шэчэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [ʂɐ'tʂɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• [шэч] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "шэчэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	шэчэн
щымыӀэныгъэ:	мышэчэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сышэчэн	ушэчэн	шэчэн	дышэчэн	фышэчэн	шэчэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сымышэчэн	умышэчэн	мышэчэн	дымышэчэн	фымышэчэн	мышэчэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	шачэ!	фышачэ!
щымыӀэныгъэ:	умышачэ!	фымышачэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	срешачэ	урешачэ	ирешачэ	дрешачэ	фрешачэ	ирешачэ
щымыӀэныгъэ:	сремышачэ	уремышачэ	иремышачэ	дремышачэ	фремышачэ	иремышачэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сошачэ(р)	уошачэ(р)	мэшачэ(р)	дошачэ(р)	фошачэ(р)	мэшачэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сышачэркъым	ушачэркъым	шачэркъым	дышачэркъым	фышачэркъым	шачэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сышачэ(р)т	ушачэ(р)т	шачэ(р)т	дышачэ(р)т	фышачэ(р)т	шачэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышачэ(р)тэкъым	ушачэ(р)тэкъым	шачэ(р)тэкъым	дышачэ(р)тэкъым	фышачэ(р)тэкъым	шачэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышэчащ	ушэчащ	шэчащ	дышэчащ	фышэчащ	шэча(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сышэчакъым	ушэчакъым	шэчакъым	дышэчакъым	фышэчакъым	шэча(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сышэчат	ушэчат	шэчат	дышэчат	фышэчат	шэча(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышэчатэкъым	ушэчатэкъым	шэчатэкъым	дышэчатэкъым	фышэчатэкъым	шэча(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэгъащ	ушэчэгъащ	шэчэгъащ	дышэчэгъащ	фышэчэгъащ	шэчэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэчэгъакъым	ушэчэгъакъым	шэчэгъакъым	дышэчэгъакъым	фышэчэгъакъым	шэчэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэгъат	ушэчэгъат	шэчэгъат	дышэчэгъат	фышэчэгъат	шэчэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэчэгъатэкъым	ушэчэгъатэкъым	шэчэгъатэкъым	дышэчэгъатэкъым	фышэчэгъатэкъым	шэчэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сышачэщ	ушачэщ	шачэщ	дышачэщ	фышачэщ	шачэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сышачэкъым	ушачэкъым	шачэкъым	дышачэкъым	фышачэкъым	шачэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сышачэт	ушачэт	шачэт	дышачэт	фышачэт	шачэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сышачэтэкъым	ушачэтэкъым	шачэтэкъым	дышачэтэкъым	фышачэтэкъым	шачэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэнщ	ушэчэнщ	шэчэнщ	дышэчэнщ	фышэчэнщ	шэчэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэчэнкъым	ушэчэнкъым	шэчэнкъым	дышэчэнкъым	фышэчэнкъым	шэчэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэнущ	ушэчэнущ	шэчэнущ	дышэчэнущ	фышэчэнущ	шэчэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэчэнукъым	ушэчэнукъым	шэчэнукъым	дышэчэнукъым	фышэчэнукъым	шэчэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышачэрэ	ушачэрэ	шачэрэ	дышачэрэ	фышачэрэ	шачэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сышачэркъэ	ушачэркъэ	шачэркъэ	дышачэркъэ	фышачэркъэ	шачэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сышачэ(р)т	ушачэ(р)т	шачэ(р)т	дышачэ(р)т	фышачэ(р)т	шачэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышачэ(р)тэкъэ	ушачэ(р)тэкъэ	шачэ(р)тэкъэ	дышачэ(р)тэкъэ	фышачэ(р)тэкъэ	шачэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышэча	ушэча	шэча	дышэча	фышэча	шэча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сышэчакъэ	ушэчакъэ	шэчакъэ	дышэчакъэ	фышэчакъэ	шэча(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сышэчат	ушэчат	шэчат	дышэчат	фышэчат	шэча(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышэчатэкъэ	ушэчатэкъэ	шэчатэкъэ	дышэчатэкъэ	фышэчатэкъэ	шэча(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэгъа	ушэчэгъа	шэчэгъа	дышэчэгъа	фышэчэгъа	шэчэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэчэгъакъэ	ушэчэгъакъэ	шэчэгъакъэ	дышэчэгъакъэ	фышэчэгъакъэ	шэчэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэгъат	ушэчэгъат	шэчэгъат	дышэчэгъат	фышэчэгъат	шэчэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сышэчэгъатэкъэ	ушэчэгъатэкъэ	шэчэгъатэкъэ	дышэчэгъатэкъэ	фышэчэгъатэкъэ	шэчэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сышачэ	ушачэ	шачэ	дышачэ	фышачэ	шачэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сышачэкъэ	ушачэкъэ	шачэкъэ	дышачэкъэ	фышачэкъэ	шачэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сышачэт	ушачэт	шачэт	дышачэт	фышачэт	шачэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сышачэтэкъэ	ушачэтэкъэ	шачэтэкъэ	дышачэтэкъэ	фышачэтэкъэ	шачэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэн	ушэчэн	шэчэн	дышэчэн	фышэчэн	шэчэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэчэнкъэ	ушэчэнкъэ	шэчэнкъэ	дышэчэнкъэ	фышэчэнкъэ	шэчэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэну	ушэчэну	шэчэну	дышэчэну	фышэчэну	шэчэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэчэнукъэ	ушэчэнукъэ	шэчэнукъэ	дышэчэнукъэ	фышэчэнукъэ	шэчэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышачэмэ	ушачэмэ	шачэмэ	дышачэмэ	фышачэмэ	шачэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышачэмэ	умышачэмэ	мышачэмэ	дымышачэмэ	фымышачэмэ	мышачэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышэчамэ	ушэчамэ	шэчамэ	дышэчамэ	фышэчамэ	шэча(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэчамэ	умышэчамэ	мышэчамэ	дымышэчамэ	фымышэчамэ	мышэча(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сышэчэгъамэ	ушэчэгъамэ	шэчэгъамэ	дышэчэгъамэ	фышэчэгъамэ	шэчэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэчэгъамэ	умышэчэгъамэ	мышэчэгъамэ	дымышэчэгъамэ	фымышэчэгъамэ	мышэчэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэнмэ	ушэчэнмэ	шэчэнмэ	дышэчэнмэ	фышэчэнмэ	шэчэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэчэнмэ	умышэчэнмэ	мышэчэнмэ	дымышэчэнмэ	фымышэчэнмэ	мышэчэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэнумэ	ушэчэнумэ	шэчэнумэ	дышэчэнумэ	фышэчэнумэ	шэчэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэчэнумэ	умышэчэнумэ	мышэчэнумэ	дымышэчэнумэ	фымышэчэнумэ	мышэчэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышачэтэмэ	ушачэтэмэ	шачэтэмэ	дышачэтэмэ	фышачэтэмэ	шачэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышачэтэмэ	умышачэтэмэ	мышачэтэмэ	дымышачэтэмэ	фымышачэтэмэ	мышачэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышэчатэмэ	ушэчатэмэ	шэчатэмэ	дышэчатэмэ	фышэчатэмэ	шэча(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэчатэмэ	умышэчатэмэ	мышэчатэмэ	дымышэчатэмэ	фымышэчатэмэ	мышэча(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сышэчэгъатэмэ	ушэчэгъатэмэ	шэчэгъатэмэ	дышэчэгъатэмэ	фышэчэгъатэмэ	шэчэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэчэгъатэмэ	умышэчэгъатэмэ	мышэчэгъатэмэ	дымышэчэгъатэмэ	фымышэчэгъатэмэ	мышэчэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэнтэмэ	ушэчэнтэмэ	шэчэнтэмэ	дышэчэнтэмэ	фышэчэнтэмэ	шэчэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэчэнтэмэ	умышэчэнтэмэ	мышэчэнтэмэ	дымышэчэнтэмэ	фымышэчэнтэмэ	мышэчэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэнутэмэ	ушэчэнутэмэ	шэчэнутэмэ	дышэчэнутэмэ	фышэчэнутэмэ	шэчэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэчэнутэмэ	умышэчэнутэмэ	мышэчэнутэмэ	дымышэчэнутэмэ	фымышэчэнутэмэ	мышэчэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэнт	ушэчэнт	шэчэнт	дышэчэнт	фышэчэнт	шэчэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэчэнтэкъым	ушэчэнтэкъым	шэчэнтэкъым	дышэчэнтэкъым	фышэчэнтэкъым	шэчэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэнут	ушэчэнут	шэчэнут	дышэчэнут	фышэчэнут	шэчэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сышэчэнутэкъым	ушэчэнутэкъым	шэчэнутэкъым	дышэчэнутэкъым	фышэчэнутэкъым	шэчэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышачэми	ушачэми	шачэми	дышачэми	фышачэми	шачэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышачэми	умышачэми	мышачэми	дымышачэми	фымышачэми	мышачэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышэчами	ушэчами	шэчами	дышэчами	фышэчами	шэча(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэчами	умышэчами	мышэчами	дымышэчами	фымышэчами	мышэча(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сышэчэгъами	ушэчэгъами	шэчэгъами	дышэчэгъами	фышэчэгъами	шэчэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэчэгъами	умышэчэгъами	мышэчэгъами	дымышэчэгъами	фымышэчэгъами	мышэчэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэнми	ушэчэнми	шэчэнми	дышэчэнми	фышэчэнми	шэчэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэчэнми	умышэчэнми	мышэчэнми	дымышэчэнми	фымышэчэнми	мышэчэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэнуми	ушэчэнуми	шэчэнуми	дышэчэнуми	фышэчэнуми	шэчэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэчэнуми	умышэчэнуми	мышэчэнуми	дымышэчэнуми	фымышэчэнуми	мышэчэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сышачэтэми	ушачэтэми	шачэтэми	дышачэтэми	фышачэтэми	шачэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышачэтэми	умышачэтэми	мышачэтэми	дымышачэтэми	фымышачэтэми	мышачэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сышэчатэми	ушэчатэми	шэчатэми	дышэчатэми	фышэчатэми	шэча(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэчатэми	умышэчатэми	мышэчатэми	дымышэчатэми	фымышэчатэми	мышэча(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сышэчэгъатэми	ушэчэгъатэми	шэчэгъатэми	дышэчэгъатэми	фышэчэгъатэми	шэчэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымышэчэгъатэми	умышэчэгъатэми	мышэчэгъатэми	дымышэчэгъатэми	фымышэчэгъатэми	мышэчэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэнтэми	ушэчэнтэми	шэчэнтэми	дышэчэнтэми	фышэчэнтэми	шэчэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэчэнтэми	умышэчэнтэми	мышэчэнтэми	дымышэчэнтэми	фымышэчэнтэми	мышэчэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сышэчэнутэми	ушэчэнутэми	шэчэнутэми	дышэчэнутэми	фышэчэнутэми	шэчэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымышэчэнутэми	умышэчэнутэми	мышэчэнутэми	дымышэчэнутэми	фымышэчэнутэми	мышэчэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъшэчэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сышэчаи	ушэчаи	шэчаи	дышэчаи	фышэчаи	шэчаи
щымыӀэныгъэ:	сышэчакъыми	ушэчакъыми	шэчакъыми	дышэчакъыми	фышэчакъыми	шэчакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сышэчащэрэт	ушэчащэрэт	шэчащэрэт	дышэчащэрэт	фышэчащэрэт	шэчащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сымышэчащэрэт	умышэчащэрэт	мышэчащэрэт	дымышэчащэрэт	фымышэчащэрэт	мышэчащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сышэчагъэнщ	ушэчагъэнщ	шэчагъэнщ	дышэчагъэнщ	фышэчагъэнщ	шэчагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сышэчагъэнкъым	ушэчагъэнкъым	шэчагъэнкъым	дышэчагъэнкъым	фышэчагъэнкъым	шэчагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сышэчагъэнт	ушэчагъэнт	шэчагъэнт	дышэчагъэнт	фышэчагъэнт	шэчагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сышэчагъэнтэкъым	ушэчагъэнтэкъым	шэчагъэнтэкъым	дышэчагъэнтэкъым	фышэчагъэнтэкъым	шэчагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сышэчагъэн	ушэчагъэн	шэчагъэн	дышэчагъэн	фышэчагъэн	шэчагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сышэчагъэнкъэ	ушэчагъэнкъэ	шэчагъэнкъэ	дышэчагъэнкъэ	фышэчагъэнкъэ	шэчагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сышэчагъэнт	ушэчагъэнт	шэчагъэнт	дышэчагъэнт	фышэчагъэнт	шэчагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сышэчагъэнтэкъэ	ушэчагъэнтэкъэ	шэчагъэнтэкъэ	дышэчагъэнтэкъэ	фышэчагъэнтэкъэ	шэчагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сышэчагъэнущ	ушэчагъэнущ	шэчагъэнущ	дышэчагъэнущ	фышэчагъэнущ	шэчагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сышэчагъэнукъым	ушэчагъэнукъым	шэчагъэнукъым	дышэчагъэнукъым	фышэчагъэнукъым	шэчагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сышэчагъэнут	ушэчагъэнут	шэчагъэнут	дышэчагъэнут	фышэчагъэнут	шэчагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сышэчагъэнутэкъым	ушэчагъэнутэкъым	шэчагъэнутэкъым	дышэчагъэнутэкъым	фышэчагъэнутэкъым	шэчагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сышэчагъэну	ушэчагъэну	шэчагъэну	дышэчагъэну	фышэчагъэну	шэчагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сышэчагъэнукъэ	ушэчагъэнукъэ	шэчагъэнукъэ	дышэчагъэнукъэ	фышэчагъэнукъэ	шэчагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сышэчагъэнут	ушэчагъэнут	шэчагъэнут	дышэчагъэнут	фышэчагъэнут	шэчагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сышэчагъэнутэкъэ	ушэчагъэнутэкъэ	шэчагъэнутэкъэ	дышэчагъэнутэкъэ	фышэчагъэнутэкъэ	шэчагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сышачэ	ушачэ	шачэ	дышачэ	фышачэ	шачэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымышачэ	умышачэ	мышачэ	дымышачэ	фымышачэ	мышачэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сышэча	ушэча	шэча	дышэча	фышэча	шэча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымышэча	умышэча	мышэча	дымышэча	фымышэча	мышэча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сышэчэгъа	ушэчэгъа	шэчэгъа	дышэчэгъа	фышэчэгъа	шэчэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымышэчэгъа	умышэчэгъа	мышэчэгъа	дымышэчэгъа	фымышэчэгъа	мышэчэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сышэчэн	ушэчэн	шэчэн	дышэчэн	фышэчэн	шэчэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымышэчэн	умышэчэн	мышэчэн	дымышэчэн	фымышэчэн	мышэчэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сышэчэну	ушэчэну	шэчэну	дышэчэну	фышэчэну	шэчэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымышэчэну	умышэчэну	мышэчэну	дымышэчэну	фымышэчэну	мышэчэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышачэ	узэрышачэ	зэрышачэ	дызэрышачэ	фызэрышачэ	зэрышачэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышачэ	узэрымышачэ	зэрымышачэ	дызэрымышачэ	фызэрымышачэ	мызэрышачэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышэча	узэрышэча	зэрышэча	дызэрышэча	фызэрышэча	зэрышэча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышэча	узэрымышэча	зэрымышэча	дызэрымышэча	фызэрымышэча	зэрымышэча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышэчэгъа	узэрышэчэгъа	зэрышэчэгъа	дызэрышэчэгъа	фызэрышэчэгъа	зэрышэчэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышэчэгъа	узэрымышэчэгъа	зэрымышэчэгъа	дызэрымышэчэгъа	фызэрымышэчэгъа	зэрымышэчэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышэчэн	узэрышэчэн	зэрышэчэн	дызэрышэчэн	фызэрышэчэн	зэрышэчэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышэчэн	узэрымышэчэн	зэрымышэчэн	дызэрымышэчэн	фызэрымышэчэн	зэрымышэчэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрышэчэну	узэрышэчэну	зэрышэчэну	дызэрышэчэну	фызэрышэчэну	зэрышэчэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрымышэчэну	узэрымышэчэну	зэрымышэчэну	дызэрымышэчэну	фызэрымышэчэну	зэрымышэчэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщышачэ	ущышачэ	щышачэ	дыщышачэ	фыщышачэ	щышачэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышачэ	ущымышачэ	щымышачэ	дыщымышачэ	фыщымышачэ	щымышачэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщышэча	ущышэча	щышэча	дыщышэча	фыщышэча	щышэча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышэча	ущымышэча	щымышэча	дыщымышэча	фыщымышэча	щымышэча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщышэчэгъа	ущышэчэгъа	щышэчэгъа	дыщышэчэгъа	фыщышэчэгъа	щышэчэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышэчэгъа	ущымышэчэгъа	щымышэчэгъа	дыщымышэчэгъа	фыщымышэчэгъа	щымышэчэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщышэчэн	ущышэчэн	щышэчэн	дыщышэчэн	фыщышэчэн	щышэчэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышэчэн	ущымышэчэн	щымышэчэн	дыщымышэчэн	фыщымышэчэн	щымышэчэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщышэчэну	ущышэчэну	щышэчэну	дыщышэчэну	фыщышэчэну	щышэчэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщымышэчэну	ущымышэчэну	щымышэчэну	дыщымышэчэну	фыщымышэчэну	щымышэчэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшачэ	уздэшачэ	здэшачэ	дыздэшачэ	фыздэшачэ	здэшачэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышачэ	уздэмышачэ	здэмышачэ	дыздэмышачэ	фыздэмышачэ	здэмышачэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшэча	уздэшэча	здэшэча	дыздэшэча	фыздэшэча	здэшэча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышэча	уздэмышэча	здэмышэча	дыздэмышэча	фыздэмышэча	здэмышэча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшэчэгъа	уздэшэчэгъа	здэшэчэгъа	дыздэшэчэгъа	фыздэшэчэгъа	здэшэчэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышэчэгъа	уздэмышэчэгъа	здэмышэчэгъа	дыздэмышэчэгъа	фыздэмышэчэгъа	здэмышэчэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшэчэн	уздэшэчэн	здэшэчэн	дыздэшэчэн	фыздэшэчэн	здэшэчэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышэчэн	уздэмышэчэн	здэмышэчэн	дыздэмышэчэн	фыздэмышэчэн	здэмышэчэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздэшэчэну	уздэшэчэну	здэшэчэну	дыздэшэчэну	фыздэшэчэну	здэшэчэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздэмышэчэну	уздэмышэчэну	здэмышэчэну	дыздэмышэчэну	фыздэмышэчэну	здэмышэчэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшачэ	ущӀэшачэ	щӀэшачэ	дыщӀэшачэ	фыщӀэшачэ	щӀэшачэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышачэ	ущӀэмышачэ	щӀэмышачэ	дыщӀэмышачэ	фыщӀэмышачэ	щӀэмышачэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшэча	ущӀэшэча	щӀэшэча	дыщӀэшэча	фыщӀэшэча	щӀэшэча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышэча	ущӀэмышэча	щӀэмышэча	дыщӀэмышэча	фыщӀэмышэча	щӀэмышэча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшэчэгъа	ущӀэшэчэгъа	щӀэшэчэгъа	дыщӀэшэчэгъа	фыщӀэшэчэгъа	щӀэшэчэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышэчэгъа	ущӀэмышэчэгъа	щӀэмышэчэгъа	дыщӀэмышэчэгъа	фыщӀэмышэчэгъа	щӀэмышэчэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшэчэн	ущӀэшэчэн	щӀэшэчэн	дыщӀэшэчэн	фыщӀэшэчэн	щӀэшэчэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышэчэн	ущӀэмышэчэн	щӀэмышэчэн	дыщӀэмышэчэн	фыщӀэмышэчэн	щӀэмышэчэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀэшэчэну	ущӀэшэчэну	щӀэшэчэну	дыщӀэшэчэну	фыщӀэшэчэну	щӀэшэчэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀэмышэчэну	ущӀэмышэчэну	щӀэмышэчэну	дыщӀэмышэчэну	фыщӀэмышэчэну	щӀэмышэчэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сышачэу	ушачэу	шачэу	дышачэу	фышачэу	шачэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымышачэу	умышачэу	мышачэу	дымышачэу	фымышачэу	мышачэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сышэчауэ	ушэчауэ	шэчауэ	дышэчауэ	фышэчауэ	шэчауэ / шэча(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымышэчауэ	умышэчауэ	мышэчауэ	дымышэчауэ	фымышэчауэ	мышэчауэ(хэ) / мышэча(хэ)у
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сышачэурэ	ушачэурэ	шачэурэ	дышачэурэ	фышачэурэ	шачэ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сымышачэурэ	умышачэурэ	мышачэурэ	дымышачэурэ	фымышачэурэ	мышачэ(хэ)урэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[шач]э	[шач]эр	--	[шач]эхэр
Эргативнэ:	[шач]э	[шач]эм	--	[шач]эхэм
Послеложнэ:	[шач]экӀэ	[шач]эмкӀэ	[шач]эхэкӀэ	[шач]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[шач]эуэ	[шач]эрауэ	[шач]эхэу	[шач]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[шэч]а	[шэч]ар	--	[шэч]ахэр
Эргативнэ:	[шэч]а	[шэч]ам	--	[шэч]ахэм
Послеложнэ:	[шэч]акӀэ	[шэч]амкӀэ	[шэч]ахэкӀэ	[шэч]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[шэч]ауэ	[шэч]арауэ	[шэч]ахэу	[шэч]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[шэч]эн	[шэч]эныр	--	[шэч]энхэр
Эргативнэ:	[шэч]эн	[шэч]эным	--	[шэч]энхэм
Послеложнэ:	[шэч]энкӀэ	[шэч]энымкӀэ	[шэч]энхэкӀэ	[шэч]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[шэч]эну	[шэч]энырауэ	[шэч]энхэу	[шэч]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[шэч]эну	[шэч]энур	--	[шэч]энухэр
Эргативнэ:	[шэч]эну	[шэч]энум	--	[шэч]энухэм
Послеложнэ:	[шэч]энукӀэ	[шэч]энумкӀэ	[шэч]энухэкӀэ	[шэч]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[шэч]энууэ	[шэч]энурауэ	[шэч]энухэу	[шэч]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыгуэрым (п. п. гъавэ, хьэпшып с. ху.) я хьэлъагъыр тэрэзэкӀэ зэрыхъур къэщӀэным яужь итын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• шэчэн: engage in weighing sth

УРЫСЫБЗЭ

• шэчэн: заниматься взвешиванием кого-чего-л.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын