пэщӏэгъуэлъхьэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [pɐɕʹɐʁʷɐˈɬħɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- пэ- + щӏэ- + [гъуэлъ] + -хь + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ[зэгъэзэхуэжын]
Глагол лъэмыӏэс "пэщӏэгъуэлъхьэн"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | пэщӏэгъуэлъхьэн |
| щымыӀэныгъэ: | пэщӏэмыгъуэлъхьэн |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэн | упэщӏэгъуэлъхьэн | пэщӏэгъуэлъхьэн | дыпэщӏэгъуэлъхьэн | фыпэщӏэгъуэлъхьэн | пэщӏэгъуэлъхьэн(хэ) |
| щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | упэщӏэмыгъуэлъхьэн | пэщӏэмыгъуэлъхьэн | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | пэщӏэмыгъуэлъхьэн(хэ) |
| унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | пэщӏэгъуалъхьэ! | фыпэщӏэгъуалъхьэ! |
| щымыӀэныгъэ: | упэщӏэмыгъуалъхьэ! | фыпэщӏэмыгъуалъхьэ! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыпэщӏрегъуалъхьэ | упэщӏрегъуалъхьэ | пэщӏрегъуалъхьэ | дыпэщӏрегъуалъхьэ | фыпэщӏрегъуалъхьэ | пэщӏрегъуалъхьэ |
| щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏремыгъуалъхьэ | упэщӏремыгъуалъхьэ | пэщӏремыгъуалъхьэ | дыпэщӏремыгъуалъхьэ | фыпэщӏремыгъуалъхьэ | пэщӏремыгъуалъхьэ |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏогъуалъхьэ(р) | упэщӏогъуалъхьэ(р) | пэщӏогъуалъхьэ(р) | дыпэщӏогъуалъхьэ(р) | фыпэщӏогъуалъхьэ(р) | пэщӏогъуалъхьэ(хэ)(р) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэркъым | упэщӏэгъуалъхьэркъым | пэщӏэгъуалъхьэркъым | дыпэщӏэгъуалъхьэркъым | фыпэщӏэгъуалъхьэркъым | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)ркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэ(р)т | упэщӏэгъуалъхьэ(р)т | пэщӏэгъуалъхьэ(р)т | дыпэщӏэгъуалъхьэ(р)т | фыпэщӏэгъуалъхьэ(р)т | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэ(р)тэкъым | упэщӏэгъуалъхьэ(р)тэкъым | пэщӏэгъуалъхьэ(р)тэкъым | дыпэщӏэгъуалъхьэ(р)тэкъым | фыпэщӏэгъуалъхьэ(р)тэкъым | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)(р)тэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьащ | упэщӏэгъуэлъхьащ | пэщӏэгъуэлъхьащ | дыпэщӏэгъуэлъхьащ | фыпэщӏэгъуэлъхьащ | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ)щ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьакъым | упэщӏэгъуэлъхьакъым | пэщӏэгъуэлъхьакъым | дыпэщӏэгъуэлъхьакъым | фыпэщӏэгъуэлъхьакъым | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ)къым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьат | упэщӏэгъуэлъхьат | пэщӏэгъуэлъхьат | дыпэщӏэгъуэлъхьат | фыпэщӏэгъуэлъхьат | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьатэкъым | упэщӏэгъуэлъхьатэкъым | пэщӏэгъуэлъхьатэкъым | дыпэщӏэгъуэлъхьатэкъым | фыпэщӏэгъуэлъхьатэкъым | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъащ | упэщӏэгъуэлъхьэгъащ | пэщӏэгъуэлъхьэгъащ | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъащ | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъащ | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ)щ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъакъым | упэщӏэгъуэлъхьэгъакъым | пэщӏэгъуэлъхьэгъакъым | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъакъым | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъакъым | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ)къым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъат | упэщӏэгъуэлъхьэгъат | пэщӏэгъуэлъхьэгъат | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъат | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъат | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъатэкъым | упэщӏэгъуэлъхьэгъатэкъым | пэщӏэгъуэлъхьэгъатэкъым | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъатэкъым | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъатэкъым | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэщ | упэщӏэгъуалъхьэщ | пэщӏэгъуалъхьэщ | дыпэщӏэгъуалъхьэщ | фыпэщӏэгъуалъхьэщ | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)щ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэкъым | упэщӏэгъуалъхьэкъым | пэщӏэгъуалъхьэкъым | дыпэщӏэгъуалъхьэкъым | фыпэщӏэгъуалъхьэкъым | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)къым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэт | упэщӏэгъуалъхьэт | пэщӏэгъуалъхьэт | дыпэщӏэгъуалъхьэт | фыпэщӏэгъуалъхьэт | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэтэкъым | упэщӏэгъуалъхьэтэкъым | пэщӏэгъуалъхьэтэкъым | дыпэщӏэгъуалъхьэтэкъым | фыпэщӏэгъуалъхьэтэкъым | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнщ | упэщӏэгъуэлъхьэнщ | пэщӏэгъуэлъхьэнщ | дыпэщӏэгъуэлъхьэнщ | фыпэщӏэгъуэлъхьэнщ | пэщӏэгъуэлъхьэн(хэ)щ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнкъым | упэщӏэгъуэлъхьэнкъым | пэщӏэгъуэлъхьэнкъым | дыпэщӏэгъуэлъхьэнкъым | фыпэщӏэгъуэлъхьэнкъым | пэщӏэгъуэлъхьэн(хэ)къым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнущ | упэщӏэгъуэлъхьэнущ | пэщӏэгъуэлъхьэнущ | дыпэщӏэгъуэлъхьэнущ | фыпэщӏэгъуэлъхьэнущ | пэщӏэгъуэлъхьэну(хэ)щ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнукъым | упэщӏэгъуэлъхьэнукъым | пэщӏэгъуэлъхьэнукъым | дыпэщӏэгъуэлъхьэнукъым | фыпэщӏэгъуэлъхьэнукъым | пэщӏэгъуэлъхьэну(хэ)къым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэрэ | упэщӏэгъуалъхьэрэ | пэщӏэгъуалъхьэрэ | дыпэщӏэгъуалъхьэрэ | фыпэщӏэгъуалъхьэрэ | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)рэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэркъэ | упэщӏэгъуалъхьэркъэ | пэщӏэгъуалъхьэркъэ | дыпэщӏэгъуалъхьэркъэ | фыпэщӏэгъуалъхьэркъэ | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)ркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэ(р)т | упэщӏэгъуалъхьэ(р)т | пэщӏэгъуалъхьэ(р)т | дыпэщӏэгъуалъхьэ(р)т | фыпэщӏэгъуалъхьэ(р)т | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэ(р)тэкъэ | упэщӏэгъуалъхьэ(р)тэкъэ | пэщӏэгъуалъхьэ(р)тэкъэ | дыпэщӏэгъуалъхьэ(р)тэкъэ | фыпэщӏэгъуалъхьэ(р)тэкъэ | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)(р)тэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьа | упэщӏэгъуэлъхьа | пэщӏэгъуэлъхьа | дыпэщӏэгъуэлъхьа | фыпэщӏэгъуэлъхьа | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьакъэ | упэщӏэгъуэлъхьакъэ | пэщӏэгъуэлъхьакъэ | дыпэщӏэгъуэлъхьакъэ | фыпэщӏэгъуэлъхьакъэ | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ)къэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьат | упэщӏэгъуэлъхьат | пэщӏэгъуэлъхьат | дыпэщӏэгъуэлъхьат | фыпэщӏэгъуэлъхьат | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьатэкъэ | упэщӏэгъуэлъхьатэкъэ | пэщӏэгъуэлъхьатэкъэ | дыпэщӏэгъуэлъхьатэкъэ | фыпэщӏэгъуэлъхьатэкъэ | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | упэщӏэгъуэлъхьэгъа | пэщӏэгъуэлъхьэгъа | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъакъэ | упэщӏэгъуэлъхьэгъакъэ | пэщӏэгъуэлъхьэгъакъэ | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъакъэ | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъакъэ | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ)къэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъат | упэщӏэгъуэлъхьэгъат | пэщӏэгъуэлъхьэгъат | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъат | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъат | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъатэкъэ | упэщӏэгъуэлъхьэгъатэкъэ | пэщӏэгъуэлъхьэгъатэкъэ | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъатэкъэ | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъатэкъэ | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэ | упэщӏэгъуалъхьэ | пэщӏэгъуалъхьэ | дыпэщӏэгъуалъхьэ | фыпэщӏэгъуалъхьэ | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэкъэ | упэщӏэгъуалъхьэкъэ | пэщӏэгъуалъхьэкъэ | дыпэщӏэгъуалъхьэкъэ | фыпэщӏэгъуалъхьэкъэ | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)къэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэт | упэщӏэгъуалъхьэт | пэщӏэгъуалъхьэт | дыпэщӏэгъуалъхьэт | фыпэщӏэгъуалъхьэт | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэтэкъэ | упэщӏэгъуалъхьэтэкъэ | пэщӏэгъуалъхьэтэкъэ | дыпэщӏэгъуалъхьэтэкъэ | фыпэщӏэгъуалъхьэтэкъэ | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)тэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэн | упэщӏэгъуэлъхьэн | пэщӏэгъуэлъхьэн | дыпэщӏэгъуэлъхьэн | фыпэщӏэгъуэлъхьэн | пэщӏэгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнкъэ | упэщӏэгъуэлъхьэнкъэ | пэщӏэгъуэлъхьэнкъэ | дыпэщӏэгъуэлъхьэнкъэ | фыпэщӏэгъуэлъхьэнкъэ | пэщӏэгъуэлъхьэн(хэ)къэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэну | упэщӏэгъуэлъхьэну | пэщӏэгъуэлъхьэну | дыпэщӏэгъуэлъхьэну | фыпэщӏэгъуэлъхьэну | пэщӏэгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнукъэ | упэщӏэгъуэлъхьэнукъэ | пэщӏэгъуэлъхьэнукъэ | дыпэщӏэгъуэлъхьэнукъэ | фыпэщӏэгъуэлъхьэнукъэ | пэщӏэгъуэлъхьэну(хэ)къэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэмэ | упэщӏэгъуалъхьэмэ | пэщӏэгъуалъхьэмэ | дыпэщӏэгъуалъхьэмэ | фыпэщӏэгъуалъхьэмэ | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)мэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуалъхьэмэ | упэщӏэмыгъуалъхьэмэ | пэщӏэмыгъуалъхьэмэ | дыпэщӏэмыгъуалъхьэмэ | фыпэщӏэмыгъуалъхьэмэ | пэщӏэмыгъуалъхьэ(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьамэ | упэщӏэгъуэлъхьамэ | пэщӏэгъуэлъхьамэ | дыпэщӏэгъуэлъхьамэ | фыпэщӏэгъуэлъхьамэ | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьамэ | упэщӏэмыгъуэлъхьамэ | пэщӏэмыгъуэлъхьамэ | дыпэщӏэмыгъуэлъхьамэ | фыпэщӏэмыгъуэлъхьамэ | мыгъуэлъхьа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъамэ | упэщӏэгъуэлъхьэгъамэ | пэщӏэгъуэлъхьэгъамэ | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъамэ | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъамэ | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъамэ | упэщӏэмыгъуэлъхьэгъамэ | пэщӏэмыгъуэлъхьэгъамэ | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъамэ | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъамэ | пэщӏэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнмэ | упэщӏэгъуэлъхьэнмэ | пэщӏэгъуэлъхьэнмэ | дыпэщӏэгъуэлъхьэнмэ | фыпэщӏэгъуэлъхьэнмэ | пэщӏэгъуэлъхьэн(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэнмэ | упэщӏэмыгъуэлъхьэнмэ | пэщӏэмыгъуэлъхьэнмэ | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэнмэ | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэнмэ | пэщӏэмыгъуэлъхьэн(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнумэ | упэщӏэгъуэлъхьэнумэ | пэщӏэгъуэлъхьэнумэ | дыпэщӏэгъуэлъхьэнумэ | фыпэщӏэгъуэлъхьэнумэ | пэщӏэгъуэлъхьэну(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэнумэ | упэщӏэмыгъуэлъхьэнумэ | пэщӏэмыгъуэлъхьэнумэ | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэнумэ | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэнумэ | пэщӏэмыгъуэлъхьэну(хэ)мэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэтэмэ | упэщӏэгъуалъхьэтэмэ | пэщӏэгъуалъхьэтэмэ | дыпэщӏэгъуалъхьэтэмэ | фыпэщӏэгъуалъхьэтэмэ | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)тэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуалъхьэтэмэ | упэщӏэмыгъуалъхьэтэмэ | пэщӏэмыгъуалъхьэтэмэ | дыпэщӏэмыгъуалъхьэтэмэ | фыпэщӏэмыгъуалъхьэтэмэ | пэщӏэмыгъуалъхьэ(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьатэмэ | упэщӏэгъуэлъхьатэмэ | пэщӏэгъуэлъхьатэмэ | дыпэщӏэгъуэлъхьатэмэ | фыпэщӏэгъуэлъхьатэмэ | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьатэмэ | упэщӏэмыгъуэлъхьатэмэ | пэщӏэмыгъуэлъхьатэмэ | дыпэщӏэмыгъуэлъхьатэмэ | фыпэщӏэмыгъуэлъхьатэмэ | пэщӏэмыгъуэлъхьа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъатэмэ | упэщӏэгъуэлъхьэгъатэмэ | пэщӏэгъуэлъхьэгъатэмэ | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъатэмэ | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъатэмэ | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъатэмэ | упэщӏэмыгъуэлъхьэгъатэмэ | пэщӏэмыгъуэлъхьэгъатэмэ | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъатэмэ | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъатэмэ | пэщӏэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнтэмэ | упэщӏэгъуэлъхьэнтэмэ | пэщӏэгъуэлъхьэнтэмэ | дыпэщӏэгъуэлъхьэнтэмэ | фыпэщӏэгъуэлъхьэнтэмэ | пэщӏэгъуэлъхьэн(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэнтэмэ | упэщӏэмыгъуэлъхьэнтэмэ | пэщӏэмыгъуэлъхьэнтэмэ | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэнтэмэ | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэнтэмэ | пэщӏэмыгъуэлъхьэн(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнутэмэ | упэщӏэгъуэлъхьэнутэмэ | пэщӏэгъуэлъхьэнутэмэ | дыпэщӏэгъуэлъхьэнутэмэ | фыпэщӏэгъуэлъхьэнутэмэ | пэщӏэгъуэлъхьэну(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэнутэмэ | упэщӏэмыгъуэлъхьэнутэмэ | пэщӏэмыгъуэлъхьэнутэмэ | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэнутэмэ | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэнутэмэ | пэщӏэмыгъуэлъхьэну(хэ)тэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнт | упэщӏэгъуэлъхьэнт | пэщӏэгъуэлъхьэнт | дыпэщӏэгъуэлъхьэнт | фыпэщӏэгъуэлъхьэнт | пэщӏэгъуэлъхьэн(хэ)т |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнтэкъым | упэщӏэгъуэлъхьэнтэкъым | пэщӏэгъуэлъхьэнтэкъым | дыпэщӏэгъуэлъхьэнтэкъым | фыпэщӏэгъуэлъхьэнтэкъым | пэщӏэгъуэлъхьэн(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнут | упэщӏэгъуэлъхьэнут | пэщӏэгъуэлъхьэнут | дыпэщӏэгъуэлъхьэнут | фыпэщӏэгъуэлъхьэнут | пэщӏэгъуэлъхьэну(хэ)т |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнутэкъым | упэщӏэгъуэлъхьэнутэкъым | пэщӏэгъуэлъхьэнутэкъым | дыпэщӏэгъуэлъхьэнутэкъым | фыпэщӏэгъуэлъхьэнутэкъым | пэщӏэгъуэлъхьэну(хэ)тэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэми | упэщӏэгъуалъхьэми | пэщӏэгъуалъхьэми | дыпэщӏэгъуалъхьэми | фыпэщӏэгъуалъхьэми | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)ми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуалъхьэми | упэщӏэмыгъуалъхьэми | пэщӏэмыгъуалъхьэми | дыпэщӏэмыгъуалъхьэми | фыпэщӏэмыгъуалъхьэми | пэщӏэмыгъуалъхьэ(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьами | упэщӏэгъуэлъхьами | пэщӏэгъуэлъхьами | дыпэщӏэгъуэлъхьами | фыпэщӏэгъуэлъхьами | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьами | упэщӏэмыгъуэлъхьами | пэщӏэмыгъуэлъхьами | дыпэщӏэмыгъуэлъхьами | фыпэщӏэмыгъуэлъхьами | пэщӏэмыгъуэлъхьа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъами | упэщӏэгъуэлъхьэгъами | пэщӏэгъуэлъхьэгъами | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъами | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъами | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъами | упэщӏэмыгъуэлъхьэгъами | пэщӏэмыгъуэлъхьэгъами | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъами | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъами | пэщӏэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнми | упэщӏэгъуэлъхьэнми | пэщӏэгъуэлъхьэнми | дыпэщӏэгъуэлъхьэнми | фыпэщӏэгъуэлъхьэнми | пэщӏэгъуэлъхьэн(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэнми | упэщӏэмыгъуэлъхьэнми | пэщӏэмыгъуэлъхьэнми | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэнми | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэнми | пэщӏэмыгъуэлъхьэн(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнуми | упэщӏэгъуэлъхьэнуми | пэщӏэгъуэлъхьэнуми | дыпэщӏэгъуэлъхьэнуми | фыпэщӏэгъуэлъхьэнуми | пэщӏэгъуэлъхьэну(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэнуми | упэщӏэмыгъуэлъхьэнуми | пэщӏэмыгъуэлъхьэнуми | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэнуми | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэнуми | пэщӏэмыгъуэлъхьэну(хэ)ми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуалъхьэтэми | упэщӏэгъуалъхьэтэми | пэщӏэгъуалъхьэтэми | дыпэщӏэгъуалъхьэтэми | фыпэщӏэгъуалъхьэтэми | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)тэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуалъхьэтэми | упэщӏэмыгъуалъхьэтэми | пэщӏэмыгъуалъхьэтэми | дыпэщӏэмыгъуалъхьэтэми | фыпэщӏэмыгъуалъхьэтэми | пэщӏэмыгъуалъхьэ(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьатэми | упэщӏэгъуэлъхьатэми | пэщӏэгъуэлъхьатэми | дыпэщӏэгъуэлъхьатэми | фыпэщӏэгъуэлъхьатэми | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьатэми | упэщӏэмыгъуэлъхьатэми | пэщӏэмыгъуэлъхьатэми | дыпэщӏэмыгъуэлъхьатэми | фыпэщӏэмыгъуэлъхьатэми | пэщӏэмыгъуэлъхьа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъатэми | упэщӏэгъуэлъхьэгъатэми | пэщӏэгъуэлъхьэгъатэми | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъатэми | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъатэми | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъатэми | упэщӏэмыгъуэлъхьэгъатэми | пэщӏэмыгъуэлъхьэгъатэми | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъатэми | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъатэми | пэщӏэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнтэми | упэщӏэгъуэлъхьэнтэми | пэщӏэгъуэлъхьэнтэми | дыпэщӏэгъуэлъхьэнтэми | фыпэщӏэгъуэлъхьэнтэми | пэщӏэгъуэлъхьэн(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэнтэми | упэщӏэмыгъуэлъхьэнтэми | пэщӏэмыгъуэлъхьэнтэми | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэнтэми | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэнтэми | пэщӏэмыгъуэлъхьэн(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьэнутэми | упэщӏэгъуэлъхьэнутэми | пэщӏэгъуэлъхьэнутэми | дыпэщӏэгъуэлъхьэнутэми | фыпэщӏэгъуэлъхьэнутэми | пэщӏэгъуэлъхьэну(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэнутэми | упэщӏэмыгъуэлъхьэнутэми | пэщӏэмыгъуэлъхьэнутэми | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэнутэми | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэнутэми | пэщӏэмыгъуэлъхьэну(хэ)тэми |
| гъэщӀэгъгъуэлъхьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьаи | упэщӏэгъуэлъхьаи | пэщӏэгъуэлъхьаи | дыпэщӏэгъуэлъхьаи | фыпэщӏэгъуэлъхьаи | пэщӏэгъуэлъхьаи |
| щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьакъыми | упэщӏэгъуэлъхьакъыми | пэщӏэгъуэлъхьакъыми | дыпэщӏэгъуэлъхьакъыми | фыпэщӏэгъуэлъхьакъыми | пэщӏэгъуэлъхьакъыми |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьащэрэт | упэщӏэгъуэлъхьащэрэт | пэщӏэгъуэлъхьащэрэт | дыпэщӏэгъуэлъхьащэрэт | фыпэщӏэгъуэлъхьащэрэт | пэщӏэгъуэлъхьащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэмыгъуэлъхьащэрэт | упэщӏэмыгъуэлъхьащэрэт | пэщӏэмыгъуэлъхьащэрэт | дыпэщӏэмыгъуэлъхьащэрэт | фыпэщӏэмыгъуэлъхьащэрэт | пэщӏэмыгъуэлъхьащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнщ | упэщӏэгъуэлъхьагъэнщ | пэщӏэгъуэлъхьагъэнщ | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнщ | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнщ | пэщӏэгъуэлъхьагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнкъым | упэщӏэгъуэлъхьагъэнкъым | пэщӏэгъуэлъхьагъэнкъым | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнкъым | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнкъым | пэщӏэгъуэлъхьагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнт | упэщӏэгъуэлъхьагъэнт | пэщӏэгъуэлъхьагъэнт | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнт | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнт | пэщӏэгъуэлъхьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнтэкъым | упэщӏэгъуэлъхьагъэнтэкъым | пэщӏэгъуэлъхьагъэнтэкъым | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнтэкъым | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнтэкъым | пэщӏэгъуэлъхьагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэн | упэщӏэгъуэлъхьагъэн | пэщӏэгъуэлъхьагъэн | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэн | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэн | пэщӏэгъуэлъхьагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнкъэ | упэщӏэгъуэлъхьагъэнкъэ | пэщӏэгъуэлъхьагъэнкъэ | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнкъэ | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнкъэ | пэщӏэгъуэлъхьагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнт | упэщӏэгъуэлъхьагъэнт | пэщӏэгъуэлъхьагъэнт | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнт | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнт | пэщӏэгъуэлъхьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнтэкъэ | упэщӏэгъуэлъхьагъэнтэкъэ | пэщӏэгъуэлъхьагъэнтэкъэ | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнтэкъэ | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнтэкъэ | пэщӏэгъуэлъхьагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнущ | упэщӏэгъуэлъхьагъэнущ | пэщӏэгъуэлъхьагъэнущ | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнущ | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнущ | пэщӏэгъуэлъхьагъэнущ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнукъым | упэщӏэгъуэлъхьагъэнукъым | пэщӏэгъуэлъхьагъэнукъым | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнукъым | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнукъым | пэщӏэгъуэлъхьагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнут | упэщӏэгъуэлъхьагъэнут | пэщӏэгъуэлъхьагъэнут | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнут | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнут | пэщӏэгъуэлъхьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнутэкъым | упэщӏэгъуэлъхьагъэнутэкъым | пэщӏэгъуэлъхьагъэнутэкъым | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнутэкъым | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнутэкъым | пэщӏэгъуэлъхьагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэну | упэщӏэгъуэлъхьагъэну | пэщӏэгъуэлъхьагъэну | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэну | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэну | пэщӏэгъуэлъхьагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнукъэ | упэщӏэгъуэлъхьагъэнукъэ | пэщӏэгъуэлъхьагъэнукъэ | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнукъэ | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнукъэ | пэщӏэгъуэлъхьагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнут | упэщӏэгъуэлъхьагъэнут | пэщӏэгъуэлъхьагъэнут | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнут | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнут | пэщӏэгъуэлъхьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыпэщӏэгъуэлъхьагъэнутэкъэ | упэщӏэгъуэлъхьагъэнутэкъэ | пэщӏэгъуэлъхьагъэнутэкъэ | дыпэщӏэгъуэлъхьагъэнутэкъэ | фыпэщӏэгъуэлъхьагъэнутэкъэ | пэщӏэгъуэлъхьагъэнутэкъэ |
| Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыпэщӏэгъуалъхьэ | упэщӏэгъуалъхьэ | пэщӏэгъуалъхьэ | дыпэщӏэгъуалъхьэ | фыпэщӏэгъуалъхьэ | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыпэщӏэмыгъуалъхьэ | упэщӏэмыгъуалъхьэ | пэщӏэмыгъуалъхьэ | дыпэщӏэмыгъуалъхьэ | фыпэщӏэмыгъуалъхьэ | пэщӏэмыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыпэщӏэгъуэлъхьа | упэщӏэгъуэлъхьа | пэщӏэгъуэлъхьа | дыпэщӏэгъуэлъхьа | фыпэщӏэгъуэлъхьа | пэщӏэгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыпэщӏэмыгъуэлъхьа | упэщӏэмыгъуэлъхьа | пэщӏэмыгъуэлъхьа | дыпэщӏэмыгъуэлъхьа | фыпэщӏэмыгъуэлъхьа | пэщӏэмыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | упэщӏэгъуэлъхьэгъа | пэщӏэгъуэлъхьэгъа | дыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | фыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | пэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | упэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | пэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | пэщӏэмыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыпэщӏэгъуэлъхьэн | упэщӏэгъуэлъхьэн | пэщӏэгъуэлъхьэн | дыпэщӏэгъуэлъхьэн | фыпэщӏэгъуэлъхьэн | пэщӏэгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | упэщӏэмыгъуэлъхьэн | пэщӏэмыгъуэлъхьэн | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | пэщӏэмыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыпэщӏэгъуэлъхьэну | упэщӏэгъуэлъхьэну | пэщӏэгъуэлъхьэну | дыпэщӏэгъуэлъхьэну | фыпэщӏэгъуэлъхьэну | пэщӏэгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | упэщӏэмыгъуэлъхьэну | пэщӏэмыгъуэлъхьэну | дыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | фыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | пэщӏэмыгъуэлъхьэну(хэ) |
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыпэщӏэгъуалъхьэ | узэрыпэщӏэгъуалъхьэ | зэрыпэщӏэгъуалъхьэ | дызэрыпэщӏэгъуалъхьэ | фызэрыпэщӏэгъуалъхьэ | зэрыпэщӏэгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыпэщӏэмыгъуалъхьэ | узэрыпэщӏэмыгъуалъхьэ | зэрыпэщӏэмыгъуалъхьэ | дызэрыпэщӏэмыгъуалъхьэ | фызэрыпэщӏэмыгъуалъхьэ | зэрыпэщӏэмыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыпэщӏэгъуэлъхьа | узэрыпэщӏэгъуэлъхьа | зэрыпэщӏэгъуэлъхьа | дызэрыпэщӏэгъуэлъхьа | фызэрыпэщӏэгъуэлъхьа | зэрыпэщӏэгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыпэщӏэмыгъуэлъхьа | узэрыпэщӏэмыгъуэлъхьа | зэрыпэщӏэмыгъуэлъхьа | дызэрыпэщӏэмыгъуэлъхьа | фызэрыпэщӏэмыгъуэлъхьа | зэрыпэщӏэмыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | узэрыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | зэрыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | дызэрыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | фызэрыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | зэрыпэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | узэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | зэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | дызэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | фызэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | зэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыпэщӏэгъуэлъхьэн | узэрыпэщӏэгъуэлъхьэн | зэрыпэщӏэгъуэлъхьэн | дызэрыпэщӏэгъуэлъхьэн | фызэрыпэщӏэгъуэлъхьэн | зэрыпэщӏэгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | узэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | зэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | дызэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | фызэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | зэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыпэщӏэгъуэлъхьэну | узэрыпэщӏэгъуэлъхьэну | зэрыпэщӏэгъуэлъхьэну | дызэрыпэщӏэгъуэлъхьэну | фызэрыпэщӏэгъуэлъхьэну | зэрыпэщӏэгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | узэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | зэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | дызэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | фызэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | зэрыпэщӏэмыгъуэлъхьэну(хэ) |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыпэщӏэгъуалъхьэ | ущыпэщӏэгъуалъхьэ | щыпэщӏэгъуалъхьэ | дыщыпэщӏэгъуалъхьэ | фыщыпэщӏэгъуалъхьэ | щыпэщӏэгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыпэщӏэмыгъуалъхьэ | ущыпэщӏэмыгъуалъхьэ | щыпэщӏэмыгъуалъхьэ | дыщыпэщӏэмыгъуалъхьэ | фыщыпэщӏэмыгъуалъхьэ | щыпэщӏэмыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыпэщӏэгъуэлъхьа | ущыпэщӏэгъуэлъхьа | щыпэщӏэгъуэлъхьа | дыщыпэщӏэгъуэлъхьа | фыщыпэщӏэгъуэлъхьа | щыпэщӏэгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыпэщӏэмыгъуэлъхьа | ущыпэщӏэмыгъуэлъхьа | щыпэщӏэмыгъуэлъхьа | дыщыпэщӏэмыгъуэлъхьа | фыщыпэщӏэмыгъуэлъхьа | щыпэщӏэмыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | ущыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | щыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | дыщыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | фыщыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | щыпэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | ущыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | щыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | дыщыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | фыщыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | щыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыпэщӏэгъуэлъхьэн | ущыпэщӏэгъуэлъхьэн | щыпэщӏэгъуэлъхьэн | дыщыпэщӏэгъуэлъхьэн | фыщыпэщӏэгъуэлъхьэн | щыпэщӏэгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | ущыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | щыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | дыщыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | фыщыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | щыпэщӏэмыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыпэщӏэгъуэлъхьэну | ущыпэщӏэгъуэлъхьэну | щыпэщӏэгъуэлъхьэну | дыщыпэщӏэгъуэлъхьэну | фыщыпэщӏэгъуэлъхьэну | щыпэщӏэгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | ущыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | щыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | дыщыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | фыщыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | щыпэщӏэмыгъуэлъхьэну(хэ) |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыдзыпэщӏэгъуалъхьэ | удзыпэщӏэгъуалъхьэ | дзыпэщӏэгъуалъхьэ | дыдзыпэщӏэгъуалъхьэ | фыдзыпэщӏэгъуалъхьэ | дзыпэщӏэгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыдзыпэщӏэмыгъуалъхьэ | удзыпэщӏэмыгъуалъхьэ | дзыпэщӏэмыгъуалъхьэ | дыдзыпэщӏэмыгъуалъхьэ | фыдзыпэщӏэмыгъуалъхьэ | дзыпэщӏэмыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыдзыпэщӏэгъуэлъхьа | удзыпэщӏэгъуэлъхьа | дзыпэщӏэгъуэлъхьа | дыдзыпэщӏэгъуэлъхьа | фыдзыпэщӏэгъуэлъхьа | дзыпэщӏэгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыдзыпэщӏэмыгъуэлъхьа | удзыпэщӏэмыгъуэлъхьа | дзыпэщӏэмыгъуэлъхьа | дыдзыпэщӏэмыгъуэлъхьа | фыдзыпэщӏэмыгъуэлъхьа | дзыпэщӏэмыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыдзыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | удзыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | дзыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | дыдзыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | фыдзыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | дзыпэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыдзыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | удзыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | дзыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | дыдзыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | фыдзыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | дзыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыдзыпэщӏэгъуэлъхьэн | удзыпэщӏэгъуэлъхьэн | дзыпэщӏэгъуэлъхьэн | дыдзыпэщӏэгъуэлъхьэн | фыдзыпэщӏэгъуэлъхьэн | дзыпэщӏэгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыдзыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | удзыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | дзыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | дыдзыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | фыдзыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | дзыпэщӏэмыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыдзыпэщӏэгъуэлъхьэну | удзыпэщӏэгъуэлъхьэну | дзыпэщӏэгъуэлъхьэну | дыдзыпэщӏэгъуэлъхьэну | фыдзыпэщӏэгъуэлъхьэну | дзыпэщӏэгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыдзыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | удзыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | дзыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | дыдзыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | фыдзыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | дзыпэщӏэмыгъуэлъхьэну(хэ) |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыпэщӏэгъуалъхьэ | ущӀыпэщӏэгъуалъхьэ | щӀыпэщӏэгъуалъхьэ | дыщӀыпэщӏэгъуалъхьэ | фыщӀыпэщӏэгъуалъхьэ | щӀыпэщӏэгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыпэщӏэмыгъуалъхьэ | ущӀыпэщӏэмыгъуалъхьэ | щӀыпэщӏэмыгъуалъхьэ | дыщӀыпэщӏэмыгъуалъхьэ | фыщӀыпэщӏэмыгъуалъхьэ | щӀыпэщӏэмыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыпэщӏэгъуэлъхьа | ущӀыпэщӏэгъуэлъхьа | щӀыпэщӏэгъуэлъхьа | дыщӀыпэщӏэгъуэлъхьа | фыщӀыпэщӏэгъуэлъхьа | щӀыпэщӏэгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыпэщӏэмыгъуэлъхьа | ущӀыпэщӏэмыгъуэлъхьа | щӀыпэщӏэмыгъуэлъхьа | дыщӀыпэщӏэмыгъуэлъхьа | фыщӀыпэщӏэмыгъуэлъхьа | щӀыпэщӏэмыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | ущӀыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | щӀыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | дыщӀыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | фыщӀыпэщӏэгъуэлъхьэгъа | щӀыпэщӏэгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | ущӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | щӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | дыщӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | фыщӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа | щӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыпэщӏэгъуэлъхьэн | ущӀыпэщӏэгъуэлъхьэн | щӀыпэщӏэгъуэлъхьэн | дыщӀыпэщӏэгъуэлъхьэн | фыщӀыпэщӏэгъуэлъхьэн | щӀыпэщӏэгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | ущӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | щӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | дыщӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | фыщӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэн | щӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыпэщӏэгъуэлъхьэну | ущӀыпэщӏэгъуэлъхьэну | щӀыпэщӏэгъуэлъхьэну | дыщӀыпэщӏэгъуэлъхьэну | фыщӀыпэщӏэгъуэлъхьэну | щӀыпэщӏэгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | ущӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | щӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | дыщӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | фыщӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэну | щӀыпэщӏэмыгъуэлъхьэну(хэ) |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыпэщӏэгъуалъхьэу | упэщӏэгъуалъхьэу | пэщӏэгъуалъхьэу | дыпэщӏэгъуалъхьэу | фыпэщӏэгъуалъхьэу | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)у |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыпэщӏэмыгъуалъхьэу | упэщӏэмыгъуалъхьэу | пэщӏэмыгъуалъхьэу | дыпэщӏэмыгъуалъхьэу | фыпэщӏэмыгъуалъхьэу | пэщӏэмыгъуалъхьэ(хэ)у |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыпэщӏэгъуэлъхьауэ | упэщӏэгъуэлъхьауэ | пэщӏэгъуэлъхьауэ | дыпэщӏэгъуэлъхьауэ | фыпэщӏэгъуэлъхьауэ | пэщӏэгъуэлъхьауэ / пэщӏэгъуэлъхьа(хэ)у |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыпэщӏэмыгъуэлъхьауэ | упэщӏэмыгъуэлъхьауэ | пэщӏэмыгъуэлъхьауэ | дыпэщӏэмыгъуэлъхьауэ | фыпэщӏэмыгъуэлъхьауэ | пэщӏэмыгъуэлъхьауэ(хэ) / пэщӏэмыгъуэлъхьа(хэ)у |
| урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыпэщӏэгъуалъхьэурэ | упэщӏэгъуалъхьэурэ | пэщӏэгъуалъхьэурэ | дыпэщӏэгъуалъхьэурэ | фыпэщӏэгъуалъхьэурэ | пэщӏэгъуалъхьэ(хэ)урэ |
| урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыпэщӏэмыгъуалъхьэурэ | упэщӏэмыгъуалъхьэурэ | пэщӏэмыгъуалъхьэурэ | дыпэщӏэмыгъуалъхьэурэ | фыпэщӏэмыгъуалъхьэурэ | пэщӏэмыгъуалъхьэ(хэ)урэ |
| -э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [гъуалъхь]э | [гъуалъхь]эр | -- | [гъуалъхь]эхэр |
| Эргативнэ: | [гъуалъхь]э | [гъуалъхь]эм | -- | [гъуалъхь]эхэм |
| Послеложнэ: | [гъуалъхь]экӀэ | [гъуалъхь]эмкӀэ | [гъуалъхь]эхэкӀэ | [гъуалъхь]эхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [гъуалъхь]эуэ | [гъуалъхь]эрауэ | [гъуалъхь]эхэу | [гъуалъхь]эхэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [гъуэлъхь]а | [гъуэлъхь]ар | -- | [гъуэлъхь]ахэр |
| Эргативнэ: | [гъуэлъхь]а | [гъуэлъхь]ам | -- | [гъуэлъхь]ахэм |
| Послеложнэ: | [гъуэлъхь]акӀэ | [гъуэлъхь]амкӀэ | [гъуэлъхь]ахэкӀэ | [гъуэлъхь]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [гъуэлъхь]ауэ | [гъуэлъхь]арауэ | [гъуэлъхь]ахэу | [гъуэлъхь]ахэрауэ |
| -эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [гъуэлъхь]эн | [гъуэлъхь]эныр | -- | [гъуэлъхь]энхэр |
| Эргативнэ: | [гъуэлъхь]эн | [гъуэлъхь]эным | -- | [гъуэлъхь]энхэм |
| Послеложнэ: | [гъуэлъхь]энкӀэ | [гъуэлъхь]энымкӀэ | [гъуэлъхь]энхэкӀэ | [гъуэлъхь]энхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [гъуэлъхь]эну | [гъуэлъхь]энырауэ | [гъуэлъхь]энхэу | [гъуэлъхь]энхэрауэ |
| -эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [гъуэлъхь]эну | [гъуэлъхь]энур | -- | [гъуэлъхь]энухэр |
| Эргативнэ: | [гъуэлъхь]эну | [гъуэлъхь]энум | -- | [гъуэлъхь]энухэм |
| Послеложнэ: | [гъуэлъхь]энукӀэ | [гъуэлъхь]энумкӀэ | [гъуэлъхь]энухэкӀэ | [гъуэлъхь]энухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [гъуэлъхь]энууэ | [гъуэлъхь]энурауэ | [гъуэлъхь]энухэу | [гъуэлъхь]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэрым и пэкӀэ гъуэлъын, и лъабжьэм зыщӀэгъэукӀуриен.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- пэщӏэгъуэлъхьэн: lie down, stretch out in from of sb or sth
УРЫСЫБЗЭ
- пэщӏэгъуэлъхьэн: лечь, разлечься перед кем-чем-л.
БИБЛИОГРАФИЕ