хьэдэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

хьэдэ
хьэдэ

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA ['ħɐdɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[хьэд] + -э

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	хьэдэ	хьэдэр	--	хьэдэхэр
Эргативнэ:	хьэдэ	хьэдэм	--	хьэдэхэм
Послеложнэ:	хьэдэкӀэ	хьэдэмкӀэ	хьэдэхэкӀэ	хьэдэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	хьэдэу	хьэдэрауэ	хьэдэхэу	хьэдэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

ЛӀа, зи псэр хэкӀа.

ЩАПХЪЭХЭР

Хьэдэр зейр кхъаблэпэщ. Псалъэжьхэр

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

хьэдэ: corpse, cadaver, dead body

УРЫСЫБЗЭ

хьэдэ: покойник, мертвец; труп

псалъафэ зэпыщӀахэр

Хьэдэ гурышэ[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: tragically deceased person
     Урысыбзэ: трагически погибший человек.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Хьэдэ дэхын (ихын)[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: bury a relative or loved one
     Урысыбзэ: похоронить родного, близкого человека.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Хьэдэ ириха нэхъей[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: sad, sorrowful
     Урысыбзэ: грустный, печальный.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Хьэдэ къуаншэ[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a person who died alone (literally: a twisted corpse).
     Урысыбзэ: человек, умерший в одиночестве (букв. скрюченный труп).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Хьэдэ хъурей[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: like a dead man (about a person who is fast asleep)
     Урысыбзэ: как труп (о крепко спящем человеке).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Хьэдэр гъеин[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: hesitate or delay with sth
     Урысыбзэ: медлить с чем-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Хьэдэр зыгъеин[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: damned
     Урысыбзэ: проклятый.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Хьэдэр зэгъэзэхуэжын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: straighten the body of a person who has just died.
     Урысыбзэ: выпрямить тело только что умершего человека.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Хьэдэр зэгъэпщэжын[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: straighten the body of a person who has just died.
     Урысыбзэ: выпрямить тело только что умершего человека.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Темыржан и щӀакӀуэ фӀыцӀэр зыщех, лӀыжьым и хьэдэр абы трелъхьэри зэрегъэпщэж. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

хьэдэ къупщхьэ[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: Хьэдэм и къупщхьэхэр, къупщхьэ зэрыблэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a dead person’s skeleton
     Урысыбзэ: скелет мертвеца
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     А хущхъуэм щыщ хьэдэ къупщхьэу узыхуэзэм теуди псори къэхъужынущ. Адыгэ таурыхъхэр, сборник

хьэдэ мыф[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: ЗэмыкӀуэкӀын папщӀэ ягъэгъуа цӀыху хьэдэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: mummy
     Урысыбзэ: мумия
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

хьэдэ пхъэбгъу[зэгъэзэхуэжын]

  Мыхьэнэ: Хьэдэр щагъэпскӀкӀэ зытелъ пхъэбгъу хьэкхъуафэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: deathbed, the bed on which the deceased is washed
     Урысыбзэ: одр, ложе, на которой обмывают покойника
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын