хъарбыз

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

< тыркубзэ: karpuz < персыбзэ: خربزه = нащэшхуэ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [χɐr'bǝz]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[хъарбыз]

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	хъарбыз	хъарбызыр	--	хъарбызхэр
Эргативнэ:	хъарбыз	хъарбызым	--	хъарбызхэм
Послеложнэ:	хъарбызкӀэ	хъарбызымкӀэ	хъарбызхэкӀэ	хъарбызхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	хъарбызу	хъарбызырауэ	хъарбызхэу	хъарбызхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

ЩӀыпӀэ хуабэхэм щагъэкӀ, зи пкъыр щӀым щылъу жэ хадэхэкӀ лӀэужьыгъуэ (Citrulus vulgaris Scurad).

ЩАПХЪЭХЭР

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 19
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Нанэ, мэ хъарбыз.	Бабушка, возьми арбуз.	Grandmother, have a watermelon.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

Хъарбыз упщӀэтэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

хъарбыз: watermelon
Хъарбыз упщӀэтэн: cut up a watermelon

УРЫСЫБЗЭ

хъарбыз: арбуз обыкновенный
Хъарбыз упщӀэтэн: нарезать арбуз

псалъафэ зэпыщӀахэр

ХъарбызитӀ зы ӀэкӀэ Ӏыгъын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: try to kill two birds with a single stone
     Урысыбзэ: погнаться за двумя зайцами.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

хъарбыз къуэпс[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: Хъарбыз жэпкъым къыдэжа, хъарбызыр зыпищӀэ бынжэ, къуэпс.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a watermelon stem
        Хъарбыз къуэпсыр мэгъуж: the watermelon stem is drying out
        Хъарбыз къуэпс цӀынэ: a green watermelon stem
     Урысыбзэ: арбузная плетень
        Хъарбыз къуэпсыр мэгъуж. арбузная плетень сохнет.
        Хъарбыз къуэпс цӀынэ. зеленая арбузная плетень
  Псалъэ зэпхахэр:
     Хъарбыз къуэпс цӀынэ.
     Хъарбыз къуэпс цӀынэ.
  Щапхъэхэр:

хъарбыз фэгу[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: Хъарбызыфэм къыхэщӀыкӀа, сабий зэрагъэджэгу гу цӀыкӀу.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a child’s toy cart from watermelon rind
        ЩӀалэ цӀыкӀум хъарбыз фэгу кърешэкӀ:  The boy is pulling a toy cart from watermelon rind.
     Урысыбзэ: детская игрушечная арба из арбузной корки
        ЩӀалэ цӀыкӀум хъарбыз фэгу кърешэкӀ: Мальчик тащит игрушечную арбу из арбузной корки.
  Псалъэ зэпхахэр:
     ЩӀалэ цӀыкӀум хъарбыз фэгу кърешэкӀ.
  Щапхъэхэр:

хъарбыз фо[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: Хъарбызыпсым къыщӀагъэвыкӀ ӀэфӀыкӀэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: watermelon jam
        Хъарбыз фо шхын: eat watermelon jam
     Урысыбзэ: арбузное варенье
        Хъарбыз фо шхын: есть арбузное варенье
  Псалъэ зэпхахэр:
     Хъарбыз фо шхын.
  Щапхъэхэр:

хъарбыз хадэ[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: Хъарбыз щагъэкӀ хьэсэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: watermelon patch
        Хъэрбыз хадэр пщӀэн: weed a watermelon patch
     Урысыбзэ: арбузная бахча
        Хъэрбыз хадэр пщӀэн: полоть арбузную бахчу
  Псалъэ зэпхахэр:
     Хъэрбыз хадэр пщӀэн.
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын