пэшэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [pɐˈʂɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[пэш] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ[зэгъэзэхуэжын]

Глагол лъэмыӏэс "пэшэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пэшэн
щымыӀэныгъэ:	мыпэшэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэшэн	упэшэн	пэшэн	дыпэшэн	фыпэшэн	пэшэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэн	умыпэшэн	мыпэшэн	дымыпэшэн	фымыпэшэн	мыпэшэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пашэ(т)!	фыпашэ(т)!
щымыӀэныгъэ:	умыпашэ(т)!	фымыпашэ(т)!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	срепашэ	урепашэ	ирепашэ	дрепашэ	фрепашэ	ирепашэ
щымыӀэныгъэ:	сремыпашэ	уремыпашэ	иремыпашэ	дремыпашэ	фремыпашэ	иремыпашэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпашэщ	упашэщ	пашэщ	дыпашэщ	фыпашэщ	пашэ(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпашэкъым	упашэкъым	пашэкъым	дыпашэкъым	фыпашэкъым	пашэ(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпашэт	упашэт	пашэт	дыпашэт	фыпашэт	пашэ(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпашэтэкъым	упашэтэкъым	пашэтэкъым	дыпашэтэкъым	фыпашэтэкъым	пашэ(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэшащ	упэшащ	пэшащ	дыпэшащ	фыпэшащ	пэша(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэшакъым	упэшакъым	пэшакъым	дыпэшакъым	фыпэшакъым	пэша(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэшат	упэшат	пэшат	дыпэшат	фыпэшат	пэша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэшатэкъым	упэшатэкъым	пэшатэкъым	дыпэшатэкъым	фыпэшатэкъым	пэша(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэгъащ	упэшэгъащ	пэшэгъащ	дыпэшэгъащ	фыпэшэгъащ	пэшэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэшэгъакъым	упэшэгъакъым	пэшэгъакъым	дыпэшэгъакъым	фыпэшэгъакъым	пэшэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэгъат	упэшэгъат	пэшэгъат	дыпэшэгъат	фыпэшэгъат	пэшэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэшэгъатэкъым	упэшэгъатэкъым	пэшэгъатэкъым	дыпэшэгъатэкъым	фыпэшэгъатэкъым	пэшэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпашэщ	упашэщ	пашэщ	дыпашэщ	фыпашэщ	пашэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпашэкъым	упашэкъым	пашэкъым	дыпашэкъым	фыпашэкъым	пашэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпашэт	упашэт	пашэт	дыпашэт	фыпашэт	пашэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпашэтэкъым	упашэтэкъым	пашэтэкъым	дыпашэтэкъым	фыпашэтэкъым	пашэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэнщ	упэшэнщ	пэшэнщ	дыпэшэнщ	фыпэшэнщ	пэшэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэшэнкъым	упэшэнкъым	пэшэнкъым	дыпэшэнкъым	фыпэшэнкъым	пэшэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэнущ	упэшэнущ	пэшэнущ	дыпэшэнущ	фыпэшэнущ	пэшэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэшэнукъым	упэшэнукъым	пэшэнукъым	дыпэшэнукъым	фыпэшэнукъым	пэшэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпашэ	упашэ	пашэ	дыпашэ	фыпашэ	пашэ(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпашэкъэ	упашэкъэ	пашэкъэ	дыпашэкъэ	фыпашэкъэ	пашэ(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпашэт	упашэт	пашэт	дыпашэт	фыпашэт	пашэ(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпашэтэкъэ	упашэтэкъэ	пашэтэкъэ	дыпашэтэкъэ	фыпашэтэкъэ	пашэ(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэша	упэша	пэша	дыпэша	фыпэша	пэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэшакъэ	упэшакъэ	пэшакъэ	дыпэшакъэ	фыпэшакъэ	пэша(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэшат	упэшат	пэшат	дыпэшат	фыпэшат	пэша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэшатэкъэ	упэшатэкъэ	пэшатэкъэ	дыпэшатэкъэ	фыпэшатэкъэ	пэша(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэгъа	упэшэгъа	пэшэгъа	дыпэшэгъа	фыпэшэгъа	пэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэшэгъакъэ	упэшэгъакъэ	пэшэгъакъэ	дыпэшэгъакъэ	фыпэшэгъакъэ	пэшэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэгъат	упэшэгъат	пэшэгъат	дыпэшэгъат	фыпэшэгъат	пэшэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыпэшэгъатэкъэ	упэшэгъатэкъэ	пэшэгъатэкъэ	дыпэшэгъатэкъэ	фыпэшэгъатэкъэ	пэшэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыпашэ	упашэ	пашэ	дыпашэ	фыпашэ	пашэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыпашэкъэ	упашэкъэ	пашэкъэ	дыпашэкъэ	фыпашэкъэ	пашэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыпашэт	упашэт	пашэт	дыпашэт	фыпашэт	пашэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыпашэтэкъэ	упашэтэкъэ	пашэтэкъэ	дыпашэтэкъэ	фыпашэтэкъэ	пашэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэн	упэшэн	пэшэн	дыпэшэн	фыпэшэн	пэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэшэнкъэ	упэшэнкъэ	пэшэнкъэ	дыпэшэнкъэ	фыпэшэнкъэ	пэшэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэну	упэшэну	пэшэну	дыпэшэну	фыпэшэну	пэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэшэнукъэ	упэшэнукъэ	пэшэнукъэ	дыпэшэнукъэ	фыпэшэнукъэ	пэшэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпашэмэ	упашэмэ	пашэмэ	дыпашэмэ	фыпашэмэ	пашэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпашэмэ	умыпашэмэ	мыпашэмэ	дымыпашэмэ	фымыпашэмэ	мыпашэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэшамэ	упэшамэ	пэшамэ	дыпэшамэ	фыпэшамэ	пэша(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшамэ	умыпэшамэ	мыпэшамэ	дымыпэшамэ	фымыпэшамэ	мыпэша(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэшэгъамэ	упэшэгъамэ	пэшэгъамэ	дыпэшэгъамэ	фыпэшэгъамэ	пэшэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэгъамэ	умыпэшэгъамэ	мыпэшэгъамэ	дымыпэшэгъамэ	фымыпэшэгъамэ	мыпэшэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэнмэ	упэшэнмэ	пэшэнмэ	дыпэшэнмэ	фыпэшэнмэ	пэшэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэнмэ	умыпэшэнмэ	мыпэшэнмэ	дымыпэшэнмэ	фымыпэшэнмэ	мыпэшэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэнумэ	упэшэнумэ	пэшэнумэ	дыпэшэнумэ	фыпэшэнумэ	пэшэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэнумэ	умыпэшэнумэ	мыпэшэнумэ	дымыпэшэнумэ	фымыпэшэнумэ	мыпэшэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпашэтэмэ	упашэтэмэ	пашэтэмэ	дыпашэтэмэ	фыпашэтэмэ	пашэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпашэтэмэ	умыпашэтэмэ	мыпашэтэмэ	дымыпашэтэмэ	фымыпашэтэмэ	мыпашэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэшатэмэ	упэшатэмэ	пэшатэмэ	дыпэшатэмэ	фыпэшатэмэ	пэша(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшатэмэ	умыпэшатэмэ	мыпэшатэмэ	дымыпэшатэмэ	фымыпэшатэмэ	мыпэша(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэшэгъатэмэ	упэшэгъатэмэ	пэшэгъатэмэ	дыпэшэгъатэмэ	фыпэшэгъатэмэ	пэшэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэгъатэмэ	умыпэшэгъатэмэ	мыпэшэгъатэмэ	дымыпэшэгъатэмэ	фымыпэшэгъатэмэ	мыпэшэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэнтэмэ	упэшэнтэмэ	пэшэнтэмэ	дыпэшэнтэмэ	фыпэшэнтэмэ	пэшэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэнтэмэ	умыпэшэнтэмэ	мыпэшэнтэмэ	дымыпэшэнтэмэ	фымыпэшэнтэмэ	мыпэшэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэнутэмэ	упэшэнутэмэ	пэшэнутэмэ	дыпэшэнутэмэ	фыпэшэнутэмэ	пэшэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэнутэмэ	умыпэшэнутэмэ	мыпэшэнутэмэ	дымыпэшэнутэмэ	фымыпэшэнутэмэ	мыпэшэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэнт	упэшэнт	пэшэнт	дыпэшэнт	фыпэшэнт	пэшэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэшэнтэкъым	упэшэнтэкъым	пэшэнтэкъым	дыпэшэнтэкъым	фыпэшэнтэкъым	пэшэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэнут	упэшэнут	пэшэнут	дыпэшэнут	фыпэшэнут	пэшэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыпэшэнутэкъым	упэшэнутэкъым	пэшэнутэкъым	дыпэшэнутэкъым	фыпэшэнутэкъым	пэшэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпашэми	упашэми	пашэми	дыпашэми	фыпашэми	пашэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпашэми	умыпашэми	мыпашэми	дымыпашэми	фымыпашэми	мыпашэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэшами	упэшами	пэшами	дыпэшами	фыпэшами	пэша(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшами	умыпэшами	мыпэшами	дымыпэшами	фымыпэшами	мыпэша(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэшэгъами	упэшэгъами	пэшэгъами	дыпэшэгъами	фыпэшэгъами	пэшэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэгъами	умыпэшэгъами	мыпэшэгъами	дымыпэшэгъами	фымыпэшэгъами	мыпэшэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэнми	упэшэнми	пэшэнми	дыпэшэнми	фыпэшэнми	пэшэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэнми	умыпэшэнми	мыпэшэнми	дымыпэшэнми	фымыпэшэнми	мыпэшэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэнуми	упэшэнуми	пэшэнуми	дыпэшэнуми	фыпэшэнуми	пэшэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэнуми	умыпэшэнуми	мыпэшэнуми	дымыпэшэнуми	фымыпэшэнуми	мыпэшэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыпашэтэми	упашэтэми	пашэтэми	дыпашэтэми	фыпашэтэми	пашэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпашэтэми	умыпашэтэми	мыпашэтэми	дымыпашэтэми	фымыпашэтэми	мыпашэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыпэшатэми	упэшатэми	пэшатэми	дыпэшатэми	фыпэшатэми	пэша(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшатэми	умыпэшатэми	мыпэшатэми	дымыпэшатэми	фымыпэшатэми	мыпэша(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыпэшэгъатэми	упэшэгъатэми	пэшэгъатэми	дыпэшэгъатэми	фыпэшэгъатэми	пэшэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэгъатэми	умыпэшэгъатэми	мыпэшэгъатэми	дымыпэшэгъатэми	фымыпэшэгъатэми	мыпэшэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэнтэми	упэшэнтэми	пэшэнтэми	дыпэшэнтэми	фыпэшэнтэми	пэшэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэнтэми	умыпэшэнтэми	мыпэшэнтэми	дымыпэшэнтэми	фымыпэшэнтэми	мыпэшэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыпэшэнутэми	упэшэнутэми	пэшэнутэми	дыпэшэнутэми	фыпэшэнутэми	пэшэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыпэшэнутэми	умыпэшэнутэми	мыпэшэнутэми	дымыпэшэнутэми	фымыпэшэнутэми	мыпэшэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэшаи	упэшаи	пэшаи	дыпэшаи	фыпэшаи	пэшаи
щымыӀэныгъэ:	сыпэшакъыми	упэшакъыми	пэшакъыми	дыпэшакъыми	фыпэшакъыми	пэшакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыпэшащэрэт	упэшащэрэт	пэшащэрэт	дыпэшащэрэт	фыпэшащэрэт	пэшащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сымыпэшащэрэт	умыпэшащэрэт	мыпэшащэрэт	дымыпэшащэрэт	фымыпэшащэрэт	мыпэшащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнщ	упэшагъэнщ	пэшагъэнщ	дыпэшагъэнщ	фыпэшагъэнщ	пэшагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнкъым	упэшагъэнкъым	пэшагъэнкъым	дыпэшагъэнкъым	фыпэшагъэнкъым	пэшагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнт	упэшагъэнт	пэшагъэнт	дыпэшагъэнт	фыпэшагъэнт	пэшагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнтэкъым	упэшагъэнтэкъым	пэшагъэнтэкъым	дыпэшагъэнтэкъым	фыпэшагъэнтэкъым	пэшагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэшагъэн	упэшагъэн	пэшагъэн	дыпэшагъэн	фыпэшагъэн	пэшагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнкъэ	упэшагъэнкъэ	пэшагъэнкъэ	дыпэшагъэнкъэ	фыпэшагъэнкъэ	пэшагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнт	упэшагъэнт	пэшагъэнт	дыпэшагъэнт	фыпэшагъэнт	пэшагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнтэкъэ	упэшагъэнтэкъэ	пэшагъэнтэкъэ	дыпэшагъэнтэкъэ	фыпэшагъэнтэкъэ	пэшагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнущ	упэшагъэнущ	пэшагъэнущ	дыпэшагъэнущ	фыпэшагъэнущ	пэшагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнукъым	упэшагъэнукъым	пэшагъэнукъым	дыпэшагъэнукъым	фыпэшагъэнукъым	пэшагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнут	упэшагъэнут	пэшагъэнут	дыпэшагъэнут	фыпэшагъэнут	пэшагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнутэкъым	упэшагъэнутэкъым	пэшагъэнутэкъым	дыпэшагъэнутэкъым	фыпэшагъэнутэкъым	пэшагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэшагъэну	упэшагъэну	пэшагъэну	дыпэшагъэну	фыпэшагъэну	пэшагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнукъэ	упэшагъэнукъэ	пэшагъэнукъэ	дыпэшагъэнукъэ	фыпэшагъэнукъэ	пэшагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнут	упэшагъэнут	пэшагъэнут	дыпэшагъэнут	фыпэшагъэнут	пэшагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыпэшагъэнутэкъэ	упэшагъэнутэкъэ	пэшагъэнутэкъэ	дыпэшагъэнутэкъэ	фыпэшагъэнутэкъэ	пэшагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпашэ	упашэ	пашэ	дыпашэ	фыпашэ	пашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпашэ	умыпашэ	мыпашэ	дымыпашэ	фымыпашэ	мыпашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэша	упэша	пэша	дыпэша	фыпэша	пэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпэша	умыпэша	мыпэша	дымыпэша	фымыпэша	мыпэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэшэгъа	упэшэгъа	пэшэгъа	дыпэшэгъа	фыпэшэгъа	пэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпэшэгъа	умыпэшэгъа	мыпэшэгъа	дымыпэшэгъа	фымыпэшэгъа	мыпэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпэшэн	упэшэн	пэшэн	дыпэшэн	фыпэшэн	пэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпэшэн	умыпэшэн	мыпэшэн	дымыпэшэн	фымыпэшэн	мыпэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыпэшэну	упэшэну	пэшэну	дыпэшэну	фыпэшэну	пэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпэшэну	умыпэшэну	мыпэшэну	дымыпэшэну	фымыпэшэну	мыпэшэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпашэ	узэрыпашэ	зэрыпашэ	дызэрыпашэ	фызэрыпашэ	зэрыпашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыпашэ	узэрымыпашэ	зэрымыпашэ	дызэрымыпашэ	фызэрымыпашэ	зэрымыпашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэша	узэрыпэша	зэрыпэша	дызэрыпэша	фызэрыпэша	зэрыпэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыпэша	узэрымыпэша	зэрымыпэша	дызэрымыпэша	фызэрымыпэша	зэрымыпэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэшэгъа	узэрыпэшэгъа	зэрыпэшэгъа	дызэрыпэшэгъа	фызэрыпэшэгъа	зэрыпэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыпэшэгъа	узэрымыпэшэгъа	зэрымыпэшэгъа	дызэрымыпэшэгъа	фызэрымыпэшэгъа	зэрымыпэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэшэн	узэрыпэшэн	зэрыпэшэн	дызэрыпэшэн	фызэрыпэшэн	зэрыпэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыпэшэн	узэрымыпэшэн	зэрымыпэшэн	дызэрымыпэшэн	фызэрымыпэшэн	зэрымыпэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыпэшэну	узэрыпэшэну	зэрыпэшэну	дызэрыпэшэну	фызэрыпэшэну	зэрыпэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымыпэшэну	узэрымыпэшэну	зэрымыпэшэну	дызэрымыпэшэну	фызэрымыпэшэну	зэрымыпэшэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпашэ	ущыпашэ	щыпашэ	дыщыпашэ	фыщыпашэ	щыпашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыпашэ	ущымыпашэ	щымыпашэ	дыщымыпашэ	фыщымыпашэ	щымыпашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэша	ущыпэша	щыпэша	дыщыпэша	фыщыпэша	щыпэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыпэша	ущымыпэша	щымыпэша	дыщымыпэша	фыщымыпэша	щымыпэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэшэгъа	ущыпэшэгъа	щыпэшэгъа	дыщыпэшэгъа	фыщыпэшэгъа	щыпэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыпэшэгъа	ущымыпэшэгъа	щымыпэшэгъа	дыщымыпэшэгъа	фыщымыпэшэгъа	щымыпэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэшэн	ущыпэшэн	щыпэшэн	дыщыпэшэн	фыщыпэшэн	щыпэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыпэшэн	ущымыпэшэн	щымыпэшэн	дыщымыпэшэн	фыщымыпэшэн	щымыпэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыпэшэну	ущыпэшэну	щыпэшэну	дыщыпэшэну	фыщыпэшэну	щыпэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымыпэшэну	ущымыпэшэну	щымыпэшэну	дыщымыпэшэну	фыщымыпэшэну	щымыпэшэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпашэ	уздэпашэ	здэпашэ	дыздэпашэ	фыздэпашэ	здэпашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыпашэ	уздэмыпашэ	здэмыпашэ	дыздэмыпашэ	фыздэмыпашэ	здэмыпашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэша	уздэпэша	здэпэша	дыздэпэша	фыздэпэша	здэпэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыпэша	уздэмыпэша	здэмыпэша	дыздэмыпэша	фыздэмыпэша	здэмыпэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэшэгъа	уздэпэшэгъа	здэпэшэгъа	дыздэпэшэгъа	фыздэпэшэгъа	здэпэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыпэшэгъа	уздэмыпэшэгъа	здэмыпэшэгъа	дыздэмыпэшэгъа	фыздэмыпэшэгъа	здэмыпэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэшэн	уздэпэшэн	здэпэшэн	дыздэпэшэн	фыздэпэшэн	здэпэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыпэшэн	уздэмыпэшэн	здэмыпэшэн	дыздэмыпэшэн	фыздэмыпэшэн	здэмыпэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэпэшэну	уздэпэшэну	здэпэшэну	дыздэпэшэну	фыздэпэшэну	здэпэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмыпэшэну	уздэмыпэшэну	здэмыпэшэну	дыздэмыпэшэну	фыздэмыпэшэну	здэмыпэшэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпашэ	ущӀэпашэ	щӀэпашэ	дыщӀэпашэ	фыщӀэпашэ	щӀэпашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыпашэ	ущӀэмыпашэ	щӀэмыпашэ	дыщӀэмыпашэ	фыщӀэмыпашэ	щӀэмыпашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэша	ущӀэпэша	щӀэпэша	дыщӀэпэша	фыщӀэпэша	щӀэпэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыпэша	ущӀэмыпэша	щӀэмыпэша	дыщӀэмыпэша	фыщӀэмыпэша	щӀэмыпэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэшэгъа	ущӀэпэшэгъа	щӀэпэшэгъа	дыщӀэпэшэгъа	фыщӀэпэшэгъа	щӀэпэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыпэшэгъа	ущӀэмыпэшэгъа	щӀэмыпэшэгъа	дыщӀэмыпэшэгъа	фыщӀэмыпэшэгъа	щӀэмыпэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэшэн	ущӀэпэшэн	щӀэпэшэн	дыщӀэпэшэн	фыщӀэпэшэн	щӀэпэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыпэшэн	ущӀэмыпэшэн	щӀэмыпэшэн	дыщӀэмыпэшэн	фыщӀэмыпэшэн	щӀэмыпэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэпэшэну	ущӀэпэшэну	щӀэпэшэну	дыщӀэпэшэну	фыщӀэпэшэну	щӀэпэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмыпэшэну	ущӀэмыпэшэну	щӀэмыпэшэну	дыщӀэмыпэшэну	фыщӀэмыпэшэну	щӀэмыпэшэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыпашэу	упашэу	пашэу	дыпашэу	фыпашэу	пашэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпашэу	умыпашэу	мыпашэу	дымыпашэу	фымыпашэу	мыпашэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыпэшауэ	упэшауэ	пэшауэ	дыпэшауэ	фыпэшауэ	пэшауэ / пэша(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыпэшауэ	умыпэшауэ	мыпэшауэ	дымыпэшауэ	фымыпэшауэ	мыпэшауэ(хэ) / мыпэша(хэ)у
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыпашэурэ	упашэурэ	пашэурэ	дыпашэурэ	фыпашэурэ	пашэ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сымыпашэурэ	умыпашэурэ	мыпашэурэ	дымыпашэурэ	фымыпашэурэ	мыпашэ(хэ)урэ

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[паш]э	[паш]эр	--	[паш]эхэр
Эргативнэ:	[паш]э	[паш]эм	--	[паш]эхэм
Послеложнэ:	[паш]экӀэ	[паш]эмкӀэ	[паш]эхэкӀэ	[паш]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[паш]эу	[паш]эрауэ	[паш]эхэу	[паш]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пэш]а	[пэш]ар	--	[пэш]ахэр
Эргативнэ:	[пэш]а	[пэш]ам	--	[пэш]ахэм
Послеложнэ:	[пэш]акӀэ	[пэш]амкӀэ	[пэш]ахэкӀэ	[пэш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[пэш]ауэ	[пэш]арауэ	[пэш]ахэу	[пэш]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пэш]эн	[пэш]эныр	--	[пэш]энхэр
Эргативнэ:	[пэш]эн	[пэш]эным	--	[пэш]энхэм
Послеложнэ:	[пэш]энкӀэ	[пэш]энымкӀэ	[пэш]энхэкӀэ	[пэш]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[пэш]эну	[пэш]энырауэ	[пэш]энхэу	[пэш]энхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пэш]эну	[пэш]энур	--	[пэш]энухэр
Эргативнэ:	[пэш]эну	[пэш]энум	--	[пэш]энухэм
Послеложнэ:	[пэш]энукӀэ	[пэш]энумкӀэ	[пэш]энухэкӀэ	[пэш]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[пэш]энууэ	[пэш]энурауэ	[пэш]энухэу	[пэш]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

Щапхъэу щытын, пэрытын.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

ЛэжьэнкӀэ пэшэн.
ЕджэнкӀэ пэшэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

пэшэн: be the leader, boss, chief or head
ЛэжьэнкӀэ пэшэн: be a leader in your work..
ЕджэнкӀэ пэшэн: be a leader in your studies.

УРЫСЫБЗЭ

пэшэн: быть передовым, ведущим
ЛэжьэнкӀэ пэшэн: быть передовым в работе.
ЕджэнкӀэ пэшэн: быть передовым в учёбе.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын