шуун

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [ʂu:'wǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[шуу] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ[зэгъэзэхуэжын]

Глагол лъэмыӏэс "шуун"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	шуун
щымыӀэныгъэ:	мышуун

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сышуун	ушуун	шуун	дышуун	фышуун	шуун(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сымышуун	умышуун	мышуун	дымышуун	фымышуун	мышуун(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	шу!	фышу!
щымыӀэныгъэ:	умышу!	фымышу!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	срешу	урешу	ирешу	дрешу	фрешу	ирешу
щымыӀэныгъэ:	сремышу	уремышу	иремышу	дремышу	фремышу	иремышу

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сошу(р)	уошу(р)	мэшу(р)	дошу(р)	фошу(р)	мэшу(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сышуркъым	ушуркъым	шуркъым	дышуркъым	фышуркъым	шу(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сышурт	ушурт	шурт	дышурт	фышурт	шурт / шухэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышуртэкъым	ушуртэкъым	шуртэкъым	дышуртэкъым	фышуртэкъым	шуртэкъым / шухэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышууащ	ушууащ	шууащ	дышууащ	фышууащ	шууа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сышууакъым	ушууакъым	шууакъым	дышууакъым	фышууакъым	шууа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сышууат	ушууат	шууат	дышууат	фышууат	шууа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышууатэкъым	ушууатэкъым	шууатэкъым	дышууатэкъым	фышууатэкъым	шууа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сышуугъащ	ушуугъащ	шуугъащ	дышуугъащ	фышуугъащ	шуугъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сышуугъакъым	ушуугъакъым	шуугъакъым	дышуугъакъым	фышуугъакъым	шуугъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышуугъат	ушуугъат	шуугъат	дышуугъат	фышуугъат	шуугъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сышуугъатэкъым	ушуугъатэкъым	шуугъатэкъым	дышуугъатэкъым	фышуугъатэкъым	шуугъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сышущ	ушущ	шущ	дышущ	фышущ	шу(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сышукъым	ушукъым	шукъым	дышукъым	фышукъым	шу(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сышут	ушут	шут	дышут	фышут	шу(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сышутэкъым	ушутэкъым	шутэкъым	дышутэкъым	фышутэкъым	шу(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышуунщ	ушуунщ	шуунщ	дышуунщ	фышуунщ	шуун(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышуункъым	ушуункъым	шуункъым	дышуункъым	фышуункъым	шуун(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышууншу	ушууншу	шууншу	дышууншу	фышууншу	шууну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышуунукъым	ушуунукъым	шуунукъым	дышуунукъым	фышуунукъым	шууну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышурэ	ушурэ	шурэ	дышурэ	фышурэ	шу(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сышуркъэ	ушуркъэ	шуркъэ	дышуркъэ	фышуркъэ	шуркъэ / шухэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сышурт	ушурт	шурт	дышурт	фышурт	шурт / шухэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышуртэкъэ	ушуртэкъэ	шуртэкъэ	дышуртэкъэ	фышуртэкъэ	шуртэкъэ / шухэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышууа	ушууа	шууа	дышууа	фышууа	шууа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сышууакъэ	ушууакъэ	шууакъэ	дышууакъэ	фышууакъэ	шууа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сышууат	ушууат	шууат	дышууат	фышууат	шууа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышууатэкъэ	ушууатэкъэ	шууатэкъэ	дышууатэкъэ	фышууатэкъэ	шууа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сышуугъа	ушуугъа	шуугъа	дышуугъа	фышуугъа	шуугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сышуугъакъэ	ушуугъакъэ	шуугъакъэ	дышуугъакъэ	фышуугъакъэ	шуугъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышуугъат	ушуугъат	шуугъат	дышуугъат	фышуугъат	шуугъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышуугъатэкъэ	ушуугъатэкъэ	шуугъатэкъэ	дышуугъатэкъэ	фышуугъатэкъэ	шуугъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сышу	ушу	шу	дышу	фышу	шу(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сышукъэ	ушукъэ	шукъэ	дышукъэ	фышукъэ	шу(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сышут	ушут	шут	дышут	фышут	шу(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сышутэкъэ	ушутэкъэ	шутэкъэ	дышутэкъэ	фышутэкъэ	шу(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышуун	ушуун	шуун	дышуун	фышуун	шуун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышуункъэ	ушуункъэ	шуункъэ	дышуункъэ	фышуункъэ	шуун(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышууну	ушууну	шууну	дышууну	фышууну	шууну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышуунукъэ	ушуунукъэ	шуунукъэ	дышуунукъэ	фышуунукъэ	шууну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышумэ	ушумэ	шумэ	дышумэ	фышумэ	шу(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышумэ	умышумэ	мышумэ	дымышумэ	фымышумэ	мышу(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышууамэ	ушууамэ	шууамэ	дышууамэ	фышууамэ	шууа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышууамэ	умышууамэ	мышууамэ	дымышууамэ	фымышууамэ	мышууа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сышуугъамэ	ушуугъамэ	шуугъамэ	дышуугъамэ	фышуугъамэ	шуугъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышуугъамэ	умышуугъамэ	мышуугъамэ	дымышуугъамэ	фымышуугъамэ	мышуугъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышуунмэ	ушуунмэ	шуунмэ	дышуунмэ	фышуунмэ	шуун(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышуунмэ	умышуунмэ	мышуунмэ	дымышуунмэ	фымышуунмэ	мышуун(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышуунумэ	ушуунумэ	шуунумэ	дышуунумэ	фышуунумэ	шууну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышуунумэ	умышуунумэ	мышуунумэ	дымышуунумэ	фымышуунумэ	мышууну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышутэмэ	ушутэмэ	шутэмэ	дышутэмэ	фышутэмэ	шу(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышутэмэ	умышутэмэ	мышутэмэ	дымышутэмэ	фымышутэмэ	мышу(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышууатэмэ	ушууатэмэ	шууатэмэ	дышууатэмэ	фышууатэмэ	шууа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышууатэмэ	умышууатэмэ	мышууатэмэ	дымышууатэмэ	фымышууатэмэ	мышууа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сышуугъатэмэ	ушуугъатэмэ	шуугъатэмэ	дышуугъатэмэ	фышуугъатэмэ	шуугъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышуугъатэмэ	умышуугъатэмэ	мышуугъатэмэ	дымышуугъатэмэ	фымышуугъатэмэ	мышуугъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышуунтэмэ	ушуунтэмэ	шуунтэмэ	дышуунтэмэ	фышуунтэмэ	шуун(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышуунтэмэ	умышуунтэмэ	мышуунтэмэ	дымышуунтэмэ	фымышуунтэмэ	мышуун(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышуунутэмэ	ушуунутэмэ	шуунутэмэ	дышуунутэмэ	фышуунутэмэ	шууну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышуунутэмэ	умышуунутэмэ	мышуунутэмэ	дымышуунутэмэ	фымышуунутэмэ	мышууну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышуунт	ушуунт	шуунт	дышуунт	фышуунт	шуун(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышуунтэкъым	ушуунтэкъым	шуунтэкъым	дышуунтэкъым	фышуунтэкъым	шуун(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышуунут	ушуунут	шуунут	дышуунут	фышуунут	шууну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышуунутэкъым	ушуунутэкъым	шуунутэкъым	дышуунутэкъым	фышуунутэкъым	шууну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышуми	ушуми	шуми	дышуми	фышуми	шу(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышуми	умышуми	мышуми	дымышуми	фымышуми	мышу(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышууами	ушууами	шууами	дышууами	фышууами	шууа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышууами	умышууами	мышууами	дымышууами	фымышууами	мышууа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сышуугъами	ушуугъами	шуугъами	дышуугъами	фышуугъами	шуугъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышуугъами	умышуугъами	мышуугъами	дымышуугъами	фымышуугъами	мышуугъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышуунми	ушуунми	шуунми	дышуунми	фышуунми	шуун(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышуунми	умышуунми	мышуунми	дымышуунми	фымышуунми	мышуун(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышуунуми	ушуунуми	шуунуми	дышуунуми	фышуунуми	шууну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышуунуми	умышуунуми	мышуунуми	дымышуунуми	фымышуунуми	мышууну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышутэми	ушутэми	шутэми	дышутэми	фышутэми	шу(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышутэми	умышутэми	мышутэми	дымышутэми	фымышутэми	мышу(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышууатэми	ушууатэми	шууатэми	дышууатэми	фышууатэми	шууа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышууатэми	умышууатэми	мышууатэми	дымышууатэми	фымышууатэми	мышууа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сышуугъатэми	ушуугъатэми	шуугъатэми	дышуугъатэми	фышуугъатэми	шуугъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышуугъатэми	умышуугъатэми	мышуугъатэми	дымышуугъатэми	фымышуугъатэми	мышуугъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышуунтэми	ушуунтэми	шуунтэми	дышуунтэми	фышуунтэми	шуун(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышуунтэми	умышуунтэми	мышуунтэми	дымышуунтэми	фымышуунтэми	мышуун(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышуунутэми	ушуунутэми	шуунутэми	дышуунутэми	фышуунутэми	шууну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышуунутэми	умышуунутэми	мышуунутэми	дымышуунутэми	фымышуунутэми	мышууну(хэ)тэми

гъэщӀэгъшууныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сышууаи	ушууаи	шууаи	дышууаи	фышууаи	шууаи
щымыӀэныгъэ:	сымышууаи	умышууаи	мышууаи	дымышууаи	фымышууаи	мышууаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сышууащэрэт	ушууащэрэт	шууащэрэт	дышууащэрэт	фышууащэрэт	шууащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сымышууащэрэт	умышууащэрэт	мышууащэрэт	дымышууащэрэт	фымышууащэрэт	мышууащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сышууагъэнщ	ушууагъэнщ	шууагъэнщ	дышууагъэнщ	фышууагъэнщ	шууагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сышууагъэнкъым	ушууагъэнкъым	шууагъэнкъым	дышууагъэнкъым	фышууагъэнкъым	шууагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сышууагъэнт	ушууагъэнт	шууагъэнт	дышууагъэнт	фышууагъэнт	шууагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сышууагъэнтэкъым	ушууагъэнтэкъым	шууагъэнтэкъым	дышууагъэнтэкъым	фышууагъэнтэкъым	шууагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сышууагъэн	ушууагъэн	шууагъэн	дышууагъэн	фышууагъэн	шууагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сышууагъэнкъэ	ушууагъэнкъэ	шууагъэнкъэ	дышууагъэнкъэ	фышууагъэнкъэ	шууагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сышууагъэнт	ушууагъэнт	шууагъэнт	дышууагъэнт	фышууагъэнт	шууагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сышууагъэнтэкъэ	ушууагъэнтэкъэ	шууагъэнтэкъэ	дышууагъэнтэкъэ	фышууагъэнтэкъэ	шууагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сышууагъэншу	ушууагъэншу	шууагъэншу	дышууагъэншу	фышууагъэншу	шууагъэншу
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сышууагъэнукъым	ушууагъэнукъым	шууагъэнукъым	дышууагъэнукъым	фышууагъэнукъым	шууагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сышууагъэнут	ушууагъэнут	шууагъэнут	дышууагъэнут	фышууагъэнут	шууагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сышууагъэнутэкъым	ушууагъэнутэкъым	шууагъэнутэкъым	дышууагъэнутэкъым	фышууагъэнутэкъым	шууагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сышууагъэну	ушууагъэну	шууагъэну	дышууагъэну	фышууагъэну	шууагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сышууагъэнукъэ	ушууагъэнукъэ	шууагъэнукъэ	дышууагъэнукъэ	фышууагъэнукъэ	шууагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сышууагъэнут	ушууагъэнут	шууагъэнут	дышууагъэнут	фышууагъэнут	шууагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сышууагъэнутэкъэ	ушууагъэнутэкъэ	шууагъэнутэкъэ	дышууагъэнутэкъэ	фышууагъэнутэкъэ	шууагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сышу	ушу	шу	дышу	фышу	шу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымышу	умышу	мышу	дымышу	фымышу	мышу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сышууа	ушууа	шууа	дышууа	фышууа	шууа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымышууа	умышууа	мышууа	дымышууа	фымышууа	мышууа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сышуугъа	ушуугъа	шуугъа	дышуугъа	фышуугъа	шуугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымышуугъа	умышуугъа	мышуугъа	дымышуугъа	фымышуугъа	мышуугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сышуун	ушуун	шуун	дышуун	фышуун	шуун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымышуун	умышуун	мышуун	дымышуун	фымышуун	мышуун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сышууну	ушууну	шууну	дышууну	фышууну	шууну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымышууну	умышууну	мышууну	дымышууну	фымышууну	мышууну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышу	узэрышу	зэрышу	дызэрышу	фызэрышу	зэрышу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышу	узэрымышу	зэрымышу	дызэрымышу	фызэрымышу	мызэрышу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышууа	узэрышууа	зэрышууа	дызэрышууа	фызэрышууа	зэрышууа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышууа	узэрымышууа	зэрымышууа	дызэрымышууа	фызэрымышууа	зэрымышууа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышуугъа	узэрышуугъа	зэрышуугъа	дызэрышуугъа	фызэрышуугъа	зэрышуугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышуугъа	узэрымышуугъа	зэрымышуугъа	дызэрымышуугъа	фызэрымышуугъа	зэрымышуугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышуун	узэрышуун	зэрышуун	дызэрышуун	фызэрышуун	зэрышуун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышуун	узэрымышуун	зэрымышуун	дызэрымышуун	фызэрымышуун	зэрымышуун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышууну	узэрышууну	зэрышууну	дызэрышууну	фызэрышууну	зэрышууну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышууну	узэрымышууну	зэрымышууну	дызэрымышууну	фызэрымышууну	зэрымышууну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщышу	ущышу	щышу	дыщышу	фыщышу	щышу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышу	ущымышу	щымышу	дыщымышу	фыщымышу	щымышу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщышууа	ущышууа	щышууа	дыщышууа	фыщышууа	щышууа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышууа	ущымышууа	щымышууа	дыщымышууа	фыщымышууа	щымышууа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщышуугъа	ущышуугъа	щышуугъа	дыщышуугъа	фыщышуугъа	щышуугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышуугъа	ущымышуугъа	щымышуугъа	дыщымышуугъа	фыщымышуугъа	щымышуугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщышуун	ущышуун	щышуун	дыщышуун	фыщышуун	щышуун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышуун	ущымышуун	щымышуун	дыщымышуун	фыщымышуун	щымышуун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщышууну	ущышууну	щышууну	дыщышууну	фыщышууну	щышууну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышууну	ущымышууну	щымышууну	дыщымышууну	фыщымышууну	щымышууну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшу	уздэшу	здэшу	дыздэшу	фыздэшу	здэшу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышу	уздэмышу	здэмышу	дыздэмышу	фыздэмышу	здэмышу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшууа	уздэшууа	здэшууа	дыздэшууа	фыздэшууа	здэшууа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышууа	уздэмышууа	здэмышууа	дыздэмышууа	фыздэмышууа	здэмышууа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшуугъа	уздэшуугъа	здэшуугъа	дыздэшуугъа	фыздэшуугъа	здэшуугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышуугъа	уздэмышуугъа	здэмышуугъа	дыздэмышуугъа	фыздэмышуугъа	здэмышуугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшуун	уздэшуун	здэшуун	дыздэшуун	фыздэшуун	здэшуун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышуун	уздэмышуун	здэмышуун	дыздэмышуун	фыздэмышуун	здэмышуун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшууну	уздэшууну	здэшууну	дыздэшууну	фыздэшууну	здэшууну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышууну	уздэмышууну	здэмышууну	дыздэмышууну	фыздэмышууну	здэмышууну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшу	ущӀэшу	щӀэшу	дыщӀэшу	фыщӀэшу	щӀэшу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышу	ущӀэмышу	щӀэмышу	дыщӀэмышу	фыщӀэмышу	щӀэмышу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшууа	ущӀэшууа	щӀэшууа	дыщӀэшууа	фыщӀэшууа	щӀэшууа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышууа	ущӀэмышууа	щӀэмышууа	дыщӀэмышууа	фыщӀэмышууа	щӀэмышууа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшуугъа	ущӀэшуугъа	щӀэшуугъа	дыщӀэшуугъа	фыщӀэшуугъа	щӀэшуугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышуугъа	ущӀэмышуугъа	щӀэмышуугъа	дыщӀэмышуугъа	фыщӀэмышуугъа	щӀэмышуугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшуун	ущӀэшуун	щӀэшуун	дыщӀэшуун	фыщӀэшуун	щӀэшуун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышуун	ущӀэмышуун	щӀэмышуун	дыщӀэмышуун	фыщӀэмышуун	щӀэмышуун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшууну	ущӀэшууну	щӀэшууну	дыщӀэшууну	фыщӀэшууну	щӀэшууну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышууну	ущӀэмышууну	щӀэмышууну	дыщӀэмышууну	фыщӀэмышууну	щӀэмышууну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сышууэ	ушууэ	шууэ	дышууэ	фышууэ	шу(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымышууэ	умышууэ	мышууэ	дымышууэ	фымышууэ	мышу(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сышууауэ	ушууауэ	шууауэ	дышууауэ	фышууауэ	шууауэ / шууахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымышууауэ	умышууауэ	мышууауэ	дымышууауэ	фымышууауэ	мышууауэ / мышууахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сышууурэ	ушууурэ	шууурэ	дышууурэ	фышууурэ	шу(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сымышууурэ	умышууурэ	мышууурэ	дымышууурэ	фымышууурэ	мышу(хэ)урэ

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[шу]	[шу]р	--	[шу]хэр
Эргативнэ:	[шу]	[шу]м	--	[шу]хэм
Послеложнэ:	[шу]кӀэ	[шу]мкӀэ	[шу]хэкӀэ	[шу]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[шу]уэ	[шу]рауэ	[шу]хэу	[шу]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[шу]уа	[шу]уар	--	[шу]уахэр
Эргативнэ:	[шу]уа	[шу]уам	--	[шу]уахэм
Послеложнэ:	[шу]уакӀэ	[шу]уамкӀэ	[шу]уахэкӀэ	[шу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[шу]уауэ	[шу]уарауэ	[шу]уахэу	[шу]уахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[шу]ун	[шу]уныр	--	[шу]унхэр
Эргативнэ:	[шу]ун	[шу]уным	--	[шу]унхэм
Послеложнэ:	[шу]ункӀэ	[шу]унымкӀэ	[шу]унхэкӀэ	[шу]унхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[шу]уну	[шу]унырауэ	[шу]унхэу	[шу]унхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[шу]уну	[шу]унур	--	[шу]унухэр
Эргативнэ:	[шу]уну	[шу]унум	--	[шу]унухэм
Послеложнэ:	[шу]унукӀэ	[шу]унумкӀэ	[шу]унухэкӀэ	[шу]унухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[шу]унууэ	[шу]унурауэ	[шу]унухэу	[шу]унухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

Шууэ щытын, шым тесын.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

ХьэщӀэ къэкӀуар шут.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

шуун: be on horseback
ХьэщӀэ къэкӀуар шут: the guest who arrived was on horseback.

УРЫСЫБЗЭ

шуун: быть верхом
ХьэщӀэ къэкӀуар шут: прибывший гость был верхом.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын