шэрэшэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [ʂɐrɐ'ʂɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[шэрэш] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ[зэгъэзэхуэжын]

Глагол лъэмыӏэс "шэрэшэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	шэрэшэн
щымыӀэныгъэ:	мышэрэшэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сышэрэшэн	ушэрэшэн	шэрэшэн	дышэрэшэн	фышэрэшэн	шэрэшэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэн	умышэрэшэн	мышэрэшэн	дымышэрэшэн	фымышэрэшэн	мышэрэшэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	шэрашэ!	фышэрашэ!
щымыӀэныгъэ:	умышэрашэ!	фымышэрашэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	срешэрашэ	урешэрашэ	ирешэрашэ	дрешэрашэ	фрешэрашэ	ирешэрашэ
щымыӀэныгъэ:	сремышэрашэ	уремышэрашэ	иремышэрашэ	дремышэрашэ	фремышэрашэ	иремышэрашэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сошэрашэ(р)	уошэрашэ(р)	мэшэрашэ(р)	дошэрашэ(р)	фошэрашэ(р)	мэшэрашэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэрашэркъым	ушэрашэркъым	шэрашэркъым	дышэрашэркъым	фышэрашэркъым	шэрашэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сышэрашэ(р)т	ушэрашэ(р)т	шэрашэ(р)т	дышэрашэ(р)т	фышэрашэ(р)т	шэрашэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышэрашэ(р)тэкъым	ушэрашэ(р)тэкъым	шэрашэ(р)тэкъым	дышэрашэ(р)тэкъым	фышэрашэ(р)тэкъым	шэрашэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышэрэшащ	ушэрэшащ	шэрэшащ	дышэрэшащ	фышэрэшащ	шэрэша(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшакъым	ушэрэшакъым	шэрэшакъым	дышэрэшакъым	фышэрэшакъым	шэрэша(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сышэрэшат	ушэрэшат	шэрэшат	дышэрэшат	фышэрэшат	шэрэша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшатэкъым	ушэрэшатэкъым	шэрэшатэкъым	дышэрэшатэкъым	фышэрэшатэкъым	шэрэша(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэгъащ	ушэрэшэгъащ	шэрэшэгъащ	дышэрэшэгъащ	фышэрэшэгъащ	шэрэшэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшэгъакъым	ушэрэшэгъакъым	шэрэшэгъакъым	дышэрэшэгъакъым	фышэрэшэгъакъым	шэрэшэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэгъат	ушэрэшэгъат	шэрэшэгъат	дышэрэшэгъат	фышэрэшэгъат	шэрэшэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшэгъатэкъым	ушэрэшэгъатэкъым	шэрэшэгъатэкъым	дышэрэшэгъатэкъым	фышэрэшэгъатэкъым	шэрэшэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сышэрашэщ	ушэрашэщ	шэрашэщ	дышэрашэщ	фышэрашэщ	шэрашэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сышэрашэкъым	ушэрашэкъым	шэрашэкъым	дышэрашэкъым	фышэрашэкъым	шэрашэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сышэрашэт	ушэрашэт	шэрашэт	дышэрашэт	фышэрашэт	шэрашэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сышэрашэтэкъым	ушэрашэтэкъым	шэрашэтэкъым	дышэрашэтэкъым	фышэрашэтэкъым	шэрашэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэнщ	ушэрэшэнщ	шэрэшэнщ	дышэрэшэнщ	фышэрэшэнщ	шэрэшэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшэнкъым	ушэрэшэнкъым	шэрэшэнкъым	дышэрэшэнкъым	фышэрэшэнкъым	шэрэшэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэнущ	ушэрэшэнущ	шэрэшэнущ	дышэрэшэнущ	фышэрэшэнущ	шэрэшэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшэнукъым	ушэрэшэнукъым	шэрэшэнукъым	дышэрэшэнукъым	фышэрэшэнукъым	шэрэшэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрашэрэ	ушэрашэрэ	шэрашэрэ	дышэрашэрэ	фышэрашэрэ	шэрашэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэрашэркъэ	ушэрашэркъэ	шэрашэркъэ	дышэрашэркъэ	фышэрашэркъэ	шэрашэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сышэрашэ(р)т	ушэрашэ(р)т	шэрашэ(р)т	дышэрашэ(р)т	фышэрашэ(р)т	шэрашэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышэрашэ(р)тэкъэ	ушэрашэ(р)тэкъэ	шэрашэ(р)тэкъэ	дышэрашэ(р)тэкъэ	фышэрашэ(р)тэкъэ	шэрашэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышэрэша	ушэрэша	шэрэша	дышэрэша	фышэрэша	шэрэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшакъэ	ушэрэшакъэ	шэрэшакъэ	дышэрэшакъэ	фышэрэшакъэ	шэрэша(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сышэрэшат	ушэрэшат	шэрэшат	дышэрэшат	фышэрэшат	шэрэша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшатэкъэ	ушэрэшатэкъэ	шэрэшатэкъэ	дышэрэшатэкъэ	фышэрэшатэкъэ	шэрэша(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэгъа	ушэрэшэгъа	шэрэшэгъа	дышэрэшэгъа	фышэрэшэгъа	шэрэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшэгъакъэ	ушэрэшэгъакъэ	шэрэшэгъакъэ	дышэрэшэгъакъэ	фышэрэшэгъакъэ	шэрэшэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэгъат	ушэрэшэгъат	шэрэшэгъат	дышэрэшэгъат	фышэрэшэгъат	шэрэшэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшэгъатэкъэ	ушэрэшэгъатэкъэ	шэрэшэгъатэкъэ	дышэрэшэгъатэкъэ	фышэрэшэгъатэкъэ	шэрэшэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сышэрашэ	ушэрашэ	шэрашэ	дышэрашэ	фышэрашэ	шэрашэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сышэрашэкъэ	ушэрашэкъэ	шэрашэкъэ	дышэрашэкъэ	фышэрашэкъэ	шэрашэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сышэрашэт	ушэрашэт	шэрашэт	дышэрашэт	фышэрашэт	шэрашэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сышэрашэтэкъэ	ушэрашэтэкъэ	шэрашэтэкъэ	дышэрашэтэкъэ	фышэрашэтэкъэ	шэрашэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэн	ушэрэшэн	шэрэшэн	дышэрэшэн	фышэрэшэн	шэрэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшэнкъэ	ушэрэшэнкъэ	шэрэшэнкъэ	дышэрэшэнкъэ	фышэрэшэнкъэ	шэрэшэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэну	ушэрэшэну	шэрэшэну	дышэрэшэну	фышэрэшэну	шэрэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшэнукъэ	ушэрэшэнукъэ	шэрэшэнукъэ	дышэрэшэнукъэ	фышэрэшэнукъэ	шэрэшэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрашэмэ	ушэрашэмэ	шэрашэмэ	дышэрашэмэ	фышэрашэмэ	шэрашэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэрашэмэ	умышэрашэмэ	мышэрашэмэ	дымышэрашэмэ	фымышэрашэмэ	мышэрашэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышэрэшамэ	ушэрэшамэ	шэрэшамэ	дышэрэшамэ	фышэрэшамэ	шэрэша(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшамэ	умышэрэшамэ	мышэрэшамэ	дымышэрэшамэ	фымышэрэшамэ	мышэрэша(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сышэрэшэгъамэ	ушэрэшэгъамэ	шэрэшэгъамэ	дышэрэшэгъамэ	фышэрэшэгъамэ	шэрэшэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэгъамэ	умышэрэшэгъамэ	мышэрэшэгъамэ	дымышэрэшэгъамэ	фымышэрэшэгъамэ	мышэрэшэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэнмэ	ушэрэшэнмэ	шэрэшэнмэ	дышэрэшэнмэ	фышэрэшэнмэ	шэрэшэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэнмэ	умышэрэшэнмэ	мышэрэшэнмэ	дымышэрэшэнмэ	фымышэрэшэнмэ	мышэрэшэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэнумэ	ушэрэшэнумэ	шэрэшэнумэ	дышэрэшэнумэ	фышэрэшэнумэ	шэрэшэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэнумэ	умышэрэшэнумэ	мышэрэшэнумэ	дымышэрэшэнумэ	фымышэрэшэнумэ	мышэрэшэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрашэтэмэ	ушэрашэтэмэ	шэрашэтэмэ	дышэрашэтэмэ	фышэрашэтэмэ	шэрашэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэрашэтэмэ	умышэрашэтэмэ	мышэрашэтэмэ	дымышэрашэтэмэ	фымышэрашэтэмэ	мышэрашэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышэрэшатэмэ	ушэрэшатэмэ	шэрэшатэмэ	дышэрэшатэмэ	фышэрэшатэмэ	шэрэша(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшатэмэ	умышэрэшатэмэ	мышэрэшатэмэ	дымышэрэшатэмэ	фымышэрэшатэмэ	мышэрэша(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сышэрэшэгъатэмэ	ушэрэшэгъатэмэ	шэрэшэгъатэмэ	дышэрэшэгъатэмэ	фышэрэшэгъатэмэ	шэрэшэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэгъатэмэ	умышэрэшэгъатэмэ	мышэрэшэгъатэмэ	дымышэрэшэгъатэмэ	фымышэрэшэгъатэмэ	мышэрэшэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэнтэмэ	ушэрэшэнтэмэ	шэрэшэнтэмэ	дышэрэшэнтэмэ	фышэрэшэнтэмэ	шэрэшэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэнтэмэ	умышэрэшэнтэмэ	мышэрэшэнтэмэ	дымышэрэшэнтэмэ	фымышэрэшэнтэмэ	мышэрэшэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэнутэмэ	ушэрэшэнутэмэ	шэрэшэнутэмэ	дышэрэшэнутэмэ	фышэрэшэнутэмэ	шэрэшэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэнутэмэ	умышэрэшэнутэмэ	мышэрэшэнутэмэ	дымышэрэшэнутэмэ	фымышэрэшэнутэмэ	мышэрэшэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэнт	ушэрэшэнт	шэрэшэнт	дышэрэшэнт	фышэрэшэнт	шэрэшэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшэнтэкъым	ушэрэшэнтэкъым	шэрэшэнтэкъым	дышэрэшэнтэкъым	фышэрэшэнтэкъым	шэрэшэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэнут	ушэрэшэнут	шэрэшэнут	дышэрэшэнут	фышэрэшэнут	шэрэшэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэрэшэнутэкъым	ушэрэшэнутэкъым	шэрэшэнутэкъым	дышэрэшэнутэкъым	фышэрэшэнутэкъым	шэрэшэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрашэми	ушэрашэми	шэрашэми	дышэрашэми	фышэрашэми	шэрашэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэрашэми	умышэрашэми	мышэрашэми	дымышэрашэми	фымышэрашэми	мышэрашэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышэрэшами	ушэрэшами	шэрэшами	дышэрэшами	фышэрэшами	шэрэша(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшами	умышэрэшами	мышэрэшами	дымышэрэшами	фымышэрэшами	мышэрэша(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сышэрэшэгъами	ушэрэшэгъами	шэрэшэгъами	дышэрэшэгъами	фышэрэшэгъами	шэрэшэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэгъами	умышэрэшэгъами	мышэрэшэгъами	дымышэрэшэгъами	фымышэрэшэгъами	мышэрэшэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэнми	ушэрэшэнми	шэрэшэнми	дышэрэшэнми	фышэрэшэнми	шэрэшэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэнми	умышэрэшэнми	мышэрэшэнми	дымышэрэшэнми	фымышэрэшэнми	мышэрэшэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэнуми	ушэрэшэнуми	шэрэшэнуми	дышэрэшэнуми	фышэрэшэнуми	шэрэшэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэнуми	умышэрэшэнуми	мышэрэшэнуми	дымышэрэшэнуми	фымышэрэшэнуми	мышэрэшэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрашэтэми	ушэрашэтэми	шэрашэтэми	дышэрашэтэми	фышэрашэтэми	шэрашэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэрашэтэми	умышэрашэтэми	мышэрашэтэми	дымышэрашэтэми	фымышэрашэтэми	мышэрашэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышэрэшатэми	ушэрэшатэми	шэрэшатэми	дышэрэшатэми	фышэрэшатэми	шэрэша(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшатэми	умышэрэшатэми	мышэрэшатэми	дымышэрэшатэми	фымышэрэшатэми	мышэрэша(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сышэрэшэгъатэми	ушэрэшэгъатэми	шэрэшэгъатэми	дышэрэшэгъатэми	фышэрэшэгъатэми	шэрэшэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэгъатэми	умышэрэшэгъатэми	мышэрэшэгъатэми	дымышэрэшэгъатэми	фымышэрэшэгъатэми	мышэрэшэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэнтэми	ушэрэшэнтэми	шэрэшэнтэми	дышэрэшэнтэми	фышэрэшэнтэми	шэрэшэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэнтэми	умышэрэшэнтэми	мышэрэшэнтэми	дымышэрэшэнтэми	фымышэрэшэнтэми	мышэрэшэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэрэшэнутэми	ушэрэшэнутэми	шэрэшэнутэми	дышэрэшэнутэми	фышэрэшэнутэми	шэрэшэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшэнутэми	умышэрэшэнутэми	мышэрэшэнутэми	дымышэрэшэнутэми	фымышэрэшэнутэми	мышэрэшэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъшэрэшэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сышэрэшаи	ушэрэшаи	шэрэшаи	дышэрэшаи	фышэрэшаи	шэрэшаи
щымыӀэныгъэ:	сышэрэшакъыми	ушэрэшакъыми	шэрэшакъыми	дышэрэшакъыми	фышэрэшакъыми	шэрэшакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сышэрэшащэрэт	ушэрэшащэрэт	шэрэшащэрэт	дышэрэшащэрэт	фышэрэшащэрэт	шэрэшащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сымышэрэшащэрэт	умышэрэшащэрэт	мышэрэшащэрэт	дымышэрэшащэрэт	фымышэрэшащэрэт	мышэрэшащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнщ	ушэрэшагъэнщ	шэрэшагъэнщ	дышэрэшагъэнщ	фышэрэшагъэнщ	шэрэшагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнкъым	ушэрэшагъэнкъым	шэрэшагъэнкъым	дышэрэшагъэнкъым	фышэрэшагъэнкъым	шэрэшагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнт	ушэрэшагъэнт	шэрэшагъэнт	дышэрэшагъэнт	фышэрэшагъэнт	шэрэшагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнтэкъым	ушэрэшагъэнтэкъым	шэрэшагъэнтэкъым	дышэрэшагъэнтэкъым	фышэрэшагъэнтэкъым	шэрэшагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэн	ушэрэшагъэн	шэрэшагъэн	дышэрэшагъэн	фышэрэшагъэн	шэрэшагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнкъэ	ушэрэшагъэнкъэ	шэрэшагъэнкъэ	дышэрэшагъэнкъэ	фышэрэшагъэнкъэ	шэрэшагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнт	ушэрэшагъэнт	шэрэшагъэнт	дышэрэшагъэнт	фышэрэшагъэнт	шэрэшагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнтэкъэ	ушэрэшагъэнтэкъэ	шэрэшагъэнтэкъэ	дышэрэшагъэнтэкъэ	фышэрэшагъэнтэкъэ	шэрэшагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнущ	ушэрэшагъэнущ	шэрэшагъэнущ	дышэрэшагъэнущ	фышэрэшагъэнущ	шэрэшагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнукъым	ушэрэшагъэнукъым	шэрэшагъэнукъым	дышэрэшагъэнукъым	фышэрэшагъэнукъым	шэрэшагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнут	ушэрэшагъэнут	шэрэшагъэнут	дышэрэшагъэнут	фышэрэшагъэнут	шэрэшагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнутэкъым	ушэрэшагъэнутэкъым	шэрэшагъэнутэкъым	дышэрэшагъэнутэкъым	фышэрэшагъэнутэкъым	шэрэшагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэну	ушэрэшагъэну	шэрэшагъэну	дышэрэшагъэну	фышэрэшагъэну	шэрэшагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнукъэ	ушэрэшагъэнукъэ	шэрэшагъэнукъэ	дышэрэшагъэнукъэ	фышэрэшагъэнукъэ	шэрэшагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнут	ушэрэшагъэнут	шэрэшагъэнут	дышэрэшагъэнут	фышэрэшагъэнут	шэрэшагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сышэрэшагъэнутэкъэ	ушэрэшагъэнутэкъэ	шэрэшагъэнутэкъэ	дышэрэшагъэнутэкъэ	фышэрэшагъэнутэкъэ	шэрэшагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сышэрашэ	ушэрашэ	шэрашэ	дышэрашэ	фышэрашэ	шэрашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымышэрашэ	умышэрашэ	мышэрашэ	дымышэрашэ	фымышэрашэ	мышэрашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сышэрэша	ушэрэша	шэрэша	дышэрэша	фышэрэша	шэрэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымышэрэша	умышэрэша	мышэрэша	дымышэрэша	фымышэрэша	мышэрэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сышэрэшэгъа	ушэрэшэгъа	шэрэшэгъа	дышэрэшэгъа	фышэрэшэгъа	шэрэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымышэрэшэгъа	умышэрэшэгъа	мышэрэшэгъа	дымышэрэшэгъа	фымышэрэшэгъа	мышэрэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сышэрэшэн	ушэрэшэн	шэрэшэн	дышэрэшэн	фышэрэшэн	шэрэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымышэрэшэн	умышэрэшэн	мышэрэшэн	дымышэрэшэн	фымышэрэшэн	мышэрэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сышэрэшэну	ушэрэшэну	шэрэшэну	дышэрэшэну	фышэрэшэну	шэрэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымышэрэшэну	умышэрэшэну	мышэрэшэну	дымышэрэшэну	фымышэрэшэну	мышэрэшэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышэрашэ	узэрышэрашэ	зэрышэрашэ	дызэрышэрашэ	фызэрышэрашэ	зэрышэрашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышэрашэ	узэрымышэрашэ	зэрымышэрашэ	дызэрымышэрашэ	фызэрымышэрашэ	мызэрышэрашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышэрэша	узэрышэрэша	зэрышэрэша	дызэрышэрэша	фызэрышэрэша	зэрышэрэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышэрэша	узэрымышэрэша	зэрымышэрэша	дызэрымышэрэша	фызэрымышэрэша	зэрымышэрэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышэрэшэгъа	узэрышэрэшэгъа	зэрышэрэшэгъа	дызэрышэрэшэгъа	фызэрышэрэшэгъа	зэрышэрэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышэрэшэгъа	узэрымышэрэшэгъа	зэрымышэрэшэгъа	дызэрымышэрэшэгъа	фызэрымышэрэшэгъа	зэрымышэрэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышэрэшэн	узэрышэрэшэн	зэрышэрэшэн	дызэрышэрэшэн	фызэрышэрэшэн	зэрышэрэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышэрэшэн	узэрымышэрэшэн	зэрымышэрэшэн	дызэрымышэрэшэн	фызэрымышэрэшэн	зэрымышэрэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышэрэшэну	узэрышэрэшэну	зэрышэрэшэну	дызэрышэрэшэну	фызэрышэрэшэну	зэрышэрэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышэрэшэну	узэрымышэрэшэну	зэрымышэрэшэну	дызэрымышэрэшэну	фызэрымышэрэшэну	зэрымышэрэшэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщышэрашэ	ущышэрашэ	щышэрашэ	дыщышэрашэ	фыщышэрашэ	щышэрашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышэрашэ	ущымышэрашэ	щымышэрашэ	дыщымышэрашэ	фыщымышэрашэ	щымышэрашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщышэрэша	ущышэрэша	щышэрэша	дыщышэрэша	фыщышэрэша	щышэрэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышэрэша	ущымышэрэша	щымышэрэша	дыщымышэрэша	фыщымышэрэша	щымышэрэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщышэрэшэгъа	ущышэрэшэгъа	щышэрэшэгъа	дыщышэрэшэгъа	фыщышэрэшэгъа	щышэрэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышэрэшэгъа	ущымышэрэшэгъа	щымышэрэшэгъа	дыщымышэрэшэгъа	фыщымышэрэшэгъа	щымышэрэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщышэрэшэн	ущышэрэшэн	щышэрэшэн	дыщышэрэшэн	фыщышэрэшэн	щышэрэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышэрэшэн	ущымышэрэшэн	щымышэрэшэн	дыщымышэрэшэн	фыщымышэрэшэн	щымышэрэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщышэрэшэну	ущышэрэшэну	щышэрэшэну	дыщышэрэшэну	фыщышэрэшэну	щышэрэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышэрэшэну	ущымышэрэшэну	щымышэрэшэну	дыщымышэрэшэну	фыщымышэрэшэну	щымышэрэшэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшэрашэ	уздэшэрашэ	здэшэрашэ	дыздэшэрашэ	фыздэшэрашэ	здэшэрашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышэрашэ	уздэмышэрашэ	здэмышэрашэ	дыздэмышэрашэ	фыздэмышэрашэ	здэмышэрашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшэрэша	уздэшэрэша	здэшэрэша	дыздэшэрэша	фыздэшэрэша	здэшэрэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышэрэша	уздэмышэрэша	здэмышэрэша	дыздэмышэрэша	фыздэмышэрэша	здэмышэрэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшэрэшэгъа	уздэшэрэшэгъа	здэшэрэшэгъа	дыздэшэрэшэгъа	фыздэшэрэшэгъа	здэшэрэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышэрэшэгъа	уздэмышэрэшэгъа	здэмышэрэшэгъа	дыздэмышэрэшэгъа	фыздэмышэрэшэгъа	здэмышэрэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшэрэшэн	уздэшэрэшэн	здэшэрэшэн	дыздэшэрэшэн	фыздэшэрэшэн	здэшэрэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышэрэшэн	уздэмышэрэшэн	здэмышэрэшэн	дыздэмышэрэшэн	фыздэмышэрэшэн	здэмышэрэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшэрэшэну	уздэшэрэшэну	здэшэрэшэну	дыздэшэрэшэну	фыздэшэрэшэну	здэшэрэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышэрэшэну	уздэмышэрэшэну	здэмышэрэшэну	дыздэмышэрэшэну	фыздэмышэрэшэну	здэмышэрэшэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшэрашэ	ущӀэшэрашэ	щӀэшэрашэ	дыщӀэшэрашэ	фыщӀэшэрашэ	щӀэшэрашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышэрашэ	ущӀэмышэрашэ	щӀэмышэрашэ	дыщӀэмышэрашэ	фыщӀэмышэрашэ	щӀэмышэрашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшэрэша	ущӀэшэрэша	щӀэшэрэша	дыщӀэшэрэша	фыщӀэшэрэша	щӀэшэрэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышэрэша	ущӀэмышэрэша	щӀэмышэрэша	дыщӀэмышэрэша	фыщӀэмышэрэша	щӀэмышэрэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшэрэшэгъа	ущӀэшэрэшэгъа	щӀэшэрэшэгъа	дыщӀэшэрэшэгъа	фыщӀэшэрэшэгъа	щӀэшэрэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышэрэшэгъа	ущӀэмышэрэшэгъа	щӀэмышэрэшэгъа	дыщӀэмышэрэшэгъа	фыщӀэмышэрэшэгъа	щӀэмышэрэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшэрэшэн	ущӀэшэрэшэн	щӀэшэрэшэн	дыщӀэшэрэшэн	фыщӀэшэрэшэн	щӀэшэрэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышэрэшэн	ущӀэмышэрэшэн	щӀэмышэрэшэн	дыщӀэмышэрэшэн	фыщӀэмышэрэшэн	щӀэмышэрэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшэрэшэну	ущӀэшэрэшэну	щӀэшэрэшэну	дыщӀэшэрэшэну	фыщӀэшэрэшэну	щӀэшэрэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышэрэшэну	ущӀэмышэрэшэну	щӀэмышэрэшэну	дыщӀэмышэрэшэну	фыщӀэмышэрэшэну	щӀэмышэрэшэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сышэрашэу	ушэрашэу	шэрашэу	дышэрашэу	фышэрашэу	шэрашэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымышэрашэу	умышэрашэу	мышэрашэу	дымышэрашэу	фымышэрашэу	мышэрашэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сышэрэшауэ	ушэрэшауэ	шэрэшауэ	дышэрэшауэ	фышэрэшауэ	шэрэшауэ / шэрэша(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымышэрэшауэ	умышэрэшауэ	мышэрэшауэ	дымышэрэшауэ	фымышэрэшауэ	мышэрэшауэ(хэ) / мышэрэша(хэ)у
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сышэрашэурэ	ушэрашэурэ	шэрашэурэ	дышэрашэурэ	фышэрашэурэ	шэрашэ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сымышэрашэурэ	умышэрашэурэ	мышэрашэурэ	дымышэрашэурэ	фымышэрашэурэ	мышэрашэ(хэ)урэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[шэраш]э	[шэраш]эр	--	[шэраш]эхэр
Эргативнэ:	[шэраш]э	[шэраш]эм	--	[шэраш]эхэм
Послеложнэ:	[шэраш]экӀэ	[шэраш]эмкӀэ	[шэраш]эхэкӀэ	[шэраш]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[шэраш]эуэ	[шэраш]эрауэ	[шэраш]эхэу	[шэраш]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[шэрэш]а	[шэрэш]ар	--	[шэрэш]ахэр
Эргативнэ:	[шэрэш]а	[шэрэш]ам	--	[шэрэш]ахэм
Послеложнэ:	[шэрэш]акӀэ	[шэрэш]амкӀэ	[шэрэш]ахэкӀэ	[шэрэш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[шэрэш]ауэ	[шэрэш]арауэ	[шэрэш]ахэу	[шэрэш]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[шэрэш]эн	[шэрэш]эныр	--	[шэрэш]энхэр
Эргативнэ:	[шэрэш]эн	[шэрэш]эным	--	[шэрэш]энхэм
Послеложнэ:	[шэрэш]энкӀэ	[шэрэш]энымкӀэ	[шэрэш]энхэкӀэ	[шэрэш]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[шэрэш]эну	[шэрэш]энырауэ	[шэрэш]энхэу	[шэрэш]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[шэрэш]эну	[шэрэш]энур	--	[шэрэш]энухэр
Эргативнэ:	[шэрэш]эну	[шэрэш]энум	--	[шэрэш]энухэм
Послеложнэ:	[шэрэш]энукӀэ	[шэрэш]энумкӀэ	[шэрэш]энухэкӀэ	[шэрэш]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[шэрэш]энууэ	[шэрэш]энурауэ	[шэрэш]энухэу	[шэрэш]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

Мэр хьэуам зэрихьэн; макъ гуэр жьгърууэ Ӏун.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

Пшынэр шэрэшэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

шэрэшэн: spread, resound (about sound, smell)
Пшынэр шэрэшэн: resound (accordion)

УРЫСЫБЗЭ

шэрэшэн: разноситься (о звуке, запахе)
Пшынэр шэрэшэн: разноситься (о гармоне)

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын