	--	[ӏэб]ахэм
Послеложнэ:	[ӏэб]акӀэ	[ӏэб]амкӀэ	[ӏэб]ахэкӀэ	[ӏэб]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ӏэб]ауэ	[ӏэб]арауэ	[ӏэб]ахэу	[ӏэб]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ӏэб]эн	[ӏэб]эныр	--	[ӏэб]энхэр
Эргативнэ:	[ӏэб]эн	[ӏэб]эным	--	[ӏэб]энхэм
Послеложнэ:	[ӏэб]энкӀэ	[ӏэб]энымкӀэ	[ӏэб]энхэкӀэ	[ӏэб]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[ӏэб]эну	[ӏэб]энырауэ	[ӏэб]энхэу	[ӏэб]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ӏэб]эну	[ӏэб]энур	--	[ӏэб]энухэр
Эргативнэ:	[ӏэб]эну	[ӏэб]энум	--	[ӏэб]энухэм
Послеложнэ:	[ӏэб]энукӀэ	[ӏэб]энумкӀэ	[ӏэб]энухэкӀэ	[ӏэб]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ӏэб]энууэ	[ӏэб]энурауэ	[ӏэб]энухэу	[ӏэб]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Ӏэр (мафӀэм) хэшиен, и пэм щыхэӀэбэн.
2. Зэран хуэхъун, пэрыуэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пэрыӏэбэн: 1. reach out for sth from the front 2. hinder sb in doing sth or prevent sb from doing sth

УРЫСЫБЗЭ

• пэрыӏэбэн: 1. тянуться к чему-л. спереди 2. помешать кому-л. в чём-л.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын