жэщ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

жэщ

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [ᶎɐɕ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[жэщ]

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	жэщ	жэщыр	--	жэщхэр
Эргативнэ:	жэщ	жэщым	--	жэщхэм
Послеложнэ:	жэщкӀэ	жэщымкӀэ	жэщхэкӀэ	жэщхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	жэщу	жэщырауэ	жэщхэу	жэщхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

Пшапэ зэхэуэгъуэмрэ пщэдджыжь нэхущымрэ я зэхуаку дэлъ зэман.

ЩАПХЪЭХЭР

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 28
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Жэщыр уэмщ.	Ночь душная.	The night is sultry.
		нап. 38
Жэщыр нэху дахэщ.	Ночь светлая и красивая.	The night is bright and beautiful.
Жэщыр нэхущ.	Ночь светлая.	The night is bright.
		нап. 94
ЩӀымахуэм махуэр кӀэщӀщ, жэщыр кӀыхьщ.	Зимой, день короткий и ночь длинная.	In winter the day is short and the night is long.
		нап. 112
Дунейр щыхуабэм деж, махуэм Ӏэщыр мэхъуакӀуэ, жэщым бэкхъым щӀэтщ.	Когда погода теплая, днём скот пасётся, а ночью находится в коровнике.	When the weather is warm, during the day the cattle graze, (and) at night they are in the cowshed.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

Гъэмахуэ жэщ.
Жэщыр хэкӀуэтащ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

жэщ: night
Гъэмахуэ жэщ: summer night
Жэщыр хэкӀуэтащ: very late at night

УРЫСЫБЗЭ

жэщ: ночь
Гъэмахуэ жэщ: летняя ночь
Жэщыр хэкӀуэтащ: очень позно ночью

псалъафэ зэпыщӀахэр

Жэщ мэкъуауэ

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: work done or performed after hours
     Урысыбзэ: работа, выполняемая в неурочное время.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[Фи] жэщ фӀы ухъу!

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: good night!
     Урысыбзэ: спокойной ночи!
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жэщ хъун

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: get dark
     Урысыбзэ: стемнеть.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жэщ щӀын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: stay until very late
     Урысыбзэ: запоздниться.
  Псалъэ зэпхахэр:
     ЩӀалэм къикӀухьурэ жэщ ищӀащ.
  Щапхъэхэр:

Жэщибл-махуибл

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: seven days and seven nights
     Урысыбзэ: семь дней и семь ночей.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жэщи махуи

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: day and night
     Урысыбзэ: днём и ночью.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Борэ къафэмэ, жэщи махуи семызэшу сеплъыфынщ.  Акъсырэ Залымхъан

Жэщым кӀэричын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: become shorter (about nighttime)
     Урысыбзэ: стать короче (о ночном времени).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жэщым кӀэрыхун

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: become shorter (about nighttime)
     Урысыбзэ: стать короче (о ночном времени).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Жэщыр хэкӀуэтауэ

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: late at night, in the middle of the night
     Урысыбзэ: глубокой ночью.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Мыжэщрэ мымахуэу

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: not on time
     Урысыбзэ: не вовремя.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

жэщ бзу

Жэщым къэзылъэтыхь бзу
Жэщым къэзылъэтыхь бзу

  Мыхьэнэ: Жэщым къэзылъэтыхь бзу.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: bittern
     Урысыбзэ: выпь
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

жэщ ныкъуэ

  Мыхьэнэ: Жэщым ику, ибг.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: midnight
     Урысыбзэ: полночь
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

жэщ плъыр

  Мыхьэнэ: Жэщ хъумакӀуэ, жэщ къэрэгъул.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: night watchman
     Урысыбзэ: ночной сторож
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Муратрэ Жэмалрэ зэплъыжащ, Зинэ укӀытэри абыхэм я къуагъым зыкъуигъэпщкӀуащ, ауэ жэщ плъырым псори сэтей къищӀащ.  Къашыргъэ ХьэпащӀэ

жэщ пыӀэ

жэщ пыӀэ
жэщ пыӀэ

  Мыхьэнэ: ПӀэм щыхэлъкӀэ е унэм щыщӀэскӀэ ящхьэрыгъ пыӀэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: night cap, 
     Урысыбзэ: ночной колпак, ночная шапочка
  Псалъэ зэпхахэр:
     ЛӀыжьым жэщ пыӀэ щхьэрыгъщ.
  Щапхъэхэр:

жэщ Ӏус

  Мыхьэнэ: Пщыхьэщхьэшхэу яшхын ерыскъы.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: food for the evening meal
     Урысыбзэ: пища, предназначенная на ужин
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

жэщ Ӏусыпхъэ

  Мыхьэнэ: Зы жэщ Ӏус къызыхэкӀын ерыскъыпхъэ; зы жэщкӀэ яшхын Ӏусыпхъэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: food products for making one evening meal, forage for one night
     Урысыбзэ: продухты для приготовления пиши на один ужин; фураж на одну ночь
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Хъуэжэ и быныр жэщ Ӏусыпхъэ ямыӀэу къыщӀэнат.  ӀуэрыӀуатэ, фольклор

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын