шхын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
шхын
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ʂxǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [шх] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ
[зэгъэзэхуэжын]Глагол лъэӏэс "шхын"-ым и спряженэр
МЫХЬЭНЭ
- Ерыскъы, мэкъумылэ сыт хуэдэ гуэр къурмакъейм егъэхын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Улажьэмэ лыжь пшхынщ. Псалъэжьхэр
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
| Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 29 |
|---|---|---|
| адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
| Заур зэ ешх. | Заур ест кизил. | Zaur is eating cornelian cherries. |
| нап. 69 | ||
| Ар Ӏэщым ешх. | Скот её ест. | Livestock eats them. |
| Сыт Ӏэщым ишхыр? | Что ест скот? | What does livestock eat? |
| нап. 92 | ||
| Абы дэ ешх. | Она ест орехи. | It eats nuts. |
| нап. 99 | ||
| ТхьэкӀумэкӀыхьым удз ешх, жыгыр егъу. | Заяц ест траву и грызет деревья. | The hare eats grass and gnaws tree bark. |
| нап. 99 | ||
| Сыт абы ишхыр? | Что он ест? | What does it eat? |
| нап. 112 | ||
| Шхалъэм Ӏэщым ишхын мэкъу далъхьэ. | Они кладут сено в кормушку, чтобы скот мог есть его. | They put hay in the manger for the cattle to eat. |
| нап. 115 | ||
| Кхъужьейхэм къапыкӀауэ зы кхъужьи пшхынукъым уэ. | Ты не съешь ни одной груши, выросшей на этих грушевых деревьях. | You won’t eat a single one of the pears when they do start growing on these pear trees. |
| Дадэ жеӀэ: — Сэ сымышхми, нэгъуэщӀхэм яшхынщ, фӀыщӀи къысхуащӀынщ. | Дедушка говорит: -- Хотя я не поем, другие будут есть, спасибо скажут. | Grandfather says: Although I may not eat any, others will eat them and thank me. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ЩӀакхъуэ шхын.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- шхын: eat, have (sth to eat), consume
- ЩӀакхъуэ шхын: eat bread
УРЫСЫБЗЭ
- шхын: съесть, скушать что-л.
- ЩӀакхъуэ шхын: есть хлеб
псалъафэ зэпыщӀахэр
ЖьэкӀэ шхын
[зэгъэзэхуэжын] Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: make sb's life miserable by nagging
Урысыбзэ: есть поедом кого-л.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
НэкӀэ шхын
[зэгъэзэхуэжын]1.
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: devour with your eyes, leer, ogle
Урысыбзэ: есть, пожирать взглядом, глазами кого-л.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
2.
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: look at sb with anger
Урысыбзэ: со злостью смотреть на кого-л.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
шхын
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ʂxǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [шх] + -ы + -н
СКЛОНЕНЭ
| Закъуэ бжыгъэ | Куэд бжыгъэ | |||
|---|---|---|---|---|
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | шхын | шхыныр | -- | шхынхэр |
| Эргативнэ: | шхын | шхыным | -- | шхынхэм |
| Послеложнэ: | шхынкӀэ | шхынымкӀэ | шхынхэкӀэ | шхынхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | шхыну | шхынырауэ | шхынхэу | шхынхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Ерыскъы.
ЩАПХЪЭХЭР
- Жылэр зыгъашхэр шхын щхьэкӀэ малӀэ. Псалъэжьхэр
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
| Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 95 |
|---|---|---|
| адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
| ПсыкӀэ шхын ягъэхьэзыр. | В воде готовят пищу. | People prepare food with water. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- шхын: food, meal
УРЫСЫБЗЭ
- шхын: пища, еда, кушанье
псалъафэ зэпыщӀахэр
Шхын псынщӀэ
[зэгъэзэхуэжын] Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: light food (for the stomach)
Урысыбзэ: лёгкая пища (для желудка).
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Шхын хуэлӀэн
[зэгъэзэхуэжын] Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: be or get hungry
Урысыбзэ: проголодаться.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Шхын хьэлъэ
[зэгъэзэхуэжын] Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: heavy food (for the stomach)(
Урысыбзэ: тяжёлая пища (для желудка).
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Шхын щхьэкӀэ лӀэн
[зэгъэзэхуэжын] Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
Инджылыбзэ: die of hunger
Урысыбзэ: умирать с голоду.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ